Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 23 sierpnia 2013r.

Sąd Okręgowy w Słupsku Wydział IV Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Andrzej Jastrzębski

Sędziowie: SO Elżbieta Jaroszewicz

SO Mariusz Struski

po rozpoznaniu w dniu 23 sierpnia 2013 roku w Słupsku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. Z.

przeciwko K. Z.

o podwyższenie alimentów

w przedmiocie wniosku przedstawicielki ustawowej małoletniego powoda o udzielenie zabezpieczenia

na skutek zażalenia pozwanego

na postanowienie Sądu Rejonowego w Słupsku z dnia 5 czerwca 2013r., sygn. akt III RC 372/13

postanawia:

oddalić zażalenie.

IV Cz 470/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w Słupsku udzielił
(w punkcie 1 sentencji) zabezpieczenia roszczenia o podwyższenie alimentów w ten sposób, że na czas trwania postępowania zobowiązał pozwanego K. Z. do łożenia na utrzymanie małoletniego powoda M. Z. tytułem alimentów kwotę po 500 zł miesięcznie, poczynając od dnia 5 czerwca 2013 roku, płatnych do dnia 15-go każdego miesiąca z góry, z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w zapłacie, do rąk matki małoletniego – J. P.. W punkcie 2 sentencji postanowienia Sąd Rejonowy oddalił wniosek o udzielenie zabezpieczenia
w pozostałym zakresie.

Sąd Rejonowy wskazał, że matka małoletniego powoda wniosła
o podwyższenie alimentów zasądzonych na rzecz syna wyrokiem Sądu Rejonowego w Słupsku z dnia 22 marca 2010r. w sprawie III RC 17/10,
z kwoty 350 zł miesięcznie do kwoty 650 zł miesięcznie.

Sąd I instancji ustalił, że małoletni powód cierpi na mózgowe porażenie dziecięce pod postacią zespołu ruchowego spastycznego kończyn dolnych, niedowidzi, stwierdzono u niego zez zbieżny oraz nadwzroczność. Pozostaje pod stałą opieką matki oraz specjalistów z dziedziny neurologii, ortopedii, okulistyki i fizjoterapii, nadto wymaga stałej rehabilitacji. Schorzenia powoda generują koszty jego leczenia, rehabilitacji, zakupu okularów, specjalistycznego obuwia ortopedycznego, częstych pobytów w szpitalu
w G., czy wizyt u specjalistów. Matka małoletniego powoda nie pracuje, korzysta z opieki społecznej, świadczeń pielęgnacyjnych oraz zasiłków, z których łącznie otrzymuje około 959 zł miesięcznie. Dodatkowo otrzymuje od pozwanego na utrzymanie syna alimenty w wysokości 350 zł. Ponosi koszt utrzymania mieszkania w wysokości około 430 zł miesięcznie.

Następnie Sąd Rejonowy ustalił, że pozwany otrzymuje tytułem wynagrodzenia za pracę kwotę około 2.000 zł miesięcznie. Na swoim utrzymaniu ma także syna z poprzedniego związku, na rzecz którego płaci alimenty w wysokości po 400 zł miesięcznie. Koszt utrzymania mieszkania wynosi około 600 zł miesięcznie, nadto pozwany spłaca kredyt konsumencki oraz kredyt hipoteczny. Nie współfinansuje kosztów leczenia oraz rehabilitacji syna, ogranicza się jedynie do jego alimentacji.

W ocenie Sądu Rejonowego powód w wystarczający sposób uwiarygodnił swoje roszczenie w zakresie kwoty 500 zł miesięcznie, co na obecnym etapie postępowania uzasadnia udzielenie na czas trwania procesu zabezpieczenia w tej właśnie wysokości. Sąd miał na uwadze, że pozwany ma na swoim utrzymaniu także drugiego syna. Wskazał nadto, że dopiero przeprowadzone postępowanie dowodowe pozwoli na dokładne ustalenie zakresu uzasadnionych potrzeb powoda oraz stałych, bieżących, miesięcznych wydatków, ponoszonych przez jego rodziców.

