Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 24 marca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Teresa Kołeczko – Wacławik

Sędziowie SO Anna Hajda

SR (del.) Roman Troll (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 24 marca 2015 r. w Gliwicach na posiedzeniu niejawnym sprawy

ze skargi K. M.

przy udziale Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej

na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki w sprawie wszczętej z powództwa (...) Spółki Akcyjnej w W. przeciwko K. M. o zapłatę prowadzonej przed Sądem Rejonowym w Rudzie Śląskiej pod sygn. akt I C 234/14

postanawia:

1)  stwierdzić, że w sprawie prowadzonej przed Sądem Rejonowym w Rudzie Śląskiej pod sygn. akt I C 234/14 nastąpiła przewlekłość postępowania;

2)  przyznać od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej na rzecz skarżącego K. M. kwotę 5 000 zł (pięć tysięcy złotych);

3)  oddalić skargę w pozostałym zakresie.

SSR (del.) Roman Troll SSO Teresa Kołeczko – Wacławik SSO Anna Hajda

Sygn. akt III S 9/15

UZASADNIENIE

Skarżący K. M. dnia 2 stycznia 2015 r. złożył skargę na naruszenie praw strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki wraz z wnioskiem o zwolnienie od koszów sądowych wnosząc:

a.  o stwierdzenie, że w postępowaniu toczącym się przed Sądem Rejonowym w Rudzie Śląskiej w sprawie o sygn. akt I C 234/14 nastąpiła przewlekłość,

b.  przyznanie na jego rzecz kwoty 10 000 zł.

W uzasadnieniu wskazał, że pozew wpłynął 30 marca 2012 roku do Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa, który po wydaniu 4 kwietnia 2012 roku i doręczeniu nakazu zapłaty, a po wniesionym sprzeciwie postanowieniem z 23 lipca 2012 roku stwierdził swą niewłaściwość miejscową i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu w Rudzie Śląskiej, gdzie pierwszy terminy rozprawy wyznaczono dopiero o 21 miesiącach od wydania postanowienia, a następnie bezzasadnie odraczano terminy rozpraw i sprawa do dnia wniesienia skargi nie została rozpoznana.

Dnia 26 lutego 2015 r. zwolniono skarżącego od opłaty od skargi.

W odpowiedzi na skargę Prezes Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej, zgłaszając swój udział w sprawie, wniósł o jej oddalenie jako bezzasadnej, a także wskazał, że sprawa została przekazana do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Rudzie Śląskiej postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w W. w dniu 22 stycznia 2014, a do sprawności postępowania przed tamtym Sądem Rejonowym nie sposób się ustosunkować. Podniósł również, że z uwagi na brak akt sprawy karnej odroczono termin rozprawy z 11 kwietnia 2014 roku na 2 lipca 2014, przy czym 11 kwietnia 2014 roku pozwany złożył także wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie pełnomocnika, które to wnioski postanowieniem z 18 kwietnia 2014 roku oddalono, a postanowienie w tym zakresie zostało zaskarżone przez K. M., jednocześnie dopiero 13 czerwca 2014 roku nadesłano duplikat doręczenia odpisu postanowienia pozwanemu, zaś dnia 2 lipca 2014 roku z uwagi na konieczność rozpoznania zażalenia pozwanego odroczono rozprawę na 1 października 2014 roku i wezwano świadka, akta zostały przesłane do Sądu Okręgowego w Gliwicach z zażaleniem, a zostały zwrócone 25 września 2014 roku po rozpoznaniu zażalenia, ale nie zostały doręczone sędziemu przed terminem rozprawy – 30 września 2014 roku sędzia referent otrzymał informacje, że akta nadal znajdują się w Sądzie Okręgowym w Gliwicach i dlatego wydano zarządzenie o zniesieniu terminu rozpraw. Akta przedłożono sędziemu referentowi 7 października 2014 roku, wyznaczono termin rozprawy na 3 grudnia 2014 roku, ale termin ten został odroczony, gdyż nadal nie było dołączonych akt Sądu Rejonowego w Chorzowie. Kolejny termin wyznaczono 20 lutego 2015 roku i wówczas został przesłuchany świadek, przeprowadzono dowody z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy karnej, przy czym rozprawę zamknięto i odroczono ogłoszenie orzeczenia do 6 marca 2015 roku.

