Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 stycznia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – Wydział I Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 stycznia 2013 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy Miejskiej K.

przeciwko Stowarzyszeniu (...) Centrum (...) z Z. oraz (...) Z. (...) poprzez S. w K.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 9 lipca 2012 r. sygn. akt I C 2461/11

oddala apelacje i zasądza od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 2.700 zł (słownie złotych: dwa tysiące siedemset) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I ACa 1150/12

POSTANOWIENIE

Dnia 22 kwietnia 2013 roku

Sąd Apelacyjny w Krakowie, Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Jan Kremer (spr.)

Sędziowie: SSA Anna Kowacz - Braun

SSO Elżbieta Bednarczuk (del.)

po rozpoznaniu w dniu 22 kwietnia 2013 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy powództwa Gminy Miejskiej K.

przeciwko Stowarzyszeniu (...) Centrum (...) z Z. oraz (...) Z. (...) poprzez S. w K.

o zapłatę

na skutek zażalenia strony pozwanej na postanowienie o kosztach zawarte w wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie - Wydział I Cywilny z dnia 17 stycznia 2013 roku, sygn. akt I ACa 1150/ 12

postanawia:

oddalić zażalenie.

Sygn. akt I A Ca 1150/12

UZASADNIENIE

Strona powodowa. Gmina Miejska K. wniosła o zasądzenie od Stowarzyszenia (...) Centrum (...) z Z. oraz (...) Z. (...) poprzez S. w K. kwoty 12620,18 zł. z ustawowymi odsetkami liczonymi

-

od kwoty 9948 zł. 06 gr. od dnia 22 lutego 2011 r. do dnia zapłaty,

-

od kwoty 34240,54 zł. od dnia 22 marca 2011 r. do dnia zapłaty,

-

od kwoty 38240,54 zł. od dnia 22 kwietnia 2011 r. do dnia zapłaty

-

od kwoty 29654,25 zł. od dnia 22 maja 2011 r. do dnia zapłaty

oraz o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

U podstaw faktycznych wskazała, ze strona pozwana jako najemca lokalu użytkowego – dokładnie opisanego – nie uregulowała należności czynszowych za okres od lutego 2011 r. do maja 2011 r.

W ocenie powoda dochodzona należność odpowiada sumie zaległości wraz z odsetkami pomniejszonej o wartość wpłaconej przez stronę pozwana kaucji na poczet zaległości czynszowych.

Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa i o zasądzenie od strony powodowej zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych a bez względu na wynik postępowania wniosła o obciążenie strony powodowej kosztami procesu na zasadzie art. 102 k.p.c.

Zarzuty pozwanej koncentrowały się w obszarze czterech kwestii;

1/wzór umowy łączącej strony po przeprowadzonej aukcji nie został doręczony stronie pozwanej przed zawarciem umowy;

2/ naliczenie czynszu za okres do października 2010r. stanowiło wyzysk;

3/ nie jest należne dochodzenie należności wynikających z umów podnajmu, a to z uwagi na pozbawienie strony powodowej przychodu z tej formy dysponowania przedmiotem najmu; co uznać należy za wyzysk;

4/ wierzytelność strony powodowej nie istnieje , a to wobec oświadczenia strony pozwanej o potrąceniu wierzytelności nabytej przez pozwaną od osoby trzeciej z wierzytelnością objętą niniejszym pozwem, a która to wierzytelność stanowi przedmiot postępowania sądowego w sprawie prowadzonej przez Sądem Okręgowym w Krakowie do sygn. akt I C 1616/11 ( z racji prejudycjalnego charakteru tej sprawy wnosiła o zawieszenie niniejszego postępowania).

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy w Krakowie zasądził od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 112 285 zł. 59 gr. z ustawowymi odsetkami liczonymi:

- od kwoty 9948,06 od dnia 22 lutego 2011 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 34240 zł. 54 gr. od dnia 22 marca 2011 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 38240 zł. 54 gr. od dnia 22 kwietnia 2011 r. do dnia zapłaty,

a nadto kwotę 9232 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania .

W motywach orzeczenia wskazał Sad Okręgowy na następujące okoliczności faktyczne;

W ofercie udziału w aukcji na najem lokalu użytkowego przy ul. (...) w K. A. D. w imieniu Stowarzyszenia (...) Centrum (...) z Z. oraz (...) Z. (...) poprzez S. w K. złożył oświadczenie, że zapoznał się z treścią zarządzenia w sprawie trybu i szczegółowych warunków najmu lokali użytkowych stanowiących własność Gminy Miejskiej K. wynajmowanych przez Zarząd (...) w K., wzorem umowy na najem lokalu użytkowego oraz wzorem aneksu do umowy najmu lokalu użytkowego o wyrażeniu zgody na podnajem lokalu (pkt 8.3.).

W dniu 5 sierpnia 2010 r. zawarta została miedzy stronami umowa najmu lokalu użytkowego położonego w budynku przy ul. (...) w K., składającego się z pomieszczeń o powierzchni 396,72 m2 na prowadzenie w nim przez pozwanego jako najemcę działalności gastronomicznej oraz działalności kulturalnej na rzecz osób niepełnosprawnych..

W § 2 umowy powód jako wynajmujący zobowiązał się do świadczeń dodatkowych w postaci dostarczania zimnej wody i odprowadzania ścieków.

Czynsz najmu został ustalony w § 3 w kwocie 36299,88 zł. miesięcznie brutto. Termin zapłaty wyznaczono z góry do dnia 21 każdego miesiąca.

W § 4 ust. 1 ust. 5 umowy przewidziano że prace remontowe i konserwatorskie mogą być prowadzone po uprzednim uzyskaniu zgody wynajmującego.

W § 6 wyłączono prawo do podnajęcia lub oddania lokalu w bezpłatne użytkowanie w całości, zastrzegając, że w drodze aneksu do umowy wynajmujący może wyrazić zgodę na podnajęcie osobie trzeciej części lokalu nie większej niż 50%.

