Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 18 lutego 2014r., wniesionym w elektronicznym postępowaniu upominawczym, powód (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G., wniósł o zasądzenie od pozwanej L. M. kwoty 3.055,75 zł wraz z odsetkami umownymi od kwoty 2.917,11 zł od dnia 8 lutego 2014r. do dnia zapłaty, kwoty 54,28 zł od dnia 18 lutego 2013r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 14,36 zł od dnia 18 lutego 2013r. do dnia zapłaty. Powód podniósł, iż dochodzona kwota stanowi nieuregulowaną należność z tytułu umowy pożyczki zawartej pomiędzy powodem a pozwaną w dniu 23 lipca 2013r.

W sprzeciwie od wydanego w sprawie nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym pozwana zaskarżyła wydany nakaz zapłaty w całości.

Wyrokiem z dnia 24 lutego 2015 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.667,11zł z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w skali za okres od dnia 08.02.2014 roku do dnia zapłaty, kwotę 68,64zł z ustawowymi odsetkami za okres od dnia 18.02.2013 roku do dnia zapłaty, kwotę 374zł tytułem zwrotu kosztów procesu i oddalił powództwo w pozostałej części.

W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 23 lipca 2013r. powód zawarł z pozwaną umowę pożyczki nr (...), w ramach której powód, jako pożyczkodawca, udzielił pozwanej, pożyczkobiorcy, pożyczki w kwocie 3.500,00 zł. Stosownie do treści §2 umowy, pożyczkobiorca upoważnił pożyczkodawcę do pomniejszenia kwoty pożyczki o opłatę przygotowawczą za rozpatrzenie wniosku o udzielenie, przygotowanie i podpisanie umowy w wysokości 300 zł, oraz o składkę ubezpieczeniową w kwocie 1.200, 00 zł. Po potrąceniu powyższych kwot, pożyczkobiorca otrzymał do wypłaty całkowitą kwotę pożyczki w wysokości 2.000,00 zł.

Zgodnie z postanowieniami umownymi, pożyczkobiorca był zobowiązany do zapłaty odsetek, ustalonych w oparciu o stałą stopę procentową, liczoną w stosunku rocznym, nieprzekraczającą wysokości odsetek maksymalnych, której wysokość została ustalona w dniu zawarcia umowy pożyczki. W myśl §3 powyższej umowy, pożyczka została udzielona na okres od dnia 23 lipca 2013r. do dnia 30 lipca 2014r., a spłata miała nastąpić w 12 miesięcznym ratach, płatnych do dnia 30 każdego kolejnego miesiąca w kwocie po 308,33 zł każda.

Zgodnie z treścią umowy, spłata kwoty mniejszej niż kwota określona w umowie lub harmonogramie spłat, będzie zaliczana przez pożyczkodawcę w pierwszej kolejności na poczet odsetek i należnych opłat. Nieterminowe regulowanie należności powoduje powstanie zadłużenia przeterminowanego, od którego naliczane będą odsetki karne w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym od dnia następnego po dniu wymagalności od niespłaconej pożyczki.

Wobec nieuregulowania należności przez pozwaną, powód pismem z dnia 2 grudnia 2013r. wezwał pozwaną do spłaty zaległości w wyznaczonym terminie.

Z uwagi na niedopełnienie warunków umowy poprzez niespłacenie dwóch kolejnych rat pożyczki, powód pismem z dnia 7 stycznia 2014r. wypowiedział pozwanej umowę pożyczki. W wypowiedzeniu powód wskazał, że dłużna suma wynosi 3.006,11zł, a składa się na nią zaległy kapitał pożyczki wynoszący 1.667,11zł, zaległa prowizja i ubezpieczenie w kwocie 1.250zł, odsetki umowne 54,28zł, odsetki karne 14,72zł oraz opłaty umowne 20zł.

Dokonując powyższych ustaleń Sąd Rejonowy uznał, że powództwo podlega częściowemu uwzględnieniu.

