Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 października 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 7 października 2015 r. w Lublinie

sprawy Poczty Polskiej S.A. w W.

z udziałem zainteresowanej K. T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o zwrot nienależnie pobranej emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S.

od wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach

z dnia 8 maja 2015 r. sygn. akt IV U 28/14

I.  zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie;

II.  zasądza od Poczty Polskiej Spółki Akcyjnej w W. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Barbara Mazurkiewicz-Nowikowska Barbara Hejwowska Elżbieta Czaja

Sygn. akt III AUa 612/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 07.11.2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. zobowiązał Pocztę Polską S.A. w W. do zwrotu nienależnie wypłaconych świadczeń za okres od 01.02.1995 r. do 30.09.2012 r. w kwocie 558,90 zł i odsetek od 01.01.1999 r. do 07.11.2013 r. w kwocie 636,58 zł. W pkt 2 tej decyzji Zakład stwierdził, że K. T. pobierała zawyżoną emeryturę w wymienionym w pkt II okresie. Jako podstawę prawną dochodzonego roszczenia pozwany ZUS powołał art. 84 ust. 6 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Od decyzji tej odwołanie złożył pełnomocnik Poczty Polskiej S.A. w W., wnosząc o jej zmianę. Skarżący zarzucił organowi rentowemu nierozpoznanie istoty sprawy polegające na niewykonaniu zobowiązania sformułowanego w wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 26.09.2013 r. w sprawie III AUa 673/13 poprzez brak wyjaśnienia, czy wskazanie błędnej daty rozpoczęcia przez K. T. pracy w Rejonowym Urzędzie Poczty w dniu 01.01.1980 r. mogło mieć jakikolwiek wpływ na wysokość świadczenia oraz sposobu wyliczenia kwot nienależnie pobranych świadczeń oraz zarzucił naruszenie art. 84 ust. 6 ustawy systemowej, pomimo, iż pobranie nienależnych świadczeń było spowodowane nie tylko błędem pracodawcy, ale i organu rentowego.

Wyrokiem z dnia 8 maja 2015 roku Sąd Okręgowy w Siedlcach zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że Poczta Polska S.A. w W. nie jest zobowiązana do zwrotu kwoty 558, 90 wraz z odsetkami tytułem nienależnie pobranej emerytury przez K. T., oraz zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w S. na rzecz Poczty Polskiej w W. kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Podstawą wyroku były następujące ustalenia.

K. T. za pośrednictwem pracodawcy Rejonowego Urzędu Poczty w S. złożyła dnia 13.01.1995 r. wniosek do ZUS o przyznanie jej prawa do emerytury. Wśród dokumentów dołączonych do wniosku było zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, stwierdzające, że była ona pracownikiem Poczty od 01.01.1980 r. do 31.01.1995 r. Oprócz tego dokumentu do wniosku był załączony szereg innych dokumentów, których wystawcą były (...) Zakłady (...) w S., tj. świadectwo pracy, umowa o pracę chałupniczą, zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach. Dokumenty te stwierdzały, że K. T. była pracownikiem chałupnikiem Spółdzielni Pracy od dnia 27.01.1972 r. do 31.12.1980 r. Organ rentowy wyliczając wysokość emerytury ubezpieczonej oparł się na zaświadczeniu wystawionym przez Urząd Poczty, w którym podano datę początku zatrudnienia na dzień 01.01.1980 r. i pominął fakt, iż z dokumentów Spółdzielni Pracy wynikało, że K. T. pracowała tam do 31.12.1980 r. Pozwany ZUS wydał decyzję emerytalną z dnia 10.03.1995 r., przyznającą emeryturę K. T.. Wysokość świadczenia była zawyżona. Dopiero po złożeniu przez K. T. wniosku o przeliczenie emerytury w 2012 r. pozwany na podstawie świadectwa pracy złożonego przez ubezpieczoną, w którym to wskazana była prawidłowa data zatrudnienia w Rejonowym Urzędzie Poczty, zainteresował się, że wysokość emerytury była wyliczona nieprawidłowo. Decyzją z dnia 14.09.2012 r. zobowiązał Pocztę Polską do zwrotu kwoty 2.751,25 zł wraz z odsetkami. Po odwołaniu Poczty i przeprowadzonym postępowaniu odwoławczym w dwóch instancjach Sąd Apelacyjny w Lublinie wyrokiem z dnia 26.09.2013 r. uchylił wyrok Sądu Okręgowego i poprzedzającą go decyzję ZUS z dnia 14.09.2012 r. (sprawa III AUa 673/13). Pozwany ZUS po uchyleniu decyzji i po przeprowadzonym postępowaniu wydał kolejną decyzję z dnia 07.11.2013 r., na mocy której ponownie zobowiązał Pocztę Polską do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń, z tym, iż kwota ta uległa zmniejszeniu do 558,90 zł oraz odsetek w kwocie 636,58 zł.