Umowę zawarto na czas nieoznaczony (§ 7 ust. 1).

Pismami z dnia 5 sierpnia 2010 r., 9 sierpnia 2010 r. i 14 września 2010 r. A. D. zwrócił się do Gminy Miejskiej K. o zastosowanie, a następnie o przedłużenie stosowania stawki eksploatacyjnej na okres 45 dni. Zgoda została wyrażona w dniu 18 sierpnia 2010 r. i w dniu 28 września 2010 r. Pismem z dnia 5 sierpnia 2010 r. A. D. zwrócił się do Gminy Miejskiej K. o zgodę na podnajem 50% zajmowanego lokalu na działalność gastronomiczną. Aneksem z dnia 1 września 2010 r. umowa z dnia 5 sierpnia 2010 r. została w ten sposób, że wynajmujący wyraził zgodę na podnajęcie części lokalu powierzchni 29,72 m2 A. H. na prowadzenie działalności gastronomicznej. W § 5 najemca zobowiązał odprowadzać comiesięcznie w terminach zapłaty czynszu najmu na konto wynajmującego 100% przychodu osiąganej z tytułu podnajmu w ust. 3 § 5 przychód z podnajmu został określony jako różnica pomiędzy kwota netto uzyskiwaną z podnajmu a aktualna kwotą czynszu brutto za podnajmowaną powierzchnię w kwocie 451,42 zł. przy przyjęciu 22% stawki VAT. Należność tę najemca zobowiązał się wpłacać co miesiąc wynajmującemu w terminach zapłaty czynszu najmu. Należność ta podlegała corocznej waloryzacji o wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych ogłoszony przez Prezesa GUS za rok kalendarzowy poprzedzających rok, w którym dokonuje się waloryzacji. Aneksem z dnia 1 października 2010 r. umowa z dnia 5 sierpnia 2010 r. została w ten sposób, że wynajmujący wyraził zgodę na podnajęcie części lokalu powierzchni 168,64 m2 m2 Restauracji (...) sp. z o.o. w K. na prowadzenie działalności gastronomicznej. W § 5 najemca zobowiązał odprowadzać comiesięcznie w terminach zapłaty czynszu najmu na konto wynajmującego 100% przychodu osiąganej z tytułu podnajmu w ust. 3 § 5 przychód z podnajmu został określony jako różnica pomiędzy kwota netto uzyskiwaną z podnajmu a aktualna kwotą czynszu brutto za podnajmowaną powierzchnię w kwocie 0,00 zł. Należność tę najemca zobowiązał się wpłacać co miesiąc wynajmującemu w terminach zapłaty czynszu najmu. Należność ta podlegała corocznej waloryzacji o wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych ogłoszony przez Prezesa GUS za rok kalendarzowy poprzedzających rok, w którym dokonuje się waloryzacji. Aneksem z dnia 1 października 2010 r. umowa z dnia 5 sierpnia 2010 r. została w ten sposób, że wynajmujący wyraził zgodę na sprzedaż w lokalu napojów alkoholowych.

W dniu 11 kwietnia 2011 r. została zawarta umowa przelewu wierzytelności pomiędzy (...) sp. z o.o. w K. a Stowarzyszeniem (...) Centrum (...) z Z. oraz (...) Z. (...) poprzez S. w K.. W § 1 i § 2 umowy (...) sp. z o.o. w K. oświadczyła, że przysługuje jej w stosunku do Gminy Miejskiej K. wierzytelność o zwrot nakładów na lokale przy ul. (...) w K. w kwocie 1.878.493 zł. wymagalną w związku ze zwrotem nieruchomości od dnia 10 kwietnia 2010 r. z odsetkami ustawowymi od dnia 11 kwietnia 2010 r. do dnia zapłaty i na dzień zawarcia umowy odsetki ustawowe wynoszą 49.509,87 zł. a obliczona dalej kwota odsetek według aktualnej stopy procentowej wynosi 669,05 zł. za każdy następny dzień opóźnienia. M. Centrum (...) sp. z o.o. w K. przelało na rzecz Stowarzyszenia (...) Centrum (...) z Z. oraz (...) Z. (...) poprzez S. w K. wierzytelność z tytułu odsetek ustawowych opisanych w § 2 umowy za okres od dnia 27 stycznia 2011 r. do dnia 11 kwietnia 2011 r. oraz przeniosła wierzytelność z należności głównej opisanej w § 1 umowy w kwocie 70.000 zł. Umowę za Stowarzyszenie (...) podpisały osoby o nieczytelnych podpisach, przy czym podpisy te różnią się od podpisu A. D. złożonego za (...) sp. z o.o. w K.. Pismem z dnia 11 kwietnia 2011 r. (data wpływu 12 kwietnia 2011 r.) A. D. złożył Gminie Miejskiej K. oświadczenie, że potrąca wierzytelność odsetkową przysługującą z mocy cesji Stowarzyszeniu od Gminy Miejskiej K. w kwocie 49.509,87 zł. jako suma odsetek liczonych od dnia 27 stycznia 2011 r. oraz wierzytelność przysługująca Stowarzyszeniu w kwocie 70.000 zł. uzyskanej cesją wierzytelności głównej 1.878.493,00 zł. należnej (...) sp. z o.o. w K. wymagalną w związku ze zwrotem nieruchomości przy ul. (...) w K. od 10 kwietnia 2010 r. z wierzytelnością Gminy Miejskiej K. z tytułu zaległego czynszu najmu i uzupełniane kaucji z umowy najmu lokalu z dnia 5 sierpnia 2010 r.

Pismem z dnia 7 grudnia 2010 r. Gmina Miejska K. powiadomiła A. D. jako prezesa Stowarzyszenia Centrum (...) z Z. oraz (...) Z. (...) poprzez S. w K. o zaliczeniu części kaucji w wysokości 20253,63 zł. na poczet zaległości czynszowych.

