Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 września 2015 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Natalia Lipińska

Protokolant: Sylwia Dymańska

po rozpoznaniu w dniu 23 września 2015 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania P. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 19 stycznia 2015 roku nr (...)

w sprawie P. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu się P. J. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia
1 listopada 2014 r. na okres jednego roku.

Sygn. akt IV U 212/15

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 23 września 2015 r.

Decyzją z dnia 19 stycznia 2015 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., na podstawie przepisów ustawy z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.), odmówił P. J. przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ponieważ Komisja Lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia
8 stycznia 2015 r. stwierdziła, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy.

Odwołanie od tej decyzji wniósł P. J., domagając się jej zmiany
i przyznania mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu odwołujący podniósł, że stan zdrowia wywołany schorzeniami pulmonologicznymi i neurologicznymi uniemożliwia mu wykonywanie pracy zarobkowej. Ubezpieczony wskazał, że od 1999 r. do 2014 r. pobierał rentę, nadal pozostaje w leczeniu w poradni pulmonologicznej po przebytej
w 1992 r. gruźlicy płuc powikłanej POCHP z narastającą niewydolnością oddechową,
a chorobą współistniejącą jest u niego dyskopatia. Podkreślił, że pomimo leczenia
i rehabilitacji, stan jego zdrowia nie uległ poprawie.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji wskazał, że odwołanie nie wnosi żadnych nowych okoliczności, które miałyby wpływ na zmianę orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że odwołujący P. J., urodzony
(...) r., ma wykształcenie średnie techniczne, a pracował jako tokarz, ładowacz akumulatorów, zmianowy- brygadzista, mistrz, kierownik, operator zgrzewarki, hutmistrz, ostatnio zaś jako sprzedawca materiałów budowlanych.

Od 1 sierpnia 1999 r. do 31 października 2014 r. ubezpieczony pobierał rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

W dniu 31 października 2014 r. wystąpił do organu rentowego z wnioskiem
o przyznanie mu prawa do renty na dalszy okres.

Zaskarżoną decyzją z dnia 19 stycznia 2015 r. ZUS Oddział w T. odmówił wnioskodawcy przyznania prawa do tego świadczenia, ponieważ Komisja Lekarska ZUS
w orzeczeniu z dnia 8 stycznia 2015 r. stwierdziła, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy.

(okoliczności bezsporne)

Sąd Okręgowy ustalił ponadto następujący stan faktyczny sprawy:

Lekarz Orzecznik ZUS w opinii lekarskiej z dnia 19 listopada 2014 r. rozpoznał u wnioskodawcy:

-

POCHP/astmę z okresowymi zaostrzeniami w wywiadzie,

-

zmiany zwyrodnieniowe stawów kręgosłupa, obecnie bez istotnego upośledzenia funkcji ruchowej,

-

stan po zabiegu zaćmy oka prawego i lewego,

-

stan po zabiegu przepukliny pępkowej w październiku 2014 r.

W konsekwencji, Lekarz Orzecznik ZUS uznał, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy.

Na skutek sprzeciwu, sprawa skierowana została do Komisji Lekarskiej ZUS, która
w orzeczeniu z dnia 8 stycznia 2015 r. podtrzymała stanowisko wyrażone przez Lekarza Orzecznika, rozpoznając u wnioskodawcy:

-

zespół nakładania POCHP/astmy oskrzelowej z zaburzeniami wentylacji w okresie przewlekłej sterydoterapii,

-

zespół bólowy kręgosłupa na tle zmian zwyrodnieniowych bez ograniczenia sprawności ruchowej,

-

stan po operacji zaćmy obu oczu,

-

stan po operacji przepukliny pępkowej,

-

nadwagę BMI 29.

Orzeczenie to legło u podstaw wydania zaskarżonej decyzji.

dowód:

-

orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 19.11.2014 r.- k. 20 cz. II akt ZUS,

-

orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 08.01.2015 r.- k. 22-23 cz. II akt ZUS,

W celu stwierdzenia, czy i w jakim stopniu odwołujący jest niezdolny do pracy, czy istniejąca u niego poprzednio częściowa niezdolność do pracy ustała, czy nastąpiła poprawa jego stanu zdrowia i na czym polega oraz kiedy powstała niezdolność do pracy, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych: lek. med. D. B.- specjalisty neurologa oraz lek. med. M. P.- specjalisty chorób wewnętrznych i chorób płuc.

Biegły neurolog zdiagnozował u odwołującego:

-

zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa z okresowymi bólami bez ograniczenia funkcji.

W oparciu o przeprowadzone badanie oraz wyniki badań specjalistycznych uznał, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy.

