Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 października 2015 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu – Wydział XIII Cywilny Rodzinny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Violetta Kossowska-Czinar

Sędziowie: SSO Agata Kotuła

SSR del. Joanna Placety

Protokolant: Katarzyna Lewandowska

po rozpoznaniu w dniu 23 października 2015 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa małoletniej N. W. reprezentowanej przez przedstawicielkę ustawową A. K.

przeciwko D. W.

o alimenty

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w Środzie Śląskiej z dnia 05 lutego 2015 r. sygn. akt IIIRC 158/14

I.  oddala apelację;

II.  nie obciąża pozwanego kosztami procesu poniesionymi przez powódkę w postępowaniu odwoławczym.

J. V. K. A. K.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sądu Rejonowego w Środzie Śląskiej z dnia 05 lutego 2015 roku w sprawie o sygn. III RC 158/14 w sprawie z powództwa małoletniej N. W. , reprezentowanej przez przedstawicielkę ustawową A. K. przeciwko D. W. o alimenty, w pkt I zasądzono od pozwanego D. W. na rzecz mał. powódki N. W. alimenty w kwocie po 400,-(czterysta złotych) zł począwszy od dnia 13 września 2014 roku, płatne z góry do 10-go każdego miesiąca z odsetkami na wypadek opóźnienia w płatności którejkolwiek rat do rąk powoda. W punkcie II dalej idące powództwo oddalono; w punkcie III zasądzono od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 240 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, od której małoletnia powódka była zwolniona . Zaś, w punkcie IV wyroku zasądzono od pozwanego na rzecz powódki kwotę 960 zł tytułem kosztów procesu oraz w punkcie V nadano wyrokowi pkt. I rygor natychmiastowej wykonalności.

Rozstrzygnięcie powyższe Sąd Rejonowy wydał na podstawie m.in. następujących ustaleń faktycznych :

Małoletnia powódka N. W., urodziła się w dniu (...) i pochodzi z nieformalnego związku (...). W dniu 23 kwietnia 2012r. D. W. przez Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego we W. złożył oświadczenie, w którym uznał swoje ojcostwo wobec małoletniej N. W..

Po urodzeniu się małoletniej powódki, pozwany przekazywał matce powódki pieniądze (około 300 zł miesięcznie), wyremontował pokój, w którym obecnie ona mieszka z dzieckiem, kupił wyposażenie (meble, szafę, komodę i łóżko), dostarczał opał do ogrzewania, kupował odzież, środki czystości. Pozwany nigdy nie zamieszkiwał wspólnie z matką powódki oraz małoletnią córką N. W.. Odwiedzał małoletnią córkę w weekendy i w tygodniu, zabierał ją na spacer. Związek matki małoletniej powódki z pozwanym zakończył się pod koniec maja 2014 roku. Od kwietnia 2014 roku pozwany dobrowolnie, co jakiś czas przekazywał matce powódki na utrzymanie córki pieniądze w kwotach 20-30 złotych dwa razy w tygodniu, kupował wyżywienie. W ostatnim czasie pozwany kupił powódce między innymi środki czystości, słodycze, przybory do pisania, malowanki, zabawki na co wydatkował tj. w październiku 2014r. – kwotę 70,18 zł, w grudniu 2014r. – kwotę 200,50 zł.

Małoletnia powódka N. W. ma 2 latka. Nie uczęszcza do żłobka. Pozostaje pod opieką matki - A. K.. Mieszka wraz z matką w miejscowości Z. przy ul. (...) w domu jednorodzinnym, będącym własnością babci. Zajmuje wraz z matką jeden pokój. Koszty miesięczne związane z utrzymaniem małoletniej wynoszą około 720 zł i składają się na nie wyżywienie – 300 zł, ubrania, zabawki edukacyjne - 150 zł, środki higieniczne - 50 zł, witaminy, lekarstwa - 75 zł, energia elektryczna - 34 zł, odpady komunalne - 15 zł, woda - 13 zł, czynsz - 87,80 zł. Małoletnia nie ma żadnego majątku, dochodu, ani środków finansowych na pokrycie kosztów własnego utrzymania i wychowania.

Matka małoletniej powódki – A. K. ma 20 lat. Obecnie jest uczennicą (...) – Liceum Ogólnokształcącego dla Dorosłych we W.. Uczęszcza na zajęcia, co dwa tygodnie - w weekendy. W okresie od dnia 01.10.2014r. do dnia 31.12.2014r. była zatrudniona jako pracownik porządkowy na pełnym etacie w firmie (...) Sp. z o.o. z siedzibą we W., z wynagrodzeniem w wysokości brutto 1.680 zł.

