Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

` Dnia 23 listopada 2015r.

Sąd Okręgowy w Koszalinie VI Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący SSO Marek Ciszewski (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 23 listopada 2015r. w Koszalinie

w postępowaniu uproszczonym, na posiedzeniu niejawnym

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Koszalinie

z dnia 30 czerwca 2015r. sygn. akt V GC – upr 920/14

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I. /pierwszym/, II. /drugim i III. /trzecim/ w ten sposób, że rozstrzygnięciom tam zawartym nadaje następujące brzmienie:

„I. zasądza od pozwanego - Z. D. - na rzecz powoda - Skarbu Państwa /Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe - Nadleśnictwo P. w P./ - kwotę 1606,17 zł (jeden tysiąc sześćset złotych i sześć złotych i siedemnaście groszy) z ustawowymi odsetkami:

a)  od kwoty 252,73 zł za okres od dnia 14 września 2013r. do dnia zapłaty;

b)  od kwoty 149,23 zł za okres od dnia 26 września 2013r. do dnia zapłaty;

c)  od kwoty 9,43 zł za okres od dnia 26 września 2013r. do dnia zapłaty;

d)  od kwoty 236,64 zł za okres od dnia 26 października 2013r. do dnia zapłaty;

e)  od kwoty 45,17 zł za okres od dnia 26 października 2013r. do dnia zapłaty;

f)  od kwoty 18,85 zł za okres od dnia 26 października 2013r. do dnia zapłaty;

g)  od kwoty 894,12 zł za okres od dnia 14 sierpnia 2014r. do dnia zapłaty;

a dalej idące powództwo oddala;

II. zasądza od pozwanego - Z. D. - na rzecz powoda - Skarbu Państwa /Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe - Nadleśnictwo P. w P./ - kwotę 400 zł (czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

III. nakazuje pobrać od pozwanego Z. D.- na rzecz - Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Koszalinie) kwotę 20 zł (dwadzieścia złotych) tytułem opłaty sądowego, od której zwolniony był powód;”

2.  oddala apelację w pozostałej części;

3.  zasądza od powoda - Skarbu Państwa /Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe - Nadleśnictwo P. w P./ na rzecz - pozwanego - Z. D. - kwotę 52 zł (pięćdziesiąt dwa złote) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

/-/ M. Ciszewski

Pouczenie:

W postępowaniu uproszczonym sąd może rozpoznać apelację na posiedzeniu niejawnym /art. 505 10§ 2 i 3 k.p.c./. Uzasadnienie wyroku sądu drugiej instancji może być sporządzone na wniosek strony zgłoszony w terminie tygodniowym od dnia doręczenia jego odpisu / art. 505 13§ 1 k.p.c./.

Od wydanego wyroku nie przysługuje środek odwoławczy.

UZASADNIENIE

Powód Skarb Państwa - Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo P. w pozwie z 13 sierpnia 201 r. domagał się od pozwanegoZ. D. zapłaty 2.362,17 zł wraz z odsetkami ustawowymi od kwot:

- 498,73 zł od 14 września 2013 r. do dnia zapłaty;

- 149,23 zł od 26 września 2013 r. do dnia zapłaty;

- 9,43 zł od 26 września 2013 r. do dnia zapłaty;

- 236,64 zł od 26 października 2013 r. do dnia zapłaty;

- 45,17 zł od 26 października 2013 r. do dnia zapłaty;

- 18,85 zł od 26 października 2013 r. do dnia zapłaty;

- 1.404,12 zł od dnia 14 sierpnia 2014 r. do dnia zapłaty.

Nadto powód wniósł również o zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu podano, że łączyła go z pozwanym umowa najmu pomieszczeń i dzierżawy określonych tam urządzeń. Pozwany nieterminowo regulował zobowiązania wynikające z zawartej umowy, stąd obciążony został odsetkami ustawowymi od nieterminowych płatności w wysokości 1404,12 zł, z tytułu opłaty za energię elektryczna, wodę, ścieki, sumą 459,32 zł, z tytułu konserwacji i korzystania z urządzeń na kwotę 498,73 zł, co łącznie złożyło się na żądaną pozwem sumę 2362,17 zł.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 15 października 2014 r. Sąd Rejonowy w Koszalinie orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie dowództwa w całości, oraz obciążenia powoda kosztami procesu. Pozwany domagał się:
- zwolnienia ze spłaty odsetek zasądzonych w nakazie zapłaty z tytułu nieterminowej zapłaty zobowiązań w wysokości 1.404,12 zł;

- odrzucenia żądania zapłaty odsetek od rzekomo niezapłaconych faktur VAT, które według niego zostały zapłacone w dniu 20 maja 2013 r. ((...) nr (...), (...), (...), (...), (...)) oraz faktury (...), nieznajdującej się w rejestrach księgowych pozwanego;

- oddalenie żądania powoda zapłaty należności z faktury (...) nr (...) z dnia 30.08.2014 r. na sumę 610,93 zł, gdyż nie jest dokumentem zakupu w spółce i nie figuruje w dokumentach księgowych spółki.

