Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VII U 348/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 sierpnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Popielińska

Protokolant: st. sekr. sądowy Alina Meier

po rozpoznaniu w dniu 07 sierpnia 2013 r. w Gdańsku

sprawy A. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania A. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 07 listopada 2012 r. nr (...)

1. Zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu A. K.prawo do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych od dnia 01 września 2011r. ;

2. nie stwierdza odpowiedzialność organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania zaskarżonej decyzji.

/ Na oryginale właściwy podpis. /

Sygn. akt VII U 348/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 listopada 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu A. K. prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach uznając, iż nie wykazał wymaganego okresu 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wykonywanego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy, a jedynie 11 lat, 10 miesięcy i 3 dni.

ZUS jako okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach nie uwzględnił okresu od 16 czerwca 1981 r. do 5 lipca 1981 r., od 1 stycznia 1982 r. do 19 stycznia 1982 r., od 19 kwietnia 1984 r. do 1 marca 1989 r., od 25 marca 1989 r. do 9 kwietnia 1989 r. oraz od 1 stycznia 1990 r. do 31 marca 1992 r. na stanowisku kierowca, operator dźwigu w (...) Sp. z o.o, w G.. W ocenie organu rentowego brak było bowiem dowodu, na podstawie którego możnaby stwierdzić, że praca wykonywana w w/w okresach była pracą wykonywaną w szczególnych warunkach. Przedłożone świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wystawione przez zakład pracy budzi zastrzeżenia, stanowisko podane w tym dokumencie nie jest zgodne ze świadectwem pracy i dodatkowymi dokumentami (angaże). Wobec powyższego świadectwo pracy w szczególnych warunkach nie zasługuje na uwzględnienie. Dodatkowa dokumentacja potwierdza pracę na stanowisku "kierowca", "operator", "ślusarz remontowy", które to stanowiska nie zostały wymienione w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach wymieniają.

Ponadto organ wskazał, że okres od 28 września 1972 r. do 15 czerwca 1981 r. został uznany jako praca w szczególnych warunkach w decyzji z dnia 26 marca 2010 r. - od 10 stycznia 1995 r. do 31 grudnia 1998 r. na stanowisku kierowca-mechanik w (...) Sp. z o,o. w G., gdyż z świadectwa pracy z dnia 6 sierpnia 2001 r. oraz świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 24 listopada 2009 r. wynika, że ubezpieczony był zatrudniony na dwóch stanowiskach pracy tj. kierowca-mechanik. Zatrudnienie na dwóch stanowiskach uniemożliwiało wykonywanie pracy spawacza stale w pełnym wymiarze czasu pracy, a więc nie odpowiada warunkom wskazanym w przepisach w/w rozporządzenia.

Ubezpieczony odwołał od powyższej decyzji, zaskarżając ja w całości i wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie mu prawa do emerytury od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego. W uzasadnieniu podał natomiast, że spełnił wszystkie warunki konieczne do przyznania mu prawa do emerytury, w tym ponad 15 lat pracy w szczególnych warunkach, do których należy zaliczyć okresy zatrudnienia w (...) sp. z o.o. na stanowisku kierowcy, operatora dźwigu: od 1 sierpnia 1967 r. do 23 października 1968 r., od 2 listopada 1970 r. do 19 stycznia 1971 r., od 20 stycznia 1971 r. do 31 marca 1972 r., od 1 kwietnia 1972 r. do 23 września 1972 r., od 28 września 1972 r. do 5 lipca 1981 r., od 1 stycznia 1982 r. do 19 stycznia 1982 r., od 19 kwietnia 1984 r. do 1 marca 1989 r., od 25 marca 1989 r. do 9 kwietnia 1989 r., od 1 stycznia 1990 r. do 31 stycznia 1992 r. oraz od 10 stycznia 1995 r. do 31 grudnia 1998 r. Na potwierdzenie powyższej okoliczności ubezpieczony wniósł o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków Z. P., J. B., M. Ś., W. W. ora Z. Z..

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, a w uzasadnieniu powołał się na okoliczności wskazane w treści zaskarżonej decyzji. Ponadto podał także, że z dokumentacji znajdującej się w aktach rentowych wynika, iż ubezpieczony przebywał na urlopie bezpłatnym w okresie od 6 lipca 1981 r. do 31 grudnia 1981 r., od 20 stycznia 1982 r. do 18 kwietnia 1984 r. oraz od 2 marca 1989 r. do 31 grudnia 1989 r.

