Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 lutego 2012 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXIII Wydział Gospodarczy Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący - SSO Dorota Kozarzewska

Sędziowie: SO Bernard Litwiniec (spr.)

SR del. Magdalena Kurc - Mazurkiewicz

Protokolant: protokolant sądowy stażysta Hanna Nowicka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 lutego 2012 r. w Warszawie

sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. w P.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla W. w W.

z dnia 30 czerwca 2011 r. Sygn. akt IX GC 54/11

1.  zmienia zaskarżony wyrok w pkt II i III i w pkt II zasądza od (...) S.A. w W. na rzecz (...) sp. z o.o. w P. kwotę 1 356,76 zł (jeden tysiąc trzysta pięćdziesiąt sześć złotych 76/100) z odsetkami ustawowymi od dnia 14 maja 2010 r. do dnia zapłaty, a w pkt III zasądza od (...) S.A. w W. na rzecz (...) sp. z o.o. w P. kwotę 700 zł (siedemset złotych) tytułem kosztów procesu,

2.  zasądza od (...) S.A. w W. na rzecz (...) sp. z o.o. w P. kwotę 158 zł (sto pięćdziesiąt osiem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygnatura akt XXIII Ga 808/11

UZASADNIENIE

Powód (...) sp. z o.o. w P. (dalej (...)) wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. w W. (dalej (...)) kwoty 1.656,76 zł wraz z kosztami procesu.

Powód w uzasadnieniu pozwu wskazał, iż dochodzi zapłaty za szkodę wyrządzoną przez osobę ubezpieczoną od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego. Na szkodę składały się koszty najmu pojazdu zastępczego w związku z uszkodzeniem pojazdu w kolizji drogowej.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty z dnia 20 października 2010 r. pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów procesu, podnosząc iż powód nie udowodnił konieczności wynajęcia przez poszkodowanego samochodu zastępczego, a także podniósł, iż okres wynajmu samochodu zastępczego był nadmiernie długi, a cena wynajmu była rażąco wygórowana.

Wyrokiem z dnia 30 czerwca 2011 r. Sąd Rejonowy zasądził od pozwanego (...) na rzecz powoda (...) kwotę 300 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 14 maja 2010 r. do dnia zapłaty. W pkt II Sąd Rejonowy oddalił powództwo w pozostałym zakresie. W pkt III zasądził od powoda (...) na rzecz pozwanego (...) kwotę 379,94 tytułem zwrotu kosztów procesu.

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd Rejonowy dokonał następujących ustaleń faktycznych:

W dniu 9 stycznia 2010 r. doszło do wypadku, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki O. (...) będący własnością M. T. i K. T.. Sprawca wypadku ubezpieczony był od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego.

Samochód O. (...) oddano do naprawy w dniu 10 lutego 2010 r., a odebrano 18 lutego 2010 r.

W dniu 10 lutego 2010 r. współwłaściciel samochodu O. (...) – M. T. (działający zarówno w swoim imieniu jak i z upoważnienia drugiego współwłaściciela) zawarł umowę najmu pojazdu zastępczego ze spółką (...) na okres naprawy uszkodzonego w kolizji pojazdu tj. od 10-18 lutego 2010 r. Całkowity koszt najmu samochodu zastępczego wyniósł 1.656,76 zł. Samochód zastępczy służył poszkodowanemu w okresie naprawy jego samochodu do dojazdów do pracy.

W umowie najmu ustalono, że poszkodowany nie będzie musiał płacić bezpośrednio za najem, jeśli zawrze z (...) umowę cesji wierzytelności przysługującej mu z tytułu zwrotu kosztów związanych za najmem auta zastępczego od ubezpieczyciela. W dniu 10 lutego 2010 r. w/w umowa cesji została zawarta.

Pismem z dnia 7 kwietnia 2010 r. Spółka (...) zwróciła się do spółki (...) o zapłatę kwoty 1.656,76 tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego, wezwanie do zapłaty zostało doręczone pozwanemu w dniu 13 kwietnia 2010 r.

Poza sporem pozostawały okoliczności powstania i przyczyny kolizji.

Okoliczność ustalenia wysokości czynszu najmu Sąd ustalił na podstawie art. 231 k.p.c. (domniemanie faktyczne) przyjmując, że skoro przy podpisywaniu umowy strony odniosły się w jej treści do znanych oby stronom, obowiązującym cennikom i taryfom, to zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego oraz logicznego rozumowania czynsz najmu wynikający z cennika został przez strony określony.

Okoliczności faktyczne w sprawie Sąd ustalił na podstawie złożonych do akt sprawy dokumentów których prawdziwość i wiarygodność nie była kwestionowana przez strony.

Rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego było wynikiem następujących rozważań prawnych:

Powództwo podlegało częściowemu uwzględnieniu.

Sąd Rejonowy wskazał, że zgodnie z treścią art. 659 § k.c. przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Sąd stwierdził, że umowa dołączona do akt niniejszej sprawy spełnia wszelkie warunki wskazane w owym przepisie do uznania jej za skuteczną umowę najmu. Co prawda zawarta pisemna umowa najmu nie określała wprost stawki najmu, jednak zapis postanowienia § XIII.1. umowy stanowi o tym, że najemca oświadczył, iż znane mu są aktualne stawki najmu stosowane przez wynajmującego (taryfy i cenniki). Fakt podpisania umowy najmu, zawierającej przytoczone powyżej szczegółowe postanowienia, stanowi zatem zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego oraz logicznego rozumowania uzasadnioną podstawę domniemania faktycznego (art. 231 k.p.c.), że przy zawieraniu umowy najmu cena najmu była w istocie znana obu stronom.

W ocenie Sąd również zawarta między poszkodowanym a powodem umowa cesji wierzytelności jest ważna. Sąd wskazał powołując się na orzecznictwo, iż możliwy jest przelew wierzytelności warunkowych i terminowych oraz innych wierzytelności przyszłych z już zawartych umów, a więc także takiej wierzytelności objętej sporem w przedmiotowej sprawie, związanej z przelewem wierzytelności o zapłatę kosztów najmu samochodu zastępczego.

Sąd Rejonowy wskazał, że roszczenie powoda w stosunku do pozwanego oparte jest na podstawie art. 509 k.c. w zw. z art. 822 k.c. i art.. 436 § 2 k.c. i art. 361 § 1 i 2 k.c.

Sąd pierwszej instancji nie zgodził się z zarzutami pozwanego jakoby w niniejszej sprawie nie wystąpiła konieczność wynajęcia samochodu zastępczego. Utrata możliwości korzystania z rzeczy wskutek jej zniszczenia lub uszkodzenia niewątpliwie jest szkodą majątkową. Koszt wynajęcia samochodu zastępczego mieści się w pojęciu szkody rozumianej jako uszczerbek (zmniejszenie) majątku poszkodowanego, który nastąpił wbrew woli uprawnionego. W omawianym przypadku szkodą majątkową jest pozbawienie właściciela możliwości korzystania z rzeczy. W wyniku kolizji, za którą odpowiedzialność ponosi osoba ubezpieczona w zakresie odpowiedzialności cywilnej u pozwanego, poszkodowany zostaje pozbawiony możliwości korzystania ze swojego pojazdu przez czas jego naprawy. Sąd podkreślił, że nie jest istotne w jakim celu z przedmiotowej rzeczy korzysta poszkodowany. Pozbawienie możliwości korzystania z rzeczy zawsze stanowi szczególny przypadek szkody majątkowej, zwłaszcza wówczas, gdy zaspokaja on potrzeby, które mogą być zaspokojone zastępczo w drodze odpłatnego skorzystania z cudzej usługi lub najmu cudzego przedmiotu. Szkoda polegająca na utracie możliwości korzystania z rzeczy podlega naprawieniu bez względu czy poszkodowany używał rzeczy jako przedsiębiorca czy też osoba nie prowadząca działalności gospodarczej, a także czy rzecz jest używana w celach zarobkowych jak i w celach niezarobkowych. Sąd wskazał, że obowiązek odszkodowawczy rodzi sama utrata możliwości korzystania z uszkodzonego samochodu, a przez okres naprawy swojego pojazdu poszkodowany miał prawo wynająć samochód zastępczy. Oczywiste jest przy tym, że szkoda tego rodzaju (koszt wynajęcia pojazdu zastępczego) pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z kolizją.

