Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 listopada 2015r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 listopada 2015r. w S.

odwołania Przedsiębiorstwa (...) S.A. w S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 29 stycznia 2015 r. Nr (...)

w sprawie Przedsiębiorstwa (...) S.A. w S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o zwrot nienależnie pobranej emerytury

I.  zmienia zaskarżoną decyzję i stwierdza, iż Przedsiębiorstwo (...) S.A. w S. nie jest zobowiązane do zwrotu kwoty 307,62 (trzysta siedem i 62/100) zł brutto na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. tytułem nienależnie wypłaconego świadczenia I. K.;

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na rzecz Przedsiębiorstwa (...) S.A. w S. kwotę 60 (sześćdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 330/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29.01.2015 r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. działając na podstawie art. 84 ust. 6 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 121) zobowiązał Przedsiębiorstwo (...) S. A. w S. do zwrotu nienależnie wypłaconych świadczeń- emerytury na rzecz I. K. za okres od 1.11.2014 r. do 31.01.2015 r. w kwocie brutto 307,62 zł oraz odsetek za okres od 22.11.2014 r. do 28.01.2015 r., tj. do dnia wydania decyzji w kwocie 4,14 zł, co stanowi łącznie kwotę 311,76 zł. W ocenie ZUS, powyższe świadczenia zostały wypłacone bezpodstawnie. Dopiero bowiem w świadectwie pracy wydanym w dniu 13.11.2014 r. wskazano na przebywanie przez I. K. na urlopie wychowawczym w okresie od 18.10.1975 r. do 17.03.1980 r. Wcześniej zgromadzone przez organ rentowy dokumenty nie zawierały informacji o korzystaniu przez wymienioną z urlopu wychowawczego.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł (...) S.A. w S.. Odwołujący wskazał, iż I. K. zostały wydane dwa świadectwa pracy, tj. w dniu 30.04.1980 r. oraz 9.12.2005 r. Znajdują się one w aktach osobowych pracownika. Powyższe dokumenty najprawdopodobniej nie zostały jednak przedłożone organowi rentowemu. Do ZUS zostało natomiast dostarczone zaświadczenie wystawione w 1997 r. przez Przedsiębiorstwo Państwowej (...) w S., w którym wskazano, iż I. K. była pracownikiem wymienionego podmiotu w okresie od 11.02.1974 r. do 30.04.1980 r. Nie zaznaczono w nim jednak przebywania przez wyżej wymienioną na urlopie bezpłatnym. Powyższe zaświadczenie stało się podstawą do wyliczenia przez ZUS stażu pracy I. K. bez uwzględnienia okresu, na którym przebywała na urlopie wychowawczym. Odwołujący nie powinien przy tym ponosić odpowiedzialności zarówno za nieprzedłożenie do organu rentowego przez I. K. wydanych uprzednio świadectw pracy, jak i za nierzetelne zweryfikowanie przez ZUS dokumentów, które stanowiły podstawę do wypłaty emerytury. Wobec powyższego nie można uznać, iż podane przez odwołującego dane dotyczące okresów zatrudnienia ubezpieczonej były nieprawdziwe lub wydane niezgodnie z przepisami prawa. Ponadto, odwołujący wniósł o zasądzenie od organu rentowego na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych (odwołanie k. 1).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie wskazując jednocześnie, iż zaskarżona decyzja została wydane zgodnie ze stanem faktycznym i prawnym sprawy, zaś odwołanie nie wnosi do sprawy żadnych nowych dowodów pozwalających na zmianę decyzji (odpowiedź na odwołanie k. 7-8).

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje:

Decyzją z dnia 7.11.2014 r. (...) Oddział w S. przyznał I. K. prawo do emerytury od dnia 1.11.2014 r. Organ rentowy przyjął przy tym, iż I. K. posiada staż ubezpieczeniowy w wymiarze 24 lat, 3 miesięcy i 15 dni okresów składkowych oraz 8 lat, 1 miesiąca i 5 dni okresów nieskładkowych (decyzja k. 21 akt emerytalnych). Do wskazanego wyżej okresu składkowego zaliczono, na podstawie zaświadczenia wydanego w dniu 4.06.1997 r. przez Przedsiębiorstwo Państwowej (...) w S., czas od 11.02.1974 r. do 30.04.1980 r. Wymienione zaświadczenie nie zawierało informacji o korzystaniu przez I. K. z urlopu bezpłatnego (zaświadczenie k. 5 akt rentowych). Poprzednio bowiem, I. K. miała przyznanie prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (bezsporne).

