Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 października 2015 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Regina Stępień

Protokolant: star. sekr. sądowy Ewelina Trzeciak

po rozpoznaniu w dniu 26 października 2015 r. w Legnicy

sprawy z wniosku A. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek odwołania A. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 25 maja 2015 r.

znak (...)

I.  zmienia decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 25 maja 2015 r. znak (...) w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy A. C. prawo do emerytury od dnia 12 maja 2015 roku,

II.  stwierdza, iż organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w przyznaniu prawa do świadczenia.

sygn . akt VU 555/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 maja 2015 r., znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił wnioskodawcy A. C. prawa do emerytury z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych, wskazując, że nie udowodnił on żadnego okresu pracy w warunkach szczególnych, wobec wymaganych 15 lat takiej pracy.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył wnioskodawca A. C., wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie mu spornego świadczenia. Jak sprecyzował ostatecznie na rozprawie dnia 26 października 2015 r., domagał się uznania za pracę w warunkach szczególnych okresu jego zatrudnienia przy pracach spawalniczych, tj. od 1981 r., gdy zdobył odpowiednie uprawnienia spawacza, do roku 1999.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił:

Wnioskodawca A. C. urodził się (...)., w dniu (...) ukończył 60 lat. Na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnił 30 lata, 2 miesiące i 25 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Dnia 12 maja 2015 r. wnioskodawca wystąpił do ZUS Oddział w L. z wnioskiem o emeryturę po raz pierwszy.

W wyniku jego rozpoznania organ rentowy dnia 25 maja 2015 r. wydał decyzję odmawiającą prawa do emerytury wobec nieudowodnienia przez wnioskodawcę żadnego okresu pracy w warunkach szczególnych.

Wnioskodawca posiada książeczkę spawacza, z zapisów której wynika, że podstawowy kurs spawania ukończył dnia 24 grudnia 1981 r., a kurs spawania gazowego zakończył dnia 19 maja 1982 r.

/okoliczności bezsporne/

W okresie od 1 lipca 1980 r. do 31 lipca 2002 r. wnioskodawca był zatrudniony w Zakładach (...) Sp. z o.o. w W. (do 30 kwietnia 1993 r. pod nazwą: (...) Zakłady (...)). Zakład ten specjalizował się w wytwarzaniu metalowych konstrukcji na potrzeby kombinatu; początkowo były to konstrukcje budowlane na rozbudowę kombinatu, a potem na wyposażenie kopalń, głównie zbrojenia szybów i elementy wozów kopalnianych. Prace przy ich wytwarzaniu odbywały się w brygadach, każda po 6-7 pracowników. Brygad było ponad 10 i pracowało w nich łącznie ponad 40 spawaczy. Od lat 80-tych prace spawalnicze mogli wykonywać tylko pracownicy posiadający do tego uprawnienia.

W świadectwie pracy wnioskodawcy wystawionym dnia 30 lipca 2002 r. przez syndyka pracodawcy wskazano następujące angaże: „ślusarz” od 1 lipca 1980 r. do 31 grudnia 1996 r., „ślusarz-spawacz” od 1 stycznia 1997 r. do 31 marca 1999 r. i „robotnik transp. za- i wyładunkowych” od 1 kwietnia 1999 r. do 31 lipca 2002 r. Syndyk wystawił w tym samym dniu także świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, podając w nim, że pracę taką na stanowisku robotnika transportowego wnioskodawca wykonywał m.in. w okresie przypadającym od dnia 1 kwietnia 1999 r. do 3 stycznia 2000 r. i w trzech dalszych okresach.

Wnioskodawca w początkowym okresie zatrudnienia pracował głównie przy trasowaniu, a następnie przy szlifowaniu elementów metalowych przed ich spawaniem oraz inne prace ślusarskie. Po ukończeniu kursu spawania podstawowego, tj. od dnia 24 grudnia 1981 r., wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace polegające na cięciu elementów blach, arkuszy metalowych i różnych kształtowników, szlifowaniu elementów metalowych i wstępnym zszczepianiu ich palnikiem. Prace te wykonywał przy użyciu palnika gazowego, spawarki elektrycznej i mechanicznej szlifierki wysokoobrotowej. W miejscu pracy miał zapewnione mleko i posiłki regeneracyjne. Po uzyskaniu uprawnień spawacza nie wykonywał żadnych innych prac poza spawaniem i szlifowaniem.