W piśmie procesowym z dnia 9 maja 2013 r. ubezpieczony, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie, wniósł o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków W. P., R. A., Z. A. oraz Z. S. na okoliczność zatrudnienia w (...) sp. z o.o., zajmowanego przez niego stanowiska oraz faktycznie wykonywanej pracy i zakresu obowiązków oraz o przeprowadzenie dowodu z załączonej przez niego dokumentacji osobowej.

W uzasadnieniu ubezpieczony podał, iż z obu przedłożonych świadectw pracy wynika, że w przedsiębiorstwie (...) pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Nadto, w świadectwie pracy z dnia 31 marca 2013 r. pracodawca wyraźnie wskazał, na jakich stanowiskach ubezpieczony wykonywał prace w warunkach szczególnych.

Ubezpieczony wskazał nadto, iż w okresie od 18 czerwca 1982 r. do dnia 17 grudnia 1983 r. pracował na budowie R. w I.. Z umowy zawartej w dniu 15 czerwca 1982 r. zawartej między A. K.a (...) Przedsiębiorstwem (...) w T. wynika, że był zatrudniony na stanowisku operatora zgarniarki. Podkreślenia wymaga jednakże fakt, iż z Karty obiegowej zmiany w stosunku pracy z dnia 11 czerwca 1982 r. wydanej przez Przedsiębiorstwo (...) w G. wynika, iż zajmował stanowisko kierowcy. Ponadto, ubezpieczony w okresie od 10 kwietnia 1989 r. do 21 grudnia 1989 r. pracował w charakterze operatora koparki.

Następnie A. K.w okresie od 1 kwietnia 1992 r. do dnia 9 stycznia 1995 r. był zatrudniony w (...) Sp. z o.o, na pełny etat i zajmował stanowisko: kierowcy-mechanika oraz operatora koparki i podnośnika.

W piśmie procesowym z dnia 20 maja 2013 r. organ rentowy podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko wyrażone w odpowiedzi na odwołanie. Nadto podał, że z kserokopii umowy zawartej w dniu 15 czerwca 1982 r. wynika jedynie, iż ubezpieczony został skierowany na budowę exportową do Iraku w okresie od 18 czerwca 1982 r. do 17 grudnia 1983 r. w charakterze operatora zgarniarki. Z kserokopii umowy o pracę zawartej w dniu 1 marca 1982 r. na okres wyjazdu do Iraku wynika, iż powierzono ubezpieczonemu obowiązki pomocnika operatora w Zespole (...). Brak jest natomiast świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach, z którego wynikałoby, iż w spornym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w szczególnych warunkach. Organ wskazał również, że z kserokopii umowy o pracę na czas określony, zawartej w dniu 4 kwietnia 1989 r. oraz kserokopii karty pracownika skierowanego do pracy za granicą wynika, iż w okresie od 19 kwietnia 1989 r. do 31 grudnia 1989 r. skierowano ubezpieczonego na budowę eksportową do P. w charakterze operatora. Brak jest natomiast świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach, z którego wynikałoby, iż w spornym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w szczególnych warunkach. Należy podkreślić, iż nie każda praca wykonywana w charakterze operatora czy kierowcy jest pracą w szczególnych warunkach.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. K., urodzony dnia (...), w dniu 2 września 2011 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniosek o emeryturę.

Na dzień złożenia wniosku o emeryturę ubezpieczony nie był członkiem OFE i nie pozostawał w stosunku pracy. Na dzień 1 stycznia 1999 r. wykazał łącznie 33 lata, 11 miesięcy i 17 dni okresów składkowych i nieskładkowych oraz 11 lat, 10 miesięcy i 3 dni okresów pracy w warunkach szczególnych (tj. od 1 sierpnia 1967 r. do 23 października 1968 r., od 2 listopada 1970 r. do 23 września 1972 r. oraz od 28 września 1972 r. do 15 czerwca 1981 r.).