Pismem z dnia 9 marca 2011 r. Gmina Miejska K. powiadomiła A. D. jako prezesa Stowarzyszenia Centrum (...) z Z. oraz (...) Z. (...) poprzez S. w K. o zaliczeniu części kaucji w wysokości 69.008,37 zł. na poczet zaległości czynszowych.

Tytułem czynszu najmu lokalu (37548,95 zł. brutto), należności z tytułu podnajmu (466,96 zł. brutto), zaliczki za zimną wodę (94,93 zł. brutto), odprowadzenie ścieków (129,60 zł. brutto) i abonament za wodomierz (0,10 zł. brutto), za luty 2011 r. Gmina Miejska K. wystawiła, przy uwzględnieniu 23% stawki VAT, fakturę VAT nr (...)/LlJ-G z terminem zapłaty: 21 luty 2011 na kwotę łączną 38240,54 zł. Tytułem czynszu najmu lokalu (37548,95 zł. brutto), należności z tytułu podnajmu (466,96 zł. brutto), zaliczki za zimną wodę (94,93 zł. brutto), odprowadzenie ścieków (129,60 zł. brutto) i abonament za wodomierz (0,10 zł. brutto), za marzec 2011 r. Gmina Miejska K. wystawiła, przy uwzględnieniu 23% stawki VAT, fakturę VAT nr (...)/LU-G z terminem zapłaty: 21 marca 2011 na kwotę łączną

(...).54  zł. Tytułem czynszu najmu lokalu (37548,95 zł. brutto), należności z tytułu podnajmu (466,96 zł. brutto), zaliczki za zimną wodę (94,93 zł. brutto), odprowadzenie ścieków (129,60 zł. brutto) i abonament za wodomierz (0,10 zł. brutto), za kwiecień 2011 r. Gmina Miejska K. wystawiła, przy uwzględnieniu 23% stawki VAT, fakturę VAT nr (...)/LU-G z terminem zapłaty: 21 kwietnia 2011 na kwotę łączną 38 240,54 zł..

Tytułem czynszu najmu lokalu (37548,95 zł. brutto), należności z tytułu podnajmu (466,96 zł. brutto), zaliczki za zimną wodę (94,93 zł. brutto), odprowadzenie ścieków (129,60 zł. brutto) i abonament za wodomierz (0,10 zł. brutto), za maj 2011 r. Gmina Miejska K. wystawiła, przy uwzględnieniu 23% stawki VAT, fakturę VAT nr (...)/LU-G z terminem zapłaty: 21 maja 2011 na kwotę łączną 38240,54 zł. skorygowaną następnie trzema fakturami korygującymi o kwotę 8586,29 zł. do kwoty 29654,25 zł.

Gmina Miejska K. była obciążana przez Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji należnościami z tytułu dostarczania wody i odprowadzania ścieków do nieruchomości przy ul. (...) w K. w okresie od 11 października 2010 r. do dnia 6 lipca 2011 r. Do sygn. akt I C 1616/11 przed Sądem Okręgowym toczy się postępowanie z powództwa (...) spółka z ograniczona odpowiedzialnością w K. przeciwko Gminie Miejskiej K. o zapłatę z tytułu nakładów.

Przy ustalaniu stanu faktycznego oparł się sąd I instancji na dowodach z dokumentów' prywatnych - odpisach umów, aneksów, faktur, pism - które nie budziły wątpliwości co do zgodności z oryginałami, nie były kwestionowane przez strony i stanowiły dowód na okoliczności treści uchwał podjętych przez stronę pozwaną.

W oparciu o pozew i pisma procesowe złożone do akt sprawy 1 C 1616/10 Sąd Okręgowy ustalił, że między jakimi stronami i o jakie roszczenie toczy się spór w tym postępowaniu. W ocenie Sądu Okręgowego - dokumenty te nie stanowiły jednak dostatecznego dowodu na okoliczność, że przedstawiona w niniejszym postępowaniu do potrącenia wierzytelność rzeczywiście istniała, albowiem z dokumentów tych wynikało jedynie to, jakie oświadczenia procesowe w przedmiocie tej wierzytelności złożyły strony tamtego procesu i poza tym dokumenty te na nic innego dowodu stanowić nie mogą. Wnioski dowodowe strony pozwanej w zakresie wykazania tej wierzytelności ograniczyły się jedynie do dowodu z tych dokumentów (k. 121/2). Sąd Okręgowy uwzględniając zawodową reprezentację procesową w sprawie strony pozwanej, nie znalazł podstaw aby w tym zakresie prowadzić postępowanie dowodowe z urzędu. W konsekwencji uznał Sąd Okręgowy, że istnienie i wysokość wierzytelności z tytułu nakładów oraz z tytułu odsetek za opóźnienie w zwrocie nakładów poprzedniego najemcy lokalu użytkowego przedstawioną przez stronę pozwaną do potrącenia nie została w niniejszym postępowaniu udowodniona albowiem brak jest jakiegokolwiek materiału dowodowego wykazującego zdarzenia prawne, w szczególności fakt poniesienia nakładów i ich wysokość, z których wierzytelność o nakłady oraz pochodna w stosunku do niej wierzytelność z tytułu odsetek za opóźnienie miałyby powstać.

Sąd I instancji oddalił wniosek o przesłuchanie stron albowiem okoliczności, na które miał być przeprowadzony okazały się pomiędzy stronami bezsporne, wskazując, ze pełnomocnik strony pozwanej nie wskazał żadnych dalszych okoliczności, które miałyby być przedmiotem tego dowodu (k. 157/2)

Na tych podstawach uznał Sad I instancji, że tak co do zasady jak i co do wysokości ( w znaczącej bo ponad 99% części) powództwo jest usprawiedliwione.

