Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 sierpnia 2015r.

Sąd Okręgowy w Elblągu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Tomasz Koronowski

Protokolant: st. sekr. sądowy Anna Tomaszewska

po rozpoznaniu w dniu 24 sierpnia 2015r. w Elblągu na rozprawie

sprawy z odwołań G. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 20 maja 2014r. znak: (...)-2014

i z dnia 18 lipca 2014r. znak: (...)-2014

o wysokość kapitału początkowego

I.  zmienia zaskarżone decyzje w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy G. B. prawo do uwzględnienia przy ustaleniu wysokości kapitału początkowego okresu od dnia 1 sierpnia 1982r. do dnia 10 października 1982r. jako składkowego z podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za ten okres wynoszącą zero złotych;

II.  oddala odwołania co do zatrudnienia w (...) Wydawnictwie (...) (...) K. (...) w G. w pozostałej części;

III.  w pozostałym zakresie umarza postępowanie.

Sygn. akt IV U 646/14

UZASADNIENIE

Ubezpieczony B. w dniu 4 lipca 2014r. wniósł odwołanie od decyzji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. z dnia 20 maja 2014r., znak (...)-2014 o ustaleniu kapitału początkowego. Nie zgadzał się z nieuwzględnieniem w przyjętym do wyliczeń stażu pracy po pierwsze okresów przebywania na urlopie bezpłatnym w czasie zatrudnienia w (...) w E. od 20 października 1982r. do 25 listopada 1982r., od 8 grudnia 1982r. do 15 grudnia 1982r., od 23 lutego 1983r. do 26 lutego 1983r. w dniu 12 kwietnia 1983r. oraz od 1 czerwca 1983r. do 4 czerwca (...)., co związane było z obowiązkami aplikanta, gdyż w tym czasie rozpoczął odbywanie aplikacji radcowskiej, a orzeczeniem Terenowej (...)w G., utrzymanym w mocy przez Sąd, został przywrócony do pracy w (...) Wydawnictwie (...) (...) K. (...) z którego zwolniony został z dniem 31 lipca 1982r. i to właśnie zatrudnienie w (...) należało traktować jako podstawowe, po drugie okresu prowadzenia zarejestrowanej działalności gospodarczej od 1 listopada 1990r. do 7 lipca 1992r. związanej z wydawaniem prasy oraz doradztwem prawnym oraz po trzecie okresów za które wprawdzie nie opłacił składek na ubezpieczenie społeczne, tj. dnia 31 sierpnia 2013r. i od 1 lutego 2014r. do 28 lutego 2014r., jednakże zwrócił się do ZUS o rozłożenie zaległości na raty.

W dniu 18 lipca 2014r. pozwany wydał pod tym samym znakiem decyzję o ponownym ustaleniu kapitału początkowego, w której doliczono okres ubezpieczenia skarżącego od 30 kwietnia 1990r. do 31 maja 1992r. z tytuły zatrudnienia w Biurze Doradztwa (...) Sp. z o.o. z/s w E.. Wskazana okoliczność została przywołana przez pozwanego w odpowiedzi na odwołanie z dnia 4 sierpnia 2014r., w której wniósł on o oddalenie odwołania. Nadto, powołując przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015r. poz. 748; dalej: ustawa emerytalna), organ rentowy wskazał, iż jest brak podstaw do zaliczenia okresów urlopów bezpłatnych do stażu ubezpieczeniowego, gdyż w spornym okresie wnioskodawca nie świadczył pracy i nie otrzymywał wynagrodzenia, w związku z czym nie jest to ani okres składkowy ani nieskładkowy w myśl obowiązujących przepisów; że pozostałego wnioskowanego okresu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. (od 1 czerwca 1992r. do 7 lipca 1992r.) nie uwzględniono, gdyż nie opłacono za ten okres składek na ubezpieczenie społeczne. Ponadto pozwany w odniesieniu do dnia 31 sierpnia 2013r. i okresu od 1 lutego 2014r. do 28 lutego 2014r. wskazał, iż kapitał początkowy ustala się na dzień 1 stycznia 1999r., a zatem zaskarżona decyzja nie dotyczy tych okresów.