Uznając, iż ubezpieczony nie spełnił warunku 15 lat pracy w warunkach szczególnych, zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzją z dnia 7 listopada 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił mu przyznania prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

(okoliczności niesporne, vide: wniosek – k. 135, karty przebiegu zatrudnienia – k. 167, decyzja z dnia 7 listopada 2012 r. - k. 168 akt rentowych, odwołanie – k. 2-5 akt sprawy)

Ubezpieczony A. K.w okresie od 28 września 1972 r. do 31 marca 1992 r. był zatrudniony w (...) sp. z o.o. w G. w wymiarze całego etatu na stanowiskach kolejno: kierowca, pomocnik operatora, kierowca-operator betonomieszarki, kierowca, ślusarz remontowy oraz ostatnio jako konserwator.

Ubezpieczony posiada prawo jazdy kategorii C od dnia 15 listopada 1971 r.

W okresie od 28 września 1972 r. do 15 czerwca 1981 r. wykonywał pracę na stanowisku kierowca w PTS w warunkach szczególnych.

W okresie od dnia 21 czerwca 1982 r. do 18 kwietnia 1984 r. ubezpieczony był zatrudniony w Zakładzie (...) w T. na stanowisku operatora. W ramach tego zatrudnienia od dnia 21 czerwca 1982 r. do 5 grudnia 1983 r. pracował na budowie eksportowej w Iraku na stanowisku operatora zgniatarki, równiarki (...) i (...).

W okresie od dnia 10 kwietnia 1989 r. do 31 grudnia 1989 r. ubezpieczony wykonywał pracę na stanowisku operatora na budowie eksportowej w P. (...).

(dowód: uzasadnienie wyroku z dnia 29 lipca 2010 r.- k. 19-26 akt tut. Sądu o sygn.: XV U 1579/10; świadectwo pracy z dnia 31 marca 1992 r. – k. 12, umowa o pracę na czas nieokreślony – k. 13-15, karta pracownika skierowanego do pracy za granicą – k. 15-16, świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (brak daty) – k. 17, zaświadczenie nr 679/83 – k. 18, pismo z dnia 14 grudnia 1983 r. – k. 19, angaż z dnia 24 września 1982 r. – k. 20, charakterystyka osobowa pracownika – k. 22, zaświadczeni o zatrudnieniu z dnia 8 października 2003 r. – k. 100 akt rentowych; pismo z dnia 15 czerwca 1981 r., pismo z dnia 18 marca 1982 r., pismo z dnia 3 lipca 1973 r., zaświadczenie z dnia 4 marca 1982 r., umowa o pracę z dnia 28 lutego 1989 r., umowa o pracę na czas nieokreślony 2/89, pismo z dnia 3 stycznia 1990 r. – koperta akt osobowych)

W okresie od 16 czerwca 1981 r. do 31 marca 1992 r. ubezpieczony wykonywał prace operatora specjalistycznych pojazdów ciężarowych o ładowności powyżej (...) tony. Jego praca polegała na prowadzeniu samochodów ciężarowych z naczepami – do samochodu doczepiono betonomieszarkę lub tzw. gruszkę. Na naczepach przewoził na place budowy koparki, spychacze i dźwigi. Obsługa sprzętu wymagała zarówno kierowania pojazdem jak i wykonywania za jego pomocą czynności budowlanych. Zmiana nazw stanowisk miała jedynie na celu podwyższenie stawki zaszeregowania i wynagrodzenia. Charakter pracy ubezpieczonego nie zmieniał się również w trakcie prac, na budowach eksportowych – był wysyłany do pracy za granicą z uwagi na dobre wyniki pracy w Polsce.

(dowód: zeznania świadków Z. P., J. B., M. Ś., W. W., Z. Z. - k. 38-42 oraz ubezpieczonego – k. 118 (nagranie CD) akt sprawy)