Sąd Okręgowy wskazał, że zgodnie z art. 659 § 1 k.c na stronie pozwanej jako najemcy ciążył obowiązek opłacania czynszu określonego w umowie najmu.

Zarzuty strony pozwanej jakoby postanowienia umowy najmu, jako pochodzące z wzoru umowy nie wiązały strony pozwanej są bezzasadne.

Sąd Okręgowy wskazał, że strona pozwana przyznała na rozprawie, że wzór umowy najmu został doręczony przedstawicielowi strony pozwanej w dniu zawarcia umowy najmu jeszcze przed jej podpisaniem. Taki stan rzeczy należy ocenić jako spełniający wymogi z art. 384 § 1 k.c. Niezależnie zaś od tego składające ofertę przystąpienia do aukcji przedstawiciel strony pozwanej złożył oświadczenie, że z wzorcem tym, jak również i z wzorcem aneksów do umowy najmu, zapoznał się, z czego domniemywać należy, że wiedzę o nim posiadał. Taki stan rzeczy wyklucza dopuszczalność kwestionowania skuteczności postanowień umowy najmu pomiędzy stronami ze względu na niedopełnienie wymogów określonych w art. 384 k.c. gdyż wymogi te zostały spełnione.

Za bezzasadne uznał Sąd Okręgowy zarzuty strony pozwanej dotyczące braku wyrażenia zgody na sprzedaż alkoholu oraz podnajem, który to stan rzeczy miałby dawać stronie pozwanej możliwość żądania obniżenia czynszu. Wskazał, że na złożony w dniu 5 sierpnia 2010 r. wniosek o wyrażenie zgody na podnajem strona powodowa wyraziła zgodę w aneksach z dnia 5września 2010 r. i 1 października 2010 r. Nadto podkreślił Sąd I instancji, że aneksem z dnia 1 października 2010 r. strona powodowa wyraziła zgodę na sprzedaż w lokalu alkoholu. Nie sposób zatem - zdaniem Sądu Okręgowego, uznać, by taki odstęp czasowy stanowił szykanę w stosunku do strony pozwanej, uwzględniając dodatkowo okoliczność, że w okresie tym strona powodowa obniżyła określoną w umowie stawkę czynszu najmu. Strona pozwana nie wykazała kiedy złożyła wniosek o wyrażenie zgody na sprzedaż alkoholu, a zatem nie ma możliwości oceny czy pomiędzy złożeniem tego wniosku o wyrażeniem zgody rzeczywiście upłynął nadmierny czas. Ostatecznie kwestie te uznał Sąd Okręgowy za bez znaczenia dla rozstrzygnięcia, jako dotyczące miesięcy sierpień - październik 2010 r., podczas gdy dochodzony w niniejszej sprawie czynsz należny jest za okres luty - maj 2011 r. Strona pozwana nie może zatem w odniesieniu do wysokości czynszu za okres luty - maja 2011 r. powoływać się na zarzuty dotyczące okoliczności, które miały mieć miejsce kilka miesięcy wcześniej.

Wskazał Sąd Okręgowy, że pozew w niniejszej sprawie obejmuje również należność z tytułu przychodu z tytułu podnajmu. Zgodnie z aneksem z dnia 1 września 2010 r. strona powodowa wyraziła bowiem stronie pozwanej zgodę na podnajęcie części przedmiotu najmu, zastrzegając sobie zarazem, że strona pozwana ma przekazywać stronie powodowej całość uzyskiwanego z tytułu czynszu najmu przychodu w kwocie 451,42 zł. Wbrew zarzutom strony pozwanej – w ocenie Sądu Instancji - takie zastrzeżenie umowne nie może być zakwalifikowane jako nieuczciwa klauzula umowna w rozumieniu art. 385[ 1 ] § 1 k.c. Strona pozwana, będąc osobą prawną, nie może być bowiem uznana za konsumenta w rozumieniu art. 22[1] k.c. gdyż konsumentem zgodnie z tym przepisem może być tylko osoba fizyczna. Nie wyklucza to wprawdzie dopuszczalności oceny skuteczności postanowień umownych wprowadzonych aneksami z dnia 1 września 2010 r. oraz wyrażającego zgodę na podnajem z dnia 1 października 2010 r. w świetle art. 353[ 1 ] k.c. zgodnie z którym strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Postanowienie umowne przewidujące, że najemca jest zobowiązany wypłacić wynajmującemu całość przychodu uzyskanego z tytułu podnajmu nie sprzeciwia się naturze stosunku najmu, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Zdaniem Sądu I instancji nie należy do właściwości stosunku prawnego to, że najemca, który podnajmuje rzecz, ma uzyskiwać z tego zysk. Nie można również uznać, że kwestionowane postanowienie umowne nakłada na stronę pozwaną niewspółmierne ciężary ekonomiczne. Z treści aneksu z dnia 1 września 2010 r. wynika bowiem w sposób nie budzący, że najemca jest zobowiązany do uiszczenia stronie powodowej różnicy pomiędzy wartością czynszu podnajmu a wysokością czynszu należnego z tytułu wynajmu podnajmowanych pomieszczeń od pozwanej na rzecz strony powodowej obok czynszu najmu, do którego uiszczania się zobowiązał w umowie najmu. Taki kształt uprawnień i obowiązków stron wynika w sposób nie budzący wątpliwości z zawartego w aneksie wyliczenia przychodu z podnajmu, który najemca ma obowiązek wynajmującemu przekazać. Nie zachodzi tu – w ocenie Sądu Okręgowego - sytuacja, że strona pozwana miałaby podwójnie uiszczać czynsz za powierzchnię podnajętą, tj. raz jako składnik czynszu najmu, a drugi raz jako przychód z podnajmu. Powoływanie się przez stronę powodową w tym kontekście na uregulowania dotyczące wyzysku (art. 388 k.c.) jest chybione. Po pierwsze strona pozwana nie wykazała, aby po jej stronie zachodził w czasie zawierania aneksu stan przymusowego położenia, niedołęstwa lub niedoświadczenia. Po drugie, strona pozwana nie wykazała, aby wartość świadczenia strony pozwanej z umowy najmu uzupełnionej aneksami (tj. wartość uprawnienia do korzystania z wynajętego przez nią lokalu) przewyższała w rażący sposób wartość wzajemnego świadczenia strony pozwanej w postaci czynszu najmu ocenianego łącznie z kwotą przychodu z podnajmu obliczoną zgodnie z aneksem. W tym stanie rzeczy zgłoszone przez stronę pozwaną żądanie obniżenia czynszu najmu należy ocenić jako bezzasadne.