W dniu 14.11.2014 r. I. K. wystąpiła z wnioskiem o przeliczenie emerytury w oparciu o dołączone dokumenty, w tym m. in. wydane w dniu 13.11.2014 r. przez (...) S. A. w S. świadectwo pracy oraz zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu. (wniosek k. 24, świadectwo pracy k. 25, zaświadczenie k. 26 akt emerytalnych). Powyższe świadectwo pracy zawiera informację o korzystaniu przez I. K. z urlopu bezpłatnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie od 18.10.1975 r. do 17.03.1980 r.

Decyzją z dnia 16.01.2015 r. organ rentowy dokonał przeliczenia emerytury I. K. od dnia 1.11.2014 r. w związku z weryfikacją okresów składkowych i nieskładkowych Jak wskazano, we wcześniejszych dokumentach zgromadzonych przez ZUS nie było informacji, iż I. K. od 18.10.1975 r. do 17.03.1980 r. przebywała na urlopie wychowawczym. ZUS przyjął, iż wymieniona posiada 20 lat, 1 miesiąc i 4 dni okresów składkowych i 6 lat, 8 miesięcy i 12 dni okresów nieskładkowych po ograniczeniu do 1/3 udowodnionych okresów składkowych (decyzja k. 41 akt emerytalnych). Powyższe spowodowało zmniejszenie świadczenia wypłacanego ubezpieczonej. W związku z tym, ZUS uznał, iż wypłacił nienależnie świadczenie na rzecz I. K. w okresie od 1.11.2014 r. do 31.01.2015 r. w kwocie 307,62 zł oraz tytułem odsetek za okres od 22.11.2014 r. do 28.01.2015 r. w kwocie 4,14 zł. W dniu 29.01.2015 r. organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję, w której zobowiązał Przedsiębiorstwo (...) S. A. w S. do zwrotu wyżej wymienionych kwot (decyzja k. 45 akt emerytalnych).

W świadectwach pracy wydanych w dniu 30.04.1980 r. przez Przedsiębiorstwo Państwowej (...) w S. oraz w dniu 9.12.2005 r. przez (...) S. A. w S. wskazano, iż I. K. w okresie od 18.10.1975 r. do 17.03.1980 r. przebywała na urlopie bezpłatnym w celu opieki nad dzieckiem (świadectwa pracy k. 3-4 akt sprawy).

W myśl art. 84 ust. 1 cyt. wyżej ustawy z dnia 13.10.1998 r., osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu, wraz z odsetkami, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego, z uwzględnieniem ust. 11 stanowiącego, iż jeżeli osoba pobierająca świadczenia zawiadomiła organ wypłacający te świadczenia o zajściu okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty, a mimo to świadczenia były nadal wypłacane, kwoty nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych podlegają zwrotowi bez odsetek za zwłokę. Z kolei stosownie do treści ust. 6 przywołanego przepisu, jeżeli pobranie nienależnych świadczeń zostało spowodowane przekazaniem przez płatnika składek lub inny podmiot nieprawdziwych danych mających wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość, obowiązek zwrotu tych świadczeń wraz z odsetkami, o których mowa w ust. 1, obciąża odpowiednio płatnika składek lub inny podmiot.

Rozstrzygnięcie niniejszego postępowania zależało od ustalenia, czy Przedsiębiorstwo (...) S. A. w S., jako były pracodawca I. K., ponosi odpowiedzialność za wypłacone ubezpieczonej nienależne świadczenie w postaci nadpłaty emerytury za okres od 1.11.2014 r. do 31.01.2015 r. Poza sporem bowiem pozostawało, iż wymienione w zaskarżonej decyzji kwoty, stanowią nienależnie pobrane przez I. K. świadczenie, w rozumieniu art. 84 ust. 2 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

W ocenie Sądu, stanowisko organu rentowego wyrażone w zaskarżonej decyzji nie zasługuje na uwzględnienie. Nie ma bowiem podstaw do stwierdzenia, iż odwołujący w stanie faktycznym niniejszej sprawy poniósł winę w ustaleniu przez ZUS wymiaru stażu ubezpieczeniowego I. K. jak również, by przekazał do organu rentowego nieprawdziwe dane, o których mowa w art. 84 ust. 6.