Wyrokiem z dnia 30 czerwca 2015 r. Sąd Rejonowy w Koszalinie V Wydział Gospodarczy:

I. zasądził od Z. D. na rzecz powoda kwotę 2.362,17 zł z ustawowymi odsetkami od:

- 498,73 zł od 14 września 2013 r. do dnia zapłaty;

- 149,23 zł od 26 września 2013 r. do dnia zapłaty;

- 9,43 zł od 26 września 2013 r. do dnia zapłaty;

- 236,64 zł od 26 października 2013 r. do dnia zapłaty;

- 45,17 zł od 26 października 2013 r. do dnia zapłaty;

- 18,85 zł od 26 października 2013 r. do dnia zapłaty;

- 1.404,12 zł od dnia 14 sierpnia 2014 r. do dnia zapłaty;

II zasądził od pozwanego na rzecz powoda 600 zł z tytułu kosztów zastępstwa procesowego;

III nakazał pobrać odZ. D.na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Koszalinie) 30 zł z tytułu opłaty, od uiszczenia której powód był zwolniony.

Wyrok został wydany po dokonaniu następujących ustaleń faktycznych.

Z. D. wraz z A. K. od 29 listopada 1995 r. prowadził działalność gospodarczą pod nazwą Firma (...) S.C. Z. D., A. K. polegającą przede wszystkim na naprawie pojazdów. Działalność ta była prowadzona wspólnie do 1 października 2013 r., kiedy to funkcjonowanie spółki cywilnej zostało zawieszone na czas określony do 31 grudnia 2014 r.

Na mocy umowy najmu i dzierżawy nr (...)zawartej w dniu 30 listopada 1995 r. pozwany wraz ze wspólnikiem najęli od Ośrodka (...) w P. pomieszczenia w P. przy ul. (...)oraz wydzierżawili wyposażenie w postaci różnego rodzaju urządzeń i narzędzi. Przedmiotem dzierżawy były m.in. wyciągarki, w szczególności dźwignice i suwnice. Z dniem 29 września 1997 r. grunty i budynki zarządzane przez (...) P. zostały przekazane w zarząd Nadleśnictwu P., w związku z czym Nadleśnictwo P. wstąpiło do umowy w charakterze Wynajmującego zamiast Ośrodka (...).

Zgodnie z treścią łączącej strony umowy i zawieranych do niej aneksów, najemcy oprócz: czynszu najmu obowiązani byli regulować szereg innych opłat, a w tym opłatę za energię elektryczną według podlicznika, opłatę za wodę i ścieki, opłatę za dozór techniczny dzierżawionych suwnic (dźwignic — elektrowyciągów). Opłata za dostawę wody i odbiór ścieków miała początkowo charakter ryczałtowy, jednak od 1 stycznia 2002 r. strony umówiły się, że będzie ona uiszczana zgodnie ze wskazaniami wodomierza. Opłaty dla pozwanych jak i dla innych najemców pomieszczeń na terenie (...) za zużycie energii elektrycznej jak i za zużycie wody oraz odbiór ścieków obliczane były w ten sposób, że przedstawiciel Nadleśnictwa, co miesiąc odczytywał wszystkie podliczniki i ustalał na tej podstawie ilość zużytych w danym miesiącu jednostek, tak przez każdego z odbiorców z osobna, jak i przez wszystkich odbiorców łącznie. W celu ustalenia ceny zużytej jednostki (tj. 1 m3 wody lub 1 kWh energii elektrycznej) ogólna suma na rachunku wystawianego przez danego dostawcę mediów dzielona była przez ogólna sumę zużytych w danym miesiącu jednostek. Tak ustalona cena zużytej jednostki mediów przemnażana była przez ilość jednostek faktycznie zużytych według wskazań podlicznika przez odbiorcę, a otrzymana w ten sposób kwota stanowiła należność, którą odbiorca (w tym pozwany najemca) winien był zapłacić tytułem zużycia danych mediów na rzecz Wynajmującego, do dokumentowane było fakturą.