Skarżący złożył także pismo, w którym wskazał, że niezasadne jest stanowisko, że Sąd Rejonowy w Rudzie Śląskiej nie odpowiada za czynności dokonane w sprawie przez poprzedni sąd, a nadto podtrzymał swoje dotychczasowe argumenty.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Pozew przeciwko skarżącemu został złożony w Sądzie Rejonowym dla Warszawy-Mokotowa w W. 30 marca 2012 roku (przesyłkę pocztową nadano 28 marca 2012 roku), a dnia 4 kwietnia 2012 roku wydano nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, który doręczono pozwanemu 25 maja 2012 roku. Dnia 11 czerwca 2012 roku wpłynął sprzeciw pozwanego od tego nakazu zapłaty, w którym zwrócił się on o uznanie sądu wydającego nakaz zapłaty za niewłaściwy i przekazanie sprawy do Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej. Dnia 2 lipca 2012 roku sprawę wpisano do repertorium „C”, a następnie dnia 23 lipca 2012 roku Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w W. stwierdził swą niewłaściwość miejscową i przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Rudzie Śląskiej. Zarządzenie o doręczeniu tego postanowienia stronom zostało wykonane 24 sierpnia 2012 roku, ale zwrotne potwierdzenia odbioru od pozwanego nie zostało dołączone do 6 listopada 2013 roku, dlatego tegoż tego dnia zarządzono doręczyć ponownie odpis postanowienia z uzasadnieniem pozwanemu, ostatecznie przesyłkę pozwany odebrał 3 grudnia 2013 roku.

Powyższe spowodowało, że postanowienie o stwierdzeniu niewłaściwości miejscowej uprawomocniło się w grudniu 2013 roku i akta przekazano do Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej 22 stycznia 2014 roku, gdzie w następnym dniu zadekretowano sprawę w repertorium „C”, a następnie wyznaczono termin rozprawy na 11 kwietnia 2014 roku. Jednocześnie doręczono powódce odpis sprzeciwu zobowiązując do złożenia wszelkich wniosków dowodowych w terminie 21 dni. Zwrócono się także o wypożyczenie akt do Komendanta Miejskiego Policji w C., które zostały dołączone w kserokopiach dnia 11 marca 2014 roku oraz o akta sprawy o wykroczenie do Sądu Rejonowego w Chorzowie (26 lutego 2014 roku).

Dnia 10 marca 2014 roku pozwany wniósł o przesłuchanie 8 świadków, o których w sprzeciwie nie wspominał, o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, a także o przeprowadzenie eksperymentu procesowego.

Na terminie 11 kwietnia 2014 roku Sąd Rejonowy dopuścił dowody z dokumentów oraz przesłuchania świadków, zwrócił się także do Sądu Okręgowego w Katowicach o wypożyczenie akt XXIII WAZ 29/11, a rozprawę odroczono do 2 lipca 2014 roku. Akt z Sądu Rejonowego w Chorzowie nie dołączono.

Dnia 11 kwietnia 2014 roku wpłynął wniosek pozwanego o zwolnienia od kosztów postępowania i ustanowienie pełnomocnika z urzędu, został złożony po rozprawie. Wraz z wnioskiem doręczono akta sędziemu 17 kwietnia 2014 roku. Dnia 18 kwietnia 2014 roku oddalono wniosek pozwanego o zwolnienie od kosztów i o ustanowienie pełnomocnika z urzędu. Pozwany złożył zażalenie na to postanowienie 19 maja 2014 roku, a po zarządzeniu z 20 maja 2014 roku o przedstawienie dowodów doręczenia akta przedstawiono z tym dowodami 16 czerwca 2014 roku.

Na rozprawie z dnia 2 lipca 2014 roku nie dokonano żadnych czynności, a jedynie odroczono ją z terminem na 1 października 2014 roku z uwagi na potrzebę rozpoznania zażalenia pozwanego. Tego samego dnia zarządzono wezwać pozwanego do złożenia odpisu zażalenia, a do dnia 30 lipca 2014 roku zarządzono doręczyć odpis zażalenia stronie powodowej i dnia 22 sierpnia 2014 roku akta wpłynęły do Sądu Okręgowego w Gliwicach celem rozpoznania zażalenia.