W uzasadnieniu opinii podał, że poza bólem przy ruchach w odcinku lędźwiowym kręgosłupa nie stwierdza się u wnioskodawcy zmian patologicznych. Ruchomość pozostałych odcinków kręgosłupa jest prawidłowa, objawy rozciągowe ujemne (brak ucisku na korzenie nerwowe), a siła mięśniowa prawidłowa. Nie stwierdza się zaników mięśni. Odruchy głębokie w kończynach górnych i dolnych są symetryczne. Chód jest prawidłowy. Badanie
TK z 2014 r. wykazało zmiany zwyrodnieniowe odcinka lędźwiowego kręgosłupa bez cech ucisku na korzenie nerwowe. Wprawdzie u badanego występuje kręgozmyk na poziomie
L4-L5, ale I stopnia. W chwili obecnej nie ma podstaw do stwierdzenia u wnioskodawcy długotrwałej niezdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Zamiany zwyrodnieniowe kręgosłupa stanowią przeciwwskazanie do wykonywania tylko ciężkiej pracy fizycznej. W okresach zaostrzenia dolegliwości, ubezpieczony wymaga leczenia
i rehabilitacji. Leczenie może przebiegać w ramach czasowej niezdolności do pracy.

dowód:

-

opinia sądowo- lekarska z dnia 26.05.2015 r.- k. 18-20,

Biegły specjalista chorób wewnętrznych i chorób płuc stwierdził u odwołującego:

-

przewlekłą obturacyjną chorobę płuc przebiegającą z ograniczeniem rezerw wentylacyjnych ciężkiego stopnia, bez cech niewydolności oddechowej,

-

uzależnienie od kortykosteroidów systemowych,

-

chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa.

W oparciu o przeprowadzone badanie oraz wyniki badań specjalistycznych uznał, że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy od 1 listopada 2014 r. na okres jednego roku.

W uzasadnieniu opinii podał, że od 1991 r. wnioskodawca leczony jest z powodu choroby oskrzeli, prawdopodobnie początkowo astmy oskrzelowej z zespołem nakładania POCHP. Obecnie dominują u niego objawy obturacyjnej choroby płuc na tle nikotynowym. Przez cały okres pobierania renty utrzymują się u odwołującego ciężkie zaburzenia wentylacji
z przewagą obturacji. Długotrwałe leczenie Metypredem już od 1999 r. spowodowało, że istnieją obiektywne trudności w odstawieniu sterydoterapii systemowej. Stan zdrowia ubezpieczonego nie uległ poprawie.

dowód:

-

opinia sądowo- lekarska z dnia 14.08.2015 r.- k. 39-41,

Sąd w całości podzielił opinię biegłych neurologa oraz specjalisty chorób wewnętrznych i chorób płuc uznając, że zawierają one kompleksową i wyczerpującą ocenę stanu organizmu odwołującego, a nadto uwzględniają wpływ rozpoznanych u niego schorzeń na zdolność do pracy. Sąd uznał, iż charakterystyka schorzeń została przez biegłych oceniona prawidłowo z punktu widzenia zasad logiki, przy wykorzystaniu wiedzy specjalistycznej popartej doświadczeniem osób sporządzających opinie. Dlatego też, Sąd podzielił wnioski biegłego neurologa o braku u wnioskodawcy niezdolności do pracy oraz wnioski biegłego specjalisty chorób wewnętrznych i chorób płuc odnośnie częściowej okresowej niezdolności ubezpieczonego do pracy zarobkowej. Zauważyć przy tym trzeba, że opinie wydane zostały przez biegłych sądowych o specjalnościach adekwatnych do schorzeń zdiagnozowanych
u odwołującego. Podkreślić ponadto należy, iż opiniujący w sprawie biegli swoje ustalenia
i wnioski wywiedli po szczegółowej analizie całości dokumentacji medycznej oraz badaniu ubezpieczonego.

Opinia biegłego specjalisty chorób wewnętrznych i chorób płuc została zakwestionowana przez organ rentowy, który podniósł, że w okresie pobierania renty odwołujący podejmował prace na poziomie swoich kwalifikacji, ostatnio zaś pracował jako sprzedawca materiałów budowlanych. W okresie zaostrzeń chorobowych przysługiwało mu uprawnienie do świadczeń z tytułu zasiłku chorobowego. Dlatego też, przyznawanie mu prawa do renty tylko na podstawie spirometrii było nieuzasadnione i przedwczesne. Zakład wskazał, że celem wnikliwej oceny stanu zdrowia ubezpieczonego konieczne jest poszerzenie diagnostyki o bodypletyzmografię, ECHO serca i próbę wysiłkową. Mając to na uwadze ZUS wniósł o przeprowadzenie dowodu z badań uzupełniających, co pozwoliłoby dopiero biegłemu pulmonologowi na miarodajną ocenę stanu zdrowia odwołującego.