W dniu 5 października 2011 r. Starosta (...) wydał decyzję o wygaśnięciu trwałego zarządu sprawowanego przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo P. w stosunku do nieruchomości, na terenie której znajdowała się baza byłego Ośrodka (...), w tym pomieszczenia najmowane pozwanym. W tej sytuacji w dniu 30 grudnia 2011 r. Nadleśnictwo P. przekazało nieruchomości stanowiące było bazę (...), Starostwu Powiatowemu w Ś., które następnie przekazało je Gminie P.. Od daty uprawomocnienia się decyzji Starosty umowa najmu i dzierżawy nr(...)w dniu 30 listopada 1995 r. w części dotyczącej najmu pomieszczeń wygasła.

W dniu 1 lutego 2012 r. Gmina P. zawarła z pozwanym Z. D., umowę najmu dotychczas zajmowanych przez niego pomieszczeń, wskazując w umowie, że koszty związane z dostarczaniem wody i energii elektrycznej najemca będzie ponosił na dotychczasowych zasadach, rozliczając się z tego tytułu z Nadleśnictwem P..

Najemca nieterminowo regulował należności z tytułu opłat za zużytą energię elektryczną oraz za dostarczoną wodę i odbiór ścieków. W związku z nieterminowym regulowaniem należności po stronie pozwanego powstał obowiązek zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie w uregulowaniu należności głównych. Na tę okoliczność powodowe Nadleśnictwo wystawiało noty odsetkowe:

- (...)z 14 kwietnia 2011 r. na kwotę 148 zł;

- (...) z 22 lipca 2011r. na kwotę 316 zł;

- (...) z 29 lutego 2012r. na kwotę 148 zł;

- (...) z 15 listopada 2013r. na kwotę 430 zł;

- (...)z 31 lipca 2014r. na kwotę 362,12 zł.

Łącznie odsetki zaległe od uregulowanych przez pozwanego należności wyniosły 1.404,12 zł.

Powstałe opóźnienie w płatnościach pozwany uzasadniał brakiem środków na pokrycie długów, co było spowodowane niespodziewaną rezygnacją ze współpracy przez wspólnika A. K.. Pozwany wniósł o umorzenie naliczonych odsetek i o odstąpienie od windykacji należności. Na potrzeby spłaty długów żona pozwanego I. D. zaciągnęła 16 maja 2011 r. kredyt gotówkowy udzielając w ten sposób pożyczki pozwanemu mężowi.

Pozwany w dniu 17 maja 2011 r. zapłacił należności objęte fakturami od nr (...) do nr (...), łącznie 18186,54 zł. Następnie pozwany zaciągnął pożyczkę w (...)w dniu 3 lipca 2013 r. na łączną kwotę 31.347,69 zł, którą to przeznaczyłem na bieżące potrzeby spółki jak i spłatę zobowiązań. Kolejnego wsparcia finansowego udzieliła małżonka pozwanego zaciągając kredyt inwestycyjny w dniu 23 lipca 2013 r.

Pozwany nie uiścił ponadto na rzecz Nadleśnictwa opłat za faktury VAT nr:

- (...) za energię elektryczną za sierpień 2013r. na kwotę 149,23 zł płatną do
25 września 2013r;

- (...) za energię elektryczną za wrzesień 2013r.na kwotę 236,64 zł płatna do
25 października 2013r. ;

- (...) za energie elektryczną za wrzesień 2013r. na kwotę 45,17 zł płatna do
25 października 2013r;

- (...) za wodę i ścieki za sierpień 2013r. na kwotę 9,43 zł płatna do
25 września 2013r.

- (...) za wodę i ścieki za wrzesień 2013r., na kwotę 18,85 zł płatna do
25 października 2013r. ;

Łączna suma opłat nie uiszczonych przez pozwanego z w/w tytułu wyniosła 459,32 zł.

W dniu 25 kwietnia 2013 r. Z. D. złożył w siedzibie Nadleśnictwa P. częściowe wypowiedzenie umowy dzierżawy urządzeń tj. w zakresie elektrowyciągów (suwnic, dźwignic): (...)o numerze fabrycznym (...) oraz (...) o numerze fabrycznym (...). Okres wypowiedzenia upłynął w dniu 31 lipca 2013 r.

Nadleśnictwo stało na stanowisku, że po zakończeniu okresu dzierżawy pozwany winien był zwrócić do Nadleśnictwa przedmiot dzierżawy, czyli oba elektrowyciągi.

