Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 lipca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Iwona Szybka

Sędziowie: SSA Jolanta Wolska (spr.)

SSO del. Dorota Rzeźniowiecka.

Protokolant: sekr. sądowy Patrycja Stasiak

po rozpoznaniu w dniu 18 lipca 2013 r. w Łodzi

sprawy K. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddziałowi w Ł.

o emeryturę,

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 4 września 2012 r., sygn. akt: VIII U 803/12;

zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie.

Sygn. akt: III AUa 1664/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 stycznia 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych - II Oddział w Ł. odmówił K. S. prawa do emerytury pomostowej, gdyż wnioskodawczyni nie udowodniła 15 - letniego okresu pracy w warunkach szczególnych oraz nie wykonywała pracy w takich warunkach po dniu 31 grudnia 2008 roku.

Od powyższej decyzji K. S. odwołała się do Sądu Okręgowego w Łodzi, wnosząc o jej zmianę i przyznanie prawa do spornego świadczenia. Odwołująca wniosła o zaliczenie do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w (...) S.A. Oddział w P. od dnia 24 sierpnia 1987 roku do dnia 31 grudnia 2008 roku.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych - II Oddział w Ł. wniósł o oddalenie odwołania.

Wyrokiem z dnia 4 września 2012 roku Sąd Okręgowy w Łodzi zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał K. S. prawo do emerytury, poczynając od dnia 4 stycznia 2011 roku.

Postanowieniem z dnia 16 października 2012 roku Sąd Okręgowy w Łodzi sprostował oczywistą omyłkę pisarską w sentencji wskazanego wyżej wyroku w zakresie daty, od której K. S. nabyła prawo do emerytury, na dzień 4 stycznia 2012 roku.

Powyższy wyrok Sądu pierwszej instancji zapadł na tle następującego stanu faktycznego:

K. S., urodzona dnia (...), w dniu 4 stycznia 2012 roku złożyła wniosek o emeryturę.

Organ rentowy uznał za udowodnione 27 lat, 3 miesiące i 14 dni ogólnego stażu pracy.

Wnioskodawczyni była zatrudniona w (...) S.A. Oddział w P. od 24 sierpnia 1987 roku do 30 listopada 2011 roku. W okresie od 24 sierpnia 1987 roku do 31 grudnia 2008 roku wykonywała pracę w szczególnych warunkach – prace przy obsłudze stanowisk ogniowych w produkcji żarówek, świetlówek, lamp radiowych, itp. - na stanowisku operatora produkcji.Ubezpieczona pracowała przy produkcji żarówek i innych rodzajów lamp. Praca była związana z wykonywaniem czynności na różnych etapach produkcji i polegała na nakładaniu balonów, wykonywaniu trzonkowania, zatapianiu, stemplowaniu tuszem, lustrzeniu, wybieraniu i klejeniu lamp, nakładaniu balastu ( płytki przy żarówce odpowiedzialnej za jej świecenie). Praca była wykonywana w ciężkich warunkach, przy obecności gazów, siarki, w wysokich temperaturach, na stojąco, w wymuszonej pozycji ciała, przy farbach i rozpuszczalnikach. Pracownicy pracowali w ubraniach ochronnych – fartuchach, okularach, rękawiczkach i mieli wypłacany dodatek za pracę w szkodliwych warunkach.

W tak ustalonym stanie faktycznym sprawy Sąd pierwszej instancji, powołując się na treść art. 4 i art. 49 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656 ze zmianami) oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, uznał odwołanie za uzasadnione. W ocenie Sądu, spór w sprawie sprowadzał się do rozstrzygnięcia kwestii zaliczenia okresu zatrudnienia ubezpieczonej od 24 sierpnia 1987 roku do 31 grudnia 2008 roku do pracy w warunkach szczególnych. Wychodząc z powyższego założenia, Sąd uznał, że materiał dowodowy zgromadzony w sprawie w postaci zeznań świadków, zeznań wnioskodawczyni oraz świadectwa pracy z dnia 30 listopada 2011 roku, daje podstawę do zakwalifikowania spornego okresu do pracy w warunkach szczególnych, jako pracy wymienionej w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku - w wykazie A, dziale III, poz. 75 pkt 2.

W tym stanie rzeczy, uznając, że wnioskodawczyni spełnia wszystkie przesłanki z art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych, Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał K. S. prawo do emerytury od dnia 4 stycznia 2012 roku, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.

Wyrok ten zaskarżony został w całości apelacją organu rentowego, który zarzucił mu naruszenie prawa materialnego, to jest art. 49 pkt 3 ustawy o emeryturach pomostowych - poprzez nieuzasadnione, w świetle zgromadzonego w aktach materiału dowodowego, przyjęcie, że wnioskodawczyni spełnia warunek zawarty w tym przepisie, a mianowicie, iż w dniu wejścia w życie przepisów ustawy o emeryturach pomostowych posiadała wymagany staż pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

Wskazując na powyższe, skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że K. S. na dzień wejścia w życie ustawy o emeryturach pomostowych nie spełniła wszystkich niezbędnych przesłanek z art. 49 w związku z art. 4 pkt 1 – 5 i 7 ustawy o emeryturach pomostowych, gdyż na dzień 1 stycznia 2009 roku nie legitymuje się okresem pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy, w myśl którego rodzaj wykonywanej przez wnioskodawczynię pracy powinien być wymieniony w załączniku 1 lub 2 do ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego jest zasadna, a jej uwzględnienie skutkuje zmianą zaskarżonego wyroku i oddaleniem odwołania K. S..