Nie jest zasadny – w ocenie Sądu Okręgowego - zarzut strony pozwanej, że obowiązek zapłaty przychodu z czynszu najmu ciążyć miał na niej tylko o tyle, o ile sama otrzymała świadczenie od podnajemcy. Takie ograniczenie odpowiedzialności strony pozwanej nie wynika bowiem z treści aneksów z dnia 1 września 2010 r. i z dnia 1 października 2010 r. dotyczącego zgody na podnajem, a wbrew twierdzeniom strony pozwanej treść umowy najmu i aneksów' nie daje żadnych podstaw do wykładni tej umowy jako umowy nienazwanej o pośrednictwo finansowe, a nie jako umowy najmu.

Nie można – zdaniem Sądu Okręgowego - również zaakceptować tezy, że obciążenie pozwanej obowiązkiem zapłaty własnego czynszu i przychodu z podnajmu niezależnie od tego, czy podnajemca czynsz podnajmu zapłacił stanowi nadmierne obciążenie strony pozwanej. Z ustalonego stanu faktycznego nie wynika aby to strona powodowa narzuciła stronie pozwanej kto ma być podnajemcą. Zatem nie ma podstaw do tego, aby ryzykiem niewykonywania zobowiązań przez podnajemcę obciążać stronę powodową, a zwalniać z tego ryzyka stronę pozwaną, która przecież we własnym imieniu z podnajemcą zawierała umowę podnajmu.

Bezzasadny – w ocenie Sądu Okręgowego - jest zarzut strony pozwanej, jakoby strona pozwana zawyżyła wysokość dochodzonych roszczeń. Z umowy najmu z dnia 5 sierpnia 2010 r. wynika, że czynsz najmu został ustalony na kwotę 36299,88 zł. miesięcznie brutto. Strona powodowa naliczyła w fakturach czynsz w wysokości wyższej, albowiem 37548,95 zł. brutto. Tym niemniej uwzględnić należy, że obliczenie stawki czynszu w umowie z dnia 5 sierpnia 2010 r. nastąpiło przy uwzględnieniu 22% stawki podatku VAT, podczas gdy od 1 stycznia 2011 dokonano podwyżki stawki podatku VAT do 23%, co automatycznie spowodowało podwyższenie wysokości czynszu brutto. Nadto w umowie najmu został przewidziany mechanizm waloryzacyjny, zgodnie z którym waloryzacja następuje raz w roku począwszy od dnia 1 lutego danego roku o roczny wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych ogłoszony przez Prezesa GUS za rok kalendarzowy poprzedzających rok, w którym dokonuje się waloryzacji. Wskaźnik ten wynosił, zgodnie z komunikatem Prezesa GUS z dnia 13 stycznia 2011 r. (M.P. z 2011 r. Nr 6, poz. 70) 102,6, tj. wzrost cen o 2,6 %. Uwzględniając zatem wzrost stawki VAT oraz waloryzację uznał Sąd Okręgowy, że od miesiąca lutego 2011 r. czynsz najmu wynosił kwotę 37548,95 zł. a zatem tyle, ile zostało wskazane w fakturach wystawionych przez stronę pozwaną.

Analogicznie ocenił Sąd Okręgowy stawki przychodu z tytułu podnajmu. Wskazał, że z aneksu z dnia 1 września 2010 r. wynika, że przychód ten został ustalony na kwotę 451,42 zł. miesięcznie brutto. Strona powodowa naliczyła w fakturach czynsz w wysokości wyższej, albowiem 466,96 zł. brutto. Tym niemniej uwzględnić należy, że obliczenie stawki czynszu aneksie nastąpiło przy uwzględnieniu 22% stawki podatku VAT, podczas gdy od 1 stycznia 2011 dokonano podwyżki stawki podatku VAT do 23%, co automatycznie spowodowało podwyższenie wysokości czynszu brutto. Nadto w umowie najmu został przewidziany mechanizm waloryzacyjny, zgodnie z którym waloryzacja następuje raz w roku począwszy od dnia 1 lutego danego roku o roczny wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych ogłoszony przez Prezesa GUS za rok kalendarzowy poprzedzających rok, w którym dokonuje się waloryzacji. Wskaźnik ten wynosił, zgodnie z komunikatem Prezesa GUS z dnia 13 stycznia 2011 r. (M.P. z 2011 r. Nr 6, poz. 70) 102,6, tj. wzrost cen o 2,6 %. Uwzględniając zatem wzrost stawki VAT oraz waloryzację od miesiąca lutego 2011 r. przychód z tytułu podnajmu wynosił – w ocenie Sądu I instancji - kwotę 466,96 zł. a zatem tyle, ile zostało wskazane w fakturach wystawionych przez stronę pozwaną. Strona pozwana zobowiązała się również w umowie najmu do uiszczania stronie powodowej opłat z tytułu dostarczania wody i odprowadzania ścieków. Z przedstawionych przez stronę powodową faktur wynika, że w okresie objętym żądaniem pozwu dokonywała na rzecz Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji wpłat z tytułu dostawy wody i odprowadzania ścieków. Strona pozwana nie przedstawiła żadnych konkretnych zarzutów ani dowodów mogących wskazywać na to, że część kosztów dostawy wody i odprowadzania ścieków przypadająca na wynajęty lokal jest niższa, aniżeli to wskazano w fakturach wystawionych przez stronę powodową.

