Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 maja 2012r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieścia we Wrocławiu

Wydział IX Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Beata Wójtowicz-Woźniczka

Protokolant: Anna Marczak

po rozpoznaniu w dniu 18 maja 2012r.we W.

sprawy z powództwa B. G. (1)

przeciwko Skarbowi Państwa- Aresztowi Śledczemu we W.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 1200 zł kosztów procesu;

III.  kosztami sądowymi od uiszczenia których powód był zwolniony obciąża Skarb Państwa.

Sygnatura akt IXC421/11

UZASADNIENIE

Powód B. G. (1) wniósł o zasądzenie od strony pozwanej Skarbu Państwa - Aresztu Śledczego we W. na jego rzecz kwoty 3.000,00 zł tytułem odszkodowania oraz 5.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia.

W uzasadnieniu powyższych żądań podniósł, iż w dniu 09 lipca 2009 r. został zatrzymany i osadzony w Areszcie Śledczym we W.. Po zatrzymaniu i umieszczeniu w areszcie nie zostało mu natomiast doręczone postanowienie o zastosowaniu wobec niego środka zapobiegawczego –tymczasowego aresztowania, co zdaniem powoda winno skutkować jego zwolnieniem , które nie nastąpiło. Powód wskazał iż opisana powyżej sytuacja skutkowała powstaniem u niego szkody majątkowej w kwocie 3.000.,00 zł związanej z utratą ruchomości z mieszkania, którego zabezpieczenia powód został pozbawiony. Równocześnie powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kwoty 5.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za bezprawne pozbawienia wolności.

.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Motywując tak wyrażone stanowisko w sprawie podniosła, iż wobec powoda Sąd Rejonowy w G. D.wydał dnia 9 lipca 2009 r. postanowienie o tymczasowym aresztowaniu w sprawie o sygn. akt II Kp 110/09. Nadto w chwili zatrzymania oprócz wskazanego nakazu zatrzymania nakaz aresztowania wydały także : Sad Rejonowy w Legnicy (w dniu 20 marca 2009 r., sygn. akt. II K 604/08); Sąd Rejonowy w Olsztynie (17 czerwca 2009 r., VII KP 558/09), Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze (31 sierpnia 2009 r., II KP 2227/09); Sąd Rejonowy w Bydgoszczy (24 lipca 2009 r., XI KP 227/09) . wskazano także iż po dniu 9 lipca 2009 r. powód posiadał do odbycia 25 prawomocnych kar pozbawienia wolności. Uznając tym samym iż żądanie powoda pozbawione jest podstaw faktycznych i prawnych wniesiono o oddalenie powództwa w całości.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

W dniu 9 lipca 2009 r. powód B. G. (1) został zatrzymany i osadzony w Areszcie Śledczym we W.. Podstawę zatrzymania podejrzanego stanowił list gończy z dnia 22 czerwca 2009 r. wydany w sprawie 2 Ds. 411/09 przez Prokuraturę Rejonową O. – P. w O. a to w związku z uprzednio wydanym przez Wydział VII Karny Sądu Rejonowego w Olsztynie postanowieniem w przedmiocie tymczasowego aresztowania (17 czerwca 2009 r. )

(Dowód: pismo KWP we W. z dnia 09.07.2009 r. – k.85, pismo Prokuratury Rejonowej O. – P. z dnia 10.07.2009 r. – k 88; zawiadomienie o przyjęciu do aresztu – k. 83, postanowienie o zastosowaniu tymczasowego aresztowania z dnia 17.06.2009 r. – k. 69; list gończy – k. 71 – akt Sądu Rejonowego Olsztyn Południe sygnatura VII K 912/09.)

Po zatrzymaniu, w dniu 17 lipca 2009 r. powód został przesłuchany przez Prokuratora Prokuratury Rejonowej O. – P. w O., wówczas też przedstawiono mu zarzuty stanowiące podstawę wydania wobec niego postanowienia o zastosowaniu tymczasowego aresztowania. W dniu 15 lipca 2009 r. ta sama Prokuratura wydała postanowienie o uchyleniu postanowienia o poszukiwaniu podejrzanego listem gończym, natomiast dnia 21 lipca 2009 r. złożono wniosek o przedłużenie wobec powoda zastosowania tymczasowego aresztowania .

