Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 maja 2015 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie w IV Wydziale Karnym w składzie:

Przewodnicząca: SSO Ewa Górska-Wójcik

Sędzia: SSO Piotr Romański

Ławnicy: J. W., T. W., W. S.

Protokolanci: sekr. sąd. Piotr Szustalik, sekr. sąd. M. K.,

J. B.

przy udziale prokuratorów: Cezarego Kościeszy, W. M.

po rozpoznaniu na rozprawie w dniach: 22 sierpnia 2013 roku, 21 listopada 2013 roku, 28 listopada 2013 roku, 18 grudnia 2013 roku, 27 stycznia 2014 roku, 27 marca 2014 roku, 23 kwietnia 2014 roku, 7 lipca 2014 roku, 7 sierpnia 2014 roku, 30 października 2014 roku, 9 lutego 2015 roku, 11 marca 2015 roku, 1 kwietnia 2015 roku, 12 maja 2015 roku,

sprawy:

1. K. K. , syna J. i Z. z domu R., urodzonego (...) w L.;

2. R. J. , syna A. i G. z domu S., urodzonego (...) w L.

oskarżonych o to, że :

I. w dniu 26 stycznia 2008 roku w L. przy ulicy (...), działając wspólnie
i w porozumieniu, bijąc pięściami i kopiąc A. F. zabrali mu kartę bankomatową w celu przywłaszczenia wypłaconych z konta nr (...) pieniędzy w kwocie 190 zł, a następnie z zamiarem bezpośrednim, a więc chcąc pozbawienia życia A. F., zadali mu kilkanaście ciosów narzędziem tępym i twardym w postaci butelki oraz kopiąc i bijąc pięściami, a także stosując tzw. kolankowanie, spowodowali złamanie mostka, liczne obustronne złamania żeber z przebiciem opłucnej po stronie lewej obfite wylewy krwawe w mięśniach szyi po stronie lewej oraz w tkance podskórnej i w mięśniach klatki piersiowej, a także wylew krwawy w lewej jamie opłucnej, co skutkowało ciężką niewydolnością oddechową i zgonem A. F.,

tj. o czyn z art. 148 § 2 pkt 2 kk w zb. z art. 280 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

a nadto sprawy:

K. K.

R. J.

i

3. S. D. , syna M. i M. z domu M., urodzonego (...) w K.

oskarżonych o to, że :

II. w okresie od 26 do 30 stycznia 2008 roku w L. przy ulicy (...) i ulicy (...), działając wspólnie i w porozumieniu pozbawili wolności B. W., co łączyło się ze szczególnym udręczeniem polegającym na pobiciu pięściami po całym ciele, które naraziło ją na bezpośrednie niebezpieczeństwo uszczerbku na zdrowiu na czas powyżej 7 dni, kilkakrotnych groźbach pobicia i zabójstwa wypowiadanych w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru pozbawienia B. W. wolności, przy czym K. K. i R. J. w trakcie pobicia użyli noży, w wyniku czego K. K. spowodował rany cięte uda prawego o długości 35, 17, 12, 10 cm, zaś R. J. spowodował kilkanaście ran ciętych uda lewego o długości od 4 do 18 cm, co skutkowało rozstrojem zdrowia i naruszeniem czynności narządu ciała na czas poniżej 7 dni, natomiast S. D. czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu ponad
6 miesięcy kary pozbawienia wolności orzeczonej za umyślne przestępstwo z użyciem przemocy,

tj. w stosunku do K. K. i R. J. o czyn z art. 189 § 2 kk w zb. z art. 159 kk w zb. z art. 157 § 1 kk w zb. z art. 190 § 1 kk w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 11 § 2 kk, zaś w stosunku do S. D. o czyn z art. 189 § 2 kk w zb. z art. 158 § 1 kk w zb. z art. 190 § 1 kk w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk

III. w okresie od 28 do 30 stycznia 2008 roku w L. przy ulicy (...), działając wspólnie i w porozumieniu, pozbawili wolności P. K., co łączyło się ze szczególnym udręczeniem polegającym na pobiciu pięściami po całym ciele, które naraziło ją na bezpośrednie niebezpieczeństwo uszczerbku na zdrowiu na czas powyżej 7 dni, kilkakrotnych groźbach pobicia i zabójstwa wypowiadanych w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru pozbawienia P. K. wolności, a także zaborze w celu przywłaszczenia, przy wykorzystaniu groźby użycia przemocy, trzech srebrnych pierścionków i srebrnego łańcuszka o nieustalonej wartości, przy czym K. K. w trakcie pobicia używał noża, powodując ranę ciętą uda lewego o długości około 4 cm, co skutkowało rozstrojem zdrowia i naruszeniem czynności narządu ciała na czas poniżej 7 dni, natomiast S. D. czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu łącznie ponad roku kary pozbawienia wolności orzeczonej w warunkach określonych w art. 64 § 1 kk za umyślne przestępstwo rozboju,

tj. w stosunku do K. K. o czyn z art. 189 § 2 kk w zb. z art. 280 § 1 kk w zb. z art. 159 kk w zb. z art. 157 § 2 kk w zb. z art. 190 § 1 kk w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 11 § 2 kk, w stosunku do R. J. o czyn z art. 189 § 2 kk w zb. z art. 280 § 1 kk w zb. z art. 158 § 1 kk w zb. z art. 190 § 1 kk w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 11 § 2 kk, zaś w stosunku do S. D. o czyn z art. 189 § 2 kk w zb. z art. 280 § 1 kk w zb. z art. 158 § 1 kk w zb. z art. 190 § 1 kk w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 64 § 2 kk

IV. w dniu 29 stycznia 2008 roku w L. przy ulicy (...) działając wspólnie i w porozumieniu z inną nieustaloną osobą zabrali w celu przywłaszczenia trzy świeczniki z mosiądzu, prodiż i butlę gazową o łącznej wartości 520 zł na szkodę J. N., przy czym S. D. czynu tego się w ciągu 5 lat po odbyciu ponad 6 miesięcy kary pozbawienia wolności orzeczonej za umyślne przestępstwo podobne,

tj. w stosunku do K. K. i R. J. o czyn z art. 278 § 1 kk, zaś w stosunku do S. D. o czyn z art. 278 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk

a nadto sprawy

R. J.

oskarżonego o to, że :

V. w dniu 25 stycznia 2008 roku w L. przy ulicy (...) przemocą polegającą na uderzeniu pięścią w twarz doprowadził B. W. do obcowania płciowego,

tj. o czyn z art. 197 § 1 kk

a nadto sprawy

S. D.

oskarżonego o to, że:

VI. w dniu 26 stycznia 2008 roku w L. przy ulicy (...) nie udzielił pomocy A. F. znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu,

tj. o czyn z art. 162 § 1 kk

a nadto sprawy

K. K. i S. D.

oskarżonych o to że:

VII. w dniu 28 stycznia 2008 roku w L. przy ulicy (...), wspólnie i w porozumieniu używali wobec świadka przestępstwa S. C. groźby pobicia w celu wywarcia na niego wpływu i zmuszenia go do zaniechania zawiadomienia organów ścigania o zabójstwie A. F., przy czym S. D. czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu ponad 6 miesięcy kary pozbawienia wolności orzeczonej za umyślne przestępstwo z użyciem przemocy,

tj. w stosunku do K. K. o czyn z art. 245 kk w zb. z art. 18 § 2 kk w zw. z art. 240 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk, zaś w stosunku do S. D. o czyn z art. 245 kk w zb. z art. 18 § 2 kk w zw. z art. 240 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 kk

I.  K. K. i R. J. uznaje za winnych tego, że w dniu 26 stycznia 2008 roku w L. działając wspólnie i w porozumieniu, przewidując możliwość pozbawienia życia A. F. i na to się godząc, wielokrotnie bili go pięściami i kopali, zadali mu ciosy butelką w głowę, a także silnie uciskali na przednią i boczną powierzchnię klatki piersiowej, czym spowodowali obrzęk tkanek miękkich twarzy, rany tłuczone wargi górnej i okolicy prawego łuku brwiowego, podbiegnięcia krwawe i otarcia naskórka na twarzy, wylewy krwawe na śluzówkach obu warg, rozerwanie wędzidełka wargi górnej, rozległe i masywne wylewy krwawe w tkance podskórnej głowy i w mięśniach skroniowych, niewielki skrzep krwi pod oponą twardą mózgu po stronie prawej oraz obfite wylewy krwawe w tkance podskórnej i w mięśniach twarzy, złamanie mostka, liczne obustronne złamania żeber z przebiciem opłucnej po stronie lewej, obfite wylewy krwawe w mięśniach szyi po stronie lewej oraz w tkance podskórnej i w mięśniach tkanki piersiowej, wylewy krwawe w mięśniu języka i pod torebką tarczycy po stronie lewej, rozległe podbiegnięcia krwawe w obrębie powłok jamy brzusznej i na kończynach, wylewy krwawe na plecach po stronie lewej i w lewej okolicy lędźwiowej, wylewy krwawe w tkance podskórnej grzbietowej powierzchni ręki lewej i w okolicy prawego stawu łokciowego oraz wylewy krwawe wokół lewej nerki i lewego nadnercza, co skutkowało ciężką niewydolnością oddechową i zgonem pokrzywdzonego, tj. czynu wyczerpującego dyspozycję art. 148 § 1 kk i za to na mocy art. 148 § 1 kk wymierza K. K. i R. J. kary po 12 (dwanaście) lat pozbawienia wolności