W ocenie Sądu Okręgowego bezzasadny jest zarzut potrącenia nabytej przez stronę pozwana wierzytelności, skoro strona pozwana nie udowodniła aby przysługiwała jej w rzeczywistości wierzytelność przedstawiona przez nią do potrącenia. Strona pozwana ograniczyła się bowiem tylko do przedstawienia umowy przelewu oraz powołała dowód z pozwu i pism procesowych w aktach sprawy I C 1616/10. Umowa przelewu stanowi jedynie dowód na okoliczność złożenia oświadczeń woli w niej stwierdzonych, ale nie stanowi dowodu na okoliczność, że wierzytelność, której dotyczy, w rzeczywistości istnieje.

W ocenie Sądu Okręgowego - ważność tej umowy budzi wątpliwości z tego powodu, że w KRS strony pozwanej jako prezes zarządu ujawniony jest od dnia 25 lutego 2002 r. A. D. i reprezentacja została określona w ten sposób, ze dla ważności oświadczenia woli w zakresie nabywania przez stowarzyszenie praw i obowiązków oraz udzielania pełnomocnictw' wymagany jest jeden podpis prezesa zarządu stowarzyszenia. Natomiast za stronę powodową umowę podpisały bliżej niezidentyfikowane osoby, których podpisy różnią się od podpisu złożonego przez A. D. w imieniu zbywającej wierzytelność spółki. Umowa zawarta w imieniu osoby prawnej przez osoby podające się za członków organu tej osoby, jednak nie będące organem albo przekraczające zakres umocowania, jest umową nieważną z mocy art. 39 k.c. (uzasadnienie wyroku SN z dnia 14 stycznia 2004 r. I CK 54/2003, OSNC 2005/2 poz. 35). Natomiast - z przyczyn wskazanych przy ocenie dowodów - pozew i pisma procesowe zawarte w aktach 1 C 1616/10 nie mogły stanowić dowodu na to, że wierzytelność dochodzona w tym postępowaniu rzeczywiście istnieje.

Zdaniem Sądu Okręgowego - nie było również podstaw do zawieszenia niniejszego postępowania z uwagi na prejudycjalność sprawy I C 1616/10. Sprawa ta toczy się pomiędzy innymi stronami aniżeli strony niniejszego postępowania (Gmina Miejska K. jest w tej sprawie pozwaną, a stroną powodową jest (...) sp. z o.o. w K.), a zatem wydane w tej sprawie rozstrzygnięcie nie będzie wiążące dla stron niniejszego postępowania. Jeżeli w sprawie tej dojdzie do zasądzenia dochodzonego roszczenia chociażby w części, to strona powodowa w niniejszej sprawie będzie uprawniona do kwestionowania w niniejszym postępowaniu istnienia tej wierzytelności.

Zdaniem Sądu I instancji - strona pozwana winna była zatem w niniejszym postępowaniu powołać stosowny materiał dowodowy dla udowodnienia w niniejszym postępowaniu, że przysługują jej wierzytelności, które przedstawiła do potrącenia w celu uzupełnienia kaucji na zabezpieczenie czynszu najmu (którą to kaucję następnie chciała potrącić z wierzytelnością strony powodowej dochodzoną w niniejszej sprawie) oraz do potrącenia z wierzytelnością strony powodowej dochodzoną w niniejszej sprawie. W konsekwencji, wobec nieudowodnienia istnienia wierzytelności przedstawianej do potrącenia oraz konsekwentnego kwestionowania jej tak co do zasady, jak i co do wysokości, zarzuty potrącenia zgłoszone przez stronę pozwaną nie zostały w niniejszej sprawie uwzględnione. W tym stanie orzekł Sąd Jak w wyroku dokonując także szczegółowego rozliczenia kosztów procesu.

Apelację od wyroku złożyła strona pozwana zaskarżając w całości wyrok sadu I instancji i domagając się zmiany zaskarżonego orzeczenia przez oddalenie powództwa ewentualnie uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania i w tym przypadku zawieszenia postępowania do czasu prawomocnego zakończenia postępowania o rozliczenie nakładów pomiędzy cedującą na rzecz powoda spółką (...) niepełnosprawnych sp. Z o.o. w K. a powodową Gminą Miejską K.. Nadto domagała się zasądzenia od strony powodowej na rzecz strony pozwanej kosztów postępowania apelacyjnego i kosztów postępowania przed sądem I instancji.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzuciła;

- niewyjaśnienie okoliczności faktycznych związanych ze skutecznością podnoszonego w sprawie zarzutu potrącenia scedowanej na rzecz powoda wierzytelności z tytułu potrącenia a w konsekwencji nie zawieszenia postępowania do czasu zakończenia postępowania w sprawie z powództwa cedenta przeciwko powodowej Gminie o zapłatę wydatków z tytułu nakładów na rzecz, których wysokość mogła być wykazana wyłącznie na podstawie prawomocnego wyroku w sytuacji prawnej w której postępowanie zostało wcześniej wszczęte;

- błąd w ustaleniach faktycznych powiązany z błędną oceną dowodów z dokumentów w postaci umowy najmu i dokumentami stanowiących zgody na podnajem, przez przyjęcie ,że wskutek zawarcia umowy zmodyfikowanej sposobem udzielenia zgody na podnajem całokształt stosunków ograniczał się do zobowiązań wynikających wyłącznie ze wzorca umowy najmu i zachowano ekwiwalentność świadczeń;

- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że strona pozwana zapoznała się z treścią wzorców, a w szczególności wzorem umowy w warunkach określonej i niewątpliwej działalności kulturalno gospodarczej pozwanego;

- naruszenie przepisów prawa procesowego, a zwłaszcza art. 232, 233 , 109,102 k.p.c. a nadto art. 22(5) ustawy o radcach prawnych w związku z § 2 i 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r.