Zarzuty organu rentowego nie zasługiwały na uwzględnienie.

Wydana w sprawie opinia biegłego specjalisty chorób wewnętrznych i chorób płuc jest wyczerpująca. W sposób przejrzysty obrazuje stan zdrowia ubezpieczonego. Odpowiada też na wszystkie istotne pytania, w pełni realizując dyspozycję Sądu wyrażoną w sentencji postanowienia o powołaniu biegłych sądowych. Biegły specjalista chorób wewnętrznych
i chorób płuc na podstawie osobistego badania wnioskodawcy, które przeprowadzone zostało dokładnie, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie standardami oraz dogłębnej analizy dokumentacji medycznej znajdującej się w aktach rentowych, w tym wyników badań specjalistycznych, dokonał prawidłowego rozpoznania i sformułował ostateczne wnioski, które Sąd w pełni podziela. Biegły sądowy dokonał oceny stanu zdrowia ubezpieczonego
z punktu widzenia kryteriów określonych dyspozycją art. 12 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS- wyraźnie wskazując w konkluzji, że z przyczyn pulmonologicznych jest on nadal osobą częściowo okresowo niezdolną do pracy. Rozpoznając u wnioskodawcy przewlekłą obturacyjną chorobę płuc przebiegającą
z ograniczeniem rezerw wentylacyjnych ciężkiego stopnia oraz uzależnienie od kortykosteroidów systemowych biegły wyraźnie zaznaczył, że odwołujący od 1991 r. leczony jest z powodu choroby oskrzeli, prawdopodobnie początkowo astmy oskrzelowej z zespołem nakładania POCHP. Obecnie zaś dominują u niego objawy obturacyjnej choroby płuc na tle nikotynowym. Zauważył też, że przez cały okres pobierania renty u wnioskodawcy utrzymują się ciężkie zaburzenia wentylacji z przewagą obturacji. Długotrwałe natomiast leczenie Metypredem już od 1999 r. spowodowało, że istnieją obiektywne trudności w odstawieniu sterydoterapii systemowej. Biegły wskazał też, że stan zdrowia ubezpieczonego nie uległ poprawie, a trzeba mieć na uwadze, że od 1 sierpnia 1999 r. do 31 października 2014 r. pobierał on rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy z przyczyn pulmonologicznych. Wprawdzie w opinii biegły zawarł stwierdzenie, że przyznawanie wnioskodawcy przez 15 lat renty bez szczegółowych badań wydolności układu oddechowego i krążenia, a jedynie na podstawie spirometrii było zbyt pochopne, jednak nie umniejsza to waloru dowodowego opinii. Zawierając takie stwierdzenie biegły w istocie wyraził tylko zaniepokojenie brakiem w aktach sprawy wyników badań specjalistycznych. Nie przeszkodziło mu to jednak w wyraźnym stwierdzeniu, że nie dysponując takimi wynikami badań i oceniając rzeczywisty stan zdrowia wnioskodawcy należy uznać, iż stan zdrowia odwołującego nie uległ poprawie. Z treści opinii wynika, że biegły specjalista chorób wewnętrznych i chorób płuc dysponował szeregiem wyników badań specjalistycznych wydając opinię, nie tylko spirometrią, ale również pulsoksymetrią i RTG klatki piersiowej. Spirometria to podstawowe badanie przy obturacyjnej chorobie płuc. Służy ona ocenie wydolności oddechowej człowieka. Badanie spirometryczne ma określić pojemność zawartych w płucach gazów i dać informację o sprawności wentylacyjnej układu oddechowego. Ma ono także za zadanie określenie szybkości i objętości wymiany gazowej w płucach. B. to tylko rozszerzona spirometria, a próba wysiłkowa i badanie ECHO serca mają w diagnostyce schorzeń pulmonologicznych tylko znaczenie pomocnicze. Zdaniem Sądu, wykonanie tych badań nie było zatem konieczne. Przeprowadzenia takich badań organ rentowy mógł żądać na etapie swojego postępowania. Taką możliwość stwarza mu przepis § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej
z dnia 14 grudnia 2004 r. w sprawie orzekania o niezdolności do pracy (Dz. U. z 2004 r.
Nr 273, poz. 2711), zgodnie z którym Lekarz Orzecznik może, przed wydaniem orzeczenia, uzupełnić dokumentację dołączoną do wniosku, w szczególności o opinie lekarza konsultanta lub psychologa albo o wyniki badań dodatkowych lub obserwacji szpitalnej. Z możliwości tej organ rentowy jednak nie skorzystał. Poza tym trzeba mieć na uwadze, że w postępowaniu sądowym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, które ma charakter odwoławczy
i kontrolny, postępowanie dowodowe ogranicza się do sprawdzenia zgodności z prawem decyzji wydanej przez organ rentowy. Badanie takie jest możliwe tylko przy uwzględnieniu stanu faktycznego i prawnego istniejącego w chwili wydania decyzji, a więc w chwili ustalania prawa do świadczenia przez organ rentowy (por. wyrok SN z dnia 9 października 2014 r., II UK 11/14, LEX nr 1545033). Wszystko zatem to, co pojawia się po wniesieniu odwołania do sądu nie ma wpływu na ocenę merytorycznej zasadności wydanej przez organ rentowy decyzji. Dlatego też, gdyby nawet odwołujący został zobowiązany do poddania się dodatkowym badaniom, ich wyniki nie mogłyby mieć znaczenia dla rozstrzygnięcia, ponieważ weryfikacji decyzji organu rentowego z punktu widzenia prawidłowości dokonanej przez niego oceny stanu zdrowia ubezpieczonego dokonuje się na datę wydania zaskarżonej decyzji. Nie zasługiwały więc na uwzględnienie wnioski dowodowe organu rentowego, które Sąd oddalił uznając, że okoliczności sporne zostały w sprawie dostatecznie wyjaśnione. Wydana w sprawie opinia biegłego specjalisty chorób wewnętrznych i chorób płuc wyjaśnia kwestie sporne powołując się na konkretne i przekonujące argumenty. Wydając tę opinię biegły sądowy dysponował wszystkimi wynikami badań specjalistycznych, jakie znajdują się w aktach organu rentowego i wynikami przeprowadzonego osobiście badania.
W okolicznościach z nich wynikających uznał, że u odwołującego nie doszło do poprawy stanu zdrowia, przy braku wyników badań dodatkowych. Istotne jest również, to, że skoro badania uzupełniające, które wymienił ZUS kwestionując opinię sądowo- lekarską biegłego specjalisty chorób wewnętrznych i chorób płuc, nie zostały przeprowadzone w postępowaniu przed organem rentowym, to wniosek o uzupełnienie materiału sprawy zmierza obecnie jedynie do przewłoki postępowania.