W okresie od 10 stycznia 1995 r. do 4 sierpnia 2001 r. ubezpieczony był zatrudniony w (...) Sp. z o.o. w G. na stanowisku kierowca-mechanik. (...) Sp. z o.o. zajmował się produkcją i sprzedażą wymienników ciepła. Pomimo nazwy stanowiska ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy kierował pojazdami ciężarowymi o ładowności powyżej (...) tony (S. i J.). W zakładzie pracy zatrudnionych było 5 kierowców, który prowadzili pojazdy : 2 marki S. (...) marki J. (...), dźwig marki S. (...). Do obowiązków ubezpieczonego należało m.in. rozwożenie towarów, przywożenie materiałów z huty do produkcji wymienników , rozwożenie wymienników ciepła do klientów, , zamocowanie towaru oraz bieżąca obsługa techniczna pojazdu polegająca na wymianie koła , sprawdzeniu poziomu oleju czy wymianie bezpieczników , prace te miały na celu umożliwienie prawidłowej eksploatacji powierzonego pojazdu. Ubezpieczony nie wykonywał żadnych prac ani napraw w zakładzie jako mechanik.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 6 sierpnia 2001 r. – k. 24 akt rentowych, zeznania świadków W. P., R. A., Z. A., Z. S. oraz ubezpieczonego – k. 118 (nagranie CD) akt sprawy)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie A. K.jako zasadne zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. z 2009 r. Dz. U. Nr 153 poz. 1227 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (ust. 2). Wskazać należy, iż art. 184 ust. 2 został zmieniony przez art. 1 pkt 20 ustawy z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw z dniem 1 stycznia 2013 r. (Dz. U. z dnia 6 czerwca 2012 r.). Od dnia 1 stycznia 2013 r. otrzymał on brzmienie: emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 ustawy. Przy czym dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa wyżej za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (ust. 2 art. 32 ustawy). Zgodnie natomiast z dalszym uregulowaniem wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym wyżej przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych (ust. 4 art. 32). Oznacza to, że na potrzeby niniejszej ustawy pracami wykonywanymi w szczególnych warunkach są prace wymienione w § 4-8a rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r. nr 8 poz. 43 ze zm.), mimo, iż przedmiotowe rozporządzenie zostało wydane w oparciu o art. 55 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267), która z kolei została uchylona z dniem 1 stycznia 1999 r. przez art. 195 pkt 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W myśl § 4 ust. 1 rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W wykazie A - prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego - stanowiącym załącznik do rozporządzenia w dziale VIII (W transporcie i łączności) pod pozycją nr 2 wymienione są – prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej (...) tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów.

Dodatkowo wskazać należy również na § 2 ust. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r., zgodnie z którym okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy natomiast, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (§ 2 ust. 2).

Trzeba jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem i utartą praktyką w postępowaniu przed sądem okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43 ze zm.) mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia z zakładu pracy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984r., III UZP 6/84 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r. III UZP 48/84), a więc wszelkimi dopuszczalnymi przez prawo środkami dowodowymi.

W sprawie bezspornym jest, że na dzień złożenia wniosku o emeryturę ubezpieczony nie był członkiem OFE, 60 lat ukończył w dniu 6 października 2009 r. oraz, że na dzień 1 stycznia 1999 r. wykazał łącznie okres składkowy i nieskładkowy przekraczający 25 lat (tj. 33 lata, 11 miesięcy i 17 dni) oraz 11 lat, 10 miesięcy i 3 dni okresu pracy w warunkach szczególnych.

Przedmiotem sporu pozostawało natomiast, czy nieuwzględniony przez ZUS okres zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. w G. od 16 czerwca 1981 r. do 5 lipca 1981 r., od 1 stycznia 1982 r. do 19 stycznia 1982 r., od 19 kwietnia 1984 r. do 1 marca 1989 r., od 25 marca 1989 r. do 9 kwietnia 1989 r. oraz od 1 stycznia 1990 r. do 31 marca 1992 r. oraz w (...) Sp. z o,o. w G. od 10 stycznia 1995 r. do 31 grudnia 1998 r. na stanowisku kierowca-mechanik, mogą zostać uznane za okresy pracy w szczególnych warunkach.

W ocenie organu rentowego nie ma podstaw ku uwzględnieniu okresu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o, w G. do stażu pracy w warunkach szczególnych uwagi na sprzeczności w treści zgromadzonej dokumentacji. Dodatkowa dokumentacja potwierdza pracę na stanowisku "kierowca", "operator", "ślusarz remontowy", które to stanowiska nie zostały wymienione w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach wymieniają. Organ omówił również uwzględnienia jako pracy w warunkach szczególnych okresu pracy w (...) Sp. z o,o. w G., gdyż z świadectwa pracy z dnia 6 sierpnia 2001 r. oraz świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 24 listopada 2009 r. wynika, że ubezpieczony był zatrudniony na dwóch stanowiskach pracy tj. kierowca-mechanik. Zatrudnienie na dwóch stanowiskach uniemożliwiało wykonywanie pracy spawacza stale w pełnym wymiarze czasu pracy, a więc nie odpowiada warunkom wskazanym w przepisach w/w rozporządzenia.