Od przywołanej już decyzji z dnia 18 lipca 2014r. o ponownym ustaleniu kapitału początkowego skarżący w dniu 25 sierpnia 2014r. również wniósł odwołanie. Ubezpieczony zarzucił skarżonemu rozstrzygnięciu organu rentowego nieuwzględnienie w przyjętym do wyliczeń wysokości kapitału początkowego stażu zatrudnienia od 1 marca 1990r. do 30 kwietnia 1990r. oraz od 1 czerwca 1992r. do 7 lipca 1992r. w ramach prowadzonej działalności gospodarczej wydawniczej i prawnej (...) Sp. z o.o. twierdząc, iż składki na ubezpieczenie społeczne były w tym okresie odprowadzane. Nadto co do pozostałych okresów spornych skarżący potrzymał swoje stanowisko zawarte we wcześniejszym odwołaniu.

W odpowiedzi na wskazane odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Pozwany wskazał, iż zaliczył ubezpieczonemu okres zatrudnienia w (...) Sp. z o.o., za który opłacone zostały składki z tytułu ubezpieczenia społecznego, a w odniesieniu do pozostałego okresu brak było takiej podstawy, gdyż nie było dowodów świadczących o opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu zatrudnienia skarżącego. Ponadto organ rentowy podniósł, że w zakresie zaliczonego okresu jako datę początkową przyjęto dzień 30 kwietnia 1990r., gdyż w dokumentacji ubezpieczeniowej płatnika składek, jak i w samej deklaracji za wskazany miesiąc, brak jest daty zatrudnienia wnioskodawcy.

Postanowieniem z dnia 30 września 2014r. Sąd połączył obie sprawy do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

W piśmie z dnia 22 października 2014r. skarżący podtrzymał stanowisko wyrażone w odwołaniu z dnia 25 sierpnia 2014r. i wniósł o zaliczenie okresu między zwolnieniem a przywróceniem go do pracy w (...) Wydawnictwie (...) (...) K. (...) (okres od 1 sierpnia 1982r. do 10 sierpnia 1983r.) i przyjęcie za ten okres średniego miesięcznego wynagrodzenia wyliczonego na podstawie jego średniego wynagrodzenia w okresie 3 miesięcy przez ogłoszeniem stanu wojennego. Nadto ubezpieczony wniósł o przesłuchanie wskazanych świadków na okoliczność jego pracy publicystycznej w okresie sierpień 1980r. – grudzień 1981r., weryfikacji dziennikarzy dokonanej przez komisję (...) na przełomie lutego i marca 1982r. oraz utworzenia z jego inicjatywy Oficyny (...). Wnioskodawca wniósł również o przeprowadzenie dowodu z egzemplarzy tygodnika (...) na okoliczność wiodącej jego roli publicystycznej we wskazanym tytule, a także o przeprowadzenie dowodu z akt upadłościowych Spółki z o.o. (...) na okoliczność jego roli jako założyciela przedmiotowej spółki oraz o przeprowadzenie dowodu z akt osobowych (...) Spółdzielni (...) na okoliczność ciągłości stosunku pracy w spółdzielni, przyczyn przerw w jego trwaniu i okoliczności odejścia skarżącego z (...).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. wskazał, iż twierdzenia skarżącego nie zostały poparte żadnymi dowodami i są jedynie jego oświadczeniami woli, a załączana dokumentacja i jego wnioski nie wnoszą nic do sprawy. Organ rentowy zaakcentował ponadto, że ubezpieczony powinien dołączyć np. dokumentację osobową na poparcie swych tez. W wykonaniu zobowiązania Sądu pozwany stwierdził, iż w jego ocenie brak jest podstaw do uznania okresu między 1 sierpnia 1982r. a 10 października 1982r. jako okresu składkowego z przyczyn rozwiązania ze skarżącym stosunku pracy w trybie ustawy z dnia 4 maja 1989r. o przywróceniu praw pracowniczych osobom pozbawionym zatrudnienia za działalność związkową, samorządową, przekonania polityczne i religijne (Dz.U. z 1989r. Nr 32 poz. 172 ze zmianami; dalej: stawa o przywróceniu praw pracowniczych).