W ocenie Sądu Okręgowego odwołanie Poczty Polskiej S.A. jest zasadne. Nie sposób uznać za słuszne stanowiska organu rentowego, iż zawyżone świadczenie, które pobierała K. T. w okresie od 01.02.1995 r. do 30.09.2012 r. było jedynie wynikiem błędnego wskazania okresu zatrudnienia K. T. przez Rejonowy Urząd Poczty. Jedynym dokumentem pochodzącym od tego pracodawcy było zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 13.01.1995 r. Istotnie była tam nieprawdziwa data początku zatrudnienia tj. 01.01.1980 r., zamiast 01.01.1981 r. Pozwany ZUS pomija natomiast fakt, iż w załącznikach do wniosku emerytalnego znajdowały się dokumenty wystawione przez (...) Zakłady (...) w S., które to dokumenty, w tym dwa świadectwa pracy (k. 10 i 17 a. e.), wyraźnie wskazywały datę końcową zatrudnienia K. T. na dzień 31.12.1980 r. Również zaświadczenie o zarobkach wystawione przez wymienionego pracodawcę podawało wysokość wynagrodzeń otrzymywanych przez K. T. w poszczególnych miesiącach 1980 r. (k. 16 a. e.). W tej sytuacji nie znajduje akceptacji Sądu próba przerzucenia całkowitej odpowiedzialności za ten stan rzeczy na Pocztę Polską jako podmiot odpowiedzialny za działanie Rejonowego Urzędu Poczty w S.. Poczynione ustalenia wskazują, że większą odpowiedzialność za błędne ustalenie wysokości emerytury ponosi organ rentowy, który dysponując tak dużą ilością dokumentów wystawionych przez poprzedniego pracodawcę ubezpieczonej mógł i powinien wyjaśnić rozbieżności co do okresów zatrudnienia ubezpieczonej przed wydaniem decyzji emerytalnej. Zatem nie znajduje zastosowania art. 84 ust. 6 ustawy systemowej do zobowiązania strony odwołującej się do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń.

W związku z tym Sąd z mocy art. 477 ¹⁴ § 2 kpc orzekł jak w sentencji. Sąd na podstawie art. 98 § 1 kpc oraz na podstawie § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynność radców prawnych oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej prze radcę prawnego z urzędu (Dz. U. z 2012 r., poz. 149) zasądził od pozwanego Oddziału ZUS na rzec Poczty Polskiej S.A. w W. kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Powyższy wyrok został zaskarżony apelacją w całości przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w S..

Apelacja zarzuca:

- naruszenie prawa materialnego tj. art. 84 ust 2 i 6 ustawy, z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( tekst jednolity DZ. U. z 2015 r. poz. 121. ) poprzez błędną wykładnię tego przepisu i przyjęciu, że nie zaistniała przesłanka do odpowiedzialności płatnika z tytułu nienależnie wypłaconych świadczeń, podczas gdy wypłata zawyżonych świadczeń została spowodowana podaniem przez Rejonowy Urząd Poczty w S. w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wystawionym w dniu 11 stycznia 1995 nieprawdziwych danych o okresach zatrudnienia ubezpieczonej od 1 stycznia 1980 roku do 31 grudnia 1980 roku.

Skarżący wniósł o zmianę wyroku w całości i oddalenie odwołania, oraz o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna. Trafnie skarżący zarzuca naruszenie prawa materialnego - art. 84 ust 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( tekst jednolity DZ. U. z 2009 r. nr. 205, poz. 1585 z póz zm.). W myśl tego przepisu - jeżeli pobranie nienależnych świadczeń zostało spowodowane przekazaniem przez płatnika składek lub inny podmiot nieprawdziwych danych mających wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość, obowiązek zwrotu tych świadczeń wraz z odsetkami, obciąża odpowiednio płatnika składek lub inny podmiot.

