Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powodowie Z. O. (1) i E. O. (1) wnieśli o zasądzenie na ich rzecz alimentów od córki S. S. (1) w kwotach po 1500 zł. miesięcznie na każdego z nich. W uzasadnieniu pozwu podali, iż pozwana mieszka od 9 lat w Anglii, gdzie pracuje i zarabia miesięcznie 1500 funtów, również pracuje jej mąż, jednak jego zarobki nie są powodom znane, mają jedno dziecko. Tymczasem powodowie są inwalidami, powódka ma I grupę inwalidzką, zaś powód II. Dotychczas powodowie dawali sobie sami radę, ale ostatnio powódka miała wypadek przewracając się pod prysznicem uszkodziła oko. Ponadto leczy się na wiele innych schorzeń, również powód jest po 10 operacjach nóg i jednej kręgosłupa. Powodowie wymagają pomocy osób trzecich w przygotowaniu drewna na zimę, palenia w piecu i sprzątaniu. Mają niskie renty, z których dużo wydają na leki i nie stać ich, aby zapłacić komuś za pomoc.

Na rozprawie dnia 23 września 2015 r. powodowie ograniczyli powództwo do kwot po 700 zł. miesięcznie na każdego z nich /protokół k.210/.

Wyrokiem zaocznym z dnia 08 kwietnia 2015 r. Sąd zasądził na rzecz powodów po 700 zł. miesięcznie na każdego z nich poczynając od dnia 04 kwietnia 2014 r., w pozostałej części powództwo oddalił.

Od tego wyroku sprzeciw złożyła pozwana S. S. (1) /sprzeciw k. 118-121/. Wniosła o uchylenie wyroku zaocznego i oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu swojego stanowisku wskazał, iż wbrew twierdzeniom powodów jej sytuacja materialna i osobista jest także trudna, jej dochody nie pozwalają na partycypowanie w kosztach utrzymania rodziców. Ponadto roszczenie powodów pozostaje w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego. Wskazała, iż powodowie niewłaściwie wykonywali władzę rodzicielską wobec pozwanej oraz nie wywiązywali się z obowiązku alimentacyjnego do czasu usamodzielnienia pozwanej. Powódka porzuciła córkę zaraz po urodzeniu i powódka do 5 roku życia była pod opieką dziadków. Następnie przez 13 lat pozwana mieszkała z rodzicami, jednak nie wspomina dobrze tego okresu, powodowie stosowali kary cielesne i nadużywali władzy rodzicielski. Po ukończeniu przez pozwaną 18 roku życia zażądali wyprowadzenia się córki z domu niepomni na to, że chce się dalej uczyć. W drodze orzeczenia sądowego pozwana uzyskała od rodziców alimenty, które płacili zaledwie przez 3 lata, do czasu, gdy urodziła dziecko. Pozwana od 9 lat mieszka za granicą, w marcu 2015 r. urodziła drugie dziecko, obecnie jest na urlopie macierzyńskim. Będąc już za granicą pozwana próbowała unormować swoje relacje z rodzicami, zaprosiła nawet matkę do Anglii pokrywając jej koszty przylotu i pobytu, jednak ta próba nie powiodła się. Obecnie pozwana mieszka z mężem i dwójką dzieci, otrzymuje zasiłek macierzyński który wynosi 580 Funtów miesięcznie, jej mąż zarabia 750 Funtów miesięcznie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powodowie E. O. (1) i Z. O. (1) są rodzicami pozwanej S. S. (1).