Z prawidłowych ustaleń Sądu pierwszej instancji wynika, że wnioskodawczyni, która urodziła się w 23 grudnia 1956 roku, ukończyła wymagany 55 rok życia, udowodniła wymagany 20 - letni staż ubezpieczeniowy oraz rozwiązała stosunek pracy, nie udowodniła okresu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 lub ust. 3 ustawy o emeryturach pomostowych. W tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy przyjął, że wnioskodawczyni spełniła przesłanki do przyznania prawa do emerytury pomostowej na podstawie art. 4 tej ustawy.

Zgodnie z treścią art. 4 ustawy z dnia ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656) prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki: urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.; ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat; osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn; ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn; przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS; po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3; nastąpiło rozwiązanie z nim stosunku pracy.

Zgodnie z art. 49 cytowanej ustawy prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która: po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3; spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12; w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

Z powyższego uregulowania prawnego wynika, że przesłanki nabycia prawa do emerytury na podstawie przepisów o emeryturach pomostowych muszą być spełnione łącznie. Oznacza to, że brak choćby jednego z tych warunków powoduje niemożność nabycia uprawnień emerytalnych. Nadto warunkiem skutecznego ubiegania się o emeryturę pomostową, w świetle wykładni językowej art. 4 i 49 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku, jest legitymowanie się określonym stażem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze (w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych lub dotychczasowych przepisów) oraz kontynuowanie pracy w tych warunkach po wejściu w życie ustawy, a więc po 1 stycznia 2009 roku. W przypadku kiedy osoba ubiegająca się o to świadczenie nie kontynuuje pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze i legitymuje się w związku z tym jedynie stażem pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze według poprzednio obowiązujących przepisów, może nabyć prawo do emerytury pomostowej jedynie wówczas, gdy dotychczasowy staż pracy można kwalifikować jako prace w warunkach szczególnych w rozumieniu dziś obowiązujących przepisów (art. 3 ust. 1 ustawy) lub o szczególnym charakterze (art. 3 ust. 3 ustawy). Innymi słowy, brak podstaw prawnych do przyznania emerytury pomostowej ubezpieczonemu, którego dotychczasowy okres pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, dziś nie może być tak kwalifikowany (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2012 r. II UK 164/11 LEX nr 1171289).

Praca wnioskodawczyni, kwalifikowana jako praca w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – praca przy obsłudze stanowisk ogniowych w produkcji żarówek, świetlówek, lamp radiowych, itp., wymieniona w wykazie A, dział III, poz. 75 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, nie jest obecnie traktowana jako praca w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych. W załączniku nr 1 do ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku, w pkt 8, do prac w warunkach szczególnych zaliczone są prace bezpośrednio przy ręcznym zestawianiu surowców lub ręcznym formowaniu wyrobów szklanych w hutnictwie szkła. Takiej pracy K. S. niewątpliwie nie wykonywała. Bezspornym jest, że K. S. nie pracowała przy zestawianiu surowców, jak również nie pracowała przy ręcznym formowaniu wyrobów szklanych. Na rozprawie apelacyjnej wnioskodawczyni wyraźnie oświadczyła, że do jej czynności należało jedynie zestawienie już gotowych elementów żarówki. Skarżąca nie formowała szklanych baniek żarówki, które były dostarczane przez podmiot zewnętrzny, a zatem nie wykonywała pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych. Należy zwrócić uwagę apelującej, że pracodawca w świadectwie pracy z dnia 30 listopada 2011 roku, co prawda zaliczył wnioskodawczyni okres pracy od dnia 24 sierpnia 1987 roku do dnia 31 grudnia 2008 roku do pracy w warunkach szczególnych, jednakże odwołał się w tym zakresie jedynie do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, również nie znajdując podstaw do zaliczenia pracy skarżącej do wykonywanej w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych.

Konkludując, skoro wnioskodawczyni nie przepracowała ani jednego dnia w warunkach szczególnych po 31 grudnia 2008 roku, brak jest podstaw do przyznania jej prawa do emerytury na podstawie art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych, gdyż nie jest spełniona przesłanka określona w pkt 6 tego przepisu. Podobnie brak jest podstaw do przyznania skarżącej prawa do świadczenia na podstawie art. 49 tej ustawy, który wymaga, aby dotychczasowy okres pracy był okresem pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych.

Mając powyższe na względzie, Sąd Apelacyjny w Łodzi orzekł, jak w sentencji wyroku, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c.