W kolejnych pismach procesowych skarżący wniósł o przeprowadzenie dowodu z egzemplarzy czasopisma (...) na okoliczność wiodącej jego roli we wskazanym czasopiśmie jako założyciela, redaktora naczelnego i publicysty. Nadto skarżący wniósł o przeprowadzenie dowodu z akt sprawy o sygnaturze P 68/83, która toczyła się przed Okręgowym Sądem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku z siedzibą w Gdyni, na okoliczność zwolnienia go z pracy w stanie wojennym. Ubezpieczony zawnioskował również o zwrócenie się przez Sąd do Instytutu Pamięci Narodowej o dostarczenie akt dot. sprawy uznania G. B. za osobę pokrzywdzoną w stanie wojennym oraz o wskazanie gdzie znajdują się dokumenty weryfikacji dziennikarzy mającej miejsce w pierwszej połowie 1982r. Ubezpieczony przedstawił również po raz kolejny szereg faktów z jego życia, mających w jego ocenie udowodnić negatywny stosunek ówczesnego aparatu państwowego do jego osoby jako dziennikarza (między innymi kwestie związane ze zwolnieniem oraz przywróceniem do pracy), a także załączył kolejne dokumenty na tę okoliczność (głównie w postaci pism wewnętrznych (...)). Nadto przedłożona została obszerna dokumentacja obejmująca swoim zakresem szereg publikacji prasowych dotyczących przywoływanych wydarzeń, a także ponowiono wniosek o zwrócenie się do IPN. G. B. wniósł jednocześnie o powołanie kolejnych wskazanych świadków i przesłuchanie ich na wskazywane przez siebie okoliczności, dotyczące okoliczności związanych z charakterem jego pracy dziennikarskiej, jego osoby i poglądów, jak również dotyczących sytuacji dziennikarzy w kontekście ówczesnej sytuacji społeczno-politycznej. Do materiału dowodowego dołączono również kserokopie stron „Słownika dziennikarzy i publicystów Pomorza 1945-2005” z biogramem G. B..

Organ rentowy po raz kolejny zajął stanowisko, że brak jest podstaw do uznania spornego okresu z 1982r. jako składkowego w oparciu o przepisy ustawy o przywróceniu praw pracowniczych, gdyż przyczyny pozostawania bez pracy określone w art. 1 tej ustawy powinny być powołane w wydanym świadectwie pracy lub opinii o pracy, co w przypadku wnioskodawcy nie miało miejsca.

Ostatecznie po przeprowadzeniu postępowania dowodowego skarżący podtrzymał odwołanie jedynie co do okresu pozostawania bez pracy w (...) Wydawnictwie (...) (...) K. (...) to jest między 1 sierpnia 1982r. a 10 sierpnia 1983r.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

G. B. urodził się (...) Jego kariera zawodowa kształtowała się w następujący sposób:

- od 1 stycznia 1966r, do 31 marca 1966r. zatrudniony na stanowisku dyspozytora w (...) E.,

- od 6 grudnia 1967r. do 8 lipca 1968r. zatrudniony jako pracownik fizyczny/betoniarz w Przedsiębiorstwie (...) w E.,

- od 1 października 1975r. do 20 września 1978r. zatrudniony jako stażysta, a następnie dziennikarz w (...) Wydawnictwie (...) (...) K. (...) w G., redakcja W. (...) w E.,

- od 21 września 1978r. do 8 października 1979r. zatrudniony na stanowisku specjalisty ds. reklamy i propagandy w (...) w E.,

- od 9 października 1979r. do 28 lutego 1990r. zatrudniony jako dziennikarz (...) Wydawnictwa (...) (...) K. (...) w G., redakcja (...) (...) w E., przy czym nastąpiło w tym okresie wypowiedzenie umowy ze skutkiem na dzień 31 lipca 1982r. i przywrócenie do pracy od dnia 10 sierpnia 1983r.,

- od 1 marca 1981r. do 30 września 1981r. zatrudniony jako sekretarz (...)w (...) Towarzystwie (...) (½ etatu),

- od 11 października 1982r. do 16 sierpnia 1983r. zatrudniony na stanowisku pracownika socjalnego w Wojewódzkim Szpitalu (...) w E.,

- od 14 lutego 1987r. do 30 kwietnia 1989r. zatrudniony jako radca prawny w Spółce (...) w K. (½ etatu),

- od kwietnia 1990r. do 31 maja 1992r. zatrudniony jako radca prawny w Biurze Doradztwa (...) Sp. z o.o. z siedzibą w E.,

- od 10 maja 1990r. do 31 października 1990r. zatrudniony na stanowisku dyrektor, kierownik działu i redaktor Oficyny (...) w E.,

- od 1 stycznia 1991r. i nadal prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą,

- od 1 maja 2002r. do 31 maja 2002r. zatrudniony jako specjalista ds. pośrednictwa (...) w Biurze (...) (¼ etatu).

Ponadto skarżący od 28 września 1965r. do 31 października 1965r. odbył służbę wojskową, a w latach 1971 – 1975 studiował na kierunku prawo na Uniwersytecie im. M. K. w T., zaś w latach 1983 – 1986 odbył aplikację radcowską.

