Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 listopada 2015 r.

Sąd Okręgowy w S. IV Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Elżbieta Jaroszewicz

Sędziowie SO: Wanda Dumanowska, Jolanta Deniziuk (spr.)

Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Zadrożna

po rozpoznaniu w dniu 27 listopada 2015 r. w S.

na rozprawie

sprawy z powództwa D. K.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej
w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego
w S. z dnia 6 lipca 2015r., sygn. akt IX C 696/13

I.  oddala apelację,

II.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda D. K. kwotę 1200 zł (jeden tysiąc dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt IV Ca 575/15

UZASADNIENIE

Powód D. K. wniósł pozew przeciwko (...) S.A. w W. o zapłatę kwoty 28.000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną w związku z wypadkiem komunikacyjnym z dnia 28.07.2012r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty: 7000 zł od dnia 28.06.2013r. do dnia zapłaty i 21.000 zł od dnia następującego po (...) dniu od rozszerzenia powództwa, jak również o zapłatę kwoty 3.480 zł tytułem utraconego dochodu wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 28.06.2013r. do dnia zapłaty, nadto o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany (...) S.A. w W. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu.

Wyrokiem z dnia 6 lipca 2015r. Sąd Rejonowy w części uwzględnił roszczenie powoda i zasądził na jego rzecz kwotę 31.480 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 10.4780 od dnia 28.06.2013r. do dnia zapłaty, a od kwoty 21.000zł od dnia 8.05.2015r. do dnia zapłaty. W pozostałej części powództwo oddalił. W punkcie (...)zsądził na rzecz powoda kwotę 3.157,82zł tytułem zwrotu kosztów procesu zaś od pozwanego nakazał, w punkcie (...), ściągnąć kwotę 1050 zł tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów.

Sąd Rejonowy orzekł, jak wyżej w oparciu o następujący stan faktyczny:

W dniu 28.07.2012r. w G. doszło do wypadku komunikacyjnego, w wyniku którego poszkodowany został powód. Sprawca wypadku posiadał umowę w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia pojazdów OC zawartą z pozwanym. W wyniku zdarzenia powód doznał zewnętrznych obrażeń ciała w postaci (...) powierzchownego urazu (...). Powód bezpośrednio po wypadku nie odczuwał żadnych dolegliwości bólowych. Pierwszej pomocy medycznej udzielono powodowi w (...) w S.. Zalecono powodowi farmakoterapię i skierowano do poradni (...). W poradni (...)powód uzyskał skierowanie na zabiegi (...), które odbywał od 8.09.2012 do 5.10.2012r. W związku z bólem (...) powód zgłosił się do szpitala w S.. Dnia 6.02.2013r. w wykonanym (...) stwierdzono stan (...). Zalecono powodowi prowadzenie oszczędnego trybu życia, odciążenie (...), noszenieo.i stosowanie leków przeciwbólowych w razie silniejszych dolegliwości. Powód kontynuował leczenie do dnia 5.03.2013r.

Jak ustalił Sąd Rejonowy w wyniku wypadku powód doznał (...). Długotrwałym następstwem przebytego zdarzenia były u powoda: (...) Biegły ustalił długotrwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości: (...)odnośnie (...) odnośnie(...), (...)odnośnie (...). Obrażenia nie wiązały się ze znacznymi dolegliwościami (ból, cierpienie). Dolegliwości utrzymywały się(...)miesięcy. W ocenie(...)u powoda nastąpił powrót do zdrowia. Odniesione obrażenia wpływały nieznacznie na ogólną sprawność powoda. Nie ograniczały one samodzielnego poruszania się i samoobsługi. U powoda nie wystąpiła konieczność opieki. Przed wypadkiem powód nie miał problemów ze zdrowiem. Na skutek wypadku powód zaprzestał czynnego uprawiania sportów. Zaprzestał jazdy motocyklowej. Ograniczył kontakty towarzyskie z uwagi na niemożność wyczynowego uprawiania sportów.

Powód był zatrudniony w firmie (...). W związku z wypadkiem powód wykorzystał cały urlop wypoczynkowy, jak również często zwalniał się z pracy, aby odbywać rehabilitację. Powód nie otrzymał wynagrodzenia za 180 godzin w kwocie 1600 zł. Powód na przełomie 2012/2013 roku został pozbawiony premii uznaniowej w wysokości(...)dochodów miesięcznych ((...)), jak również nie uzyskał corocznej nagrody w wysokości (...)zł.