Powodowie od urodzenia są osobami niepełnosprawnymi. Poznali się w szkole średniej dla osób niepełnosprawnych we W., do której oboje uczęszczali. Powódka pochodziła z O., zaś powód z R.. W czasie kontynuowania nauki przez powodów we W. urodziła się ich córka S.. Z brak warunków do opieki nad małym dzieckiem w internacie przy szkole, do której uczęszczali powodowie, opieki nad małoletnią córką powodów podjęli się rodzice powoda mieszkający w R.. Powodowie odwiedzali córkę przyjeżdżając pociągiem ponad 500 km z W. do R.. Po zakończeniu szkoły zamieszkali początkowo z rodzicami powódki w O., gdzie mieszkał także ojciec powódki nadużywający alkoholu. Gdy powódka miała 5 lat powodowie zabrali ją pod swoją opiekę. Powodowie z opieki nad córką wywiązywali się na miarę swoich możliwości, pozwana była dzieckiem rozpieszczonym przez dziadków, którzy ją wychowywali przez pierwsze 5 lat życia. Powodowie stosowali wobec córki kary cielesne, stawiali jej duże wymagania związane z nauką w szkole. W wieku dorastania pozwana zaczął sprawiać rodzicom problemy wychowawcze, nie uczyła się, uciekała z domu, piła alkohol. Przebywała w towarzystwie osób, które ją akceptowały. Powodowie nie potrafili zaradzić tym problemom. Między rodzicami i córką dochodziło do konfliktów, który spowodował, że po ukończeniu przez pozwaną 18 roku życia zażądali, aby się wyprowadziła. Pozwaną przygarnęli dziadkowie ze strony matki. Pozwana wystąpiła przeciwko rodzicom o alimenty, które zostały przez Sąd Rejonowy w Ostrowcu Świętokrzyskim zasądzone w kwotach po 150 zł. miesięcznie od matki i w kwotach po 250 zł. miesięcznie od ojca /akta Sądu Rejonowego w Ostrowcu Świętokrzyskim III RC 130/01/. Pozwana kontynuowała naukę w szkole średniej, dwukrotnie zmieniała szkoły, ostatecznie zdobyła zawód technika ekonomisty, jednak nie przystąpiła do matury. W trakcie nauki szkolnej w wieku 21 lat urodziła dziecko, wówczas uczyła się w szkole zaocznej. Powodowie wystąpili o uchylenie obowiązku alimentacyjnego wobec córki. Wprawdzie pozwana nie godziła się z tym żądaniem wskazując, że nadal kontynuuje naukę i zamierza przystąpić do matury, jednak Sąd obowiązek powodów uchylił wyrokiem z dnia 06 października 2004 r. /akta Sądu Rejonowego w Ostrowcu Świętokrzyskim III RC 207/04/.

Strony od wyprowadzenia się pozwanej z domu rodzinnego nie utrzymywały ze sobą żadnych kontaktów. Pozwana 2 lata po zakończeniu szkoły wraz z małoletnią córką wyjechała do Wielkiej Brytanii. W 2012 r. nawiązała kontakty z rodzicami, zaprosiła matkę do siebie, opłacając jej przelot i pobyt, jednak próba odnowienia relacji nie przyniosła efektów. Także podczas pobytu pozwanej w Polsce rok później i spotkania z rodzicami nie doszło do nawiązania między stronami pozytywnych relacji.

Powódka E. O. (1) ma obecnie 54 lata jest inwalidką I grupy. Jej jedynym dochodem jest renta w kwocie 757 zł. i zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 153 zł. Powódka leczy się na wiele schorzeń, ma spastyczny niedowład prawostronny, który przechodzi na lewą stronę, jest po operacji tarczycy i po 4 operacjach oka. Przyjmuje leki na tarczycę i krople do oczu, łączny koszt leków wynosi ok. 160 zł. miesięcznie. Jest pod opieką poradni okulistycznej i onkologicznej w O., jeździ do (...) razy w miesiącu, ponadto pozostaje pod opieką poradni neurologicznej w S.. Powódka aktualnie porusza się na wózku inwalidzkim lub przy balkoniku.

Powód Z. O. (1) ma 59 lat, jest inwalidą II grupy. Jego jedynym dochodem jest renta w wysokości 757 zł i zasiłek pielęgnacyjny wynoszący 153 zł. miesięcznie . Powód również leczy się na wiele schorzeń, jest po operacji kręgosłupa, ma problemy ze stawem skokowym, nie może dźwigać. Jest pod opieką neurologa i ortopedy. Przyjmuje leki przeciwbólowe, na które wydaje ok. 50 zł. miesięcznie.

Powodowie mieszkają we własnym mieszkaniu o powierzchni 88 m ², znajdującym się w budynku wielorodzinnym w miejscowości K. gm. Ś., opłaty za media wynoszą ok. 300 zł. mieisęcznie. Ponadto powodowie muszą ponosić koszty opału na zimę w łącznej wysokości ok. 4 tyś zł. /30 metrów sześciennych drewna i 3,5 tony węgla/. Powodowie nie są w stanie, z uwagi na swój stan zdrowia, sami przygotować opału na zimę. Na opał w ubiegłym roku zaciągnęli pożyczkę, którą spłacają po 310 zł. miesięczni. Powodowie posiadają ziemię rolną o powierzchni 72 ary w J., sprzedali 31 arów w 2009 r. za kwotę 5 tyś zł. /wyjaśnienia powódki E. O. k. 210v-211, wyjaśnienia powoda Z. O. k. 211v-212, zaświadczenia lekarskie k. 3-5, 7, 9, 15, zaświadczenia o zasiłkach i rencie k. 6, 8, 13, 15, faktury k.10, 164-182, orzeczenia o niepełnosprawności k. 11, 16, zaświadczenia ze (...) k. 12, 17, wyciąg z kw k. 130-132/.