(dowód: akta osobowe wnioskodawcy k. 34 a.s., akta kapitałowe ZUS k.9-10,22-26,77,86, akta płatnika składek (...) Sp. z o.o. z/s w E.)

W odniesieniu do ostatecznie jedynego spornego okresu należy uszczegółowić, że skarżący od 9 października 1979r. do 28 lutego 1990r. zatrudniony był jako dziennikarz (...) Wydawnictwa (...) „Prasa-K. (...) w G., redakcja (...) (...) w E.. Jego działalność dziennikarska skupiała się głównie wokół problematyki zachodzących zmian społeczno-politycznych, głównie w obliczu tworzącego się ruchu solidarnościowego. Skarżący przeprowadzał między innymi wywiad ze strajkującymi w zajezdni tramwajowej w E. w sierpniu 1980r., po czym został zatrzymany i przesłuchany przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa. W sposób pozytywny odnosił się do zachodzących zmian w 1980r., jednak pragnąc zachować obiektywność i niezależność konieczną w zawodzie dziennikarza nie związał się ani ze strukturami Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, ani z Solidarnością. Jego późniejsze teksty tematycznie odnosiły się do etapów kształtowania się ruchu Solidarności. W swoich publikacjach próbował odnajdywać granice rzetelnego dziennikarstwa tak, aby tekst nie został wstrzymany.

Po wprowadzeniu stanu wojennego w grudniu 1981r. rozpoczęła się, mająca zasięg ogólnokrajowy, akcja weryfikacyjna dziennikarzy. W związku z tym, w pierwszej połowie 1982r., również (...) zostali poddani komisyjnej ocenie. Każdy z publicystów lustrowany był osobno przed komisją składającą się z przedstawicieli Komitetu Wojewódzkiego (...) (skarżący jeszcze w grudniu 1981r. został wysłany na przymusowy urlop okolicznościowy, co miało uniemożliwić mu publikowanie). W trakcie rozmowy skarżącemu cytowano jego wypowiedzi ze spotkań prywatnych, które w ocenie urzędników miały charakter antypaństwowy (przykład wypowiedzi skarżącego (...) w nawiązaniu do wydarzeń z Kopalni (...)). Po przeprowadzonych rozmowach, z całego środowiska (...) negatywnie zweryfikowani zostali jedynie B. S. (1) i skarżący, co wiązało się z uniemożliwieniem wykonywania pracy w zawodzie dziennikarza. Skarżący otrzymał wypowiedzenie, rozwiązujące jego stosunek pracy wraz z dniem 31 maja 1982r., jednakże wskutek nieudanych prób uzyskania zgody na skorzystanie z urlopu macierzyńskiego, pozostawał on faktycznie bez pracy od dnia 1 sierpnia 1982r.

Z uwagi na konieczność utrzymania czteroosobwej rodziny, wnioskodawca z dniem od 11 października 1982r. podjął pracę w Wojewódzkim Szpitalu (...) w E. w D. Służb (...) jako pracownik socjalny. W toku wskazanego zatrudnienia rozpoczął jednocześnie aplikację radcowską, co wobec obowiązków aplikanta i konieczności przygotowywania się do egzaminów i kolokwiów skutkowało korzystaniem przez niego z urlopów bezpłatnych w okresach od 20 października 1982r. do 25 listopada 1982r., od 8 grudnia 1982r. do 15 grudnia 1982r., od 23 lutego do 1983r. do 26 lutego 1983r., 12 kwietnia 1983r., od 1 czerwca 1983r. do 4 czerwca 1983r.

Ubezpieczony odwołał się do Terenowej Komisji Odwoławczej ds. Pracy w G. od wypowiedzenia umowy o pracę w Wiadomościach (...). Orzeczeniem tej Komisji został przywrócony do pracy, a rozstrzygnięcie to zostało utrzymane przez Sąd Pracy w G. siedzibą w G. w sprawie o sygnaturze P 68/83. W związku z powyższym wnioskodawca zakończył zatrudnienie w Wojewódzkim Szpitalu (...) w E. z dniem 16 sierpnia 1983r. Przywrócony do pracy w redakcji został z dniem 10 sierpnia 1983r., jednak w początkowym okresie był pozbawiony możliwości publikowania, co umożliwiono mu dopiero w 1984r.