Strony łączyła ważnie zawarta umowa pożyczki, regulowana w art. 720 k.c. i nast. Stosownie do treści art. 720 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego

W ocenie Sądu, z treści załączonej przez powoda umowy pożyczki, wynika bezspornie, iż wartość udzielonej pożyczki w wysokości 3.500,00 zł, została pomniejszona o opłatę przygotowawczą oraz składkę ubezpieczeniową. Zgodnie z wypowiedzeniem umowy pożyczki wysokość zaległego kapitału pożyczki wyniosła 1.667,11zł, natomiast żądana kwota 1.250zł obejmuje nie kapitał pożyczki a prowizję i ubezpieczenia. Zachodzi więc rozbieżność pomiędzy żądaniem i uzasadnieniem pozwu a załączonymi do akt sprawy dokumentami. Zgodnie z treścią umowy opłaty te zostały uiszczone przy zawarciu umowy pożyczki, tymczasem żądanie pozwu wskazuje należność główną w kwocie 2.917,11zł, pomimo iż na dzień wypowiedzenia umowy wynosiła ona 1.667,11zł. Oznacza to, że część dochodzonego roszczenia stanowi tak naprawdę prowizja i składka ubezpieczeniowa (oraz dodatkowo doliczona nie wiadomo z jakiego tytułu kwota 50zł). Z tego względu zasadność roszczenia w tym zakresie podlega ocenie z punktu widzenia treści art. 385 ¹ § 1 zd. 2 k.c.) nie dotyczy bowiem świadczenia głównego strony. Zgodnie z treścią art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy nieuzgodnione indywidualnie z konsumentem nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. ( art. 385 ¹ § 1 zd. 1 k.c. ). Pomijając zatem aspekt abuzywności, w ocenie sądu zastrzeżenie w umowie przewidujące składkę ubezpieczeniową i opłatę przygotowawczą w łącznej wysokości 1.500zł zmierza w istocie do obejścia prawa o odsetkach maksymalnych, czyli art. 359 § 2 ¹ k.c. i jako takie jest nieważne na podstawie art. 58 § 1 k.c. Należy bowiem wskazać, że kwota ta stanowi 75% faktycznie udzielonej pożyczki. Niezależnie od tej argumentacji zgodnie z przepisem art. 3 k.p.c., strony i uczestnicy postępowania obowiązani są dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody. Wskazać należy, że to na stronie powodowej spoczywa ciężar dostarczenia sądowi materiału dowodowego, na podstawie którego mógłby on przekonać się o prawdziwości faktów uzasadniających żądanie, czyli na wykazaniu słuszności żądania w zakresie składki ubezpieczeniowej (tak: Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 września2000r.III CKN 17/00). Powód poprzez niezałączenie jakiejkolwiek polisy świadczącej o objęciu pozwanej ubezpieczeniem grupowym, jak również świadczącym o wysokości składki uniemożliwił Sądowi poczynienia ustaleń co do jej wysokości, a co za tym idzie prawidłowości obciążenia pozwanej właśnie tę kwotą, która stanowiła żądanie powództwa w zakresie opłat dodatkowych.

Powód nie wykazał również, że postanowienie to było z konsumentem indywidualnie uzgodnione.

Wobec powyższego oraz w związku z treścią wypowiedzenia umowy, Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda zaległy kapitał pożyczki wynoszący 1.667,11 zł wraz z umownymi odsetkami maksymalnymi od dnia 8 lutego 2014r. do dnia zapłaty oraz kwotę 69,64 zł, stanowiącą sumę odsetek karnych i umownych wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 18 lutego 2013r. do dnia zapłaty.

W pozostałym zakresie żądanie podlegało oddaleniu z uwagi na jego niezasadność.

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o przewidzianą w art. 100 k.p.c. zasadę stosunkowego rozdzielenia, odpowiednio do wyniku procesu.