Ubezpieczyciel uznał swoją odpowiedzialność z tytułu przedmiotowego wypadku komunikacyjnego co do zasady i w ramach postępowania likwidacyjnego wypłacił powodowi kwotę 2.000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę i cierpienie, kwotę 7,20 zł tytułem refundacji kosztów kserokopii dokumentacji medycznej.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd uznał w części za uzasadnione roszczenie powoda. Jako podstawę prawną odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego Sąd wskazał art. 822 § 1 kc. Niezależnie od odszkodowania zgodnie z art. 444 kc. w zw. z art. 445 § 1 kc, Sąd przyznał poszkodowanemu w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną przez niego krzywdę. Przedmiotowe zadośćuczynienie pieniężne ma na celu przede wszystkim złagodzenie cierpień u poszkodowanego. Obejmuje ono wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne, zarówno już doznane, jak i te, które mogą wystąpić w przyszłości. Ustalając wysokość zadośćuczynienia w dodatkowej wysokości 28.000 zł, po uwzględnieniu zadośćuczynienia, Sąd I instancji posiłkował się treścią opinii biegłego z zakresu(...)– lek. med. M. K., a także oparł się na przedstawionej przez powoda dokumentacji medycznej i przesłuchania powoda. Mając na uwadze wszystkie okoliczności sprawy Sąd Rejonowy uznał za odpowiednią tytułem zadośćuczynienia pieniężnego należnego powodowi kwotę 30.000 zł. Jednocześnie mając na uwadze okoliczność, iż ubezpieczyciel w trakcie postępowania likwidacyjnego wypłacił już powodowi kwotę 2.000 zł tytułem zadośćuczynienia, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 28.000 zł z niniejszego tytułu.

Za zasadne i udowodnione Sąd I instancji uznał również żądanie zapłaty kwoty 3.480 zł tytułem utraconego dochodu. W ramach art. 444 § 1 kc powodowi przysługiwał zwrot utraconych zarobków. Powód był zatrudniony w firmie (...). W związku z wypadkiem powód wykorzystał cały urlop wypoczynkowy, jak również często zwalniał się z pracy, aby odbywać rehabilitację. Powód nie otrzymał wynagrodzenia za 180 godzin w kwocie (...) zł. Powód na przełomie 2012/2013 roku został pozbawiony premii uznaniowej w wysokości (...) dochodów miesięcznych (...)jak również nie uzyskał corocznej nagrody w wysokości (...) zł. W ocenie Sądu I instancji przedłożone przez powoda w tym zakresie dokumenty świadczą o tym, że powód na skutek niemożności wykonywania pracy jako w pełni sprawny pracownik nie osiągnął dochodu, który otrzymałby, gdyby nie doznane obrażenia w przedmiotowym wypadku.

O odsetkach orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu, na podstawie art. 481 § 1 kc w zw. z art. 817 § 1 i 2 kpc w zw. z art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych.

O kosztach postanowiono zgodnie z art. 98 § 1 i 3 kpc w zw. z art. 99 kpc w zw. z § 6 pkt. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenie przez Skarb Państwa nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Apelacje od powyższego wyroku złożył pozwany. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił naruszenie przepisów postępowania mających wpływ na wynik spraw, tj.:

- art. 232 kpc poprzez błędne przyjęcie, że strona powodowa wykazała, iż z przedstawionych okoliczności za zasadną należy uznać kwotę zadośćuczynioną w wysokości jeszcze 28.000 zł, kiedy zdaniem skarżącego jest to kwota rażąco wygórowana, a także błędne przyjęcie, iż strona powodowa wykazała wysokość odszkodowania wynikającego z utraconego wynagrodzenia,

- art. 233 kpc poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów zebranych w sprawie polegające na błędnym ustaleniu, że zakres urazów i dolegliwości uzasadniana przyznanie powodowi kwoty łącznie 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia, podczas gdy za odpowiednią kwotę należy uznać kwotę 15.000zł, i przyjęcie, że przedłożone przez powoda dowody stanowią wiarygodną podstawę do orzeczenia na jego rzecz odszkodowania z tytułu utraconego zarobku,