(Dowód: protokół przesłuchania z 17.07.2009r.; - k.96-98 akt o sygn. VIIK 912/09; postanowienie o przedstawieniu zarzutów z 17.07.2009r.; - k.94-96 akt j.w.; wniosek o przedłużenie zastosowania tymczasowego aresztowania z dnia 21.07.2009 r. – k.119- 120 akt Sądu Rejonowego Olsztyn Południe sygnatura VII K 912/09.)

Postanowieniem z dnia 21.07.2009r. Sąd Rejonowy Olsztyn – P. zastosował względem powoda środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania na okres 3 miesięcy tj. do dnia 09.10.2009r.

(dowód: postanowienie Sądu Rejonowego Olsztyn Południe z dnia 21.07.2009r. w aktach Sądu Rejonowego Olsztyn Południe sygnatura VII K 912/09.)

Sąd zważył, co następuje :

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W rozpatrywanej sprawie dla oceny zasadności podnoszonych roszczeń koniecznym było ustalenie czy w istocie jak twierdził powód strona pozwana reprezentowana przez stationes fisci Areszt Śledczy we W. wykonując postanowienie Sądu Rejonowego w Olsztynie w przedmiocie tymczasowego aresztowania dopuściła się naruszeń które jako bezprawne skutkowały tak powstaniem szkody materialnej jak i krzywd moralnych związanych z niesłusznym przetrzymywaniem powoda w palcówce karnej.

Przywołana podstawa faktyczna pozwu pozwala uznać iż materialno – prawnej podstawy żądania odszkodowania upatrywać należy w brzmieniu art. 363 k.c. w zw. z art. 417 § 1 k.c., który dla przypisania odpowiedzialności Skarbowi Państwa wymaga wykazania łącznie bezprawności w oderwaniu od winy działania względnie zaniechania, powstania bliżej określonej szkody oraz związku przyczynowego pomiędzy owym bezprawnym działaniem względnie zaniechaniem a szkodą z którego ona wynikła. Żądanie zadośćuczynienia znajduje natomiast oparcie w treści art. 448 k.c. po myśli którego w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny. Wskazana regulacja prawna pozostaje w ścisłym związku z brzmieniem art. 24 k.c. który zawiera podstawową konstrukcję cywilnoprawnej ochrony dóbr osobistych. Zgodnie natomiast z art. 24 § 1 k.c. osoba, której dobro osobiste zostało zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne, w razie zaś dokonanego naruszenia może ona także żądać ażeby osoba która dopuściła się naruszenia dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków (…). Z treści cytowanego przepisu wprost wynika, iż przesłanka bezprawności jest koniecznym warunkiem do udzielenia ochrony przewidzianej przepisami prawa. Skoro więc przesłanka bezprawności jest podstawowym warunkiem dla ustawowej ochrony dóbr osobistych, to w konsekwencji jedynie ta przesłanka jest podstawą zasądzenia zadośćuczynienia albo stosownej kwoty na cel społeczny.

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, który stał się podstawą czynionych przez Sąd ustaleń faktycznych, w szczególności zaś w oparciu o dokumenty urzędowe znajdujące się w aktach karnych Sądu Rejonowego Olsztyn Południe , w sposób niewątpliwy stwierdzić należy, iż działania Aresztu Śledczego we W. sprowadzające się do wykonania orzeczonego względem powoda tymczasowego aresztowania w pełni odpowiadały prawu ,tym samym w żadnym wypadku nie mogą one skutkować odpowiedzialnością za rzekome jak twierdzi powód szkody materialne oraz krzywdy związane z naruszeniem jego dóbr osobistych w postaci prawa do wolności.

Słusznie wskazuje powód iż w dniu 09.07.2009r. doszło do jego zatrzymania i osadzenia w AŚ we W.. Wskazać przy tym jednak należy, iż powyższe działania znajdowały oparcie w wydanym w dniu 17.06.2009r. przez Sąd Rejonowy Olsztyn Południe (sygn. VII K 912/09) postanowieniu w przedmiocie tymczasowego aresztowania oraz wydanym w dniu 22.06.2009r. przez Prokuraturę Rejonową O. – P. w O. liście gończym.

