Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 lipca 2015 roku

Sąd Rejonowy - Sąd Pracy w B. Wydział IV Pracy

w składzie następującym:

Przewodniczący : Sędzia SR B. G.

Ławnicy: H. W., K. P.

Protokolant: Wiesława Rudzka

po rozpoznaniu w dniu 28 lipca 2015 roku w Bełchatowie

na rozprawie

sprawy z powództwa E. M.

przeciwko Miejskiemu Centrum (...) w B.

o odszkodowanie

1.  zasądza od pozwanego Miejskiego Centrum (...) w B.
na rzecz powódki E. M. kwotę 20.027,70 zł (dwadzieścia tysięcy dwadzieścia siedem złotych siedemdziesiąt groszy)
z ustawowymi odsetkami od dnia 16 lutego 2015 roku do dnia zapłaty, tytułem odszkodowania;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  zasądza od pozwanego Miejskiego Centrum (...) w B. na rzecz powódki E. M. kwotę 60,00 zł (sześćdziesiąt złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

4.  nakazuje pobrać od pozwanego Miejskiego Centrum (...)
w B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego
w B. kwotę 1.002,00 zł (jeden tysiąc dwa złote 00/100) tytułem opłaty od pozwu;

5.  wyrokowi w punkcie 1. (pierwszym) nadaje rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 6.600,00 zł (sześć tysięcy sześćset złotych 00/100).

Sygn. akt IV P 12/15

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 2 lutego 2015 roku, skierowanym przeciwko Miejskiemu Centrum (...) w B., powódka E. M., wnosiła o zasądzenie na jej rzecz odszkodowania w kwocie 20.027,00 zł
z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu.

W uzasadnieniu pozwu podnosiła, że w dniu 26 stycznia 2015 roku otrzymała pismo zawierające oświadczenie Prezydenta Miasta B.
o odwołaniu jej ze stanowiska Dyrektora Miejskiego Centrum (...)
w B. (dalej: (...)). W ocenie powódki odwołanie nastąpiło
z rażącym naruszeniem prawa – przepisu art. 15 ustawy z dnia 25 października 1991 roku o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz.U. Nr 114, poz. 493 ze zm.), ponieważ pozwany nie dochował obowiązku konsultacji zamiaru odwołania z działającymi na terenie (...) związkami zawodowymi (...) oraz nie przeprowadził obligatoryjnej konsultacji ze stowarzyszeniami zawodowymi i twórczymi działającymi na terenie regionu.

Nadto powódka podnosiła, że pozwany nie wskazał przyczyny odwołania, co wyklucza ocenę jego zasadności pod kątem art. 15 ust. 6 powołanej ustawy.

W odpowiedzi na pozew z dnia 2 marca 2015 roku pozwane Miejskie Centrum (...) w B., reprezentowane przez profesjonalnego pełnomocnika, wniosło o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. Zakwestionowało argumentację przytoczoną w pozwie ponieważ, w. jego ocenie, nie znajduje ona uzasadnienia w świetle brzmienia art. 8 ust. 4 ustawy z dnia 31 sierpnia 2011 roku o zmianie ustawy o organizowaniu
i prowadzeniu działalności kulturalnej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 207, poz. 1230), który normuje sytuację dyrektorów instytucji kultury powołanych na czas nieokreślony przed datą wejścia w życie nowelizacji.

W ocenie pozwanego tacy dyrektorzy pozostają na zajmowanych stanowiskach nie dłużej niż 3 lata od dnia wejścia w życie tej ustawy.
W terminie 3 lat od wejścia w życie ustawy organizatorzy mogą powołać te osoby na stanowiska dyrektorów na czas określony, a niepowołanie, jest równoznaczne z odwołaniem dyrektora z upływam trzech lat od dnia wejścia z życie ustawy.

Powódka została powołana na stanowisko Dyrektora (...) na czas nieokreślony, co oznacza, zdaniem pozwanego, wygaśnięcie stosunku pracy
z mocy prawa z dniem 31 grudnia 2014 roku.