W związku z tym, że tego nie uczynił fakturą VAT nr (...) z dnia 30 sierpnia 2013 r. na kwotę 610,93 zł , płatną do 14 września 2013r. Nadleśnictwo P. naliczyło pozwanemu opłatę za konserwację elektrowyciągów za kolejny miesiąc tj. sierpień 2013 r. Przedmiotowa faktura obejmowała również należność za dzierżawę urządzeń. Pozwany zwrócił fakturę - oświadczając, że kwestionuje należność za konserwację dźwignic w kwocie 246,00 zł, a uznaje jedynie należność z tytułu dzierżawy urządzeń w kwocie 364,93 zł na poczet której wpłacił 112,20 zł. Do zapłaty z faktury (...) pozostała kwota 498,73 zł.

Pomimo wezwań do zapłaty pozwany nie uregulował dochodzonych pozwem zobowiązań.

We wrześniu 2013 roku pozwany uległ wypadkowi przy pracy doznając złamania kości podudzi obu nóg. Z tego też powodu pozwany zawiesił działalności gospodarczej od 01 października 2013 roku. Pozwany jest w trakcie leczenia i rehabilitacji.

Na dzień 31 grudnia 2013r. sporządzone zostało potwierdzenie salda na kwotę 4156,02 zł. Dokument nie został zaakceptowany przez pozwanego. Był podpisany z upoważnienia pozwanego, który w tym czasie przebywał na leczeniu poza miejscem zamieszkania, przez jego żonę I. D. ze stosowną adnotacją i został zwrócony do Nadleśnictwa P..

W przesłanym do Nadleśnictwa piśmie z 7 sierpnia 2013 r. pozwany opisał problemy współpracy ze wspólnikiem, swoje kłopoty finansowe i okoliczności skutkujące koniecznością zawieszenia działalności gospodarczej. Poinformował o zapłacie 3197,97 zł, zaległych należności w dniu 20 maja 2013 r. z wyszczególnieniem zapłaty za poszczególne faktury podając ich numery.

Na podstawie takich ustaleń Sąd pierwszej instancji orzekł, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Zdaniem Sądu Rejonowego w Koszalinie okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięci sprawy były poza sporem, a ponadto zostały wykazane dokumentami, których wiarygodność nie została podważona prze żadną ze stron. Wątpliwości w postępowaniu nie budził fakt zawarcia przez strony umów najmu dzierżawy i wynikający z nich obowiązek uiszczania określonych opłat.

Pozwany nie zaprzeczył istnieniu należności wynikającej z nieterminowo zapłaconych faktur na sumę 1404,12 zł. Domagał się jednak zwolnienia przez sąd z obowiązku zapłaty tychże odsetek. Powód w piśmie z 05 grudnia 2015r. nie wyraził zgody na odstąpienie od obciążenia pozwanego odsetkami od nieterminowych płatności, jak również nie odstąpił od żądania zapłaty kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 600 zł, o co również pozwany wnosił w sprzeciwie.

Sąd Rejonowy przyjął zgodnie z art. 481 §1 K.c., że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które odpowiedzialności nie ponosi. Od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie odsetek do dłużnej sumy (art. 482 §1 K.c.). Powództwo wytoczono 13 sierpnia 2014 r., powód domagał się zaś odsetek od powyższej należności od następnego dnia, czyli od 14 sierpnia 2014 r.

W ocenie Sądu Rejonowego żądanie odstąpienia od zasądzenia odsetek oznaczało uznanie długu, stąd zasadność roszczenia w tej części nie budziła wątpliwości. Wątpliwości w tej sytuacji budził natomiast sformułowany przez pozwanego w piśmie z 3 maja 2015r. (k. 177-180) „zarzut przedawnienia odsetek" . Bieg przedawnienia, wobec uznania roszczenia przez pozwanego w sprzeciwie od nakazu zapłaty uległ już bowiem przerwaniu (art. 123 §1 pkt 2 K.c.) i zgodnie z art. 124 § 1 K.c. rozpoczął się na nowo.

Odnośnie dochodzonej sumy 958,05 zł, Sąd pierwszej instancji stwierdził, że na dzień dokonania przez pozwanego w dniu 20 maja 2014 r. wpłaty w wysokości 3.197,97 zł pozwany zalegał z zapłatą faktur na sumę 4.156,02 zł w skład której wchodziły szczegółowo wymienione tam sumy z wymienionych faktur. Powód opisał sposób zaliczenia wpłaty na poczet konkretnych faktur, na podstawie art. 451 § 3 K.c., zgodnie z którym wobec braku oświadczenia dłużnika lub wierzyciela spełnione świadczenie zalicza się przede wszystkim na poczet długu wymagalnego, a jeżeli jest kilka długów wymagalnych na poczet najdawniej wymagalnego.

