Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 listopada 2015r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 5 listopada 2015 r. w Siedlcach na rozprawie

odwołania W. O. i małoletniej J. O. reprezentowanej przez przedstawicielkę ustawową W. O.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 20 listopada 2014 r. Nr (...)

w sprawie W. O. i małoletniej J. O. reprezentowanej przez przedstawicielkę ustawową W. O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do renty rodzinnej

oddala odwołanie.

Sygn. akt: IV U 57/15 UZASADNIENIE

Decyzją z 20 listopada 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.65 w zw. z art. 57 i art.58 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odmówił W. O. działającej w imieniu własnym oraz małoletniej J. O. prawa do renty rodzinnej po A. O. zmarłym w dniu 24 lipca 2014r. wskazując, że renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń, przy czym przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy. Zgodnie z art.57 powyższej ustawy ubezpieczony, który tak jak A. O. zmarł przed ukończeniem 30. roku życia, powinien posiadać okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze co najmniej 4 lata. Tymczasem na datę śmierci A. O. posiadał okres ubezpieczenia w wymiarze 3 lata, 8 miesięcy i 14 dni, z czego okresy składkowe wynoszą 3 lata, 6 miesięcy i 5 dni, a okresy nieskładkowe 2 lata i 9 miesięcy. Wobec tego, że zmarły nie miał ustalonego prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy oraz nie spełniał warunków wymaganych do przyznania emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, wniosek o rentę rodzinną nie został uwzględniony.

Odwołanie od w/w decyzji złożyła W. O. wnosząc o jej zmianę i przyznanie jej oraz małoletniej J. O. prawa do renty rodzinnej po A. O.. W uzasadnieniu stanowiska wskazała, że przygotowując dokumenty do renty rodzinnej po mężu była przekonana, że mąż posiadał 48 miesięcy ubezpieczenia. Podniosła, że mąż miał zawartą umowę zlecenie ze (...) Stowarzyszeniem (...) w W. na okres od 23 lutego 2005r. do 31 grudnia 2005r. Faktycznie mąż pracował w ramach tej umowy krócej niż przewidziały strony umowy, gdyż do 23 października 2005r. Okres tej pracy wynosi zatem 8 miesięcy, jednakże organ rentowy przyjął, że zatrudnienie męża w tym Stowarzyszeniu trwało w okresie od 23 lutego 2005r. do 30 czerwca 2005r., a zatem 4 miesiące i 6 dni, gdyż taki okres ubezpieczenia został potwierdzony. Okoliczność ta ma istotne znaczenie w sprawie, gdyż od niej zależy prawo do renty rodzinnej. O braku ubezpieczenia nie wiedziała ona ani mąż, który do dnia 23 października 2005r. jeździł do pracy w W., a od 24 października 2005r. podjął pracę w Spółce (...) w W., której zakład produkcyjny mieścił się w K.. Brak renty rodzinnej pozbawią ja i córkę środków utrzymania. Dlatego wnosi o uznanie pełnego okresu zatrudnienia męża w/w Stowarzyszeniu (odwołanie k.1-2).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, wskazując na przepisy prawa i uzasadnienie zawarte w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.4-5).

Sąd ustalił, co następuje:

A. O. zmarł w dniu 24 lipca 2014r., w wieku 29 lat (odpis skrócony aktu zgonu k.11 akt rentowych). Zmarły pozostawił po sobie żonę W. O. i małoletnią córkę J. O. urodzoną w dniu (...) (odpisy skrócone aktu małżeństwa i urodzenia córki k.12-13 akt rentowych).

A. O. podlegał ubezpieczeniu społecznemu w następujących okresach:

-

od 20 stycznia 2005r. do 21 stycznia 2005r. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia zawartej z Grupa (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w W., co stanowi 2 dni (potwierdzenie okresu ubezpieczenia przez ZUS III Oddział w W. k.47 akt rentowych),

-

od 23 lutego 2005r. do 30 czerwca 2005r. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy zlecenie w (...) Stowarzyszeniu (...) w W., co stanowi 4 miesiące i 8 dni (umowa zlecenie z 23 lutego 2005r. k.19 akt rentowych i potwierdzenie okresu ubezpieczenia przez ZUS I Oddział w W. k.49 akt rentowych),

-

od 24 października 2005r. do 30 czerwca 2006r. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W., co stanowi 8 miesięcy i 7 dni (świadectwo pracy z 30 czerwca 2006r. k.21 akt rentowych),

-

od 1 sierpnia 2006r. do 5 lutego 2007r. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w Państwowym Przedsiębiorstwie Użyteczności Publicznej Poczta Polska, co stanowi 6 miesięcy i 5 dni (świadectwo pracy z 7 lutego 2007r. k.25 i potwierdzenie okresu ubezpieczenia przez ZUS I Oddział w W. k.52 akt rentowych),

-

od 6 lutego 2007r. do 28 lutego 2007r. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w (...) w S. koło S., co stanowi 23 dni (zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 18 sierpnia 2014r. k.42 akt rentowych),