W tej sytuacji nie ma zastosowania przepis art. 8 ust. 6 ustawy nowelizującej odnoszący się do dyrektorów bibliotek, domów oraz ośrodków kultury, ponieważ (...) w B. jest „centrum kultury”, a nie „domem”, czy „ośrodkiem kultury”. Pozwany wskazał, że taki wniosek należy także wyprowadzić z klasyfikacji budżetowej Miasta B..

Podnosił także, iż bezzasadny jest zarzut braku konsultacji zamiaru odwołania ze związkami zawodowymi oraz stowarzyszeniami zawodowymi
i twórczymi, ponieważ taki obowiązek dotyczy jedynie stosunków pracy nawiązanych po wejściu w życie ustawy nowelizującej.

W toku procesu pełnomocnicy stron podtrzymali swoje stanowiska
w sprawie.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Zarządzeniem Nr (...) z dnia 22 lutego 2011 roku ówczesny Prezydent Miasta B. powołał powódkę E. M. na stanowisko Dyrektora Miejskiego Centrum (...) z dniem 1 kwietnia 2011 roku. Powołanie nastąpiło na cza nieokreślony. Powódka otrzymała akt powołania następnego dnia. Przed powołaniem, działając na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 25 października 1991 roku, Prezydent Miasta B. zwrócił się do Komisji Zakładowej (...) przy Miejskim Centrum (...) w B. o wydanie opinii dotyczącej powołania powódki na stanowisko Dyrektora (...).

(dowód: Zarządzenie Nr (...) z dnia 22 lutego 2011 roku, akt powołania – akta osobowe powódki, część B - załącznik do akt sprawy; pismo Prezydenta Miasta B. z dn. 20.01.2011 roku – k. 51; odpowiedź Komisji Zakładowej (...) z dnia 26.01.2011 roku – k. 52)

Zasady działania i forma organizacyjna Miejskiego Centrum (...)
w B. zostały określone w statucie, stanowiącym załącznik do uchwały Nr XVII/178/03 Rady Miejskiej w B.. Organizatorem (...) jest Gmina M. B.. (...) jest wpisany do rejestru instytucji kultury prowadzonego przez organizatora i posiada osobowość prawną. Może działać na terenie kraju, a także poza granicami Polski. Celem działalności (...) jest przygotowanie i pozyskanie społeczności lokalnej do aktywnego uczestnictwa w kulturze oraz współtworzenia jej wartości. Do podstawowych jego zadań należy: edukacja kulturalna i wychowanie przez sztukę, rozpoznawanie, rozbudzanie i zaspokajanie potrzeb oraz zainteresowań kulturalnych, tworzenie warunków dla rozwoju amatorskiego ruchu artystycznego oraz zainteresowania wiedzą i sztuką, tworzenie warunków dla rozwoju folkloru, a także rękodzieła ludowego i artystycznego. Zadania te (...) realizuje poprzez różnorodne formy edukacji kulturalnej, indywidualnej aktywności i imprez kulturalnych. Nadzór nad (...) sprawuje Prezydent Miasta B.. Gospodarka finansowa instytucji jest prowadzona
w oparciu o zasady określone w ustawie o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej oraz ustawie o rachunkowości. (...) kieruje dyrektor powołany przez Prezydenta Miasta.

Szczegółowe zasady funkcjonowania i wewnętrzną organizacje Miejskiego Centrum (...) określa Regulamin Organizacyjny.

(dowód: statut Miejskiego Centrum (...) w B. – k. 19-21; Regulamin Organizacyjny Miejskiego Centrum (...) w B. – k. 22-38 )

W okresie sprawowania przez powódkę funkcji dyrektora Miejskie Centrum (...) w B. współpracowało ze stowarzyszeniami zawodowymi i twórczymi. Były to: Stowarzyszenie Społeczno- (...)
w B., Fundacja (...) dzieci z bramy”, Stowarzyszenie osób represjonowanych w stanie wojennym z siedzibą w B..

(dowód: zeznania powódki – protokół elektroniczny – k. 88, od min. 20:18; informacja z KRS – k. 53-62)

W R. działa Miejski (...). Jego działalność reguluje statut nadany uchwałą Rady Miejskiej w R.. Jego organizacja, zadania, sposób działania i ustrój są tożsame z określonymi dla Miejskiego Centrum (...) w B..