W toku procesu wykazane zostało, że wskazanie błędnej daty rozpoczęcia przez K. T. pracy w Rejonowym Urzędzie Poczty miało wpływ na wysokość świadczenia.

Nie jest sporne, że wśród dokumentów dołączonych do wniosku o emeryturę znajdowało się zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wystawione przez Rejonowy Urząd Poczty, stwierdzające, że K. T. była pracownikiem Poczty od 01.01.1980 r. do 31.01.1995 r. Wskazana w zaświadczeniu data była nieprawdziwa w zakresie początku zatrudnienia, tj. 01.01.1980 r., zamiast 01.01.1981 r.

Organ rentowy rozpoznając ponownie sprawę wykonał szczegółowo wytyczne Sądu Apelacyjnego. Rozpoznając ponownie sprawę wykazał, że pomimo zatrudnienia w tym czasie także u innego pracodawcy( K. T. była bowiem zatrudniona w (...) Zakładach (...) w S. w okresie od 27.01.1972 do 31.12.1980 roku) złożenie błędnie wystawionego zaświadczenia, na którym oparł się organ rentowy miało wpływ na wysokość świadczeń.

Jak wskazał organ rentowy, opierając się na treści zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach z tego zakładu zaliczeniu podlegało 10 miesięcy z roku 1980, bowiem w sierpniu i grudniu 1980 roku K. T. nie uzyskała wynagrodzenia wynoszącego co najmniej połowę obowiązującego najniższego wynagrodzenia . Przy ustaleniu prawa do emerytury i jej wysokości w decyzji z dnia 10.03.1995 r. organ rentowy uwzględnił okres od 1stycznia 1980 do 31 grudnia 1980 roku jako okres składkowy, w oparciu o zaświadczenie z dnia 11.01.1995 r., które co jest bezsporne, było błędnie wystawione przez Rejonowy Urząd Poczty, bowiem wskazywało na zatrudnienie K. T. w w/w zakładzie już od 1.01.1980 roku. Organ rentowy przyjął do ustalenia okresów składkowych również okresy od 1 do 31 sierpnia 1980 roku oraz 1 do 31 grudnia 1980 roku , które nie powinny podlegać zaliczeniu z tytułu zatrudnienia w charakterze chałupnika w (...) Zakładach (...) w S..

W załączniku do decyzji z dnia 7.11.2013 r. ZUS wskazał, że przed zmianą stażu pracy zaliczeniu podlegały okresy zatrudnienia w charakterze chałupnika od 1.02.1972 r. do 31.12.1972 r. w ilości 87 miesięcy oraz okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w Rejonowym Urzędzie Poczty od
1.01.1980 r. do 31.12.1995 r., które to okresy łącznie wynosiły 22 lata i 2 miesiące okresów składkowych oraz 1 miesiąc okresów nieskładkowych. Po zmianie stażu pracy uwzględnione zostały okresy zatrudnienia w charakterze chałupnika od 1.02.1972 r. do 31.12.1980 r. w ilości 97 miesięcy oraz okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w Rejonowym Urzędzie poczty od
1.01.1981 r. do 31.12.1995 r., które wynoszą łącznie 22 lata okresów składkowych oraz 1 miesiąc okresów nieskładkowych.

Załącznik do decyzji zawiera tabelkę obrazującą różnicę w wysokości świadczenia wynikającego z błędnie ustalonego stażu pracy, okresy w jakiej świadczenie przysługiwało w danej wysokości , kwoty emerytury przed zmianą stażu pracy, oraz kwoty przysługującej emerytury po weryfikacji stażu pracy.

Przedstawione zestawienie, uzupełnione następnie wyjaśnieniami organu rentowego zawartymi w piśmie z dnia 25 marca 2015 roku (k. 25) , w sposób czytelny wykazuje związek błędnie wystawionego zaświadczenia na wysokość świadczeń emerytalnych K. T.. Zestawienie to nie zostało zakwestionowane w toku postepowania przed sądem.

W tym stanie rzeczy wobec spełnienia w niniejszej sprawie przesłanek odpowiedzialności z art. 84 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego, podlega zmianie na podstawie z art. 386 § 1 k.p.c. poprzez oddalenie odwołania.

O kosztach procesu Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. oraz § 11. 2 i § 12 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. (Dz. U. z dnia 3 października 2002 r. ze zm.).