Sąd pierwszej instancji uznał, że powód trafnie przyjął, iż suma należności głównych z pozycji obejmujących faktury, które pozwany miał spłacić poprzez wpłatę 20 maja 2015 r., wynosząca 3.180,16 zł, nie odpowiada sumie wpłaty wynoszącej 3.197,97 zł. W piśmie odniesiono się również do faktury VAT z 05 czerwca 2013 r., opiewającej na sumę 364,93 zł, odnośnie której pozwany stwierdził w sprzeciwie, że tylko jej nie zapłacił. Powód zwrócił jednak uwagę na błąd w numeracji tej faktury, zamiast błędnie podanego w sprzeciwie numeru (...) w rzeczywistości faktura ta miała numer (...).

Co do kwestionowanej przez pozwanego faktury nr (...) z 30 sierpnia 2013 r., którą pozwany odesłał (zwrócił Nadleśnictwu) i de facto w sprzeciwie tę właśnie należność w wysokości 610,93 zł pozwany zakwestionował, bo pozostałe jego zarzuty sprowadzają się: w istocie do innej i mniej korzystnej (niż uczynił powód) dla pozwanego kolejności zaliczenia wpłaty w wysokości 3.197,97 zł. Zdaniem Sądu Rejonowego trafnie zauważył powód, że faktura ta obejmuje należność w wysokości 246 zł za konserwację dźwignic (elektrowyciągów), którą pozwany kwestionował od samego początku, czyli od momentu, kiedy został nią obciążony oraz należność w wysokości 364,93 zł za dzierżawę maszyn i urządzeń (blednie określona w fakturze jako „bezumowne korzystanie z maszyn), którą pozwany piśmie z 16 września 2013 r. w sposób wyraźny zaakceptował. Omówiony zarzut podniesiony został dopiero w sprzeciwie od nakazu zapłaty, niejako w odpowiedzi na wytoczone powództwo i po doręczeniu mu nakazu zapłaty.

Sąd pierwszej instancji doszedł do przekonania, ze zarzut pozbawiony jest podstaw. Niekonsekwencja pozwanego uniemożliwia uznanie go za zasadny. Sąd Rejonowy przyjął również, że rację ma powód, iż suma 364,93 zł, którą wcześniej pozwany uznawał, powinna być zapłacona przez pozwanego niezależnie od faktu, czy w fakturze obejmującej tą kwotę ujęto dodatkowo sumę 246 zł, której pozwany nie uznaje. Brak było również, zdaniem sądu pierwszej instancji, przeszkód ażeby pozwany zaksięgował tj. ujawnił przedmiotową fakturę w ewidencji VAT oraz w ewidencji przychodów i rozchodów, lecz w koszty prowadzonej działalności wliczył jedynie część należności z tej faktury, czyli tę kwotę, którą akceptuje. W pozostałej zaś części pozwany mógł, co najwyżej zażądać wystawienia przez powoda faktury korygującej.

Sąd pierwszej instancji zwrócił uwagę, że powód już w pozwie wyjaśnił, iż jeśli chodzi o obciążenie pozwanego opłatą w wysokości 240 zł za konserwację dźwignic, to po zakończeniu okresu dzierżawy, czyli po dniu 31 lipca 2013 r. pozwany zgodnie z art. 705 K.c. powinien zwrócić Nadleśnictwu (dług oddawczy) przedmiot dzierżawy - oba elektrowyciągi. W związku z tym, że tego nie uczynił, Nadleśnictwo uznało, że wypowiedzenie ma charakter fikcyjny (pozorny), i dlatego omawianą fakturą VAT nr (...), z dnia 30 sierpnia2013r., powód naliczył pozwanemu opłatę za konserwację elektrowyciągów za kolejny miesiąc, czyli sierpień 2013 r. (gdyż samo takie koszty poniosło, i koszty te wykazało załączoną do pozwu fakturą).

W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku zwrócono uwagę, że pozwany nie zaprzeczył, iż posiada zaległości w stosunku do powoda, objęte żądaniem pozwu. Słuchany na rozprawie w dniu 16 czerwca 2015 r. pozwany podtrzymał stanowisko w sprawie, a powód wyjaśnił, że wytaczając powództwo uwzględniono już wpłatę pozwanego z 20 maja 2015r. szczegółowo rozliczoną, jak w piśmie z 05 grudnia 2015r.