(dowód: statut Miejskiego (...) w R. – k. 81-84

Zarządzeniem Nr (...) z dnia 26 stycznia 2015 roku Prezydent Miasta B. odwołał powódkę E. M. ze stanowiska Dyrektora Miejskiego Centrum (...) w B. z zachowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia, które rozpoczęło swój bieg z dniem 1 lutego 2015 roku i trwało do 30 kwietnia 2015 roku. W okresie wypowiedzenia Prezydent Miasta polecił powódce wykorzystanie urlopu wypoczynkowego, a następnie zwolnił ją z obowiązku świadczenia pracy.

(dowód: Zarządzenie Prezydenta Miasta B. Nr (...) – k. 4; pismo Prezydenta Miasta B. z dnia 26.01.2015 roku – k. 6)

Odwołanie powódki ze stanowiska Dyrektora (...) nastąpiło bez zasięgnięcia opinii związku zawodowego działających w przy (...) oraz właściwych stowarzyszeń zawodowych i twórczych, z którymi (...) współpracowało.

(okoliczność bezsporna)

Do końca zatrudnienia powódka otrzymywała pełne wynagrodzenie za pracę, które obejmowało także dodatek funkcyjny. Wynagrodzenie miesięczne E. M. stanowiło kwotę 6.675,90 zł brutto.

(dowód: zeznania powódki – protokół elektroniczny – k. 88, od min. 16:35 do min. 20:18; zaświadczenie – k. 5)

Stan faktyczny w przedmiotowej sprawie Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych do akt sprawy oraz zeznań świadków powódki E. M.. Stan faktyczny jest w zasadzie bezsporny. Spór ma charakter prawny i dotyczy interpretacji przepisów.

Sąd Rejonowy zważył , co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie.

Tryb i zasady powołania i odwołania dyrektora instytucji kultury reguluje przepis art. 15 ustawy z dnia 25 października 1991r.
o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz.U.2012.406 j.t. ze zm.). Według treści ust. 1 tego przepisu, obowiązującej w dacie powołania powódki na stanowisko Dyrektora (...), dyrektora instytucji kultury powołuje organizator na czas określony lub nie określony, po zasięgnięciu opinii właściwych związków zawodowych działających w tej instytucji kultury oraz stowarzyszeń zawodowych i twórczych. Odwołanie następuje w tym samym trybie.

W dniu 1 stycznia 2012 roku weszła w życie ustawa z dnia 31 sierpnia 2011 roku o zmianie ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2011.207.1230), dalej zwana „ustawą nowelizującą”. Znowelizowany powołaną ustawą przepis art. 15 ust. 1 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej stanowi,
że dyrektora instytucji kultury powołuje organizator na czas określony,
z zastrzeżeniem ust. 3, po zasięgnięciu opinii związków zawodowych działających w tej instytucji kultury oraz stowarzyszeń zawodowych
i twórczych właściwych ze względu na rodzaj działalności prowadzonej przez instytucję. Odwołanie dyrektora następuje w tym samym trybie.

Sytuację dyrektorów instytucji kultury powołanych na czas nieokreślony przed datą wejścia w życie nowelizacji ustawy o organizowaniu
i prowadzeniu działalności kulturalnej reguluje przepis art. 8 ustawy nowelizującej.

Zgodnie z art. 8 ust. 4 ustawy nowelizującej dyrektorzy samorządowych instytucji kultury, które nie stają się z dniem wejścia w życie ustawy instytucjami artystycznymi, powołani na te stanowiska przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy na czas nieokreślony pozostają na zajmowanych stanowiskach nie dłużej niż 3 lata od dnia wejścia w życie ustawy. W terminie trzech lat od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy organizatorzy mogą powołać te osoby na stanowiska dyrektorów na czas określony od trzech do siedmiu lat, bez przeprowadzania konkursu. Niepowołanie na stanowisko dyrektora na czas określony jest równoznaczne z odwołaniem dyrektora z upływem trzech lat od dnia wejścia w życie ustawy (tj. z dniem 31.12.2014 roku).

Przepis ten z mocy art. 8 ust. 6 powołanej ustawy nie ma zastosowania do dyrektorów bibliotek oraz domów i ośrodków kultury.