(dowód: odwołania k.2,21 a.s. akta osobowe wnioskodawcy k. 34 a.s., załączniki k.68, 101,109,119v.,150,162 a.s, akta kapitałowe ZUS k.12, e-protokół posiedzenia z dnia 30 marca 2015r.: wyjaśnienia skarżącego 00:02:16, zeznania świadka G. G. 00:45:44, zeznania świadka L. K. 00:51:17, zeznania świadka B. S. (2) 00:54:58, e-protokół posiedzenia z dnia 24 sierpnia 2015r.: zeznania świadka M. B. 00:07:01, zeznania świadka A. B. 00:12:00, zeznania świadka M. D. 00:25:10, zeznania skarżącego 01:02:17)

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu odwołanie skarżącego zasługiwało na uwzględnienie jedynie w części.

Sąd nie znalazł podstaw, aby w zakresie spornego okresu odmówić wiarygodności wyjaśnieniom i zeznaniom wnioskodawcy. Były one obszerne, szczegółowe i tworzyły logiczny ciąg. Nadto mając na uwadze realia i specyfikę lat 80. XXw. oraz panującą wówczas sytuację społeczno-polityczną, w ocenie Sądu okoliczności dotyczące zwolnienia G. B. świadczyły o tym, iż jego negatywna weryfikacja z lutego 1982r. motywowana była jego przekonaniami politycznymi. W toku postępowania ubezpieczony wielokrotnie podkreślał, że nadrzędne znaczenie miał dla niego obiektywizm i rzetelność dziennikarska. Kierując się tymi przymiotami nie związał się ani z partią rządzącą, ani z ruchem solidarnościowym. Wnioskodawca zaznaczał, że w swych tekstach starał się lawirować na granicy dopuszczenia tekstu do druku, z uwagi na zawierane tam stwierdzenia, które najczęściej były obiektywne i opisywały rzeczywistość taką, jaka była. Skarżący przytaczał dość szczegółowe, jak na upływ znacznego okresu czasu, okoliczności dotyczące organizacji pracy, jej warunków, jak i samego zatrudnienia, czy osób z którymi pracował. Wskazywał na szczegółowe opisy zdarzeń, których był uczestnikiem (jak wskazane już zatrzymanie i przesłuchanie przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa w sierpniu 1980r. po przeprowadzeniu wywiadu ze strajkującymi tramwajarzami). Ówczesna władza wymagała jednak lojalności i posłuszeństwa, wobec czego postawa prezentowana przez ubezpieczonego, która nie musiała, a wręcz nie mogła być wyrażaniem krytyki wprost, spowodowała, iż został on zwolniony.

Nadto należy zwrócić uwagę, że przesłuchani w sprawie świadkowie potwierdzili – w zakresie posiadanej przez nich wiedzy – okoliczności powoływane przez wnioskodawcę.

Świadek G. G. (2) zeznała, że zna skarżącego z pracy w redakcji (...) (...), gdzie była zatrudniona od kwietnia 1982r. do 1990r. Świadek nie wie, czemu zwolniono G. B., ale słyszała o weryfikacji. Nie potrafiła ona wskazać, z jakich przyczyn była przerwa w zatrudnieniu skarżącego.

Świadek L. K. wskazał, iż zna wnioskodawcę towarzysko od 1980r. Miał z nim styczność jako z dziennikarzem za działalności opozycyjnej. Świadek nie wie dlaczego skarżącego zwolniono w 1982r., a o weryfikacji dziennikarzy jedynie słyszał. Jeśli chodzi o nastawienie polityczne ubezpieczonego, to świadek wskazał, że pozytywnie odnosił się on do zmian lat 80-tych, deklarując się jako socjaldemokrata.

Świadek B. S. (1) zeznała, że zna wnioskodawcę z redakcji (...) (...), gdzie pracowała od stycznia 1980r. do pierwszego kwartału 1982r. Świadek wskazała, że oboje zostali zwolnieni z redakcji po weryfikacji, której podlegali wszyscy dziennikarze, w toku której zadawano im pytania m.in. dotyczące opinii na temat stanu wojennego. Świadek wskazała, iż nie wie czemu skarżącego zwolniono, jednakże stwierdziła, że ubezpieczonego kojarzy jako mającego niewygodne poglądy dla władzy. Ponadto skarżący interesował się zachodzącymi zmianami, co nie było wówczas dobrze widziane.