Zażalenie pozwanego zostało rozpoznane 16 września 2014 roku, akta zostały zwrócone do Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej 25 września 2014 roku. Natomiast 30 września 2014 roku w Sądzie Rejonowym w Rudzie Śląskiej sporządzono zapisek urzędowy, z którego wynika, że nie ustalono numerów telefonicznych stron i nie powiadomiono ich o zniesieniu terminu rozprawy z 1 października 2014 roku, na karcie 129 akt znajduje się zarządzenie z 1 października 2014 roku w kserokopii o zniesieniu terminu rozprawy wyznaczonego na ten dzień i powiadomieniu stron. Dnia 2 października 2014 roku dokonano także zapisku urzędowego, z którego wynika, że 1 października 2014 roku zlecono ustalenie w Sądzie Okręgowym w Gliwicach na jakim etapie znajduje się postępowanie zażaleniowe, ale pracownik nie wykonał tego w polecenia. Z wydawanych zarządzeń wynika, że akta zostały odnalezione 6 października 2014 roku i wówczas zarządzono doręczyć odpisy postanowienia wydanego przez Sąd Okręgowy w Gliwicach oraz przedstawić sędziemu oferentowi celem wyznaczenia terminu rozprawy.

Dnia 7 października 2014 roku wyznaczono termin rozprawy na 3 grudnia 2014 roku i wezwano Sąd Okręgowy w Katowicach o akta sprawy o wykroczenie podając sygnaturę odwoławczą tych akt.

Na terminie 3 grudnia 2014 roku odroczono rozprawę z uwagi na brak akt Sądu Rejonowego w Chorzowie o sygn. IX W 11/10. Pozwany wniósł o zrezygnowanie z wzywania o te akta, bo i tak Sąd Rejonowy nie jest związany wydanym wyrokiem. Rozprawę odroczono na 20 lutego 2015 roku i wezwano świadka.

Dnia 14 stycznia 2015 roku Sąd Rejonowy w Chorzowie przesłał żądane akta.

Na rozprawie 20 lutego 2015 roku dopuszczono i przeprowadzono dowód z przesłuchania świadka, oddalono wnioski o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych, dopuszczono dowód z akt Sądu Rejonowego w Chorzowie i dokumentów, a następnie zamknięto rozprawę i odroczono ogłoszenie orzeczenia do 6 marca 2015 roku.

Dnia 6 marca 2015 roku w sprawie został wydany wyrok, a dnia 11 marca 2015 roku pozwany wniósł o sporządzenie uzasadnienia i doręczenia wyroku z uzasadnieniem. Dnia 17 marca 2015 roku zostało sporządzone uzasadnienie wyroku i wykonano zarządzenie w zakresie doręczenia odpisu orzeczenia z uzasadnieniem pozwanemu. W aktach brak w chwili obecnej zwrotnego potwierdzenia odbioru przez pozwanego wyroku z uzasadnieniem.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179, poz. 1843 ze zm.) dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd, w celu wydania w sprawie rozstrzygnięcia co do istoty (...), uwzględniając charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania. Przewlekłość postępowania to brak czynności zmierzających do rozstrzygnięcia, zachodzący dłużej niż jest to konieczne do rozważenia sprawy bądź zgromadzenia dowodów, chodzi zatem o to, by czynności zmierzające do wydania orzeczenia kończącego zabierały odpowiednią ilość czasu, czyli odbywały się bez zbędnej zwłoki (por. art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki). Zbędną zwłoką nie jest przy tym każdy upływ czasu, ale dopiero nadmierne odstępstwo od czasu zwykle koniecznego dla wykonania określonych czynności, dlatego przewlekłość postępowania zachodzi wówczas, gdy zwłoka w czynnościach jest nadmierna (rażąca) i nie znajduje uzasadnienia w obiektywnych okolicznościach sprawy. [Por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2013 r. KSP 3/13, LEX nr 1318217, postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 10 stycznia 2013 r. sygn. akt II S 33/12, Lex 1246709; por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 23 listopada 2010 r. sygn. akt II S 28/10 - KZS 2010/11/50, LEX nr 783363].

Sądem właściwym do rozpoznania skargi jest sąd przełożony nad sądem, przed którym toczy się postępowanie (art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki). Sprawa toczy się przed Sądem Rejonowym w Rudzie Śląskiej, któremu przekazano ją po zgłoszonym zarzucie pozwanego postanowieniem z dnia 23 lipca 2012 roku, ale akta wpłynęły do Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej w dniu 22 stycznia 2014 roku.

W rozpoznawanej sprawie doszło do przewlekłości postępowania przed Sądem Rejonowym dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie, gdzie sprawa po złożeniu sprzeciwu przez pozwanego w dniu 11 czerwca 2012 roku z wnioskiem o przekazanie jej do sądu właściwego została ostatecznie przekazania dnia 22 stycznia 2014 roku do Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej. Wówczas w okresie od dnia 24 sierpnia 2012 roku do 6 listopada 2013 roku, a więc przez ponad rok czasu, nie wykonywano w sprawie żadnych czynności.

