Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 października 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Tomasz Pawlik

Sędzia SO Magdalena Balion - Hajduk (spr.)

SR del. Roman Troll

Protokolant Paulina Kozioł

po rozpoznaniu w dniu 29 października 2015 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa M. M.

przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu

z dnia 2 lutego 2015 r., sygn. akt VIII C 556/13

1.  zmienia zaskarżony wyrok:

a)  punkcie 1 i 2 o tyle, że w miejsce kwoty 18.000 zł (osiemnaście tysięcy złotych) zasądza kwotę 30.000 zł (trzydzieści tysięcy złotych);

b)  w punkcie 3 o tyle, że w miejsce kwoty 1383,40 zł (tysiąc trzysta osiemdziesiąt trzy złote czterdzieści groszy) zasądza kwotę 3.917 zł (trzy tysiące dziewięćset siedemnaście złotych);

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1800 zł (tysiąc osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSR (del.) Roman Troll SSO Tomasz Pawlik SSO Magdalena Balion – Hajduk

Sygn. akt III Ca 997/15

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 2 lutego 2015 roku Sąd Rejonowy w Zabrzu zasądził od pozwanego Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej w W. na rzecz powoda M. M. kwotę 18 000zł z ustawowymi odsetkami od dnia 3 listopada 2012r., oddalił powództwo w pozostałym zakresie i zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1383,40 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 28 czerwca 2011 roku miał miejsce wypadek drogowy, w którym zginął ojciec powoda A. M.. Sprawca wypadku posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej u pozwanego. Pismem z dnia 29 listopada 2011 roku powód zgłosił szkodę pozwanemu, domagając się kwoty 45 000 zł zadośćuczynienia na podstawie art. 446 § 4 k.c. Pozwany odmówił wypłaty zadośćuczynienia, ale ostatecznie wypłacił kwotę 15 000 zł tytułem zadośćuczynienie za śmierć ojca. Sąd ustalił także, że powód jest bezrobotny, poszukuje pracy. W chwili śmierci ojca miał 20 lat i mieszkał razem z nim. Miał z nim bardzo dobry kontakt, ojciec dostarczał powodowi niezbędnego wsparcia emocjonalnego, pomagał rozwiązywać problemy. Powód spędzał dużo czasu z ojcem, pomagając mu w przy przerzucaniu i rozwożeniu węgla, wspólnie zajmowali się naprawą samochodów, co było ich wspólnym hobby, wspólnie spędzali czas. Powód źle zniósł jego śmierć, bezpośrednio po otrzymaniu informacji o śmierci ojca chciał popełnić samobójstwo – wyskoczyć z okna. Codziennie odwiedza grób ojca, gdzie spędza czas rozmawiając z nim.

Sąd Rejonowy uwzględnił roszczenie powoda części na podstawie art. 446 § 4 k.c., wskazując iż przepis ten ma na celu zadośćuczynienie najbliższym członkom rodziny osoby zmarłej w wyniku czynu niedozwolonego doznanej przez nich krzywdy, a więc naprawienie szkody niemajątkowej. Zadośćuczynienie to nie jest uzależnione od pogorszenia się sytuacji życiowej osoby bliskiej w wyniku śmierci poszkodowanego, lecz ma na celu złagodzenie cierpienia psychicznego wywołany śmiercią osoby najbliższej i pomoc członkom jego rodzinie w dostosowaniu się do zmienionej sytuacji życiowej. Na rozmiar krzywdy mają wpływ takie okoliczności jak wstrząs psychiczny, cierpienia moralne wywołane śmiercią osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki po jej śmierci, rodzaj intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, rola w rodzinie pełniona przez osobę zmarłą, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem śmierci osoby bliskiej, wiek pokrzywdzonego i jego zdolność do zaakceptowania nowej rzeczywistości oraz umiejętność odnalezienia się w nowej sytuacji - tak Sąd Najwyższy wyroku z dnia 3 czerwca 2011 roku sygn. III CSK 279/10.

Sąd Rejonowy, biorąc pod uwagę powyższe przesłanki uznał za odpowiednią kwotę zadośćuczynienia łącznie 33 000 zł. Przy ustalaniu tej wysokości uwzględnił stopień cierpień powoda, nieodwracalność skutków powstałych wskutek śmierci ojca, odczuwane cierpienia po jego śmierci. Jednocześnie wskazał, iż żądanie zasądzenia 30 000zł nie jest w pełni uzasadnione, ponieważ powód jest osobą młodą, nie jest osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji. Sąd Rejonowy wskazał, że miał na względzie fakt, iż krzywda powoda wywołana śmiercią rodzica, biorąc pod uwagę wiek powoda, to jest 20 lat, a więc u progu jego dorosłego życia, była bardzo dotkliwa, powód został pozbawiony na przyszłość możliwości uzyskania wsparcia ojca, jego pomocy oraz rady. Odsetki od zasądzonej kwoty 18 000zł Sąd zasądził w oparciu o art. 481 § 1 k.c. od dnia 3 listopada 2012 roku albowiem pismem z dnia 29 listopada 2011 roku powód domagał się od pozwanego przyznania zadośćuczynienia w kwocie 45 000 zł, a w odpowiedzi pismem z 2 listopada 2012 roku pozwany poinformował powoda o przyznaniu zadośćuczynienia w kwocie 15 000 zł. Koszty procesu Sąd zasądził na zasadzie art. 100 k.p.c. dokonując ich stosunkowego rozliczenia.