Świadek B. B. (2) zeznał, że zna wnioskodawcę z pracy w Oficynie (...). W odniesieniu do zwolnienia skarżącego w redakcji (...) (...) wskazał, że zna okoliczności tych wydarzeń jedynie z rozmów z osobami trzecimi i wie, iż jego zwolnienie motywowany było radykalnymi, jak na ówczesne czasy, poglądami politycznymi.

Świadek A. B. zeznał, że wnioskodawcę zna z pracy w redakcji (...) (...), gdzie pracował od 1 września 1979r. Świadek wskazał, iż nie wie z jakich przyczyn zwolniono skarżącego i nigdy o tym z nim nie rozmawiał. Pamięta go jako normalnego człowieka i nie zna jakiejkolwiek działalności skarżącego wymierzonej przeciw panującemu w tamtych latach ustrojowi. W odniesieniu do tekstów ubezpieczonego świadek wskazał, iż nie mogły być one niewygodne dla władzy, gdyż wówczas jako przełożony wstrzymałby ich druk. Jednocześnie świadek podał jednak, iż dziennikarze w redakcji niejako lawirowali na granicy dopuszczalności z Komitetem Wojewódzkim i Cenzurą i to, co nie celowało bezpośrednio we władzę, publikowali. Świadek podkreślił, że poza pewnymi kwestiami obyczajowymi Komitet Wojewódzki był spolegliwy dla dziennikarzy. W odniesieniu do zakresu przedmiotowego publikacji dziennikarzy w redakcji świadek zeznał, iż poza B. S. (1) to właśnie skarżący zajmował się tematyką Solidarności i zachodzących przemian. Świadek zeznał również, iż mgliście pamięta, że w pierwszych dniach strajków zatrzymano skarżącego i fotografa, ale szybko ich wypuszczono.

Świadek M. D. zeznał, że zna wnioskodawcę z pracy, obaj byli bowiem dziennikarzami – świadek w redakcji Głosu E., a skarżący w (...). Świadek był redaktorem naczelnym i przejął redakcję już po stanie wojennym, gdy skarżący tam pracował, jednak (...) (...) zostały szybko zlikwidowane. Świadek potwierdził, iż w 1982r. odbyła się weryfikacja dziennikarzy i wnioskodawca wraz z B. S. (1) zostali odsunięci od zawodu z przyczyn politycznych. Świadek nie pamięta tekstów skarżącego i nie starał się dociec, z jakich powodów został on zwolniony. Świadek stwierdził, iż z całego dziennikarskiego środowiska (...) odsunięto od zawodu jedynie dwoje wskazanych redaktorów.

Sąd nie znalazł podstawy, aby zeznaniom świadków odmówić waloru wiarygodności. Mając na względzie znaczny upływ czasy były one co do zasady zgodne i pokrywały się w zakresie dotyczącym okoliczności zwolnienia skarżącego z pracy. Świadkowie nie mieli interesu, aby zeznawać fałszywie na korzyść ubezpieczonego i narażać się tym samym na odpowiedzialność karną. Poza tym przez dłuższy czas nie utrzymywali oni żadnych kontaktów.

Nadto oceniając pozostały materiał dowodowy zgromadzony w sprawie, Sąd również nie znalazł podstaw, aby kwestionować jego autentyczność. Kopie artykułów autorstwa G. B., a także późniejsze publikacje zbiorowe dotyczące dziennikarzy i publicystów omawianego okresu w sposób klarowny dały do zrozumienia, iż skarżący był dziennikarzem niezależnym na tyle, na ile było to możliwe, przez to jednak – w szczególnym okresie stanu wojennego – niewygodnym dla ówczesnych władz.

Należy wskazać, że pozostały zgromadzony materiał dowodowy, w obliczu cofnięcia odwołania co do pozostałych pierwotnie spornych okresów, okazał się dla niniejszego postępowania zbędny.