Pozwany D. W. ma 27 lat. Mieszka w miejscowości M., przy ul. (...) wraz z siostrami i mamą w domu, który jest własnością jego ojca. Zajmuje jeden pokój, z dostępem do kuchni i łazienki. Pozwany prowadził działalność gospodarczą (pielęgnacja zieleni, koszenie trawników), którą zawiesił w dniu 30 października 2014 r. Z tytułu działalności gospodarczej w 2013 roku pozwany osiągnął przychód roczny w wysokości 55.977,50 zł zaś w 2014 roku w wysokości 49.680,19 zł a koszty wyniosły kwotę 11.353,90 zł.

Od dnia 12 kwietnia 2007 r. pozwany jest zatrudniony na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy w firmie (...) Spółka z o.o. z siedzibą w Ż., na stanowisku lider zmiany magazynowej. Z tytułu zatrudnienia w 2013 roku osiągnął dochód roczny w wysokości 27.389,92 zł. W 2014 roku jego wynagrodzenie średnie netto z okresu sześciu miesięcy tj. od marca do sierpnia wyniosło 1.834,88 zł. Z wynagrodzenie tego była potrącana przez zakład pracy składka na ubezpieczenie grupowe w kwocie miesięcznie 61 złotych. W okresie od września do listopada 2014 roku pozwany uzyskał średnie wynagrodzenie netto 1.677,58 zł.

Pozwany miesięczne koszty swojego utrzymania określił na 1.000 zł na kwotę, którą składają się łącznie wydatki na wyżywienie i opłaty (woda, opał, energia). Pozwany ma dwa kredyty: kredyt gotówkowy zaciągnięty w dniu 09.05.2013r na zakup samochodu w wysokości 27.443 zł z ratą miesięczną 617,49 zł na okres do dnia 20.05.2019r. oraz kredyt ratalny zaciągnięty na zakup kosiarki spalinowej w dniu 13.10.2014r. na kwotę 2.699 zł na okres 24 rat z ratą miesięczną około 125 zł. Pozwany z uzyskiwanych środków finansowych dobrowolnie wspiera finansowo swojego ojca, który nie pracuje.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym po dokonaniu wykładni treści przepisu art. 133§ 1 krio i art. 135 § 1 krio, Sąd Rejonowy uznał, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Sąd I instancji uznał, że zasadne jest, w świetle doświadczenia życiowego przyjęcie, że miesięczny koszt utrzymania małoletniej kształtuje się na poziomie około 720 zł i obejmuje odpowiednio: wyżywienie – 300 zł, ubrania, zabawki edukacyjne - 150 zł, środki higieniczne - 50 zł, witaminy, lekarstwa - 75 zł, energia elektryczna - 34 zł, odpady komunalne - 15 zł, woda - 13 zł, czynsz - 87,80 zł. W skład wyliczonych przez matkę powódki kosztów utrzymania małoletniej wchodzą bowiem jedynie koszty podstawowe, takie jak koszty wyżywienia, mieszkania, edukacji odpowiedniej dla wieku dziecka, leczenia, pielęgnacji, odzieży.

Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie oceniał również możliwości zarobkowe pozwanego D. W., przy czym miał na uwadze, że z punktu widzenia art. 135 § 1 k.r.o.. Pozwany pracuje nieprzerwanie od 12 kwietnia 2007r. Jego wynagrodzenie w 2014 roku średnie netto z okresu sześciu miesięcy tj. od marca do sierpnia wyniosło netto 1.834,88 zł zaś w okresie od września do listopada 2014 roku netto 1.677,58 zł. Pozwany prowadzi działalność gospodarczą, którą obecnie zawiesił w październiku 2014r. Z informacji o osiąganych przychodach i wydatkach, a także z zeznania PIT-28 wynika, że działalność ta przynosiła pozwanemu w 2014 roku (od maja do lipca 2014r.) znaczne przychody, które pokrywały wysokość ponoszonych przez pozwanego kosztów. Zawieszenie działalności gospodarczej, nie jest też równoznaczne z definitywnym zaprzestaniem jej wykonywania. W każdym czasie ta działalność może zostać podjęta przez pozwanego, co niewątpliwie pozwany przewidywał, nie podejmując decyzji o trwałym zaprzestaniu jej wykonywania. Podkreślić należy także, że pozwany jest zobowiązany w pierwszej kolejności do alimentowania własnego dziecka, nie ma obowiązku partycypowania w kosztach nie związanych z jego bezpośrednim utrzymaniem.