-

od 2 sierpnia 2007r. do 23 kwietnia 2008r. z tytułu służby woskowej, co stanowi 8 miesięcy i 23 dni (książeczka wojskowa k.26-27 akt rentowych),

-

od 22 lipca 2008r. do 29 listopada 2008r. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w Państwowym Przedsiębiorstwie Użyteczności Publicznej Poczta Polska, co stanowi 4 miesiące i 8 dni (świadectwo pracy z 1 grudnia 2008r. k.29 akt rentowych),

-

od 1 kwietnia 2011r. do 15 września 2011r. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w Zakładzie (...) M. I. w D. S., co stanowi 5 miesięcy i 15 dni (świadectwo pracy z 15 września 2011r. k.31 akt rentowych i potwierdzenie okresu ubezpieczenia przez (...) Oddział S. k.37 akt rentowych),

-

od 22 kwietnia 2013r. do 31 lipca 2013r. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w K., co stanowi 3 miesiące i 10 dni (świadectwo pracy z 31 lipca 2013r. k.32 akt rentowych),

-

od 11 września 2013r. do 28 września 2013r. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia zawartej z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w K., co stanowi 19 dni (umowa zlecenia z 11 września 2013r. k.35 akt rentowych i adnotacja na zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 26 sierpnia 2014r. k.45 akt rentowych),

-

od 30 września 2013r. do 30 listopada 2013r. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w K., co stanowi 2 miesiące (świadectwo pracy z 30 listopada 2013r. k.33 akt rentowych),

-

od 1 lipca 2014r. do 14 lipca 2014r. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy zlecenie w Zakładzie (...) M. I. w D. S., co stanowi 14 dni (umowa zlecenie z 1 lipca 2014r. k.38 akt rentowych i potwierdzenie okresu ubezpieczenia przez (...) Oddział S. k.37 akt rentowych),

-

od 21 lipca 2014r. do 24 lipca 2014r. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy zlecenie w Zakładzie (...) M. I. w D. S., co stanowi 4 dni (umowa zlecenie z 21 lipca 2014r. k.39 akt rentowych i potwierdzenie okresu ubezpieczenia przez (...) Oddział S. k.37 akt rentowych).

Suma w/w okresów stanowi 44 miesiące i 18 dni ,tj. 3 lata, 8 miesięcy i 18 dni. Od okresu tego należy odjąć 5 dni urlopu bezpłatnego, z którego korzystał A. O. w okresie zatrudnienia w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W. (vide: świadectwo pracy z 30 czerwca 2006r. k.21 akt rentowych). Po tym odliczeniu okres ubezpieczenia A. O. wynosi 3 lata, 8 miesięcy i 13 dni.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie W. O. podlegało oddaleniu.

Zgodnie z art.65 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2013r., poz.1440 ze zm.) renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy.

Stosownie do dalszego art.68 ust.1 powyższej dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej:

1) do ukończenia 16 lat;

2) do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo

3)  bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w pkt 1 lub 2. Z kolei art.70 ust.1 pkt 1 i 2 ustawy stanowi, że wdowa ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli w chwili śmierci męża osiągnęła wiek 50 lat lub była niezdolna do pracy albo wychowuje co najmniej jedno z dzieci uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole - 18 lat życia.

Nie ulega wątpliwości, że małoletnia J. O. jako osoba, która nie ukończyła 16. roku życia znajduje się w gronie osób, którym ustawodawca przyznał prawo do ubiegania się o rentę rodzinną po zmarłym rodzicu. Podobnie wśród potencjalnie uprawnionych do renty rodzinnej po A. O. znajduje się W. O., która będąc małżonką zmarłego wychowuje ich wspólną małoletnią córkę J. O.. Okoliczności te nie przesądzają jednak o prawie wymienionych osób do renty rodzinnej po A. O.. Jak wynika z przytoczonego na wstępie uregulowania art.65 ust.1 i 2 ustawy, aby członek rodziny nabył prawo do renty rodzinnej, osoba po której renta ta ma być przyznana powinna w chwili śmierci mieć ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub powinna spełniać warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń, przy czym przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy.

Poza sporem pozostaje, że z uwagi na młody wiek (29 lat) A. O. nie miał ustalonego prawa do emerytury i nie spełniał warunków do ustalenia tego prawa. Rozważenia wymagała zatem kwestia spełnienia przez wymienionego warunków do ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Warunki ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy określa przepis art.57 ust.1 pkt 1-3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stanowiąc, że renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki: jest niezdolny do pracy, ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy, a niezdolność do pracy powstała w czasie zatrudnienia, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania zatrudnienia. Przepis art.58 ust.1 pkt 1 ustawy emerytalnej precyzuje, że warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w art.57 ust.1 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony – który tak jak A. O. stał się niezdolny do pracy (tu: zmarł) w wieku powyżej 25 lat, a przed ukończeniem 30 lat - osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej 4 lata.