a nadto:

II.  K. K., R. J. i S. D. uznaje za winnych tego, że w okresie od 26 stycznia 2008 roku do 30 stycznia 2008 roku w L. przy ul. (...) i ul. (...) działając wspólnie i w porozumieniu pozbawili wolności B. W., co łączyło się ze szczególnym udręczeniem, polegającym na kilkakrotnych groźbach pobicia i zabójstwa wypowiadanych w krótkich odstępach czasu i wykonaniu z góry powziętego zamiaru, które wzbudziły u pokrzywdzonej uzasadnioną obawę, że będą spełnione, a także na biciu jej pięściami po całym ciele przez K. K. i R. J., które naraziło ją na bezpośrednie niebezpieczeństwo nastąpienia skutku określonego w art. 157 § 1 kk, a następnie na użyciu przez nich noży i spowodowaniu u pokrzywdzonej przez K. K. ran ciętych uda prawego o długości 35 cm, 17 cm, 12 cm i 10 cm, zaś przez R. J. kilkunastu ran ciętych uda lewego o długości od 4 cm do 18 cm, co skutkowało rozstrojem zdrowia i naruszeniem czynności narządu ciała pokrzywdzonej na czas powyżej 7 dni, przy czym S. D. czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu ponad 6 miesięcy kary łącznej 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem łącznym Sądu Okręgowego w Lublinie z 29 września 2003 roku w sprawie IV K 219/03, obejmującym skazania na karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczoną wyrokiem Sądu Rejonowego w Krasnymstawie z 24 maja 2001 roku w sprawie II K 595/00 za przestępstwo z art. 280 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk, a nadto na karę 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczoną wyrokiem Sądu Okręgowego w Lublinie z 5 czerwca 2003 roku w sprawie IV K 405/01 za przestępstwo z art. 280 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk, którą to karę odbywał w okresie od 9 grudnia 1997 roku do 1 października 1998 roku oraz od 20 stycznia 2001 roku do 30 września 2003 roku, tj. czynu wyczerpującego w stosunku do K. K. i R. J. dyspozycje art. 189 § 2 kk w brzmieniu obowiązującym przed nowelą wprowadzoną ustawą z dnia 17 grudnia 2009 r. (Dz.U. z 2010 roku Nr 7 poz. 46) w zb. z art. 159 kk w zb. z art. 157 § 1 kk w zb. z art. 190 § 1 kk w zw. z art. 12 kk i w zw. art. 11 § 2 kk zaś w stosunku do S. D. czynu z art. 189 § 2 kk w brzmieniu obowiązującym przed nowelą wprowadzoną ustawą z dnia 17 grudnia 2009 r. (Dz.U. z 2010 roku Nr 7 poz. 46) w zb. z art. 190 § 1 kk w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk i za to na podstawie art. 189 § 2 kk w brzmieniu obowiązującym przed nowelą wprowadzoną ustawą z dnia 17 grudnia 2009 r. (Dz.U. z 2010 roku Nr 7 poz. 46) w zw. z art. 11 § 3 kk i za to wymierza: K. K. i R. J. kary po 4 (cztery) lata pozbawienia wolności, zaś S. D. karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności,

a nadto:

III.  K. K., R. J. i S. D. uznaje za winnych tego, że w dniu 29 stycznia 2008 roku w L. przy ul. (...) działając wspólnie i w porozumieniu pozbawili wolności P. K., co łączyło się ze szczególnym udręczeniem, polegającym na wielokrotnym biciu pięściami po całym ciele, które naraziło ją na bezpośrednie niebezpieczeństwo nastąpienia skutku określonego w art. 157 § 1 kk, przy czym K. K. w trakcie bicia użył noża, powodując u pokrzywdzonej ranę ciętą uda lewego o długości około 4 cm, co skutkowało rozstrojem zdrowia i naruszeniem czynności narządu ciała na czas poniżej 7 dni, a także na kilkakrotnych groźbach pobicia wypowiadanych w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru przez R. J., które to groźby wzbudziły u pokrzywdzonej uzasadnioną obawę, że będą spełnione, przy czym S. D. będąc uprzednio skazanym w warunkach art. 64 § 1 kk, czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu ponad roku kary łącznej 4 lat pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem łącznym Sądu Okręgowego w Lublinie z 3 listopada 2010 roku w sprawie IV K 117/10, obejmującym skazanie na karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczoną wyrokiem Sądu Rejonowego w Lublinie z 14 grudnia 2004 roku w sprawie XV K 2223/04 za przestępstwo z art. 279 § 1 kk w zw. z art. 64 § 2 kk, którą to karę odbywał w okresie od 8 sierpnia 2004 roku do 20 grudnia 2004 roku oraz od 20 czerwca 2006 roku do 8 sierpnia 2007 roku, a nadto na karę 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczoną wyrokiem Sądu Rejonowego w Lublinie z 15 maja 2008 roku w sprawie III K 3/05 za przestępstwo z art. 280 § 1 kk w zw. z art. 64 § 2 kk w zb. z art. 275 § 1 kk w zb. z art. 276 kk w zw. z art. 11 § 2 kk, tj. czynu z art. 189 § 2 kk w brzmieniu obowiązującym przed nowelą wprowadzoną ustawą z dnia 17 grudnia 2009 r. (Dz.U. z 2010 roku Nr 7 poz. 46) w zb. z art. 159 kk w zb. z art. 157 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w stosunku do K. K., z art. 189 § 2 kk w brzmieniu obowiązującym przed nowelą wprowadzoną ustawą z dnia 17 grudnia 2009 r. (Dz.U. z 2010 roku Nr 7 poz. 46) w zb. z art. 158 § 1 kk w zb. z art. 190 § 1 kk w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w stosunku do R. J., zaś w stosunku do S. D. z art. 189 § 2 kk w brzmieniu obowiązującym przed nowelą wprowadzoną ustawą z dnia 17 grudnia 2009 r. (Dz.U. z 2010 roku Nr 7 poz. 46) w zb. z art. 158 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i w zw. z art. 64 § 2 kk i za to na podstawie art. 189 § 2 kk w brzmieniu obowiązującym przed nowelą wprowadzoną ustawą z dnia 17 grudnia 2009 r. (Dz.U. z 2010 roku Nr 7 poz. 46) w zw. z art. 11 § 3 kk skazuje: R. J. i K. K. na kary po 3 (trzy) lata pozbawienia wolności, zaś S. D. na podstawie art. 189 § 2 kk w brzmieniu obowiązującym przed nowelą wprowadzoną ustawą z dnia 17 grudnia 2009 r. (Dz.U. z 2010 roku Nr 7 poz. 46) w zw. z art. 11 § 3 kk w zw. z art. 64 § 2 kk na karę 3 (trzech) lat pozbawienia wolności,

a nadto:

IV.  K. K., R. J. i S. D. uznaje za winnych popełnienia czynu opisanego w punkcie IV, przy czym przyjmuje, że czynu tego dopuścili się działając wspólnie i w porozumieniu z T. N. oraz, że S. D. czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu ponad 6 miesięcy kary łącznej 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem łącznym Sądu Okręgowego w Lublinie z 29 września 2003 roku w sprawie IV K 219/03, obejmującym skazania na karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczoną wyrokiem Sądu Rejonowego w Krasnymstawie z 24 maja 2001 roku w sprawie II K 595/00 za przestępstwo z art. 280 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk, a nadto na karę 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczoną wyrokiem Sądu Okręgowego w Lublinie z 5 czerwca 2003 roku w sprawie IV K 405/01 za przestępstwo z art. 280 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk, którą to karę odbywał w okresie od 9 grudnia 1997 roku do 1 października 1998 roku oraz od 20 stycznia 2001 roku do 30 września 2003 roku, tj. czynu wyczerpującego w stosunku K. K. i R. J. dyspozycję art. 278 § 1 kk zaś w stosunku do S. D. z art. 278 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk i za to na mocy art. 278 § 1 kk wymierza R. J. i K. K. kary po 8 (osiem) miesięcy pozbawienia wolności, zaś S. D. karę roku pozbawienia wolności