W celu ustalenia charakteru pracy ubezpieczonego oraz warunków jej wykonywania Sąd Okręgowy uznał za zasadne dopuścić dowód z akt rentowych pozwanego, z akt osobowych dotyczących zatrudnienia ubezpieczonego (...) Sp. z o.o, w G., z dokumentacji zgromadzonej w toku niniejszego postępowania, ze sprawy VII U 3009/1 tut. Sądu, akt sprawy XV U 1579/10 tut. Sądu, ze szczelnym uwzględnieniem kart 15-17 oraz 19-26, 44-45 i 48-53, a nadto z zeznań świadków Z. P., J. B., M. Ś., W. W., Z. Z., W. P., R. A., Z. A., Z. S. oraz samego ubezpieczonego.

Wskazać należy, że z treści zgromadzonej w niniejszej sprawie dokumentacji wynikało, że ubezpieczony A. K.w okresie od 28 września 1972 r. do 31 marca 1992 r. był zatrudniony w (...) sp. z o.o. w G. w wymiarze całego etatu na stanowiskach kolejno: kierowca, pomocnik operatora, kierowca-operator betonomieszarki, kierowca, ślusarz remontowy oraz ostatnio jako konserwator. Nadto, ubezpieczony posiada prawo jazdy kategorii C, uprawniające do prowadzenia pojazdu samochodowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej (...) tony, za wyjątkiem autobusów od dnia 15 listopada 1971 r. niespornym było natomiast, że w okresie od 28 września 1972 r. do 15 czerwca 1981 r. ubezpieczony wykonywał pracę na stanowisku kierowca w PTS w warunkach szczególnych.

Z pozostałej dokumentacji w aktach sprawy oraz aktach rentowych wynikało z kolei, że w okresie od 10 stycznia 1995 r. do 4 sierpnia 2001 r. ubezpieczony był zatrudniony w (...) Sp. z o.o. w G. na stanowisku kierowca-mechanik. (...) Sp. z o.o.

Należy podkreślić, że spornym nie były okresy pracy w w/w przedsiębiorstwach – okresy te zostały bowiem uwzględnione w ogólnym okresie zatrudnienia ubezpieczonego. Ustalenia w sprawie wymagał natomiast charakter pracy ubezpieczonego, który został jednoznacznie potwierdzony w zeznaniach świadków Z. P., J. B., M. Ś., W. W., Z. Z., W. P., R. A., Z. A., Z. S. - współpracowników ubezpieczonego w spornych okresach.

Świadkowie Z. P., J. B., M. Ś., W. W., Z. Z. zgodnie podali, że w okresie od 16 czerwca 1981 r. do 31 marca 1992 r. ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace operatora specjalistycznych pojazdów ciężarowych o ładowności powyżej (...) tony. Jego praca polegała na tym, że prowadził samochody ciężarowe z naczepami – do samochodu doczepiono betonomieszarkę lub tzw. gruszkę. Na naczepach przewoził na place budowy koparki, spychacze i dźwigi. Obsługa sprzętu wymagała zarówno kierowania pojazdem jak i wykonywania za jego pomocą czynności budowlanych. Zmiana nazw stanowisk miała jedynie na celu podwyższenie stawki zaszeregowania i wynagrodzenia. W ocenie Sądu również praca ubezpieczonego na budowach eksportowych stanowiła prace w warunkach szczególnych – ubezpieczony był do niej kierowany z uwagi na dobre wyniki pracy w Polsce, jak podał niejako „w nagrodę”, a po jej zakończeniu wracał na dotychczas zajmowane stanowisko w macierzystym zakładzie pracy.

Świadkowie W. P., R. A., Z. A., oraz Z. S. zgodnie wskazali natomiast, że ubezpieczony od 10 stycznia 1995 r. do 4 sierpnia 2001 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy kierował pojazdami ciężarowymi o ładowności powyżej (...)tony (S. i J.), którymi transportował towar do klientów na terenie całej Polski. Podali również, że do obowiązków ubezpieczonego należało poza tym rozwożenie towarów, przywożenie materiałów z huty, rozwożenie wymienników ciepła do klientów, dopilnowanie załadunku, zamocowanie towaru oraz bieżąca obsługa techniczna pojazdu w celu umożliwienia jego eksploatacji.