Sąd jednak wskazał, że postulat pełnego odszkodowania przemawia za przyjęciem stanowiska o potrzebie zwrotu przez ubezpieczyciela tzw. wydatków koniecznych, potrzebnych na czasowe używanie zastępczego środka komunikacji w związku z niemożliwością korzystania z niego wskutek zniszczenia lub uszkodzenia. Za szkodę można uznać jednak tylko koszty niezbędne, rzeczywiście poniesione przez poszkodowanego, którego obciąża ciężar dowodu wysokości szkody. Powodowa spółka podnosiła w toku niniejszej sprawy, że wynajem samochodu zastępczego dotyczył okresu od 10 do 18 lutego 2010 r. Jednak przedstawione przez powoda dokumenty (faktura VAT i arkusz naprawy) na okoliczność ustalenia, że powyższy czas był niezbędny i celowy dla naprawy uszkodzonego pojazdu, nie są wystarczającymi dowodami, gdyż jako dokumenty prywatne mogą przemawiać jedynie za faktem wynajęcia samochodu we wskazanym okresie, a także faktem oddania samochodu do naprawy w dniu 10 lutego 2010 r. i odebrania w dniu 18 lutego 2010 r., a nie stanowią miarodajnej podstawy do oceny, że okres 9 dni pozostawania uszkodzonego samochodu w warsztacie w istocie był okresem niezbędnym i koniecznym do usunięcia uszkodzeń. Technologiczny czas naprawy pojazdu obejmował 14,7 roboczogodzin, wobec czego ciężar wykazania, że konieczny i uzasadniony czas naprawy pojazdu był większy i obejmował jednak 9 dni spoczywał na stronie powodowej, która tego nie udowodniła.

Sąd podkreślił, że dniem przyjęcia uszkodzonego samochodu do warsztatu była środa (10 lutego 2010 r.). Biorąc pod uwagę technologiczny czas naprawy wynoszący 14,7 roboczogodzin oraz funkcjonowanie serwisu naprawczego w dni powszednie w godzinach 7.00 - 19.00 należało stwierdzić, że samochód mógł zostać naprawiony w ciągu dwóch dni roboczych (środa i czwartek). Technologiczne czynności naprawcze nie powinny przekroczyć w każdym z tych dwóch dni około 7,5 godziny (14,7 roboczogodziny / 2 dni), co powoduje, że pozostawał jeszcze wolny czas na inne dodatkowe czynności związane z naprawą. Strona powodowa nie wykazała, aby inne dodatkowe czynności związane z naprawą pojazdu wymagały dłuższego okresu pozostawania samochodu w warsztacie niż okres 2 dni. W ocenie Sądu Rejonowego brak zatem było podstaw do uznania, że przekraczający dwudniowy okres wynajmu samochodu zastępczego czas korzystania z niego był normalnym następstwem działania, z którego szkoda wynikła (art. 361 §1 k.c.) i aby czas ten pozostawał w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem, które szkodę spowodowało.

Ponadto Sąd Rejonowy zgodził się z zakwestionowaną przez pozwanego stawką czynszu najmu, która w ocenie Sądu, biorąc pod uwagę przedstawione w sprawie przez pozwanego wydruki internetowe cenników z innych wypożyczalni samochodów była rażąco wygórowana. W ocenie Sądu niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty wynajęcia samochodu zastępczego nie powinny przekraczać cen wynajmu występujących na lokalnym rynku, zatem cena wynajmu za jeden dzień nie powinna być wyższa niż 150 zł brutto.

Wobec powyższego Sąd stwierdził, iż co do zasady wynajem samochodu zastępczego w rozpoznawanej sprawie był uzasadniony. Powodowa spółka nie wykazała jednak, aby niezbędny i uzasadniony okres naprawy trwał dłużej niż 2 dni robocze. Pozwana spółka wykazała natomiast zastosowanie przez powoda stawki wynajmu w wysokości wygórowanej w stosunku do cen występujących na rynku lokalnym. W związku z powyższym powodowej spółce należał się zwrot kosztów wynajmu samochodu zastępczego za okres 2 dni przy stawce wynajmu wynoszącej 150 zł brutto za każdy dzień wynajmu.

Biorąc pod uwagę datę zgłoszenia szkody żądanie zasądzenia odsetek od dnia 14 maja 2010 r. było uzasadnione i z tego względu, na podstawie art. 481 k.c. należność główną w kwocie 300 zł Sąd zasądził w pkt I wyroku wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 14 maja 2010 r. do dnia zapłaty.

Ze względu na częściowe tylko uwzględnienie żądań pozwu koszty procesu zostały zgodnie z treścią art. 100 k.p.c. stosunkowo rozdzielone. Wobec czego w pkt III wyroku Sąd zasądził na podstawie art. 108 §1 k.p.c. w zw. z art. 98 §1 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c. od powodowej spółki na rzecz pozwanej spółki koszty procesu w wysokości 379,94 zł.