Na tych podstawach wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenia powództwa w całości ewentualnie o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Strona pozwana wniosła o oddalenie apelacji i o zasądzenie kosztów postępowania.

Sąd Apelacyjny zważył;

apelacja jako bezzasadna podlega oddaleniu.

Celem i skutkiem przelewu jest w sferze prawa materialnego przejście wierzytelności na nabywcę i utrata jej przez cedenta – zbywcę. Przelew powoduje więc, że cedent przestaje być wierzycielem, a staje się nim cesjonariusz. Dotychczasowy wierzyciel zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Cesjonariusz nabywa wierzytelność w takim zakresie i stanie, w jakim znajdowała się ona w chwili dokonania przelewu. Zmienia się tylko osoba wierzyciela, czyli osoby uprawnionej do żądania spełnienia świadczenia.

Stosownie do art.192 pkt.3 k.p.c. zbycie w toku sprawy rzeczy lub prawa objętych sporem, nie ma wpływu na dalszy bieg sprawy. Przepis ów rozstrzyga zatem o skutkach przejścia rzeczy lub praw - najczęściej w drodze czynności prawnych - ujawnionych w toku postępowania rozpoznawczego. Artykuł 192 pkt 3 k.p.c. nie narusza - po zawiśnięciu sporu -uprawnień strony, wynikających z zasady swobody umów (art. 353 ^{( 1)} k.c.), lecz zapobiega przed ujemnymi następstwami tej czynności przez jedną ze stron. Przepis ten zapewnia stabilność postępowania i daje wyraz rozszerzonej prawomocności wyroku. Zbywcą może być każda ze stron i zbycie może nastąpić w toku procesu nawet po obu jego stronach. Przepis art. 192 pkt 3 k.p.c. stanowi powtórzenie poprzednio obowiązującego art. 205 pkt 3 k.p.c.. Zachowało zatem aktualność orzecznictwo wydane pod rządem ostatnio powołanego przepisu w tym także uchwała składu siedmiu sędziów SN z dnia 5 maja 1951 r., ŁC Prez. 689/50, Zb. Orz. 1952, nr 1, poz. 3. W myśl tej uchwały ochrona z art. 192 pkt 3 k.p.c. polega na tym, że zbywca jest nadal traktowany jako strona legitymowana w sprawie i działa w procesie również na rzecz nabywcy (zob. także orzeczenie SN z dnia 30 października 1952 r., C 1253/52, OSNCK 1953, nr 3, poz. 89). Powaga rzeczy osądzonej wyroku zapadłego w sytuacji opisanej w omawianym przepisie obejmuje swoimi granicami podmiotowymi również i nabywcę. Klauzula wykonalności może być nadana na rzecz lub przeciwko nabywcy, mimo że tytuł egzekucyjny na niego nie opiewa, albo przeciwko, lub na rzecz zbywcy. Jednakże przejście uprawnień lub obowiązków musi być wykazane dokumentem urzędowym lub prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym (art. 788 § 1, zob. także art. 825 pkt 3 i art. 840 § 1 pkt 2).

Rozwiązanie to posiada o tyle znaczenie, że gwarantuje możność rozstrzygnięcia sprawy zawisłej przed Sądem Okręgowym w Krakowie do sygn. akt I C 1616/11 pomimo, że w sferze prawa materialnego doszło do zdarzenia niweczącego legitymację czynną powoda w tamtym postępowaniu. Tym niemniej rozwiązanie to nie oznacza, by w warunkach w których nabywca wierzytelności (art.509k.c.), dochodzonej w procesie wszczętym wcześniej przez zbywcę, podejmuje obronę w innym procesie przez podniesienie zarzutu potrącenia nabytej wierzytelności (art.498 k.c.) z wierzytelnością przysługującą jego wierzycielowi, to fakt wcześniejszego wszczęcia sporu przez zbywcę wierzytelności zwalniał cesjonariusza od powinności wykazania w tym kolejnym postępowaniu istnienia tej wierzytelności (art. 6 k.c.), a przede wszystkim, by zwalniał cedenta od zajęcia stanowiska o charakterze materialno prawnym, co do podtrzymywania dochodzonego żądania w pierwszej z dochodzonych spraw. Jak to wskazano na wstępie rozważań rozwiązanie przyjęte w art. 192 k.p.c. nie stwarza po stronie zbywcy, a na rzecz nabywcy prejudycjalnego charakteru sprawy – w granicach oczekiwanych przez apelującego -, lecz jest zabiegiem prawno procesowym stwarzającym ewentualne przywileje w zakresie, czy to postępowania klauzulowego, a w ramach postępowania egzekucyjnego - dla umorzenia tego postępowania, czy też dla powództwa przeciwegzekucyjnego. O ile zatem nabywca wierzytelności (cesjonariusz) zamierza w granicach własnych praw skorzystać z materialno prawnego zarzutu potrącenia – jak to ma miejsce w sprawie – to trafnie Sąd I instancji wskazał na jego powinność wykazania tej wierzytelności w tym procesie w zgodnie z art. 6 k.c. Twierdzenie faktyczne, co do prowadzenia w tej kwestii sporu między zbywcą a wierzycielem pozwanej nie jest zatem wystarczającym argumentem, że wierzytelność ta istnieje i trafnie zwraca uwagę Sąd I instancji na brak podstaw dla podejmowania w sprawie czynności procesowych z urzędu. I jakkolwiek bezsporność wierzytelności nie jest warunkiem ich potrącenia, to dla uznania jego skuteczności w ramach niniejszego postępowania strona pozwana musiała ( a tego nie uczyniła wobec oświadczenia powoda o zakwestionowaniu tej wierzytelności) wykazać istnienie tej wierzytelności ( dla przyjęcia istnienia wierzytelności pozwanego nie wystarcza, że cedent wystąpił przeciwko powodowi na drogę odrębnego procesu o zapłatę ( por. podobne rozstrzygnięcia jak; wyrok SN z dnia 25 czerwca 1997 r., III CKN 116/97, Glosa 1998, nr 4, s. 30, Glosa 1998, nr 9, s. 30, OSNC 1997, nr 11, poz. 184, Palestra 1998, z. 5-6, s. 233).