W toku sprawy przedłożono co prawda do akt wynik badania spirometrii z dnia
26 maja 2015 r., tj. z daty po wniesieniu odwołania od zaskarżonej decyzji, jednak badanie to potwierdza tylko dotychczasowe rozpoznanie i niczego nowego do sprawy nie wnosi. Uzasadnia natomiast twierdzenie, że celem oceny stanu zdrowia wnioskodawcy w niniejszej sprawie nie było potrzeby przeprowadzania bodypletyzmografii.

Pozostałe okoliczności sprawy Sąd uznał za bezsporne, gdyż nie były w żaden sposób kwestionowane przez strony, zaś dokumenty przedstawione na ich stwierdzenie nie budziły wątpliwości Sądu co do ich autentyczności.

Sąd rozważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Istotą sporu w niniejszej sprawie było ustalenie, czy i w jakim stopniu odwołujący P. J. jest niezdolny do pracy, czy istniejąca u niego poprzednio częściowa niezdolność do pracy ustała, czy nastąpiła poprawa jego stanu zdrowia i na czym polega oraz kiedy powstała niezdolność do pracy.

Stosownie do treści art. 107 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.), prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych świadczeń ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego, przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie.

W myśl art. 57 ust. 1 powołanej ustawy, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który łącznie spełnia następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy,

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3)  niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Zgodnie z dyspozycją art. 12 ust. 1 ustawy, niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

W myśl ust. 2 powołanego artykułu, całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast stosownie do ust. 3, częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Równocześnie, jak stanowi art. 13 ust. 1 ustawy, przy ocenie stopnia
i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak również możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Jak wynika z wydanej w niniejszej sprawie opinii biegłego specjalisty chorób wewnętrznych i chorób płuc, odwołujący, z uwagi na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc przebiegającą z ograniczeniem rezerw wentylacyjnych ciężkiego stopnia oraz uzależnienie od kortykosteroidów systemowych, jest osobą częściowo niezdolną do pracy od 1 listopada
2014 r. na okres jednego roku.

Skoro więc zaskarżona przez P. J.decyzja ZUS Oddział
w T. z dnia 19 stycznia 2015 r. nie była zasadna, należało uwzględnić jego odwołanie, przyjmując jako podstawę prawną takiego rozstrzygnięcia art. 107, art. 57 ust. 1 oraz
art. 12 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS.

Tym samym, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał odwołującemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na od 1 listopada 2014 r. na okres jednego roku.