Zgodnie z brzmieniem art. 11 k.k.w. sąd, kierując orzeczenie do wykonania, przesyła jego odpis lub wyciąg, ze wzmianką o wykonalności, a w wypadku orzeczenia prawomocnego - z datą jego uprawomocnienia się, odpowiedniemu organowi powołanemu do wykonywania orzeczenia. Sąd przesyła dyrektorowi zakładu karnego lub aresztu śledczego orzeczenie wraz z uzasadnieniem, jeżeli zostało sporządzone i nie zawiera informacji niejawnych o klauzuli tajności "tajne" lub "ściśle tajne".

Wprawdzie analizowane akta karne nie zawierają dowodu doręczenia postanowienia w przedmiocie tymczasowego aresztowania powodowi, to nie mniej jak wynika z przywołanej wyżej regulacji prawnej to nie Areszt Śledczy winien dokonywać tej czynności ,albowiem jest on li tylko organem wykonawczym, realizującym polecenie Sądu względnie organów ścigania. Nie bada on zatem tak prawomocności jak i wykonalności przesyłanych mu orzeczeń. Tym samym nie weryfikuje faktu czy osobie zatrzymanej okazano wymagane prawem orzeczenia, czy zapewniono jej prawo do odwołania się itp.

W świetle powyższego stwierdzić należy iż to nie na Areszcie Śledczym spoczywa obowiązek doręczenia orzeczenia bowiem nie wynika on z żadnego przepisu prawa. Tym samym to nie Areszt Śledczy decyduje o zwolnieniu osadzonego lecz organ w którego dyspozycji pozostaje a zatem Sąd względnie Prokuratura. Areszt Śledczy jak i Zakłady Karne stanowią jednostki li tylko wykonawcze i w żadnym wypadku nie decydują o zmianie sytuacji prawnej osadzonych.

Podobnie rzecz tyczy zabezpieczenia mienia skazanego względnie aresztowanego. Po myśli bowiem Art. 17 § 1 k.k.w. Sąd, kierując do wykonania orzeczenie o pozbawieniu wolności, zawiadamia:

1) sąd opiekuńczy, jeżeli zachodzi potrzeba opieki nad dziećmi skazanego,

2) właściwy organ, jeżeli zachodzi potrzeba opieki nad osobą niedołężną lub chorą, którą opiekował się skazany, albo potrzeba przedsięwzięcia niezbędnych czynności do ochrony mienia lub mieszkania skazanego.

Niezależnie od powyższego odnosząc się do twierdzeń powoda dotyczących rzekomej błędnej procedury jego zatrzymania, podnieść należy, iż zgodnie z brzmieniem art. 248 § 1 k.p.k. zatrzymanego należy natychmiast zwolnić, jeżeli w ciągu 48 godzin od chwili zatrzymania przez uprawniony organ nie zostanie on przekazany do dyspozycji sądu wraz z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania. Natomiast zgodnie z brzmieniem § 2 zatrzymanego należy zwolnić, jeżeli w ciągu 24 godzin od przekazania go do dyspozycji sądu nie doręczono mu postanowienia o zastosowaniu wobec niego środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania. Zatrzymanie regulowane w opisywanym artykule nie może trwać dłużej niż 48 godzin, z upływem tego okresu zatrzymany musi zostać zwolniony, chyba że wcześniej zostanie on przekazany do dyspozycji sądu, wobec jednoczesnego złożenia wniosku o zastosowanie tymczasowego aresztowania. Od tej chwili zaczyna biec termin stosowania zatrzymania, tym razem dla sądu, który musi w ciągu 24 godzin wydać postanowienie o tymczasowym aresztowaniu zatrzymanego albo go zwolnić, dochodząc do wniosku, że albo brak jest podstaw do stosowania jakiegokolwiek środka zapobiegawczego albo że wystarczający jest łagodniejszy środek zapobiegawczy, np. poręczenie czy dozór Policji (L.K.Paprzycki, Komentarz aktualizowany do art.248 Kodeksu postępowania karnego, LexOmega).