Konkludując – w ocenie Sądu skarżący wykazał w toku procesu, że zwolnienie go z redakcji (...) (...), które miało skutek od 1 sierpnia 1982r., miało związek z jego przekonaniami politycznymi. Zgodnie zaś z treścią art. 6 ust. 2 pkt 6a ustawy emerytalnej okresy niewykonywania pracy przed dniem 4 czerwca 1989r. na skutek represji politycznych są okresami składkowymi. Wskazany w sentencji wyroku okres pozostawania ubezpieczonego bez pracy po zwolnieniu z redakcji (...) (...) jest więc okresem składkowym. Należy zauważyć, że jest to niewątpliwe odwołanie do ustawy o przywróceniu praw pracowniczych, której art. 1 wskazuje, że pracownik uspołecznionego zakładu pracy, z którym stosunek pracy został rozwiązany w jakikolwiek sposób w związku z przekonaniami politycznymi, religijnymi pracownika albo z jego przynależnością do związku zawodowego, prowadzeniem działalności związkowej lub samorządowej w okresie od sierpnia 1980r., albo uczestniczeniem w działalności związkowej prowadzonej w sposób niezgodny z przepisami ustawy z dnia 8 października 1982r. o związkach zawodowych (Dz.U. z 1985r. Nr 54, poz. 277, z 1988r. Nr 11, poz. 84 i z 1989r. Nr 20, poz. 105), może w terminie do dnia 30 czerwca 1990r. zgłosić na piśmie gotowość ponownego podjęcia pracy w takim zakładzie pracy. Trzeba wskazać, że wprawdzie w sytuacji wnioskodawcy, którego przywrócono do pracy, nie było oczywiście potrzeby zgłaszania gotowości do ponownego podjęcia pracy w związku z wejściem w życie ustawy o przywróceniu praw pracowniczych, jednak zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o przywróceniu praw pracowniczych okresy pozostawania bez pracy po ustaniu stosunku pracy z osobą, o której mowa w przytoczonym wyżej art. 1 tej ustawy, wlicza się do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, w tym również z ubezpieczenia społecznego. Dodać należy, że przywołany przez pozwanego w piśmie z dnia 21 kwietnia 2015r. art. 11 ust. 4 ustawy („Informację wynikającą z treści przepisu ust. 1 zakład pracy jest obowiązany zamieścić w wydanym pracownikowi świadectwie pracy i w opinii o pracy.”), w świetle odniesienia do art. 11 ust. 1 ustawy („Przy ustalaniu uprawnień i świadczeń, do których prawo powstaje lub których wymiar określa się poczynając od dnia wejścia w życie ustawy, rozwiązanie umowy o pracę w trybie i z przyczyn, o których mowa w art. 1, traktuje się jak rozwiązanie z pracownikiem umowy o pracę za wypowiedzeniem dokonanym przez zakład pracy.”) dotyczy tych pracowników, których stosunek pracy z przyczyn określonych w art. 1 ustawy ustał definitywnie. Tylko co do takich pracowników celowe jest bowiem określenie w świadectwie pracy wskazanego wyżej sposobu rozwiązania stosunku pracy. Obowiązek zamieszczenia odpowiedniej wzmianki w świadectwie pracy nie dotyczył więc pracodawcy skarżącego, który ostatecznie został przywrócony do pracy i pozostawał bez niej tylko przez pewien okres, ale jednak w ramach jednego stosunku pracy. Warto ponadto zauważyć, że art. 11 ustawy o przywróceniu praw pracowniczych nie zwiera ograniczeń dowodowych, które nie pozwalałyby wykazywać przyczyn pozostawania bez pracy przy pomocy innych dowodów, niż świadectwo pracy ze wzmianką z art. 11 ust. 4 tej ustawy.

W ocenie Sądu ustawodawca chciał szerokiego traktowania okresów wskazanych w art. 1 ustawy o przywróceniu praw pracowniczych, o czym świadczy wykładnia językowa tego przepisu („w jakikolwiek sposób w związku z przekonaniami politycznymi”). Nawet więc mimo, że działalność dziennikarska wnioskodawcy nie miała charakteru radykalnego politycznie, rozwiązanie stosunku pracy z jej powodu musiało być uznane za dokonane w warunkach określonych w przywołanym przepisie.

Wobec powyższego zaskarżona decyzja podlegała zmianie przez przyznanie skarżącemu prawa do obliczenia kapitału początkowego z uwzględnieniem okresu składkowego od dnia 1 sierpnia 1982r. do dnia 10 października 1982r., tj. od pierwszego do ostatniego dnia pozostawania bez pracy wskutek rozwiązania stosunku pracy w związku z przekonaniami politycznymi. Uwzględnieniu podlegał jedynie wymieniony okres, gdyż w ocenie Sądu nie ma żadnych podstaw do przyjęcia, że gdyby skarżący pracował nadal w redakcji (...) (...), to nie skorzystałby z urlopów bezpłatnych w takim samym wymiarze, jak w okresie zatrudnienia w Szpitalu, tj. po dniu 10 października 1982r. Konieczność przebywania na tych urlopach, na co ubezpieczony sam wskazywał, wynikała z tego, że rozpoczął on aplikację radcowską i musiał przygotowywać się do zajęć oraz wywiązywać się z obowiązków aplikanta. Co do tych okresów (urlopów bezpłatnych) nie można więc zasadnie twierdzić, że pozostawały w jakikolwiek sposób w związku ze zwolnieniem w ramach represji politycznych.