Odnosząc powyższe uregulowania do okoliczności sprawy stwierdzić należało, że A. O. nie spełniał wszystkich warunków, które muszą być spełnione łącznie, do ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W myśl regulacji zawartej w art.65 ust.2 ustawy przyjąć należy, że w dacie śmierci A. O. był całkowicie niezdolny do pracy. Spełniona pozostaje zatem przesłanka istnienia niezdolności do pracy, podobnie, jak przesłanka, aby niezdolność do pracy powstała w okresie ubezpieczenia albo nie później, jak w okresie 18 miesięcy od ustania ubezpieczenia. Jak wynika z powyższych ustaleń Sądu A. O. zmarł w dniu 24 lipca 2014r., a zatem w okresie podlegania ubezpieczeniu społecznemu z tytułu zatrudnienia w Zakładzie (...) M. I. w D. S. na podstawie umowy zlecenie z 21 lipca 2014r. (vide: umowa zlecenie z 21 lipca 2014r. k.39 akt rentowych i potwierdzenie okresu ubezpieczenia k.37 akt rentowych). Niespełniona pozostaje natomiast przesłanka wymaganego okresu ubezpieczenia – okresów składkowych i nieskładkowych, który w przypadku A. O. – zmarłego w wieku 29 lat, wynosi co najmniej 4 lata. Z przedstawionych wyżej ustaleń Sądu opartych o analizę wszystkich zgromadzonych w sprawie dokumentów potwierdzających okresy zatrudnienia lub innych tytułów ubezpieczenia wynika, że do dnia śmierci A. O. posiadał okres ubezpieczenia w łącznym wymiarze 3 lata, 8 miesięcy i 13 dni (vide: ustalenia faktyczne i karta przebiegu zatrudnienia k.57 akt rentowych).

Odnosząc się do zarzutu W. O., że okres zatrudnienia A. O. w (...) Stowarzyszeniu (...) w W. powinien być zaliczony od 23 lutego 2005r. do 23 października 2015r., a zatem w wymiarze 8 miesięcy, a nie od 23 lutego 2005r. do 30 czerwca 2005r. - jak uczynił to organ rentowy, wskazać należy, że zarzut ten nie mógł być uwzględniony. Z załączonej do akt umowy zlecenie zawartej przez A. O. z w/w Stowarzyszeniem w dniu 23 lutego 2005r. wynika, że umowa ta przewidywała zatrudnienie A. O. od 23 lutego 2005r. do 31 grudnia 2005r. (umowa zlecenie z 23 lutego 2005r. k.19 akt rentowych). W. O. wskazała, że praca jej męża w tym Stowarzyszeniu trwała krócej niż przewidziano w w/w umowie, ale nie do 30 czerwca 2005r. - jak przyjął ZUS - a do 23 października 2005r. Zauważyć jednak należy, że w aktach organu rentowego znajduje się potwierdzenie okresu ubezpieczenia A. O. z tytułu zatrudnienia w w/w Stowarzyszeniu i potwierdzenie to obejmuje okres od 23 lutego 2005r. do 30 czerwca 2005r., a zatem 4 miesiące i 8 dni (potwierdzenie k.49 akt rentowych). Na żądanie Sądu, przechowawca akt nieistniejącego już Stowarzyszenia – (...) Sp. z o.o. w K. przedłożyła zachowane dokumenty z okresu zatrudnienia A. O. w tym Stowarzyszeniu w postaci karty wynagrodzenia A. O. i z dokumentu tego wynika, że A. O. miał naliczane wynagrodzenie za pracę oraz składki na ubezpieczenie społeczne za miesiące od lutego 2005r. do czerwca 2005r. (karta wynagrodzenia k.10-12 akt sprawy). Powyższe koresponduje z okresem ubezpieczenia potwierdzonym przez organ rentowy. Ponadto z dokumentu tego wynika, że A. O. nie miał naliczanego wynagrodzenia za miesiące po czerwcu 2005r., co uzasadnia stwierdzenie, że od lipca nie pracował już w tym Stowarzyszeniu. Odwołująca twierdziła przy tym, że jej mąż aż do 23 października 2005r. jeździł do pracy w w/w Stowarzyszeniu i otrzymywał wynagrodzenie za pracę, a jedynie zleceniodawca nie odprowadzał za niego składek. Zauważyć jednak należy (niezależnie od kwestii wypłaty wynagrodzenia), że w myśl art.6 ust.1 pkt 1 w zw. z art.4 pkt 5 ustawy emerytalnej okresami składkowymi są okresy ubezpieczenia, a zatem okresy opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Potwierdzony zaś okres opłacania składek za A. O. z tytułu pracy w (...) Stowarzyszeniu (...) w W. obejmuje okres od 23 lutego 2005r. do 30 czerwca 2005r. i tylko w takim wymiarze mógł być uwzględniony przy ustalaniu uprawnień do renty.

Reasumując, wobec ustalenia, że A. O. nie spełniał wszystkich przesłanek do nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy stwierdzić należało, że członkowie jego rodziny – pozostała po nim wdowa i małoletnia córka nie spełniły przesłanek do nabycia renty rodzinnej.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§1 kpc odwołanie W. O. oddalił.