W analizowanej sprawie powód B. G. nie został oddany do dyspozycji Sądu celem podjęcia przez niego rozstrzygnięcia w przedmiocie tymczasowego aresztowania. Powód został ujęty na podstawie uprzednio wydanego postanowienia Sądu Rejonowego w Olsztynie Wydział VII Karny z dnia 17 czerwca 2009 r. w przedmiocie tymczasowego aresztowania, którego podstawą był art. 279 § 2 k.p.k.. przewidujący sytuację, gdy po wydaniu postanowienia o przedstawieniu zarzutów, na skutek ukrywania się podejrzanego nie mógł on być przesłuchany w charakterze podejrzanego. W takiej sytuacji, pomimo braku przeprowadzenia stosownego przesłuchania prokurator występuje do sądu o zastosowanie tymczasowego aresztowania na okres 14 dni od dnia zatrzymania podejrzanego (§ 157 ust. 1 Rozporządzenia Ministra sprawiedliwości z dnia 24 marca 2010 r. - Regulaminu wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury ) a Sąd jest władny wydać postanowienie w przedmiocie tymczasowego aresztu. Wówczas także, na podstawie art. art. 279 § 1 k.p.k. możliwym staje się zarządzenie poszukiwania podejrzanego listem gończym. Do listu gończego załączany jest nakaz przyjęcia do aresztu śledczego najbliższego miejscu ujęcia osoby poszukiwanej. Po ujęciu prokurator jest natomiast obowiązany do osobistego przesłuchania podejrzanego, uzupełniając w ten sposób wymóg, który nie mógł być zachowany na skutek ukrywania się danej osoby. Następnie, po przesłuchaniu podejrzanego, w zależności od realiów konkretnej sprawy, prokurator występuje do sądu z wnioskiem o przedłużenie tymczasowego aresztowania albo uchyla uprzednio wydane postanowienie o tymczasowym aresztowaniu oraz odwołuje list gończy (§ 157 ust. 3 reg. prok.).

W oparciu o załączone akta sprawy karnej Sądu Okręgowego w Olsztynie sygn. akt VII K 912/09 Sąd ustalił, że do zatrzymania powoda doszło w dniu 9 lipca 2009 r. W dniu 17 lipca 2009 r. a więc w okresie trwania 14-dniowego aresztu tymczasowego zastosowanego na podstawie art. 279 § 2 k.p.k. powód został przesłuchany przez Prokuratora Prokuratury Rejonowej O. – P. w O.,. wówczas też przedstawiono mu zarzuty. Po przesłuchaniu, w dniu 15 lipca 2009 r. wydano postanowienie o uchyleniu postanowienia o poszukiwaniu podejrzanego listem gończym. W dniu 21 lipca 2009 r. Prokurator Prokuratury Rejonowej O. – P. w O. złożył wniosek o przedłużenie zastosowania tymczasowego aresztowania wobec powoda.

Mając powyższe na uwadze nie dopatrując się bezprawności działań po stronie AŚ we W. , brak było podstaw do badania dalszych przesłanek które mogłyby hipotetycznie wygenerować odpowiedzialność Skarbu Państwa. Nie mniej godzi się zauważyć, iż powód nie podjął żadnej inicjatywy dowodowej która maiłaby wykazać szkodę czy to w jej wymiarze materialnym czy też doznanych krzywd moralnych. Pomimo zapewnionej przez orzekający Sąd możliwości przesłuchania powoda na jego żądanie przed orzekającym Sądem w dniu rozprawy oświadczył on władzom ZK w K. iż odmawia transportu i wnosi o przeprowadzenie rozprawy bez jego udziału. Tym samym dobrowolnie zrezygnował ze swojego przesłuchania w charakterze strony co skutkowało pomniecie tegoż dowodu. Co istotne powód przy tak przyjętej postawie procesowej nie zaoferował żadnego innego dowodu na okoliczność doznanych krzywd i powstałych jak twierdzi w jego majątku szkód a niewątpliwie to na nim po myśli art. 6 k.c. spoczywał ciężar wykazania okoliczności faktycznych z których wywodzi bliżej określone skutki prawne.

Zważając na powyższe należało orzec jak w punkcie I-szym wyroku..

Orzeczenie o kosztach oparto na treści art. 98 k.p.c, zgodnie z którym w strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Koszty pozwanego obejmowały jedynie wynagrodzenie radcy prawnego w wysokości 1200,00 zł (§6 pkt 4 Rozporządzenia z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, Dz.U. z 2002r. Nr 163, poz. 1349). Zważyć przy tym należy, iż zgodnie z art. 108 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych zwolnienie od kosztów sądowych nie zwalnia strony od obowiązku zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi.

Rozstrzygnięcie w punkcie III wyroku jest natomiast konsekwencją zwolnienia powoda od kosztów sądowych w całości.