a nadto

V.  R. J. uznaje za winnego czynu opisanego w punkcie V wyczerpującego dyspozycję art. 197 § 1 kk i za to na mocy art. 197 § 1 kk wymierza mu karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności

a nadto

VI.  S. D. uznaje za winnego tego, że w dniu 26 stycznia 2008 roku w L. przy ul. (...), przewidując możliwość wystąpienia skutku w postaci śmierci pokrzywdzonego i godząc się na to, nie udzielił pomocy A. F. znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, przy czym, będąc uprzednio skazanym w warunkach art. 64 § 1 kk, czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu ponad roku kary łącznej 4 lat pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem łącznym Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 3 listopada 2010 roku w sprawie IV K 117/10, obejmującym skazania na karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczoną wyrokiem Sądu Rejonowego w Lublinie z 14 grudnia 2004 roku w sprawie XV K 2223/04 za przestępstwo z art. 279 § 1 kk w zw. z art. 64 § 2 kk, którą to karę odbywał w okresie od 8 sierpnia 2004 roku do 20 grudnia 2004 roku oraz od 20 czerwca 2006 roku do 8 sierpnia 2007 roku, a nadto na karę 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczoną wyrokiem Sądu Rejonowego w Lublinie z dnia 15 maja 2008 roku w sprawie III K 3/05 za przestępstwo z art. 280 § 1 kk w zw. z art. 64 § 2 kk w zb. z art. 275 § 1 kk w zb. z art. 276 kk w zw. z art. 11 § 2 kk, tj. czynu z art. 162 § 1 kk w zw. z art. 64 § 2 kk i za to na mocy art. 162 § 1 kk w zw. z art. 64 § 2 kk wymierza mu karę roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności

a nadto:

VII.  K. K. i S. D. uznaje za winnych popełnienia czynu opisanego w punkcie VII przy czym przyjmuje, że S. D. czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu ponad 6 miesięcy kary łącznej 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem łącznym Sądu Okręgowego w Lublinie z 29 września 2003 roku w sprawie IV K 219/03, obejmującym skazania na karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczoną wyrokiem Sądu Rejonowego w Krasnymstawie z 24 maja 2001 roku w sprawie II K 595/00 za przestępstwo z art. 280 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk, a nadto na karę 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczoną wyrokiem Sądu Okręgowego w Lublinie z 5 czerwca 2003 roku w sprawie IV K 405/01 za przestępstwo z art. 280 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk, którą to karę odbywał w okresie od 9 grudnia 1997 roku do 1 października 1998 roku oraz od 20 stycznia 2001 roku do 30 września 2003 roku, tj. czynu wyczerpującego w stosunku do K. K. dyspozycję art. 245 kk w zb. z art. 18 § 2 kk w zw. z art. 240 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk zaś w stosunku do S. D. dyspozycję art. 245 kk w zb. z art. 18 § 2 kk w zw. z art. 240 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i w zw. z art. 64 § 1 kk i za to mocy art. 245 kk w zw. z art. 11 § 3 kk wymierza K. K. karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności, zaś S. D. karę roku pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 85 i 86 § 1 kk orzeczone kary pozbawienia wolności łączy i jako kary łączne wymierza: K. K. i R. J. kary po 15 (piętnaście) lat pozbawienia wolności, zaś S. D. karę łączną 6 (sześciu) lat pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonych kar pozbawienia wolności zalicza oskarżonym okres rzeczywistego pozbawienia wolności: K. K. od dnia 17 kwietnia 2008 roku do 6 września 2012 roku i od 23 października 2012 roku do 29 kwietnia 2013 roku oraz R. J. od dnia 21 lutego 2008 do 29 kwietnia 2013 roku.

Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej (...) kwotę 11 095,80 zł (jedenaście tysięcy dziewięćdziesiąt pięć złotych osiemdziesiąt groszy) za obronę z urzędu.

Zwalnia oskarżonych od kosztów sądowych i obciąża nimi Skarb Państwa.