Mając powyższe na uwadze, Sąd w punkcie I. wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴§2 kpc zmienił zaskarżone decyzje tylko o tyle, że przyznał wnioskodawcy prawo do uwzględnienia przy ustaleniu wysokości kapitału początkowego okresu od dnia 1 sierpnia 1982r. do dnia 10 października 1982r. jako składkowego z podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za ten okres wynoszącą zero złotych.

W kwestii podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za omawiany okres należy przypomnieć, że skarżący wskazał, iż po przywróceniu go do pracy nie wypłacono mu wynagrodzenia w takiej wysokości, w jakiej byłoby ono uzyskiwane, gdyby ubezpieczony pracował w tym czasie. Okoliczność ta miałaby w jego ocenie znaczny wpływ na wysokość emerytury. Nadto podkreślił, iż przez dłuższy czas po przywróceniu nie wykonywał obowiązków służbowych i wypłacano mu tylko wynagrodzenie podstawowe, mimo że był najlepszym dziennikarzem w E.. Ubezpieczony podnosił wobec tego, że za okres od bezpodstawnego zwolnienia z pracy do przywrócenia do niej do wyliczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne powinno zostać przyjęte średnie wynagrodzenie ustalone na podstawie wynagrodzenia z ostatnich 3 miesięcy sprzed wprowadzenia stanu wojennego.

Odnosząc się twierdzeń ubezpieczonego trzeba zauważyć, że nie ma żadnego przepisu, który pozwalałaby na przyjęcie za sporny okres innej podstawy wymiaru składek, niż rzeczywista. Zagadnienie to wyjaśnił jednoznacznie Sąd Najwyższy wskazując, że przepis art. 11 ustawy o przywróceniu praw pracowniczych osobom pozbawionym zatrudnienia za działalność związkową, samorządową, przekonania polityczne i religijne nie uprawnia do uwzględnienia przy ustalaniu podstawy wymiary emerytury wynagrodzenia za okres, w którym ubezpieczony nie wykonywał zatrudnienia (wyrok z dnia 15 lutego 2012r. w sprawie I UK 239/11, OSNP 2013/1-2/19, LEX 1169833) pomimo uwzględnienia tego okresu do stażu ubezpieczeniowego. Z uwagi na to, że w spornym okresie do dnia 10 października 1982r. nie była wykonywana żadna praca, zaś następnie była wykonywana praca z niesprzecznie ustalonym konkretnym wynagrodzeniem w Szpitalu, nie ma podstaw, aby uwzględnić żądanie ubezpieczonego dotyczące wyliczenia podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne na podstawie jego średniego wynagrodzenia ustalonego na podstawie poborów z trzech ostatnich miesięcy sprzed wprowadzenia stanu wojennego. Z tego też powodu, odwołanie skarżącego w pozostałej części dotyczącej zatrudnienia w (...) Wydawnictwie (...) „Prasa-K. (...) podlegało oddaleniu na podstawie art. 477 ¹⁴§1 kpc jako nieuzasadnione (pkt II. wyroku).

W pozostałym zakresie postępowanie podlegało umorzeniu (pkt III. wyroku), gdyż po pierwsze zgodnie z treścią art. 477 ¹³§1 kpc zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji przed rozstrzygnięciem sprawy przez Sąd przez wydanie decyzji uwzględniającej w całości lub w części żądanie strony powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części (decyzją taką była częściowo w odniesieniu do decyzji z dnia 20 maja 2014r. decyzja z dnia 18 lipca 2014r.) i po drugie gdyż w pozostałej części odwołanie cofnięto z uwagi na treść zebranego dotąd materiału dowodowego, co – w ocenie Sądu – nie było sprzeczne z prawem, nie zmierzało do obejścia prawa i nie prowadziło do naruszenia słusznego interesu ubezpieczonego (art. 355§1 kpc i art. 469 kpc). Warto dodać, że w sytuacji, gdy wnioskodawca zdoła pozyskać kolejne dowody (np. w postaci angaży czy innej dokumentacji osobowej dotyczącej okresów zatrudnienia w latach 90. XXw.), w każdym czasie będzie mógł wnieść o ponowne przeliczenie kapitału początkowego.