Pozwana S. S. (1) wyszła w Anglii za mąż. W marcu 2015 r. urodziła z małżeństwa dziecko. Ojcem jej pierwszego dziecka, które aktualnie ma 11 lat, jest Polak, on nie utrzymuje z córką żadnych kontaktów, ani nie płaci alimentów. Pozwana do grudnia 2015 r. pozostaje na zasiłku macierzyńskim w wysokości 580 £ miesięcznie, na dzieci otrzymuje zasiłek rodzinny w wysokości 135 £. Jej mąż zarabia ok. 900 £ miesięcznie. Pozwana po zakończeniu zasiłku macierzyńskiego prawdopodobnie powróci do pracy, jednak z uwagi na opiekę nad małym dzieckiem nie będzie mogła wykonywać pracy na zmiany lub w godzinach nadliczbowych, tym samym jej dochody będą znacznie niższe niż przed urlopem macierzyńskim. Jej stałe opłaty związane z utrzymaniem mieszkania wynoszą: 600 £ za wynajem mieszkania i ok. 160 £ za media miesięcznie. Ponadto spłaca raty za samochód w wysokości 89 £ miesięcznie i po 20 £ miesięcznie spłaca 2 karty kredytowe. Pozwana nie posiada żadnego majątku, ma samochód który służy jej do dojazdów do pracy /wyjaśnienia S. S. (1) k. 212 -214, rachunki za media k. 204-209, informacja z Banku (...) k. 230, deklaracje podatkowe k. 233-234/.

Sąd zważył co następuje:

Roszczenia powodów są częściowo uzasadnione.

Rozpatrując niniejszą sprawę Sąd oparł się na dokumentach przedłożonych przez strony, wprawdzie pozwana przedłożyła dokumenty w języku angielskim, jednak ich treść nie jest skomplikowana /dokumenty dotyczą wydatków ponoszonych przez stronę związanych z opłatami za media oraz dochodów strony pozwanej i jej męża/, strona przeciwna ich nie zakwestionowała. Poza tym dokumenty zostały sporządzone w przepisanej formie i przez kompetentne organy, tym samym korzystają z domniemania prawdziwości /art. 244 Kpc/. Ponadto na dowodzie z wyjaśnień stron. Wyjaśnienia stron w zasadniczych kwestiach dotyczących aktualnej sytuacji materialnej i rodzinnej stron były bezsporne, pozwana nie kwestionowała potrzeb powodów, w sferze sporu pozostaje jedynie ocena czy zasady współżycia społecznego, na które powołuje się pozwana, przemawiają za oddaleniem powództwa w przedmiotowej sprawie, zaś jeśli nie, to ocena czy powodowie pozostają w stanie niedostatku, a jeśli pozostają to, czy możliwości zarobkowe i majątkowe pozwanej pozwalają na zasądzenie alimentów.

W pierwszej kolejności należy przeanalizować podnoszony przez pozwaną zarzut rażącego naruszenia przez powodów zasad współżycia społecznego.

Zgodnie z art.144 ¹ Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego zobowiązany może uchylić się od wykonania obowiązku alimentacyjnego względem uprawnionego, jeżeli żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Nie dotyczy to obowiązku rodziców względem ich małoletniego dziecka.

Pozwana wykazała, że powodowie postępowali wobec niej niezgodnie z zasadami współżycia społecznego. Powodowie wychowywali córkę według metod jakimi sami zostali wychowaniu karcąc ją za każde przewinienie cieleśnie, wymagając nieustającej nauki, nie okazując jej pozytywnych uczuć, zaś w momencie, gdy w okresie dorastania pozwana wykazywała objawy buntu uciekając z domu, nie chodząc do szkoły , pijąc alkohol, nie potrafili poradzić sobie z tymi problemami i bezpośrednio po ukończeniu 18 roku życia przez pozwaną kazali jej opuścić mieszkanie. Pozwana kontynuując naukę musiała domagać się ustalenia obowiązku alimentacyjnego przed Sądem, następnie po niedługim czasie domagali się obniżenia alimentów, a wkrótce także ich uchylenia. Nie interesowali się córką i zerwali całkowicie z nią kontakt. Dla pozwanej był to trudny okres, gdyż kontynuowała naukę, mieszkała w internacie, jedynym jej źródłem utrzymania były bardzo niskie alimenty, wkrótce także urodziła dziecko. Późniejsze próby podejmowane przez pozwaną w celu ponownego nawiązania dobrych relacji z rodzicami nie powiodły się, stroną inicjującą zaproszenie matki do Anglii czy spotkania w Polsce była pozwana. Niewątpliwie częściowym usprawiedliwieniem powodów jest ich istniejąca od urodzenia niepełnosprawność, która spowodowała, że kontynuując naukę w szkole z internatem dla osób niepełnosprawnych we W. nie byli w stanie opiekować się córką przez pierwsze lata jej życia, gdy jeszcze kontynuowali naukę, natomiast w późniejszym okresie mieli możliwość prawidłowego wywiązywania się z obowiązków rodzicielskich, nawet jeśli od strony materialnej środki do utrzymania rodziny były bardzo skromne. Należy jednak zauważyć, iż w okresie, gdy strony jeszcze mieszkały w O. oprócz dochodów z rent prowadzili także działalność gospodarczą, z której dochodów mogli kupić mieszkanie i ziemię.