Od 1 stycznia 1997 r. wnioskodawca pracował jako robotnik transportowy w transporcie wewnątrzzakładowym. Stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przewoził elementy stalowe spawaczom do spawania albo gotowe elementy na wagony. Pracę w tym charakterze wykonywał do czasu ustania zatrudnienia na (...) w W..

Dowody :

- w aktach rentowych : świadectwo pracy z dn. 30.07.2002 r. – k. 11, świadectwo pracy w warunkach szczególnych z dn. 30.07.2002 r. – k. 23;

- zeznania świadków: J. G. – k. 17v [ e-protokół 00: 10:09 -00: 22 :00 ] ; C. W. – k. 17v-18 [ e-protokół 00: 22 : 38 -00: 28:00] ;

- przesłuchanie wnioskodawcy – k. 18 [ e-protokół 00:28:17-00:34:00].

Sąd zważył:

W świetle poczynionych ustaleń faktycznych odwołanie skarżącego zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 wskazanej ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, tj. 25 lat dla mężczyzn. Emerytura, o której mowa, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie zaś z dyspozycją art. 32 ust. 1 ustawy emerytalnej, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 01 stycznia 1949r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Wiek emerytalny, o którym mowa we wskazanym artykule, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Z dyspozycji § 4 ust. 1 tego rozporządzenia wynika, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn, ma okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Przy czym, zgodnie z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Należy podkreślić, że przy ustalaniu prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, nie ma znaczenia nazwa zajmowanego stanowiska, lecz rodzaj pracy powierzony i faktycznie wykonywany przez ubezpieczonego. Istotne jest zatem ustalenie, czy praca wskazywana przez ubezpieczonego była w rzeczywistości wykonywana w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do w.w. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (por. z uzasad. wyroku SN z dnia 21 kwietnia 2004 r., sygn. II UK 337/03, OSNP 2004/22/392). Co ważne - ustalając powyższe okoliczności sąd kieruje się ogólnymi regułami dowodzenia określonymi w art. 227-309 k.p.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2006 r., I UK 176/06). W postępowaniu sądowym toczącym się na skutek odwołania od decyzji organu rentowego nie mają bowiem zastosowania przepisy rozporządzenia regulującego postępowanie o świadczenia emerytalno-rentowe przed organem rentowym, zawierające ograniczenia dowodowe. Nie stosuje się także przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i z przesłuchania stron zawartych w Kodeksie postępowania cywilnego (art. 473 § 1 k.p.c.).

W sprawie bezspornym było, iż na dzień 1 stycznia 1999r. wnioskodawca udowodnił przed organem rentowym ponad 30 lat okresów składkowych i nieskładkowych, nie był członkiem OFE, a w dniu (...) osiągnął wymagany ustawą wiek 60 lat.

Jedyną sporną kwestią wymagającą ustalenia Sądu było natomiast posiadanie przez wnioskodawcę według stanu na dzień 1 stycznia 1999r. co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Ubezpieczony wywodził bowiem, iż pracę w szczególnych warunkach wykonywał w latach 1981 -1999, pracując jako spawacz.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych, będąc związany ograniczeniami dowodowymi, nałożonymi na ten organ w w.w. rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 11 października 2011r., nie uwzględnił jako pracy w warunkach szczególnych żadnych okresów zatrudnienia wnioskodawcy, gdyż ten nie przedłożył świadectw pracy w warunkach szczególnych.

Według oceny Sądu, szersze postępowanie dowodowe w przedmiotowej sprawie wykazało, że ubezpieczony spełnia sporną przesłankę, co pozwalało na przyznanie mu prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Sąd oparł się w szczególności o zeznania świadków i przesłuchanie wnioskodawcy. Na ich podstawie Sąd ustalił w szczególności, że częściowo w okresie zatrudnienia w Zakładach (...) Sp. z o.o. w W., tj. od 24 grudnia 1981 r. do 31 grudnia 1996 r. - czyli łącznie przez okres 15 lat i 8 dni - wnioskodawca wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace spawacza, wymienione w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w dziale XIV (Prace różne) pod poz. 12 oraz prace szlifierza wyrobów metalowych, sklasyfikowane w dziale III pod poz. 78 tego wykazu.