- art.233 kpc w zw. z art. 245 kpc w zw. z art. 232 zd. 2 kpc, poprzez przyjęcie, że zgłoszony przez powoda dowód z zaświadczenia pracodawcy jest dowodem, który w sposób wiarygodny i wyczerpujący dowodzi utraty wynagrodzenia,

-art. 328 § 2 kpc poprzez niewskazanie podstawy faktycznej i prawnej rozstrzygnięcia w zakresie zsądzonej na rzecz powoda skapitalizowanej renty z tytułu utraconych zarobków

Apelujący zarzucił nadto naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

- art. 445 kc poprzez błędną jego wykładnie i tym samym przyznanie zadośćuczynienia w nadmiernej wysokości w stosunku do krzywdy, jakiej doznał powód,

- art. 444 § 2 kc poprzez jego błędną wykładnię polegającą na zasądzeniu na rzecz powoda skapitalizowanej renty z tytułu utraconego wynagrodzenia, pomimo, że w postępowaniu nie została wykazana okoliczność niezdolności do pracy powoda oraz związana z tym utrata zarobków.

Mając powyższe na względzie apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w zakresie kwoty 18.480 zł i rozstrzygnięcie o kosztach z uwzględnieniem wyniku postępowania, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpadania.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie i zasądzanie zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności wskazać należało, że, bacząc na treść art. 382 kpc, sąd apelacyjny ma nie tylko uprawnienie, ale i obowiązek rozważenia na nowo całego zebranego w sprawie materiału oraz dokonania własnej, samodzielnej i swobodnej oceny, w tym oceny zgromadzonych dowodów (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17.04.1998r., II CKN 704/97, OSNC 1998 nr 12, poz. 214). Sąd II instancji nie ogranicza się zatem tylko do kontroli sądu I instancji, lecz bada ponownie całą sprawę, a rozważając wyniki postępowania przed sądem I instancji, władny jest ocenić je samoistnie. Postępowanie apelacyjne jest przedłużeniem procesu przeprowadzonego przez pierwszą instancję, co oznacza, że nie toczy się on na nowo.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwolił Sądowi rozpoznającemu apelację na konstatację, że wydane przez Sąd Rejonowy rozstrzygnięcie, jak i wnioski wywiedzione z przeprowadzonego postępowania dowodowego skutkujące wydaniem zaskarżonego wyroku były prawidłowe. Sąd Okręgowy nie znalazł zatem podstaw do innej, aniżeli dokonana przez Sąd Rejonowy, oceny okoliczności powoływanych przez strony w toku postępowania sądowego przed obiema instancjami.

Zważyć należało, że apelujący zgłosił w istocie dwa zarzuty. Jeden zarzut dotyczył naruszenia prawa materialnego, drugi obejmował obrazę prawa procesowego. Sąd I instancji, wbrew wywodom pozwanego, nie dopuścił się obrazy przepisów prawa materialnego oraz postępowania mających wpływ na treść wyroku oraz wnikliwie ocenił zebrany w sprawie materiał dowodowy. Argumentacja Sądu I instancji nie budzi zastrzeżeń, jako przekonująca i oparta na zasadach prawidłowego rozumowania. W pierwszej kolejności należało odnieść się do zarzutu formalnego i przytoczonych na jego uzasadnienie argumentów, albowiem dopiero brak uchybień w tym zakresie stwarza możliwość dokonania oceny prawidłowości zastosowania w sprawie norm prawa materialnego.

Dokonana przez Sąd Rejonowy ocena dowodów czyni zadość regule określonej w art. 233 § 1 kpc. Sąd Okręgowy akceptując w pełni ustalenia Sądu I instancji przyjmuje je za własne. Wspomniany wyżej przepis daje wyraz obowiązywaniu zasady swobodnej oceny dowodów, która odnosi się do wyboru określonych środków dowodowych i do sposobu ich przeprowadzenia. Mają być one ocenione konkretnie i w związku z całym zebranym materiałem dowodowym. Ocena wiarygodności i mocy dowodów jest podstawowym zadaniem sądu orzekającego, wyrażającym istotę sądzenia, a więc rozstrzygania kwestii spornych w warunkach niezawisłości, na podstawie własnego przekonania sędziego przy uwzględnieniu całokształtu zebranego materiału (orz. SN z 16 lutego 1996 r., II CRN 173/95, niepubl.). Przysługujące sądowi prawo swobodnej oceny dowodów musi być tak stosowane, aby prawidłowość jego realizacji mogła być sprawdzona w toku instancji (por. np. orz. SN z 8 sierpnia 1967 r., I CR 58/67, (...) 1968, nr 1, poz. 22). Skuteczne jednak postawienie zarzutu naruszenia przez sąd art. 233 § 1 kpc wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej, niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu (tak: SN w orz. z 6 listopada 1998 r., II CKN 4/98, LexPolonica nr 1934200, niepubl., por. również orz. SN: z 10 kwietnia 2000 r., V CKN 17/2000, LexPolonica nr 345713 (OSNC 2000, nr 10, poz. 189) oraz z 5 sierpnia 1999 r., II UKN 76/99, LexPolonica nr 346462 (OSNAPiUS 2000, nr 19, poz. 732).