Nie mniej jednak zasady współżycia społecznego, na które powołuje się pozwana w przedmiotowej sprawie nie mogą być podstawą do całkowitego oddalenia powództwa, ale w tej sprawie są podstawą do jego ograniczenia. Podobnie wypowiedział się Sąd Okręgowy w Olsztynie w wyroku z dnia 26 listopada 2014 r. w sprawie VI RCa 250/14 " Rażąco sprzeczne z zasadami współżycia społecznego zachowanie uprawnionego do alimentów może uzasadniać ograniczenie zakresu obowiązku alimentacyjnego." LEX nr 1621657.

Artykuł 133.§1 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego stanowi, że rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania, §2. - poza powyższym wypadkiem uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku.

Powodowie udowodnili, iż pozostają w niedostatku.

Żadne z powodów nie przyczyniło się do powstania stanu niedostatku. Oboje powodowie są osobami niepełnosprawnymi od urodzenia. Od wielu lat borykają się z wieloma chorobami, zaś ich jedynymi źródłami dochodów są tylko niewysokie renty i zasiłki pielęgnacyjne. Ich stan zdrowia nie pozwala na podjęcie jakiejkolwiek pracy, nawet dorywczej.

Powódka z uwagi na schorzenia neurologiczne porusza się na wózku inwalidzkim, ewentualnie przy pomocy balkonika. Powód jest po operacji kręgosłupa i nóg, nie może dźwigać. Ponadto mają wiele innych schorzeń, które znacznie ograniczają im normalne funkcjonowanie, nie są w stanie wykonywać nawet prostych prac porządkowych wymagają pomocy osób trzecich. Pozwana jest ich jedyną córką, nie mają rodziny, która mogłaby im pomagać, zaś opieka społeczna odmawia pomocy z uwagi na przekroczenie kryterium dochodowego. Dochody, które uzyskują wystarczą im na zaspokojenie najbardziej podstawowych potrzeb, natomiast są niewystarczające, aby np. wynająć pomoc do sprzątania lub przyniesienia drzewa opałowego, ponadto muszą zapożyczać się, aby kupić opał na zimę.

Zgodnie z art. 135 § 1 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Pozwana mieszka od wielu lat w Wielkiej Brytanii. Do czasu urodzenia dziecka pracowała jako operator wózków widłowych. Do grudnia 2015 r. pozostaje na zasiłku macierzyńskim, jednak wróci do pracy, choć z uwagi na małe dziecko nie będzie mogła pracować jak dotychczas w pracy zmianowej, co będzie się wiązało z niższymi dochodami. Prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z mężem, ma na utrzymaniu jeszcze jedno dziecko, na dzieci otrzymuje zasiłki rodzinne.

Sytuacja materialna i rodzinna pozwanej jest przeciętną w warunkach Wielkiej Brytanii. Pozwana jest w stanie na rzecz rodziców przeznaczać łączną kwotę 400 zł. miesięcznie, tym bardziej, gdy od grudnia ponownie podejmie pracę, z tego powodu Sąd ustalił obowiązek alimentacyjny pozwanej od daty ogłoszenia wyroku, a nie tak jak wnosili powodowej od daty wniesienia powództwa /pozwana od marca 2015 r. była na zasiłku macierzyńskim, a wcześniej na zwolnieniu lekarskim/.

Powodom te kwoty pozwolą zaspokoić najbardziej niezbędne potrzeby życiowe, w szczególnie związane z pomocą osób trzecich czy też zakupem opału na zimę.

Mając na uwadze powyższe rozważania na podstawie powołanych przepisów i art. 347 Kpc Sąd uchylił wyrok zaoczny i orzekł o kwocie alimentów, oddalając powództwo w pozostałym zakresie, jako niezgodne z zasadami współżycia społecznego oraz biorąc pod uwagę ograniczone możliwości zarobkowe i majątkowe pozwanej.

O kosztach sądowych Sąd orzekł na podstawie art. 100.2. Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych mając na względzie aktualnie niskie dochody pozwanej. O wynagrodzeniu pełnomocnika ustanowionego z urzędu na podstawie § 7.1.11. i § 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu i o rygorze natychmiastowej wykonalności na podstawie art. 333 § 1 Kpc.

Sygn. akt III RC 91/14

z/

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...) – adw. M. M.-W. (...) – adw. Ł. N.,

4.  (...)

S. (...)