Mimo braku akt osobowych ze spornego okresu, Sąd dał wiarę twierdzeniom wnioskodawcy, iż zaraz po uzyskaniu uprawnień spawacza, pracodawca powierzył mu obowiązki przy spawaniu konstrukcji metalowych. W trakcie spawania wnioskodawca wykonywał nadto prace szlifierskie – które stanowią prace w warunkach szczególnych w przemyśle metalowym. Wnioskodawca dokładnie wskazał na organizację pracy w brygadzie, wykluczając swoje zaangażowanie w prace o charakterze niespawalniczym i nieszlifierskim (przygotowanie elementów do spawania), które wykonywali pracownicy bez uprawnień spawalniczych. Okoliczności te potwierdzili świadkowie przesłuchani w sprawie – J. G. i C. W., którzy byli bliskimi współpracownikami A. C. i z całą stanowczością potwierdzili, że ubezpieczony podjął obowiązki spawacza po uzyskaniu odpowiednich uprawnień, tożsamo opisując zakres jego obowiązków pracowniczych. Jednocześnie okoliczność uzyskania uprawnień spawalniczych przez wnioskodawcę z dniem 24 grudnia 1981 r. pozostawała w sprawie niesporna, wobec treści okazanej na rozprawie książeczki spawacza.

Powyższy okres pracy w warunkach szczególnych, w wymiarze 15 lat i 8 dni jest okresem wystarczającym do spełnienia przez wnioskodawcę spornej przesłanki szczególnego stażu pracy wymaganego ustawą do przyznania emerytury w obniżonym wieku emerytalnym. Dlatego też Sąd zaniechał szczegółowych ustaleń odnośnie charakteru prac wykonywanych przez odwołującego w pozostałych okresach jego zatrudnienia w kolejnych zakładach pracy.

Na marginesie jedynie Sąd Okręgowy zauważa, że materiał dowodowy dawał też podstawę, by za pracę w warunkach szczególnych zaliczyć wnioskodawcy również jego zatrudnienie na stanowisku robotnika transportu załadunkowego i wyładunkowego u w.w. pracodawcy - od 1 stycznia 1997 r. do 31 grudnia 1998 r. Tak przyjęty okres nie pokrywa się co prawda z angażami wymienionymi w przedłożonym świadectwie pracy, lecz w ocenie Sądu należało dać wiarę stanowczym wyjaśnieniom wnioskodawcy, że już od początku 1997 r. wykonywał prace w transporcie wewnętrznym, przewożąc elementy metalowe do spawania lub elementy konstrukcyjne wagonów. Prace te zostały sklasyfikowane w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w dziale III (Prace różne w hutnictwie i w przemyśle metalowym) pod poz. 67.

Odnośnie terminu początkowego przyznanego świadczenia należy podać, że zgodnie z art. 100 ust. 1 ustawy emerytalnej prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa. Art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej stanowi natomiast, że świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Jak wynika z akt ubezpieczeniowych, wnioskodawca wymagany wiek emerytalny 60 lat osiągnął już w dniu (...), lecz z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury wystąpił dopiero w dniu 12 maja 2015 r. - zatem od tej daty należało przyznać sporne świadczenie.

Z uwagi na powyższe, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. w punkcie I wyroku zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L., orzekając jak w sentencji.

W punkcie II wyroku Sąd ustalił, iż organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w przyznaniu prawa do świadczenia.

Zgodnie z art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, że jeżeli Zakład - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Zgodnie z treścią art. 118 pkt. 1a ustawy emerytalnej, w przypadku ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego – organ rentowy wydaje decyzję w terminie 30 dni, przy czym za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się dzień wpływu do Zakładu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Istotnym dla rozstrzygnięcia rozpoznawanej sprawy było zatem ustalenie, czy organ rentowy przekroczył termin do ustalenia prawa wnioskodawcy do emerytury.

Analizując materiał dowodowy zgromadzony w sprawie Sąd ustalił, że wydając zaskarżoną decyzję, organ rentowy nie popełnił błędu, skutkującego odpowiedzialnością za opóźnienie w przyznaniu wnioskodawcy świadczenia. W rozpoznawanej sprawie wszystkie okoliczności niezbędne do przyznania wnioskodawcy prawa do żądanego świadczenia zostały wyjaśnione na etapie postępowania sądowego. Dopiero bowiem analiza zeznań świadków oraz przesłuchania wnioskodawcy pozwoliła na dokonanie oceny, że wnioskodawcy przysługuje prawo do emerytury.

Wobec powyższego orzeczono jak w punkcie II wyroku.