Uzasadniając orzeczenie o kosztach Sąd Rejonowy wskazał, że powód z mocy prawa był zwolniony z obowiązku uiszczania opłat (art. 94 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). Opłata sądowa w sprawie wynosi 30 zł (art. 28 pkt 1 w/w ustawy), stąd wobec brzmienia art. 113 ust. 1 tej ustawy, kosztami sądowymi, których nie miała obowiązku uiścić strona, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Pozwany przegrał proces, stąd, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, w punkcie III wyroku nakazano pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Koszalinie) kwotę 30 zł z tytułu opłaty, od uiszczenia której powód był zwolniony.

Pozwany Z. D. wniósł apelację od wyroku sądu pierwszej instancji w części dotyczącej kwoty 858 zł tj. części skapitalizowanych odsetek w kwocie 612 zł oraz co do kwoty 246 zł za konserwację suwnic.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego - art. 117 § 2 zd. 1 K.c. poprzez uznanie, że roszczenie w wysokości 612,00 zł nie uległo przedawnieniu, podczas gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy prowadzi do odmiennych wniosków;

2. naruszenie przepisów postępowania - art. 233 K.p.c., art. 328 K.p.c. poprzez dowolne ustalenie, bez wszechstronnego rozważenia całego materiału dowodowego i pominięcie istotnych okoliczności oraz dowodów zebranych w sprawie, a w szczególności pominięcie, że pomimo pism kierowanych przez pozwanego do powoda w przedmiocie dokonania korekty faktur nie otrzymał on żadnej odpowiedzi,

3. sprzeczność ustaleń Sądu, mających wpływ na treść orzeczenia, z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegającą na przyjęciu że powód wykazał zasadność żądania kwoty 246,00 zł podczas gdy usługa konserwacji nie została wykonana.

Powód wniósł o:

1)  o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w zakresie kwoty 858 zł i orzeczenie o kosztach za obie instancje.

ewentualnie o

2)  uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania - przy uwzględnieniu kosztów postępowania odwoławczego.

W uzasadnieniu apelacji odniesiono się polemicznie do ustaleń i stwierdzeń zawartych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. W szczególności pozwany podkreślał, że Sąd Rejonowy bezpodstawnie odmówił uwzględnienia zarzutu przedawnienia odsetek. Zdaniem apelującego, w materiałach sprawy brak było również uzasadnienia dla uwzględnienia powództwa o zapłatę kwoty 246 zł za konserwację suwnic, gdyż faktycznie taka usługa nie była wykonana, a powód obciąża tą kwotą pozwanego, gdyż spóźnił się z wypowiedzeniem umowy wobec zakładu, który tę usługę miął świadczyć.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanego kosztów procesu za postępowanie apelacyjne. Według powoda apelacja jest całkowicie bezzasadna, w związku z czym nie zasługuje na uwzględnienie.

Odnosząc się do pierwszego zarzutu pozwanego podano, że w sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany nie kwestionował zasadności dochodzonego roszczenia w zakresie zaległych odsetek i istnienia po jego stronie obowiązku ich zapłaty. Pozwany wyraźnie wnosił o zwolnienie go przez sąd z obowiązku zapłaty odsetek ze względu za trudną sytuację finansową, a zarzut przedawnienia został zgłoszony dopiero w piśmie z 3 lutego 2015 r.

Jeśli zaś chodzi o fakt konserwacji dźwignic – to według powoda na dowód, że konserwacja ta została faktycznie wykonana a Nadleśnictwo poniosło jej koszt do pozwu załączona została Faktura VAT nr (...) z dnia 30 sierpnia 2013 r. wystawiona przez K. M. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego podlegała uwzględnieniu, chociaż jedynie w części.

Na wstępie należy zaznaczyć, że Sąd Okręgowy co do zasady podzielił poczynione przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne, z dwoma jednak wyjątkami. Po pierwsze o ocenie Sądu Okręgowego, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie dawał podstaw do przyjęcia, iżby wskutek uznania roszczenia odsetkowego, bieg terminu jego przedawniania uległ przerwaniu. Po wtóre, nie można było podzielić ustalenia istnienia po stronie pozwanego zobowiązania do zapłaty kwoty 246 zł za konserwację dźwignic na tej podstawie, jakoby oświadczenie pozwanego o wypowiedzeniu umowy dzierżawy, z powodu niewydania urządzeń było „pozorne”. Bliższe uzasadnienie tych odmiennych ustaleń zostanie zawarte przy omawianiu poszczególnych kwestii szczegółowych. Podstaw do głębszej zmiany lub uzupełnienia ustaleń Sąd Okręgowy nie znalazł, tym bardziej jeżeli zważyć, że same okoliczności sprawy nie były sporne między stronami, a źródłem rozbieżności była ocena prawna ustalonego stanu faktycznego. Poczynione zatem w pierwszej instancji ustalenia faktyczne, z zastrzeżeniem wyżej powołanym, stanowiły również podstawę orzeczenia Sądu Okręgowego.