Przesłuchani świadkowie posiadają odpowiednią wiedzę na temat charakteru wykonywanej przez ubezpieczonego pracy, byli zatrudnieni wraz z ubezpieczonym w podobnym okresie i w tych samych zakładach pracy. Strony nie kwestionowały treści zeznań świadków, toteż tym bardziej Sąd nie znalazł jakichkolwiek podstaw by kwestionować ich wiarygodność.

Biorąc pod uwagę wnioski płynące całego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, Sąd Okręgowy stwierdził, ubezpieczony w okresie od dnia od 16 czerwca 1981 r. do 31 marca 1992 r. oraz od dnia 10 stycznia 1995 r. do 31 grudnia 1998r. ( tj. data graniczna do ustalenia okresu pracy w warunkach szczególnych wymaganego do nabycia uprawnień do emerytury w obniżonym wieku ) w rzeczywistości stale i w pełnym wymiarze czasu wykonywał prace na stanowiskach wymienionych w wykazie A - prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego - stanowiącym załącznik do rozporządzenia w dziale VIII (W transporcie i łączności) pod pozycją nr 2.

Po uwzględnieniu powyższych okresów do stażu pracy w szczególnych warunkach i zsumowaniu ich z udowodnionym w toku postępowania przed organem rentowym okresem (tj. 11 lat, 10 miesięcy i 3 dni), stwierdzić należy, iż wnioskodawca legitymuje się wymaganym 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach i tym samym spełnia przesłanki do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku.

Sąd Okręgowy zważył, iż pozwany decyzję odmowną uzasadnił występowaniem rozbieżności w treści zgromadzonej w sprawie dokumentacji bądź też zajmowaniem stanowisk łączonych. Sąd stwierdził jednak, iż w świetle nadesłanej przez archiwum dokumentacji osobowej, dokumentacji z akt organu rentowego, ustaleń tut. Sądu w sprawach o sygn. akt: VII U 3009/1 oraz XV U 1579/10 oraz jednoznacznych i wiarygodnych zeznań świadków i ubezpieczonego okoliczność wykonywania przez niego pracy w szczególnych warunkach w spornych okresach nie budzi wątpliwości.

Należy podkreślić, że warunkiem przyznania prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach nie jest przedłożenie odpowiedniego świadectwa pracy, ale wykonywanie pracy w szczególnych warunkach na stanowiskach wymienionych w załącznikach do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. , co w ocenie Sądu ubezpieczony wykazał.

Reasumując należało stwierdzić, że ubezpieczony w toku niniejszego postępowania wykazał, że przez okres przekraczający 15 lat pracował w warunkach szczególnych i tym samym spełnił wszystkie warunki do przyznania mu prawa do emerytury.

Nadmienić należy również, że zgodnie z treścią art. 100 ust.1 ustawy emerytalnej prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa, z zastrzeżeniem ust. 2.. Zgodnie zaś z art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń , nie wcześniej jednak niż od miesiąca , w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu .Powyższe uregulowania prawne przesądzają o braku możliwości przyznania prawa do emerytury z dniem ukończenia przez ubezpieczonego 60 roku życia , tak jak wnioskował ubezpieczony w odwołaniu, albowiem na te datę ubezpieczony pozostawał w stosunku pracy , co było przedmiotem prawomocnego rozstrzygnięcia w sprawie XV U 1579/10 Sądu Okręgowego w Gdańsku . Na dzień złożenia wniosku o emeryturę w organie rentowym ubezpieczony spełniał wszystkie przesłanki do przyznania prawa do wnioskowanego świadczenia.

Biorąc pod uwagę ustalony stan faktyczny i argumenty podnoszone powyżej, Sąd Okręgowy w punkcie I wyroku, na podstawie art. 477 14 § 2 k.p.c. i cyt. wyżej przepisów zmienił zaskarżoną decyzję organu ubezpieczeniowego i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach od dnia 1 września 2011 r.

W punkcie II wyroku Sąd Okręgowy mając na uwadze dyspozycję art. 118 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych cyt. wyżej wnioskując a contrario uznał, iż pozwany organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nie ustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji z uwagi na to, że dopiero przeprowadzenie obszernego postępowania dowodowego w toku postępowania przed sądem, w tym w szczególności dopuszczenie dowodu z akt osobowych ubezpieczonego oraz z zeznań świadków, pozwoliło na uznanie, że w spornych okresach wykonywał pracę w warunkach szczególnych.

SSO Monika Popielińska