Także w toku postępowania przed Sądem Rejonowym w Rudzie Śląskiej doszło do przewlekłości postępowania, gdyż na rozprawach z dnia 2 lipca 2014 roku i z dnia 1 października 2014 roku nie wykonano żadnych merytorycznych czynności, przy czym ta ostatnia rozprawa w ogóle się nie odbyła z uwagi na brak akt, które przecież od 25 września 2014 roku znajdowały się w Sądzie Rejonowym w Rudzie Śląskiej, dlatego też zniesienie tego ostatniego terminu rozprawy było niezasadne, a wyznaczony termin rozprawy na dzień 2 lipca 2014 roku można było odwołać już w chwili złożenia zażalenia przez pozwanego, jeżeli Sąd doszedł do wniosku, iż należy wstrzymać rozpoznanie sprawy do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia w przedmiocie wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu (art. 124 § 1 zd. 2 k.p.c.).

Ponadto Sąd Rejonowy w Rudzie Śląskiej wezwał o akta sprawy o wykroczenie Sąd Rejonowy w Chorzowie w dniu 26 lutego 2014 roku, ale nie monitował o informację dlaczego te akta nie zostały przesłane na termin rozprawy w dniu 11 kwietnia 2014 roku, chociaż wynika z nich, że od sierpnia 2011 roku znajdowały się w Sądzie Rejonowym w Chorzowie, a ostatecznie zostały przesłane do Sądu Rejonowego w Rudzie Sląskiej dnia 14 stycznia 2015 roku. Nie wiadomo też z jakich powodów Sąd Rejonowy w Rudzie Śląskiej dnia 11 kwietnia 2014 roku zwrócił się o te akta do Sądu Okręgowego w Katowicach (wskazując ich sygnaturę nadaną w toku postępowania odwoławczego) pomimo braku informacji z Sądu Rejonowego w Chorzowie z jakich powodów nie zostały przesłane i braku jakichkolwiek monitów w tym zakresie. Nieprawidłowości w tym zakresie spowodowały odroczenie rozprawy wyznaczonej na dzień 3 grudnia 2014 roku także bez dokonania jakichkolwiek merytorycznych czynności w sprawie, a przecież można było zawiadomić już wcześniej Prezesa Sądu Rejonowego w Chorzowie o zaistniałej sytuacji (o akta wezwano 26 lutego 2014 roku) wskazując na potrzebę dołączenia akt sprawy o wykroczenie do rozpoznawanej sprawy o zapłatę. Takich czynności nie wykonano, jak również nie monitowano o przesłanie akt z Sądu Rejonowego w Chorzowie. To powoduje, że także rozprawa z dnia 3 grudnia 2014 roku została niezasadnie odroczona.

Powyższe wskazuje, że w Sądzie Rejonowym w Rudzie Śląskiej od połowy czerwca 2014 roku do 20 lutego 2015 roku nie dokonano żadnych merytorycznych czynności w sprawie, a wyznaczone terminy trzech rozpraw, w tym czasie, nie zostały przygotowane na tyle, aby zakończyć na którejkolwiek z nich sprawę lub wykonać jakiekolwiek czynności merytoryczne. Doszło więc także w toku postępowania przed Sądem Rejonowym w Rudzie Śląskiej do przewlekłości.

Biorąc pod uwagę czas trwania całego postępowania (już trzy lata), rodzaj sprawy (o zapłatę) i zakres złożonego żądania Sąd Okręgowy uznał, że właściwą kwotą, którą należy przyznać skarżącemu jest kwota 5 000 zł, albowiem żądana przez niego kwota dwukrotnie wyższa jest zawyżona.

Mając powyższe na uwadze w oparciu:

a.  o art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki należało orzec jak w pkt. 1 sentencji, gdyż w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, której łączny okres wynosi około 22 miesięcy, sprawa trwa 3 lata, a nie jest szczególnie skomplikowana,

b.  o art. 12 ust. 4 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki należało orzec jak w pkt. 2 i 3 sentencji zasądzając na rzecz skarżącego kwotę 5 000 zł jako odpowiednią z uwagi na stan jego niepewności co do wyniku postępowania, okres oczekiwania na rozstrzygnięcie, rodzaj sprawy i zgłoszone żądanie, a oddalając żądanie w pozostałym zakresie.

SSR (del.) Roman Troll SSO Teresa Kołeczko-Wacławik SSO Anna Hajda