Co do przedawnienia roszczenia odsetkowego, Sąd Okręgowy uznał je za uzasadnione co do kwoty łącznej 510 zł z następujących not:

-

(...)z 14 kwietnia 2011 r. na kwotę 148 zł;

-

(...) z 22 lipca 2011r. na kwotę 316 zł;

-

(...) z 29 lutego 2012r. jedynie co do kwoty 46 zł.

We wskazanych przypadkach, od chwili powstania i wymagalności roszczeń odsetkowych do daty wniesienia pozwu w sprawie (14 sierpnia 2014r.) upłynął okres 3 lat. Odsetki za opóźnienie mają charakter świadczenia okresowego, które jak wskazuje się w piśmiennictwie i judykaturze (zob. uchwała składu siedmiu sędziów SN z dnia 26 stycznia 2005 r., III CZP 42/2004 r., OSNC 2005, nr 9, poz.149) charakteryzuje zależność rozmiaru należności od upływu czasu oraz układanie się świadczeń w szereg kolejno po sobie wymagalnych należności, przy czym mają one występować w równych odstępach czasu. Pogląd o okresowym charakterze odsetek za opóźnienie opiera się na uznaniu, że okresowy charakter odsetek za opóźnienie przejawia się w tym, że z każdym dniem opóźnienia powstaje wobec dłużnika odrębne roszczenie o odsetki, które jest także od tego dnia wymagalne i od tego dnia zaczyna się przedawniać (m.in. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 5 kwietnia 1991 r., III CZP 21/91, OSNC 1991, nr 10-12, poz. 121, z dnia 9 listopada 1994 r., III CZP 141/94 M. Prawn. 1995, nr 3, s.83, uchwała składu siedmiu sędziów z dnia 26 stycznia 2005 r., OSNC 2005, nr 9, poz. 149). Zgodnie z ogólną zasadą, którą wyraża art. 118 k.c., termin przedawnienia dla roszczeń o świadczenia okresowe wynosi trzy lata. Według tej reguły, niezależnie od charakteru długu głównego, ulega przedawnieniu roszczenie o odsetki za opóźnienie.

Warunkiem zatem skuteczności dochodzenia roszczenia byłoby wykazanie przez powoda okoliczności skutkujących przerwania biegu przedawnienia. Za powód takiej przerwy Sąd Rejonowy uznaje, zawarte w sprzeciwie od nakazu zapłaty, oświadczenie pozwanego o uznaniu długu. Ocena taka wynikała z faktu, że pozwany w sprzeciwie wnosił o odstąpienie od obciążania go odsetkami. W ocenie Sądu Okręgowego pogląd ten, niezależnie od oceny, czy faktycznie oświadczenie pozwanego można interpretować za uznanie długu, jest o tyle nieuzasadnione, że uznanie w dacie wniesienia sprzeciwu, roszczenie odsetkowe było już przedawnione. Uznanie długu po upływie okresu przedawnienia nie ma wpływu na jego bieg i nie może przerwać biegu przedawnienia, gdyż przedawnienie już nastąpiło, chyba, że nastąpiło zrzeczenie się zarzutu przedawnienia. Takie zrzeczenie, chociaż nie zastrzeżono dla niego żadnej szczególnej formy, zatem może być dokonane w sposób dorozumiany, powinno być jednak jednoznaczne i nie powinno budzić wątpliwości. Jedynie wyraźne uznanie długu przedawnionego, mogłoby być uznane za zawierające w sobie zwykle dorozumiane zrzeczenie się zarzutu przedawnienia, gdyż bez tego zrzeczenia uznanie pozbawione jest racjonalnego celu.

W tym jednakże konkretnym przypadku, treści oświadczenia pozwanego w sprzeciwie nie sposób kategorycznie traktować jako uznania długu, a tym bardziej za oświadczenie o zrzeczenie się zarzutu przedawnienia.