Zażalenie na powyższe postanowienie wywiódł pozwany, zaskarżając je w całości oraz wnosząc o jego uchylenie.

W uzasadnieniu wskazał, że w jego ocenie strona powodowa nie uprawdopodobniła roszczenia. Dodał, że zasądzone na rzecz małoletniego powoda alimenty opłaca regularnie, nadto ma na swoim utrzymaniu drugiego syna, a z osiąganych zarobków, po opłaceniu wszystkich zobowiązań finansowych pozostaje mu średnio kwota rzędu od 100 do 300 zł miesięcznie. Zdaniem pozwanego, jego możliwości zarobkowe nie pozwalają na płacenie wyższych alimentów na rzecz powoda, zwłaszcza , że ponosi on koszt jego utrzymania także w czasie, kiedy syn odwiedza go w domu.

W odpowiedzi na zażalenie strona powodowa wniosła o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zasadą wyrażoną w przepisie art. 730 § 1 k.p.c. jest, że w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny można żądać udzielenia zabezpieczenia. Jednocześnie, jak stanowi przepis art. 730 ¹ § 1 k.p.c. udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Zgodnie z treścią art. 753 § 1 k.p.c. w sprawach o alimenty zabezpieczenie może polegać na zobowiązaniu obowiązanego do zapłaty uprawnionemu jednorazowo albo okresowo określonej sumy pieniężnej. W sprawach tych podstawą zabezpieczenia jest jedynie uprawdopodobnienie istnienia roszczenia.

Istotną w świetle przedstawionych w niniejszym postępowaniu zażaleniowym racji stron postępowania, jest kwestia, czy strona powodowa zdołała, jak tego wymaga przepis art. 753 § 1 k.p.c., uprawdopodobnić swe roszczenie, a tym samym, czy doszło do ziszczenia się przesłanki warunkującej zasadność jej wniosku o udzielenie zabezpieczenia roszczenia alimentacyjnego.

Zważyć należy, że Sąd II instancji, rozpoznający zażalenie, jak i leżący u jego podstaw wniosek małoletniego powoda o zabezpieczenie, bierze pod rozwagę całokształt materiału zebranego dotychczas w sprawie, w tym także faktów przytoczonych przez pozwanego w celu odparcia zarzutów przeciwko zgłoszonemu roszczeniu. Sąd dokonuje w ten sposób oceny prawdopodobieństwa roszczenia na podstawie całego zebranego materiału procesowego. Taka zasada działania Sądu znajduje potwierdzenie w judykaturze, w której przyjęto, że sąd w postępowaniu zabezpieczającym uprawniony jest ocenić wagę przesłanek uwiarygodniających roszczenie przez ich porównanie z przesłankami podważającymi prawdopodobieństwo. Przy ocenie, czy roszczenie jest wiarogodne, sąd powinien uwzględnić także znajdujący się w aktach sprawy materiał, który podaje w poważną wątpliwość okoliczności mające uprawdopodobnić żądanie (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 9.09.1961 r., IV CZ 54/61, LexPolonica nr 315981, OSP 1962, nr 12, poz. 289 z glosą B. Dobrzańskiego).

Do uprawdopodobnienia twierdzeń w postępowaniu zabezpieczającym odnoszą się ogólne reguły stosowane w postępowaniu cywilnym. Uprawdopodobnienie, jako instytucja kodeksowa, odnosi się do sytuacji,
w których ustawa procesowa nie wymaga ustalenia twierdzeń o faktach przy pomocy dowodów, lecz zadowala się mniejszym stopniem pewności - uprawdopodobnieniem tych twierdzeń. Uprawdopodobnienie może być przeprowadzone przez sąd przy użyciu środków, które uzna on za właściwe, nie wyłączając środków dowodowych. Przy uprawdopodobnieniu nie jest jednak konieczne zachowanie szczególnych przepisów o postępowaniu dowodowym (art. 243 k.p.c.). Uprawdopodobnienie w odróżnieniu od dowodu nie daje zatem pewności, co do prawdziwości twierdzenia o istnieniu konkretnego roszczenia, lecz sprawia, że twierdzenie to staje się prawdopodobne (M.Iżykowski, Charakterystyka prawna uprawdopodobnienia w postępowaniu cywilnym, s. 71 i n.).