Powódka E. M. została powołana na stanowisko Dyrektora Miejskiego Centrum (...) w B. na czas nieokreślony od 1 kwietnia 2011 roku, a zatem przed wejściem w życie przepisów ustawy nowelizującej.

W ocenie Sądu odwołanie powódki ze stanowiska Dyrektora (...) nastąpiło z naruszeniem przepisu art. 15 ust. 1 ustawy o organizowaniu
i prowadzeniu działalności kulturalnej.

Wskazać bowiem należy, że z treści tego przepisu wynika, że odwołanie dyrektora instytucji kultury, podobnie, jak jego powołanie, wymaga spełnienia przez organizatora obowiązku zasięgnięcia opinii związków zawodowych działającej w tej instytucji oraz stowarzyszeń zawodowych
i twórczych właściwych ze względu na rodzaj prowadzonej działalności. Okoliczność, iż nowelizacja ograniczyła powołanie dyrektorów do stosunków na czas określony nie ma żadnego znaczenia dla trybu i sposobu odwołania dyrektorów i wygaszania stosunku powołania na czas nieokreślony. Analogiczną konstrukcję w tym zakresie zawierał art. 15 ust. 1 powołanej ustawy przed nowelizacją. Ustawodawca w przepisach przejściowych w żaden sposób nie ograniczył i nie wyłączył obowiązków konsultacyjnych organizatora na etapie odwołania dyrektorów bibliotek, domów i ośrodków kultury powołanych na czas nieokreślony przed datą wejścia w życie ustawy nowelizującej.

Bezspornym w przedmiotowej sprawie jest fakt, że organizator nie dochował obowiązku konsultacji, o którym mowa w art. 15 ust 1 powołanej ustawy.

Nadto, w ocenie Sądu, do powódki nie maja zastosowania przepis art. 8 ust. 3 i 4 ustawy nowelizującej, bowiem ust. 6 powołanego przepisu wyłącza jego stosowanie wobec dyrektorów bibliotek, domów oraz ośrodków kultury. Ustawa o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, jak i ustawa nowelizująca nie zawierają legalnej definicji ośrodka lub domu kultury. W art. 2 i 4 ustawy ustawodawca jako przykładową formę organizacyjną działalności kulturalnej wskazuje „dom kultury”. W tym miejscu nie wskazuje innych form organizacyjnych, co oznacza, że katalog form prowadzenia działalności kulturalnej w rozumieniu tego przepisu jest otwarty. Z kolei pojęcie „ośrodek kultury” pojawia się w treści przepisu art. 7a ustawy. Sposób i cel użycia w ustawie tych pojęć odnoszących się do określania różnych form instytucji kultury wskazuje, że są one używane zamiennie. Przepisy prawa nie różnicują także sytuacji prawnej pracowników domów, centrów i ośrodków kultury. Istotne są zadania, jakie dana instytucja spełnia. Dyrektor centrum kultury jest objęty wyłączeniem z art. 8 ust. 6 ustawy nowelizującej, bowiem pojęcia „centrum”, „ośrodek”, czy „dom” kultury mogą być używane zamiennie i nie wynikają ze zróżnicowania instytucjonalnego. Taki wniosek wyprowadzić można również z porównania statutów Miejskiego Centrum (...) w B. i Miejskiego (...) w R.. Analiza statutów wskazuje, że instytucje te posiadają identyczne cechy konstrukcyjne i niemal identyczne zakresy zadań, pomimo odmiennych nazw. Nazwy wskazanych instytucji nie wynikają z ich odmiennej organizacji, ustroju, czy sposobu działania. Różnice
w nazewnictwie wynikają z upodobań organizatora i mają podłoże w wyłącznie stylistyczne i wizerunkowe.

W ocenie Sądu nie ma także żadnego znaczenia klasyfikacja budżetowa Miasta B.. Klasyfikacja ta stanowi systematykę środków publicznych oraz wydatków i rozchodów publicznych, a nie instytucji kultury.