Powyższe rozstrzygnięcie w części oddalającej powództwo apelacją zaskarżył powód żądając zmiany wyroku w tej części poprzez zasądzenie na jego rzecz kwoty zgodnej z żądaniem pozwu z uwzględnieniem kosztów postępowania za obie instancje. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono naruszenie przepisów postępowania to jest art. 232 k.p.c., 233 § 1 k.p.c. i 328 § 2 k.p.c. oraz naruszenie prawa materialnego to jest art. 5 pkt.6 w związku z art. 30 ust.1 pkt.10 ustawy o kredycie konsumenckim, art. 385 ¹§ 1 k.c. oraz art. 385 ¹ § 2 ¹ k.c. w związku z art. 58 § 1 k.c.

Rozpoznając apelację Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja jest bezzasadna i jako taka podlega oddaleniu.

Na wstępie należy wskazać, iż wobec rozpoznania sprawy w postępowaniu uproszczonym Sąd Okręgowy na podstawie art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. ograniczył uzasadnienie jedynie do wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku zapadłego w postępowaniu odwoławczym z przytoczeniem przepisów prawa. Sąd Okręgowy miał także na uwadze, że w postępowaniu uproszczonym zgodnie z art. 505 ⁹ § 11 k.p.c. apelację można oprzeć tylko na zarzutach naruszenia prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie, bądź naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć wpływ na wynik sprawy. Z powołanej regulacji jednoznacznie wynika, że w postępowaniu uproszczonym apelacji nie można oprzeć na zarzutach odnoszących się do błędów w ustaleniach faktycznych, a do tego sprowadza się wywód apelacji. Zarówno bowiem zarzuty prawa materialnego jak i procesowego skupiają się wokół konieczności zapłaty przez pozwaną składki ubezpieczeniowej i opłaty wstępnej, a zatem dotyczą wykazania przez powoda wysokości dochodzonego roszczenia. W ocenie Sądu Okręgowego powód nie podołał swoim obowiązkom dowodowym w tym zakresie. Niewątpliwie istnieje zasadnicza rozbieżność między okolicznościami faktycznymi wskazanymi w pozwie na uzasadnienie roszczenia, a załączonymi do tegoż pozwu dokumentami. To na stronie powodowej spoczywa ciężar dostarczenia sądowi materiału dowodowego, na podstawie którego mógłby on przekonać się o prawdziwości faktów uzasadniających żądanie, czyli na wykazaniu słuszności żądania w zakresie składki ubezpieczeniowej. Powód poprzez niezałączenie jakiejkolwiek polisy świadczącej o objęciu pozwanej ubezpieczeniem grupowym, uniemożliwił Sądowi poczynienia ustaleń co do jej wysokości, a co za tym idzie prawidłowości obciążenia pozwanej właśnie tę kwotą, która stanowiła żądanie powództwa w zakresie opłat dodatkowych. Brak też jest jakiejkolwiek informacji co do rzeczywistej kwoty spłaconej przez pozwaną, co w istocie uniemożliwia ocenę zasadności żądania jakiejkolwiek kwoty od pozwanej. W konsekwencji powyższych ustaleń za chybione uznać należy podniesione w apelacji zarzuty naruszenia zarówno prawa procesowego jak imaterialnego.

W tej sytuacji mając na względzie zakres i kierunek apelacji Sąd Okręgowy aprobuje ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd I instancji. Zarzuty skarżącego zawarte w apelacji nie zasługują na uwzględnienie.