Ustalając zakres obowiązku alimentacyjnego Sąd Rejonowy miał na uwadze, że pozwany jest zobowiązany do spłaty kredytów, których rata miesięczna wynosi około 740 złotych. Jednakże, w ocenie Sądu nie może umknąć uwadze, iż fakt zobowiązań kredytowych nie może w mieć, aż tak znaczącego wpływu na sytuację uprawnionej do alimentacji powódki, aby ograniczać prawo małoletniej do zaspokojenia swoich podstawowych potrzeb. Powszechnie przyjmuje się w doktrynie i orzecznictwie, że fakt, iż zobowiązany do alimentacji ma zobowiązania wobec osób trzecich nie może stanowić uzasadnienia dla ograniczenia środków przysługujących małoletniemu dziecku. Zaciągnięcie kredytów w takiej wysokości, jak uczynił to pozwany, co więcej na przedmioty, które nie należą do kręgu wydatków koniecznych dla jego utrzymania (samochód, kosiarka spalinowa), świadczy o zdolności kredytowej pozwanego do zaciągania zobowiązań.

Sąd I instancji wskazał, że pozwany zaciągając zobowiązanie musiał być świadomym obowiązku, jaki spoczywa na nim względem własnego dziecka, które nie może pozostać bez środków do życia. Niewątpliwie także matka małoletniej powódki A. K., pod której pieczą bezpośrednią powódka pozostaje, spełnia obowiązek alimentacyjny względem małoletniej, poprzez osobiste starania troszcząc się o jej rozwój i zaspakajając bieżące jej potrzeby, a obecnie jest też całkowicie zależna od wsparcia swojej matki. Zważając na jej sytuację zarobkową, nie jest ona w stanie sama udźwignąć ciężaru utrzymania córki.

W ocenie Sądu I instancji, kwota 400 zł miesięcznie tytułem alimentów na rzecz małoletniej powódki jest kwotą w pełni uzasadnioną potrzebami małoletniej oraz możliwościami zarobkowymi pozwanego. W pozostałym zakresie powództwo oddalono jako nadmiernie wygórowane, nie pozostające w adekwatnym związku z możliwościami zarobkowymi pozwanego, o czym orzekł w punkcie II. sentencji wyroku.

W punkcie III sentencji wyroku opierając się na przepisie art. 98 § 1 k.p.c., w zw. z art. 83 i w zw. z art. 113.1. i art. 13. 1. ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (j.t. Dz. U. 2010 r., nr 90, poz. 594 ze zm.), zasądzono od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 240 zł tytułem opłaty od pozwu, od obowiązku której powódka była zwolniona. Orzeczenie o kosztach procesu, stanowiących koszty zastępstwa procesowego w sprawie, oparto na przepisie art. 100 k.p.c.. Powódka wygrała proces w przeważającej części, albowiem w 80%, a koszty jakie poniosła w związku z postępowaniem to kwota 1.200 zł kosztów zastępstwa procesowego, a zatem pozwany był zobowiązany do zwrotu powódce kwoty stanowiącej 80% z kwoty 1.200 zł - tj. 960 zł i taką kwotę zasądzono od pozwanego na rzecz powódki tytułem kosztów procesu..

Apelację od powyższego wyroku wniósł pełnomocnik pozwanego zaskarżając wyrok w części zasądzającej alimenty w kwocie powyżej 200 zł miesięcznie. Wnosząc o zmianę wyroku w zaskarżonym zakresie oraz o uchylenie wyroku w zakresie rozstrzygającym o zasądzeniu opłaty sądowej od pozwu (pkt. III) i kosztach procesu (pkt. IV).

W uzasadnieniu pełnomocnik pozwanego podniósł, że w czasie związku z A. K. zaciągał kredyt między innymi na zakup i remont samochodu oraz na wyposażenie pokoju dla dziecka. Pozwany planował wspólną przyszłość z matką N. i posiadanie samochodu było niezbędne dla nich jaki dla prowadzonej przez niego działalności. Samochód ten był intensywnie wykorzystywany w czasie ciąży A. K.. Teraz po rozpadzie związku (...) pozostał ze zobowiązaniem finansowym, któremu musi podołać. Ponadto, pomaga też finansowo swojej rodzinie , rodzicom i rodzeństwu. Pozwany zdaje sobie sprawę , że zapewnienie środków finansowych swojej córce jest jego obowiązkiem. Nie zamierza się od tego obowiązku uchylać. Jednak w obecnej sytuacji będzie mu ciężko łożyć kwoty ponad 200 zł miesięcznie. Pełnomocnik pozwanego podniósł także, że matka dziecka A. K. nigdy nie pracowała i nie pracuje. Nie usiłuje znaleźć pracy. Nie próbuje ze swej strony w żaden sposób przyczyniać się do uzyskania choćby minimalnych środków finansowych. Sąd I instancji zasądził od pozwanego na rzecz powódki koszty procesu oraz opłatę sądową od pozwu. Podejmując taką decyzję Sąd najprawdopodobniej nie kierował się zasadą słuszności wyrażoną w art. 102 k.p.c. Zarówno stan majątkowy jak i sytuacja życiowa pozwanego oraz uzyskiwane przez niego dochody wskazują, że znajduje się on w wyjątkowo trudnej sytuacji.