W ocenie Sądu II instancji taka sytuacja nie ma miejsca w realiach rozpoznawanej sprawy. Apelujący pozwany naruszenia art. 233 § 1 upatrywał w przyjęciu przez Sąd I instancji, iż zakres urazów i dolegliwości doznanych przez powoda nie uzasadniał przyznania na jego rzecz przez Sąd I instancji zadośćuczynienia w zasądzonej wysokości, jak i przyjęciu za wiarygodne dowodów przez powoda przedstawionych na potwierdzenie jego stanowiska o słuszności żądania zwrotu utraconych zarobków. Apelujący w omawianym zakresie nie ma racji. Dokonana przez Sąd Rejonowy, wbrew właśnie zapatrywaniom pozwanego, ocena dowodów zebranych w sprawie jest prawidłowa. Strona powodowa zaoferowała szereg dowodów zaświadczających o słuszności jej roszczeń, tak w zakresie żądania zadośćuczynienia, jak i pretensji głównej dotyczącej utraconych dochodów, których to strona apelująca nie była w stanie skutecznie zakwestionować. Nie było bowiem wystarczające w istocie sprzeciwienie się przez pozwanego tymże racjom powoda. Apelujący w treści wywiedzionego środka zaskarżenia w szczególności w odniesieniu do żądania zwrotu utraconych dochodów wskazał, że przedstawione przez powoda dowody nie mogą stanowić wiarygodnej podstawy do orzeczenia na jego rzecz odszkodowania. Pozwany jednak w istocie nie wyjaśnił w sposób przekonujący, na czym opierał takie swoje stanowisko. Zdaniem natomiast Sądu Okręgowego powód sprostał swym obowiązkom dowodowym w zakresie zaakceptowanym przez Sąd I instancji, a wynikającym z przepisów art. 6 kc i art. 232 kpc.

Nie mógł ostać się również, jako bezzasadny, zarzut naruszenia przepisu art. 328 § 2 kpc, który stanowi, że uzasadnienie wyroku powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie: ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. Zdaniem Sądu Okręgowego wszystkie konkluzje Sądu Rejonowego zostały przez ten Sąd prawidłowo pod względem prawnym umotywowane – z podaniem podstaw prawnych, uzasadnieniem podstawy faktycznej oraz wskazaniem dowodów, jak i określeniem przyczyn, dla których Sąd ten jednym dowodom dał wiarę, odmawiając jej innym. Na marginesie wypada jedynie zauważyć, że o skutkującym zmianą orzeczenia Sądu I instancji naruszeniu art. 328 § 2 kpc można by mówić wtedy, gdyby uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie pozwalało skontrolować prawidłowości rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1998r., I CKN 949/97, LexPolonica nr 2050372). Taka sytuacja nie ma jednak miejsca w niniejszej sprawie. Sąd I instancji wskazał zarówno podstawę faktyczną, jak i prawną swego rozstrzygnięcia w zakresie zasądzonej na rzecz powoda kwoty tytułem odszkodowania z tytułu utraconych zarobków, w tym wprost podał, że podstawą orzeczenia w tej części jest przepis art. 444 § 1 kc. Uważna lektura uzasadnienia Sądu Rejonowego rozwiałaby wysuwane w omawianym zakresie wątpliwości apelującego pozwanego.