Sąd Apelacyjny za własne uznał fakty ustalone przez Sąd I instancji. Zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. i innych przepisów prawa procesowego przez błędną ocenę dowodu z akt sprawy o sygn. I C 1616/11 Sądu Okręgowego w Krakowie jest oczywiście chybiony uwzględniając znaczenie prawne takiego dowodu. W szczególności dowód z akt oznacza li tylko fakt podejmowania czynności procesowych przez strony postępowania, natomiast rzeczą strony było wykazanie w tej sprawie materialno prawnej wartości zgłoszonej wierzytelności.

Apelacja strony pozwanej jedynie w sobie znany sposób prezentuje argumenty, które nie pozostają w żadnym logicznym związku z art. 384, 388 k.c. Sąd Apelacyjny za własne uznaje zatem ocenę prawna dokonaną w tym zakresie przez Sąd I instancji, który w motywach swojego rozstrzygnięcia wskazał na wszelkie możliwe w tym zakresie aspekty. Zarówno charakter podmiotu, relacja wzajemnych świadczeń, treść umów łączących strony i oświadczeń woli oraz składanych w okresie przed i po zawarciu umowy świadczą, że brak jest podstaw prawnych dla uznania, by w opisanych zdarzeniach można było mówić o przekroczeniu ( z przyczyn moralnych) granic kontraktowej swobody w ustalaniu postanowień umownych. Przystępując bowiem jako osoba prawna ( a nie fizyczna – co wyłącza pozwanego z kręgu konsumentów) do aukcji na najem opisanego lokalu zapewniła strona pozwana (oświadczeniem wiedzy) stronę powodowa o swojej wiedzy, co do wszystkich elementów wzorca umownego i innych celowych dokumentów, a także o zasadach ewentualnego podnajmu. Przyjecie za jedynie słuszne – jak oczekuje pozwany - umownego rozwiązania , by zyski z podnajmu mienia gminnego (bez względu na ich wysokość) stanowiły przychód najemcy pomija charakter prawny tego mienia i cel jakiemu ono służy. Stąd rozwijanie tej kwestii – w ramach niniejszego uzasadnienia wydaje się niecelowe, zwłaszcza gdy się uwzględni wzajemne relacje treści powinności statutowej strony pozwanej w stosunku do powinności ustawowych strony powodowej. Okoliczność ta potwierdza trafność oceny Sądu I instancji.

Przechodząc do ostatniej z kwestii poruszonej w apelacji, a związanej z rozstrzygnięciem o kosztach procesu, to stwierdzić należy, ze art. 98 § 4 k.p.c. określa niezbędne koszty procesu oraz odsyła do przepisów odrębnych regulujących między innymi wynagrodzenie radcy prawnego. Zasady wykonywania zawodu radcy prawnego określa ustawa korporacyjna opisana apelacją. Stosownie do art. 8 tej ustawy radca prawny wykonuje zawód w ramach stosunku pracy, na podstawie umowy cywilnoprawnej, w kancelarii radcy prawnego oraz w spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej lub komandytowej Z kolei w świetle art . 22 ⁴. ust.2.tej ustawy radca prawny jest uprawniony do dodatkowego wynagrodzenia w wysokości nie niższej niż 65 % kosztów zastępstwa sądowego zasądzonych na rzecz strony przez niego zastępowanej lub jej przyznanych w ugodzie, postępowaniu polubownym, arbitrażu zagranicznym lub w postępowaniu egzekucyjnym, jeżeli koszty te zostały ściągnięte od strony przeciwnej. W tym kontekście uważna lektura art. 22 ⁵. omawianej ustawy wyklucza interpretację przyjętą przez stronę pozwaną w apelacji. W szczególności wskazana w ustępie 2 ostatniego z przepisów delegacja dla Ministra Sprawiedliwości nie obejmuje wyłącznie radców prawnych wykonujących zawód w kancelariach prawnych lub w spółkach, lecz także w ramach stosunków pracy. Pomijając oczywistą ratio legis tych regulacji wskazać należy, że w przeciwieństwie do ustępu 3 ostatniego z przepisów ustęp 2 nie odwołuje się do ustępu 1 wskazanej jednostki. Dodatkowo, gdy o charakterze pełnomocnictwa przesądza stosunek podstawowy, łączący pełnomocnika ze stroną, jakim w sprawie jest stosunek pracy na zasadach opisanych ustawą o radcach prawnych, to fakt ów z racji wskazanych wyżej postanowień ustawy korporacyjnej usprawiedliwia rozstrzygnięcie o wynagrodzeniu dla pełnomocnika zgodnie ze wskazana regulacją art. 98.§ 4 k.p.c. Mając na uwadze powyższe orzekł Sąd Apelacyjny jak w wyroku na podstawie art. 385 k.p.c.. O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie wskazanych przepisów i art. 98§1 k.p.c. uwzględniając minimalną stawkę normatywnego wynagrodzenia dla radcy prawnego ( a wynikającego ze wskazanego apelacją rozporządzenia) obliczonego w relacji do wskazanej w sprawie wartości przedmiotu zaskarżenia. Nie ma przy tym podstaw prawnych dla uwzględnienia przez Sąd Apelacyjny wniosku strony pozwanej o rozłożenie świadczenia z tytułu kosztów postępowania apelacyjnego.