Istotą niniejszego postępowania jest zabezpieczenie interesów strony uprawnionej do renty alimentacyjnej na czas trwania postępowania głównego, w toku którego Sąd Rejonowy, po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, nie tylko zweryfikuje przesłanki warunkujące obowiązek alimentacyjny pozwanego, ale również ustali jego możliwości majątkowe i finansowe oraz zakres uzasadnionych potrzeb powoda. Dopiero na tej podstawie Sąd Rejonowy orzeknie ostatecznie o wysokości obowiązku alimentacyjnego między stronami.

W ocenie Sądu Okręgowego, w sprawie niniejszej nie ulega wątpliwości, że małoletni powód uprawdopodobnił swe roszczenie.

W tym miejscu podkreślania wymaga, że zasądzeniu alimentów tytułem zabezpieczenia nie stoi na przeszkodzie ich regularne uiszczanie przez pozwanego na rzecz powoda w wysokości orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Słupsku z dnia 22 marca 2010r.
Osoba uprawniona do otrzymywania alimentów ma prawo ich dochodzenia na drodze sądowej nawet wówczas, gdy pozwany płacił dotychczas alimenty dobrowolnie; sąd takiego powództwa nie może oddalić, lecz powinien zasądzić odpowiednią kwotę tytułem alimentów ( vide orzeczenie SN z dnia 3 kwietnia 1951 r., I C 98/51, OSNC 1952, Nr 2, poz. 38).

Słusznie zatem Sąd Rejonowy dokonał oceny okoliczności kształtujących tak sytuację uprawnionego, jak też zobowiązanego pod kątem udzielenia zabezpieczenia przez zobowiązanie pozwanego do łożenia alimentów w podwyższonej wysokości, to jest w kwocie po 500 zł miesięcznie.

Według Sądu Okręgowego, materiał dowodowy zebrany dotychczas w sprawie prowadzi do wniosku, że zasądzona na rzecz małoletniego powoda tytułem zabezpieczenia powództwa o podwyższenie alimentów kwota po 500 zł jest odpowiednia do możliwości zarobkowych pozwanego w zestawieniu z usprawiedliwionymi potrzebami małoletniego powoda.

W szczególności należy wskazać, że od uprawomocnienia się wyroku Sądu Rejonowego w Słupsku z dnia 22 marca 2010r., wydanego w sprawie II RC 17/10, upłynęły ponad trzy lata. W tym okresie ujawniły się nowe okoliczności, mające bezpośredni wpływ na zwiększenie się zakresu usprawiedliwionych potrzeb M. Z., który obecnie ma 7 lat, cierpi na mózgowe porażenie dziecięce pod postacią zespołu ruchowego spastycznego kończyn dolnych, niedowidzi na prawe oko, rozpoznano u niego nadwzroczność i zeza zbieżnego, a ze względu na objawy alergiczne podejrzewa się u niego astmę oskrzelową. M. Z. wymaga zatem stałej opieki lekarzy wielu specjalności medycznych oraz rehabilitacji ruchowej, które generują i pochłaniają znaczną część uzyskiwanych przez jego matkę dochodów z tytułu otrzymywanych przez nią zasiłków oraz świadczeń pielęgnacyjnych. Schorzenia małoletniego powoda wymagają bowiem nie tylko jego udziału w zajęciach rehabilitacyjnych, czy wyjazdów na specjalistyczne zabiegi do szpitala w G., ale także zakupu sprzętu rehabilitacyjnego do wykonywania ćwiczeń w domu, odpowiedniego obuwia ortopedycznego, okularów i leków. W celu zapewnienia chłopcu odpowiedniego rozwoju psycho-fizycznego także zakupu zabawek.