W odpowiedzi na apelację (k. 126) pełnomocnik powódki wniósł o oddalanie apelacji pozwanego w całości jako oczywiście bezzasadnej oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Apelacja pozwanego nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy przeprowadził prawidłowo postępowanie dowodowe i na jego podstawie poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne. Słusznie przyjmuje Sąd Rejonowy, że powództwo kształtuje się na podstawie art. 133 krio w związku z art. 135 krio i zasadniczą kwestią w niniejszej sprawie jest ustalenie usprawiedliwionych potrzeb mał. powódki oraz możliwości zarobkowych i majątkowych rodziców zobowiązanych do świadczeń alimentacyjnych.

Ocena dowodów dokonana przez Sąd Rejonowy nie przekracza granicy zakreślonej w art. 233§1 k.p.c.

Zdaniem Sądu Okręgowego w świetle poczynionych motywów zaskarżonego wyroku nie ma uzasadnionych powodów , by zakwestionować istnienie logicznego związku pomiędzy treścią przeprowadzonych dowodów a ustalonymi na ich podstawie w drodze wnioskowania faktami stanowiącymi podstawę zawartego w nim rozstrzygnięcia. Argumentacji mogącej uzasadnić taki wniosek nie dostarcza zawarte w apelacji twierdzenie w przedmiocie błędnego ustalenia przez Sąd Rejonowy kosztów utrzymania mał. powódki bądź możliwości finansowych – zarobkowych pozwanego.

Wbrew zarzutom apelacji Sąd Rejonowy słusznie mając na uwadze stopę życiową rodziców – wyznaczoną ich możliwościami zarobkowymi i majątkowymi ocenił, że usprawiedliwione koszy utrzymania małoletniej powódki, wynikające z jej wieku i rozwoju psychofizycznego kształtują się na poziomie około 720 zł miesięczne.

Obowiązek alimentacyjny sprowadza się do dostarczania uprawnionemu usprawiedliwionych (koniecznych) środków utrzymania, a w miarę potrzeby środków wychowania. Przez usprawiedliwione potrzeby uprawnionego należy rozumieć potrzeby których zaspokojenie zapewni mu – odpowiedni do jego wieku i uzdolnień – prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy.

Za prawidłową należy również uznać ocenę Sądu Rejonowego, że możliwości zarobkowe i majątkowe pozwanego kształtują się na poziomie pobieranego wynagrodzenia za pracę w wysokości 1677 zł netto miesięcznie. Pozwany zamieszkuje w raz z siostrami i mamą w domu. Pozwany nie ma innych dzieci na utrzymaniu. Słusznie Sąd Rejonowy wskazał, że pozwany jest zobowiązany w pierwszej kolejności do alimentowania własnego dziecka, nie ma obowiązku partycypowania w kosztach nie związanych z jego bezpośrednim utrzymaniem.

Natomiast zadłużenie bakowe pozwanego nie może powodować ograniczenia mał. powódce środków utrzymania i wychowania. Zgodnie z treścią orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 12 listopada 1976 r.( III CRN 236/76 niepub. ) osoba bowiem , na której ciąży obowiązek alimentacyjny, musi się z tym liczyć przy podejmowaniu wydatków na zakup mebli, telewizora, lodówki itp. i ich wysokość planować stosownie do posiadanych możliwości z uwzględnieniem wspomnianego obowiązku alimentacyjnego.

Należy pamiętać , że górną bowiem granicę wysokości alimentów wyznaczają możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego do alimentacji rodzica, choćby nie pokrywały one wszystkich usprawiedliwionych kosztów utrzymania i wychowania uprawnionego do alimentacji dziecka. W okolicznościach niniejszej sprawy, w ocenie Sądu Okręgowego, Sąd I instancji nie dopuścił się naruszenia art. 135 krio.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 385 k.p.c., Sąd Okręgowy oddalił apelację, o czym orzeczono w pkt. I sentencji wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., stosownie do wyniku obu apelacji przy uwzględnieniu poniesionych przez strony kosztów.