Powyższy wyrok powód zaskarżył apelacją w części co do punktów II i III, zarzucając mu:

1.  naruszenie prawa materialnego tj. art. 6 k.c. polegające na błędnym przyjęciu, że strona powodowa nie udowodniła w niniejszej sprawie okresu niezbędnego do naprawy uszkodzonego w kolizji drogowej z dnia 9 stycznia 2010 r. pojazdu, a co za tym idzie uzasadnionego i koniecznego okresu najmu pojazdu zastępczego, choć okoliczności takie zostały przez stronę powodową udowodnione, a ciężar dowodu, iż konieczny czas naprawy pojazdu jest inny niż wywodzi to strona powodowa spoczywał w niniejszej sprawie na stronie pozwanej, która okoliczności tej w żaden sposób z kolei nie udowodniła,

2.  naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy tj. art. 233 k.p.c., polegające na dowolnej ocenie treści arkusza naprawy pojazdu i niczym nieuzasadnione przyjęcie przez Sąd, iż czas wynikający z tego dokumentu nie jest okresem niezbędnym i celowym, w którym uszkodzony pojazd był naprawiany,

3.  naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy tj. art. 233 k.p.c. polegające na dowolnej ocenie treści cennika (...) obejmującego stawki najmu za pojazd zastępczy i niczym nieuzasadnione uznanie, iż stawki wynikające z tego cennika nie są stawkami występującymi na lokalnym rynku.

W związku z podniesionymi zarzutami apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w zaskarżonym zakresie i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda także kwoty 1.356,76 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 14 maja 2010 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego obliczonych według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się uzasadniona.

Należy w pierwszej kolejności zgodzić się z apelującym, że Sąd Rejonowy dopuścił się naruszenia art. 6 kc. Strona powodowa przedstawiła dowód w postaci arkusza naprawy, z którego wynikał okres postoju uszkodzonego pojazdu w warsztacie naprawczym. Okoliczność ta była bezsporna. W sytuacji, kiedy pozwany twierdził, że okres ten nie pokrywał się z okresem koniecznym i uzasadnionym dla naprawy samochodu, winien był, z uwagi na treść art. 6 kc, udowodnić, że powód dopuścił się niedbalstwa lub zaniedbania, które skutkowało nadmiernym przestojem samochodu w warsztacie, poza okres niezbędny do zrealizowania naprawy uszkodzenia, gdyż z tego faktu wywodził korzystne dla siebie skutki prawne. Takiego dowodu pozwany jednak w sprawie nie przeprowadził. Nie można zgodzić się z Sądem Rejonowym, że czas naprawy pojazdu, za który przysługuje prawo do korzystania z pojazdu zastępczego, w zasadzie pokrywa się z czasem technologicznym naprawy. Takie stanowisko nie bierze pod uwagę, że faktyczny i uzasadniony czas naprawy pojazdu w warsztacie obejmuje także szereg tzw. czynności okołonaprawczych, wynikających m.in. z organizacji pracy w warsztacie, oczekiwania w kolejności na rozpoczęcie naprawy, sprowadzania części zamiennych, akceptacji naprawy przez ubezpieczyciela.

Także należy podzielić zarzut apelującego, że bezpodstawnie Sąd Rejonowy przyjął, iż powód zawyżył stawki czynszu za wynajęcie pojazdu zastępczego. Stawki te wynikały z cennika stosowanego przez powoda. O ile pozwany twierdził, że stawki te są zawyżone i odbiegają od stawek przyjętych na lokalnym rynku, to winien był, z uwagi na treść art. 6 kc, swoje zarzuty w omawianej kwestii udowodnić, czemu nie podołał w niniejszej sprawie. Samo tylko wskazanie, że inne wypożyczalnie stosują niższe stawki czynszowe nie prowadzi jeszcze do wniosku, że powód stosował zawyżone stawki opłat czynszowych. Taki wniosek byłby tylko wtedy uzasadniony, gdyby przyjąć, że poszkodowany winien był korzystać tylko z tych wypożyczalni , które stosują stawki za wypożyczenie pojazdu zastępczego w cenie, która nie przekracza średnich cen rynkowych. Podobnie jednak jak w odniesieniu do kwestii dotyczących wyboru warsztatów naprawczych, poszkodowany nie miał takiego obowiązku. Mógł zatem skorzystać także z usług wypożyczalni, która stosuje ceny powyżej średnich rynkowych. Istotne jest jedynie to, ażeby ceny stosowane przez wypożyczalnię pojazdów zastępczych mieściły się w granicach wyznaczonych na lokalnym rynku. Pozwany tymczasem nie udowodnił, że granice te zostały przez powoda przekroczone. Przekonywującym dowodem dla wykazania tej okoliczności, z przyczyn wyżej wskazanych, nie mogły być w szczególności załączone przez pozwanego wydruki internetowe dotyczące ofert kilku wybranych wypożyczalni.

Mając powyższe na uwadze z mocy art.386 § 1 kpc zaskarżony wyrok należało zmienić i zasądzić na rzecz powoda całość dochodzonej przez niego w niniejszej sprawie należności.

O kosztach postępowania za obie instancje postanowiono w myśl art.98 i 108 § 1 kpc.