W tym miejscu należy wskazać, że J. P., aby opiekować się synem musiała zrezygnować z pracy i z tego tytułu otrzymuje zasiłek w wysokości 520 zł miesięcznie, dodatek do zasiłku w wysokości 100 zł oraz zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 153 zł. Dodatkowo otrzymuje na rzecz syna świadczenia pielęgnacyjne w wysokości 439 zł miesięcznie oraz alimenty, zasądzone od pozwanego wspomnianym na wstępie wyrokiem Sądu Rejonowego, w wysokości 350 zł miesięcznie. Zatem łącznie uzyskuje 1462 zł miesięcznie. Uzyskiwaną kwotę przeznacza na zapewnienie małoletniemu potrzeb mieszkaniowych, ponosząc opłaty związane z czynszem i mediami na poziomie 430 zł miesięcznie. W miarę swoich możliwości finansowych ponosi także koszt związany z rehabilitacją syna (65 zł jednozarowo), w tym częściowo koszt wyjazdu na turnus rehabilitacyjny (355 zł dotychczas), zakup sprzętu rehabilitacyjnego (638 zł) i wyjazdy do szpitala w G., podczas których opłaca również swój pobyt i wyżywienie na miejscu; nadto ponosi koszty związane z zakupem okularów (463 zł dotychczas), odzieży i obuwia (około 700 zł rocznie), leków (100 zł), podręczników szkolnych (110 zł rocznie), przyborów szkolnych (87 zł rocznie) książek i zabawek (250 zł rocznie), wyżywienia, czy zapewne związane z zakupem codziennych środków higieny czystości i higieny osobistej. Dodatkowo J. P. czyni osobiste starania w wychowaniu i rozwoju psycho-ruchowym syna, które przynoszą poprawę w umiejętności koncentracji, rozpoznawania i zapamiętywania twarzy oraz postępy w zakresie pamięci słuchowo-wzrokowej.

Pozwany natomiast uzyskuje dochód z tytułu zatrudnienia, średnio na poziomie około 2139 zł netto miesięcznie (k.93). Jest zdrowy, w przeciwieństwie do matki powoda, u której rozpoznano cukrzycę i która z wymaga leczenia. Zatem możliwości zarobkowe pozwanego nie są niczym ograniczone. Pozwany z uzyskiwanych dochodów, jak deklaruje, ponosi koszty związane z eksploatacją mieszkania (czynsz – 275,66 zł miesięcznie [k.94], energia około 140 zł miesięcznie, gaz – około 50 zł miesięcznie) telewizją 79 zł miesięcznie, telefonem – 50 zł miesięcznie, nadto spłaca kredyt hipoteczny we frankach (90,66 CHF w przeliczeniu na walutę polską = około 310 zł miesięcznie), zaciągnięty na zakup mieszkania, oraz kredyt konsumencki w wysokości około 230 zł miesięcznie (k.96), który zaciągnął będąc jeszcze w związku z matka małoletniego powoda. Ponadto pozwany płaci regularnie alimenty w wysokości 400 zł miesięcznie na rzecz syna D. Z. oraz w wysokości 350 zł miesięcznie na rzecz powoda. Z wyliczenia wynika, że po opłaceniu wszystkich należności finansowych pozostaje mu kwota około 490 zł miesięcznie, a nie jak deklaruje, na poziomie 100-300 zł miesięcznie.

Dostrzec w tym miejscu wypada, że pozwany nie wspomagał dotychczas finansowo matki powoda ponad zasądzoną wyrokiem w sprawie II RC 17/10 kwotę 350 zł. Nie brał czynnego udziału w rozwoju niepełnosprawnego syna oraz w jego rehabilitacji. Zakup okolicznościowych prezentów jest, zdaniem Sądu Odwoławczego, niewspółmierny do potrzeb dnia codziennego powoda.

Mając na uwadze powyższe uznać należy, że na obecnym etapie postępowania udzielenie zabezpieczenia w kwocie po 500 złotych miesięcznie uzasadnione.

Biorąc powyższe pod uwagę, na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.