Organ rentowy określając liczbę okresów składkowych i nieskładkowych postąpił niewłaściwie opierając się jedynie na zaświadczeniu wydanym w dniu 4.06.1997 r. Podkreślić należy, iż wymieniony dokument nie był wystawiony na potrzeby postępowania o przyznanie emerytury. Zaświadczenie stwierdzające zatrudnienie danej osoby nie powinno być podstawą do oceny, iż w całym okresie osoba ta świadczyła pracę. Powyższe nie może być zatem uzasadnieniem dla zarzutu, iż odwołujący przekazał do organu rentowego nieprawdziwe dane. ZUS, w razie wątpliwości co do stanu faktycznego przed wydaniem decyzji przyznającej prawo do emerytury, powinien zwrócić się do I. K. lub (...) S. A. w S. o dostarczenie stosownych świadectw pracy, które zawierały informacje o przebywaniu przez ubezpieczoną na bezpłatnych urlopach. Dlatego winą w nieprawidłowym określeniu stażu ubezpieczeniowego I. K. należy obarczać organ rentowy. Tym samym zaniechanie ZUS w wyjaśnieniu okoliczności sprawy, tj. zażądaniu innych niż zaświadczenie dokumentów stwierdzających okresy zatrudnienia pracownika nie może być podstawą do przerzucania winy na odwołującego-byłego pracodawcę.

Wobec powyższego sformułowany przez organ rentowy zarzut poświadczenia przez odwołującego nieprawdy nie znajduje uzasadnionych podstaw. Warto zwrócić uwagę, iż jako przesłankę obowiązku zwrotu przez pracodawcę nienależnie pobranych przez pracownika świadczeń z ubezpieczenia społecznego, ustawodawca wskazuje podanie przez pracodawcę nieprawdziwych danych, które to dane ponadto mają wpływ na prawo do tychże świadczeń. Sąd Okręgowy stwierdził, iż taka przesłanka, w niniejszej sprawie, nie zachodzi. Dane podane przez pracodawcę w zaświadczeniu z 4.06.1997 r. nie były nieprawdziwe, czyli niezgodne ze stanem faktycznym. Podane informacje były niewystarczające do obliczenia stażu ubezpieczeniowego I. K.. Zgodnie z tezą wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3.10. 2000 r. (sygn. akt II UKN 1/00) przekazanie przez pracodawcę ZUS prawdziwych danych mających wpływ na prawo pracownika do świadczeń wyklucza możliwość żądania od pracodawcy zwrotu świadczeń nienależnie pobranych. Zgodnie zaś z tezą wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 6.12.2001r. (sygn. akt AUa 768/01) jeżeli pobranie nienależnych świadczeń emerytalnych przez pracownika spowodowane było nie tylko błędem pracodawcy, ale i organu rentowego, nie może ów organ wydać decyzji zobowiązującej pracodawcę do zwrotu pobranych świadczeń. Ponadto, jak wskazał Sąd Apelacyjny w Lublinie w uzasadnieniu do wyroku z dnia 6.03.2013 r. (sygn. akt III AUa 124/13), odpowiedzialność płatnika składek na podstawie art. 84 ust. 6 u.s.u.s. wynika z nieprawdziwości przekazanych danych, a nie z ewentualnego przekazania danych niekompletnych. W tym ostatnim przypadku, to na organie rentowym spoczywa obowiązek zgromadzenia dokumentów niezbędnych do wydania decyzji.

Wskazać przy tym należy, iż Sąd nie orzeka o odsetkach, w sytuacji, gdy rozstrzygnięcie dotyczy należności głównej.

Rozstrzygnięcie o kosztach Sąd oparł na podstawie art. 98 § 1 i § 3 kpc w zw. z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t. j. Dz. U. z 2013 poz. 490) w zw. z § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 29 lipca 2015 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2015 poz. 1078).

Mając powyższe na względzie, Sąd, z mocy art. 477 ¹⁴ § 2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji wyroku.