Na wstępie rozstrzygnięcia wymaga kwestia wniosku powoda zawartego w apelacji o dopuszczenie nowych dowodów w świetle regulacji art. 381 k.p.c., determinuje to bowiem ocenę podniesionych w apelacji zarzutów procesowych. Stosownie do powołanej regulacji Sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, chyba że potrzeba powołania się na nie wynikła później. Skorzystanie przez sąd drugiej instancji z uprawnienia określonego w art. 381 k.p.c. wymaga dokonania uprzedniej, łącznej, kumulatywnej oceny wystąpienia dwóch, ale odrębnych ustawowych przesłanek określonych powołanym przepisem: możliwości powołania nowych faktów i dowodów już przed sądem pierwszej instancji oraz później wynikłej potrzeby powołania się na nie. Orzeczenie wydane w postępowaniu procesowym musi realizować obowiązujące w prawie proceduralne standardy systemowe, ale o tym, czy będzie zaspakajało indywidualny interes strony postępowania decyduje jej postawa procesowa manifestowana przede wszystkim w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, na którą składa się aktywność w zgłaszaniu twierdzeń i dowodów zmierzających dla ich wykazania oraz współdziałanie z sądem w wyjaśnianiu okoliczności spornych. Uregulowanie zawarte w art. 381 k.p.c. jest wyrazem dążenia do koncentracji materiału dowodowego przed sądem pierwszej instancji. Strona, która dopuszcza się zaniedbania w zakresie przysługującej jej inicjatywy dowodowej w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, musi się liczyć z tym, że sąd drugiej instancji jej wniosku dowodowego nie uwzględni. W ocenie Sądu Okręgowego w realiach rozpoznawanej sprawy żadna z przesłanek uprawniających powoda do żądania uzupełnienia materiału dowodowego przed Sądem II instancji określona w dyspozycji komentowanego przepisu nie zaszła. Niewątpliwie wszystkie wnioskowane dowody istniały już w trakcie postępowania przed sądem I instancji o czym świadczą daty ich sporządzenia a także charakter czynności, które dokumenty te odzwierciedlają a z których wynika, że były one w posiadaniu powoda także w okresie procedowania przez Sąd Rejonowy. Także nie do obrony jest teza, że potrzeba powołania się na te dowody zaszła po zamknięciu rozprawy przed Sądem I instancji. W tej sytuacji wnioski dowodowe powodów zawarte w apelacji Sąd Okręgowy pominął zgodnie z treścią art. 381 k.p.c.

Wbrew zapatrywaniom skarżącego, Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie przede wszystkim nie naruszył zasady określonej w art. 233 § 1 k.p.c., zgodnie z którą sąd winien oceniać wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału. Mimo przeciwnych sugestii apelacji, Sąd I Instancji, dokonał wnikliwej i trafnej oceny przedstawionych w sprawie dowodów, w oparciu o którą wyprowadził również słuszne wnioski jurydyczne A swoje stanowisko przy tym także przekonująco i wyczerpująco uzasadnił. Wobec faktu, że nie jest rzeczą Sądu Odwoławczego powielanie wywodu prawidłowo przedstawionego już przez Sąd Rejonowy, którego argumentację Sąd Okręgowy w całości podziela, w ramach niniejszego uzasadnienia poprzestać należy na odniesieniu się do zarzutów podniesionych przez skarżącego w apelacji.

Za bezzasadny, a wręcz niezrozumiały ocenić należy zarzut naruszenia art. 232 k.p.c. Artykuł ten wskazuje jedynie na obowiązek przedstawienia faktów i dowodów przez strony. Przepis ten nie stanowi podstawy wyrokowania sądu i z tego względu nie może mieć wpływu na poprawność wydanego przez sąd rozstrzygnięcia (wyr. SN z 15.2.2008 r., I CSK 426/07, L.). Adresatem komentowanej normy są strony, a nie sąd, co oznacza, że to strony obowiązane są przedstawiać dowody, a sąd nie jest władny tego obowiązku wymuszać. Nie może również co do zasady zastępować stron w jego wypełnieniu (wyr. SN z 7.11.2007 r., II CSK 293/07, L.).

Chybiony jest też zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. W myśl wskazanego przepisu uzasadnienie orzeczenia powinno zawierać: wskazanie podstawy faktycznej, a mianowicie ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej oraz wyjaśnienie podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa. Naruszenie przepisu o sposobie uzasadnienia wyroku o tyle może stanowić przyczynę uchylenia orzeczenia, o ile uniemożliwia sądowi wyższej instancji kontrolę, czy prawo materialne i procesowe zostało należycie zastosowane. W badanej sprawie treść uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie zawiera tego typu usterek, które uniemożliwiałyby przeprowadzenie kontroli instancyjnej i rozpoznanie apelacji. Zarzut apelacji w tym zakresie nie znajduje zatem uzasadnienia.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy nie znalazł usprawiedliwionych podstaw do uwzględnienia apelacji i działając na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.