Powód w apelacji domagał się zmiany zaskarżonego wyroku przez zasądzenie dodatkowej kwoty zadośćuczynienia w wysokości 12 000 zł z ustawowymi odsetkami od 3 listopada 2012 roku i zasądzenia kosztów procesu za obie instancje.

Zarzucił naruszenie przepisu prawa materialnego, który miał wpływ na treść wydanego wyroku to jest błędną wykładnię art. 446 § 4 k.c. przez przyjęcie, iż odpowiednią kwotą zadośćuczynienia jest kwota 33 000 zł po śmierci najbliższej osoby, podczas gdy ogólna odpowiednia kwota zadośćuczynienia wynosi 45 000 zł. Powód wskazał, iż Sąd pierwszej instancji wyciągnął wnioski potwierdzające zasadność dochodzonych roszczeń, ale nie można zgodzić się z jego oceną. Sąd, zauważając krzywdy powoda zasądził rażąco niską kwotę zadośćuczynienia. Ponadto roszczenie powoda było nie tylko nie wygórowane, ale było wyważone i nie przewyższało kwot zasądzanych w podobnych stanach faktycznych przez sądy powszechne.

Pozwany w odpowiedzi na apelacje wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, nie były one zresztą przez skarżącego kwestionowane. Nie sposób jednak zgodzić się z wyciągniętymi na tej podstawie wnioskami. Zgodnie z art. 446 § 4 k.c. sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Zgodnie z przyjętym orzecznictwem sąd drugiej instancji może ingerować w przyznaną przez sąd pierwszej instancji kwotę zadośćuczynienia, gdy zadośćuczynienie jest rażąco wygórowane lub rażąco niskie, albo jeżeli sąd pierwszej instancji przyznał je w rozmiarze mniejszym, niż usprawiedliwiony wynikiem postępowania.

Sąd Okręgowy uznał, iż z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie. Sąd pierwszej instancji przyznał zadośćuczynienie w rozmiarze mniejszym, niż usprawiedliwiony wynikiem postępowania. Ojciec powoda zmarł nagle na skutek wypadku drogowego, w chwili kiedy powód miał 20 lat, a więc był u progu swojej dorosłości. Z ojcem miał bardzo dobre relacje, razem mieszkali, razem pracowali, razem zajmowali się naprawą samochodów, która była ich wspólnym hobby. Niekwestionowana jest okoliczność, iż powód bardzo przeżył śmierć ojca, codziennie odwiedza jego grób, a na wiadomość o śmierci ojca zareagował próbą samobójczą. Z zeznań powoda wynika także, że po śmierci ojca załamała się matka powoda, która zmarła w około rok po śmierci ojca. Z zeznań świadka wynika także że ojciec był jedynym żywicielem rodziny, a powód do dzisiaj nie ma żadnych źródeł dochodu. Nie sposób zgodzić się ze stanowiskiem Sądu Rejonowego, który stwierdza, iż żądanie to nie jest w pełni uzasadnione, bo powód jest osobą młodą i nie jest osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji. Sąd pierwszej instancji, uzasadniając swoje stanowisko w ten sposób niejako utożsamia zadośćuczynienie z funkcją alimentów czy socjalnej zapomogi. Zadośćuczynienie powinno być adekwatne do rodzaju utraconego dobra osobistego jakim jest prawo do życia w pełnej rodzinie, a które to dobro powód utracił nieodwracalnie, zadośćuczynienie także powinno być adekwatne do stopnia doznanej krzywdy. W przypadku powoda krzywda ta była ogromna. Powód jako dwudziestolatek na wyłącznym utrzymaniu ojca utracił swojego jedynego opiekuna, swoje jedyne wsparcie. W realiach społeczno – gospodarczych w naszym kraju sytuacja osoby tak młodej, wkraczającej w dorosłe życie w ogóle jest wyjątkowo trudna, zaś dla powoda na skutek śmierci ojca wkroczenie w dorosłe życie w okolicznościach traumatycznych jest jeszcze trudniejsze. Powód został pozbawiony jakiegokolwiek wsparcia zarówno finansowego jak i przede wszystkim emocjonalnego i to bezpowrotnie.

Biorąc te okoliczności pod uwagę zasądzenie kwoty zadośćuczynień w wysokości o 30 % mniejszej niż żądana kwota zadośćuczynienia mieści się także w kategorii zadośćuczynienia rażąco niskiego.

Z tej też przyczyny Sąd Okręgowy na mocy art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżone orzeczenie, zasądzając na rzecz powoda w miejsce zasądzonej przez Sąd Rejonowy kwoty 18 000 zł zadośćuczynienie w kwocie 30 000zł, co łącznie z kwotą 15 000zł wypłaconą przed procesem daje zadośćuczynienie w wysokości 45 000 zł.

Sąd Okręgowy zmienił także rozstrzygnięcie o kosztach procesu, obciążając nimi w całości pozwanego jako stronę przegrywającą i także na mocy art. 98 k.p.c. Sąd Okręgowy zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1800 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika w postępowaniu odwoławczym.

SSR (del.) Roman Troll SSO Tomasz Pawlik SSO Magdalena Balion – Hajduk