Wskazać również należy, Prezydent Miasta B. odwołała powódkę ze stanowiska Dyrektora (...) z dniem 26.01.2015 roku
z zachowaniem 3- miesięcznego okresu wypowiedzenia, co wbrew stanowisku zaprezentowanemu w odpowiedzi na pozew przeczy twierdzeniu, jakoby powódka nie była objęta wyłączeniem z art. 8 ust. 6 ustawy nowelizującej. Gdyby do powódki miał zastosowanie przepis art. 8 ust. 4 tej ustawy to, nie powołana na stanowisko dyrektora na czas określony po upływie 3 lat od dnia wejścia w życie ustawy, tj. z dniem 1 stycznia 2015 roku zostałaby odwołana z mocy samej ustawy. Tymczasem odwołanie nastąpiło z dniem 26 stycznia 2015 roku, a skutek jego określono na 30 kwietnia 2015 roku. Organizator uznał, że stosunek pracy powódki trwa pomimo upływu 3 lat od wejścia w życie nowelizacji. Ponadto należy podnieść, że nie zaistniała żadna z przesłanek odwołania dyrektora, o której mowa w art. 15 ust. 6 ustawy o działalności kulturalnej. Przepis ten stanowi, że dyrektor instytucji kultury powołany na czas określony może być odwołany przed upływem tego okresu:

1) na własną prośbę;

2) z powodu choroby trwale uniemożliwiającej wykonywanie obowiązków;

3) z powodu naruszenia przepisów prawa w związku z zajmowanym stanowiskiem;

4) w przypadku odstąpienia od realizacji umowy, o której mowa w ust. 5;

5) w przypadku przekazania państwowej instytucji kultury w trybie art. 21a ust. 2-6.

Rozstrzygając przedmiotową sprawę Sąd w całości podzielił argumentację przedstawioną w pismach procesowych przez stronę powodową.

Reasumując, zdaniem Sądu, organizator kultury miał obowiązek przed odwołaniem powódki ze stanowiska Dyrektora (...) zasięgnięcia opinii związków zawodowych działających przy (...) ( (...)) oraz stowarzyszeń zawodowych i twórczych współpracujących z tą instytucją, tj. Stowarzyszenia Społeczno- (...) w B., Fundacji (...) dzieci z bramy”, czy Stowarzyszenia osób represjonowanych
w stanie wojennym z siedzibą w B.. Obowiązku tego nie dopełnił, czym naruszył przepis art. 15 ust. 1 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. Dlatego też powództwo podlega uwzględnieniu.

Zgodnie z przepisem art. 15 ust. 7 powołanej ustawy w sprawach dotyczących powoływania i odwoływania dyrektora instytucji kultury
w zakresie nieuregulowanym w ustawie mają zastosowanie przepisy art. 68-72 Kodeksu pracy. Z kolei przepis art. 70 § 2 kp stanowi, że odwołanie jest równoznaczne z wypowiedzeniem umowy o pracę.

Na mocy przepisu art. 69 kp podstawą rozstrzygnięcia o roszczeniu są przepisy Kodeksu pracy – art. 45 kp w zw. z art. 47 ¹ kp.

Przepis art. 45 § 1 kp stanowi, iż w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

Z kolei odszkodowanie, o którym mowa w art. 45, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia (art. 47 ¹ kp).

Okres wypowiedzenia stosunku pracy łączącego powódkę z pozwanym wynosi 3 miesiące. E. M. wniosła o zasądzenie na jej rzecz odszkodowania w kwocie 20.027,70 zł stanowiącej równowartość trzymiesięcznego wynagrodzenia (6.675,90 zł x 3).

Mając na względzie powyższe Sąd uwzględnił żądanie w całości.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 i 2 kc. Oddaleniu podlegało żądanie odsetek od dnia wniesienia pozwu. Odsetki należne są od daty doręczenia pozwu.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 kpc, wyrażającego zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego Sąd ustalił na podstawie § 11 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. (Dz.U.2013.490 j.t. ze zm.).

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 roku (Dz.U.2014.1025 j.t. ze zm.) w zw. z art. 98 kpc Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1002,00 złote tytułem opłaty od pozwu.

Na podstawie art. 477 ² § 1 kpc Sąd nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty nie przekraczającej jednomiesięcznego wynagrodzenia powódki.