Sąd II instancji nie zgadza się również z argumentacją pozwanego ubezpieczyciela opartą na założeniu, że w sprawie niniejszej doszło do naruszenia wskazywanych w apelacji przepisów prawa materialnego. Zważyć należało, że zasądzone przez Sąd Rejonowy zadośćuczynienie nie było wygórowane, ani tym bardziej rażąco wygórowane, jak to w swych zarzutach apelacyjnych przedstawia strona pozwana. Sąd I instancji bardzo szczegółowo odniósł się do stylu życia powoda sprzed wypadku z dnia 27.07.2012r., akcentując aktywny, sportowy wręcz tryb jego życia. Podkreślił przy tym Sąd Rejonowy, że powód musiał z części dotychczas uprawianych sportów zrezygnować. To wszystko, w powiązaniu z długością okresu, w jakim powód odczuwał, ale i nadal odczuwa skutki wypadku powoduje, że Sąd II instancji również nie dopatruje się nieprawidłowości w zasądzeniu na rzecz powoda zadośćuczynienia w kwocie 30.000 zł pomniejszonej o kwotę 2000 zł, którą ubezpieczyciel tytułem zadośćuczynienia już powodowi wypłacił. Ustalona wysokość należnego powodowi zadośćuczynienia nie jest w żadnym razie rażąco wygórowana, a tylko takie zadośćuczynienia mogłoby mieć znaczenie dla możliwości zmiany orzeczenia pierwszoinstancyjnego. Judykatura dopuszcza bowiem korygowanie przez sąd drugiej instancji zasądzonego zadośćuczynienia tylko wtedy, gdy przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, mających wpływ na jego wysokość, jest ono niewspółmiernie nieodpowiednie, tj. albo rażąco wygórowane, albo rażąco niskie (por. wyrok SN z dnia 9 lipca 1970 r., III PRN 39/70, OSNCP 1971/3/53; wyrok SN z dnia 18 listopada 2004r, I CK 219/04, LEX nr 146356). Taka sytuacja, w przekonaniu Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie nie występuje.

Nie sposób było również zgodzić się z zarzutem apelacyjnym, iż Sąd Rejonowy nieprawidłowo wypłacił odszkodowanie z tytułu utraconych zarobków. Apelujący zarzucił, iż Sąd I instancji błędnie ocenił to żądanie przez pryzmat przepisu art. 444 § 2 kc z uwagi na brak wykazania okoliczności niezdolności powoda do pracy. Jednak na uwadze w przedmiotowej sprawie mieć należało, że nie ten przepis stanowił podstawę zasądzenia na rzecz powoda odszkodowania z tytułu utraconych zarobków. Podstawą taką był natomiast przepis art. 444 § 1 kc, który już w zdaniu pierwszym stanowi, że W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. To właśnie ten przepis, notabene wskazany wyraźnie przez Sąd Rejonowy nakazuje w przypadku niniejszej sprawy ubezpieczycielowi pokrycie wszelkich szkód, jakich doznał w związku z wypadkiem powód. Wbrew stanowisku pozwanego w sprawie chodziło zatem nie o niezdolność powoda do pracy, ale o rozmiar szkody, jaką rzeczywiście powód poniósł. Powód na omawianą okoliczność przedstawił dokument prywatny – zaświadczenie pracodawcy (k. 16), w którym to w sposób precyzyjny wskazano, jaką powód poniósł szkodę w związku ze zwolnieniami z pracy na potrzeby uczestniczenia w długotrwałej rehabilitacji, która trwała już w tym czasie(...)miesięcy, a co nie zostało zakwestionowane przez stronę pozwaną. W efekcie w ocenie Sądu II instancji brak jest podstaw do zakwestionowania stanowiska powoda opartego w szczególności na informacji jego pracodawcy o wysokości utraconego zarobku jako dowodu niewystarczającego czy niewiarygodnego dla zasądzenia w tej wysokości odszkodowania na rzecz powoda. Jeżeli bowiem strona pozwana uważała, że dokument ten nie jest wystarczającym dowodem, bądź przeczyła temu opartemu na tym dowodzie stanowisku powoda, winna była okoliczności potwierdzające jej stanowisko dowieść, w tym złożyć stosowne i przekonujące wnioski dowodowe.

Oddalając apelację w trybie art. 385 kpc, jako bezzasadną (jak w pkt(...) sentencji), Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 108 § 1 kpc o obciążeniu pozwanego na rzecz powoda w całości na zasadzie art. 98 § 1 kpc kosztami postępowania apelacyjnego ustalonymi zgodnie z art. 99 kpc i § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz.U. z 2013r., poz. 490 ze zm.) - pkt (...)sentencji.