Nie można również zgodzić się z argumentacją powoda, że wskutek spóźnionego zgłoszenia, nie w sprzeciwie, ale w piśmie stanowiącym odpowiedź pozwanego na pismo procesowe powoda z dnia 5 grudnia 2014r., pozwany utracił prawo powołania zarzutu przedawnienia na podstawie prekluzji z art. 117 § 1 K.p.c.

Sąd Okręgowy podziela przede wszystkim stanowisko doktryny jak i orzecznictwa wyrażone wprawdzie na tle prekluzji dowodowej, w sprawach gospodarczych, zachowujące jednak aktualność również aktualnie. Wskazać należy, że zarzut przedawnienia jest zarzutem prawa materialnego, a skorzystanie z tego materialnoprawnego uprawnienia pozostawione jest do swobodnego uznania uprawnionego. Gdy zarzut przedawnienia opiera się na materiale dowodowym zebranym z zachowaniem reguł prekluzji, może być podniesiony w każdym czasie, także w toku postępowania apelacyjnego. Przewidziana w przepisach prawa procesowego prekluzja nie dotyczy zatem zarzutów materialnoprawnych, które w związku z tym mogą zostać zgłoszone aż do zamknięcia rozprawy apelacyjnej, w każdej fazie postępowania. (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 7 marca 2012 r., I ACa 97/12, LEX nr 1130079 ). Według obecnego modelu prezentowania materiału procesowego pominięciu podlegają więc jedynie spóźnione twierdzenia i dowody. Nie dotyczy to zatem w szczególności zarzutów o charakterze materialnym, o ile znajdują one oparcie w materiale dowodowym, zgromadzonym w sprawie z zachowaniem przewidzianych w postępowaniu cywilnym reguł prekluzji dowodowej. Taka zaś sytuacja, miała miejsce w niniejszym postępowaniu. Tym samym zgłoszony przez pozwanego w piśmie z 3 lutego 2015 r., zarzut przedawnienia, uznać należało za dopuszczalny, a z racji jego merytorycznego wykazania, za uzasadniony. Ten stan rzeczy powodował konieczność obniżenia należności z tytułu skapitalizowanych odsetek do kwoty 894,12 zł /pkt 1. I.g wyroku/.

Zasadnie również pozwany kwestionował żądanie zapłaty kwoty 246 zł z faktury f VAT nr (...) z dnia 30 sierpnia 2013 r., która miała stanowić należność za konserwację suwnic. Zapłaty tej kwoty pozwany odmawiał od początku sporu twierdząc, że nie jest do świadczenia zobowiązany, a w apelacji dodatkowo precyzował, że powód nie wykazał nawet, iżby usługa konserwacji suwnic została wykonana.

W ocenie Sądu Okręgowego brak było podstaw do obciążenia pozwanego tą należnością w szczególności z tego względu, że powód należności tej nie dowodowo nie wykazał. Otóż trzeba zauważyć, że była to należność zapłacona przez powoda na rzecz osoby trzeciej - K. M. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...)z tytułu rzekomego wykonania usługi konserwacji dźwignic w sierpniu 2013r. Konieczność poniesienia kosztów serwisowania urządzenia obciążała pozwanego jedynie w okresie związania umową. Należy zauważyć, że według zgodnego twierdzenia stron, umowa dzierżawy urządzeń uległa rozwiązaniu z dniem 31 lipca 2013r. Odmienne twierdzenie powoda, jakoby obowiązek zapłaty przez pozwanego kwoty 246 zł miał wynikać z umowy, oparte jest wyrazem niezrozumiałego relatywizmu ocen. Na użytek zapłaty za używanie urządzeń powód twierdzi, że umowa uległa rozwiązaniu i służy mu prawo żądania należności z tytułu bezumownego korzystania przez pozwanego z rzeczy powoda, co wynika z zapisu na fakturze VAT nr (...) z dnia 30 sierpnia 2013 r., a należność za konserwację dźwignic ma wynikać z umowy, gdyż w związku z niewydaniem urządzeń po rozwiązaniu umowy „…Nadleśnictwo uznało, że wypowiedzenie ma charakter fikcyjny (pozorny)…”.

Otóż z naciskiem należy wskazać, że istnienie roszczeń może być wyłącznie wynikiem obiektywnie istniejącego stanu faktycznego, a nie subiektywnych ocen. Skoro umowa uległa rozwiązaniu z dniem 31 lipca 2013r., to nie ma podstaw do przyjmowania, iż istnieje na użytek zwrotu należności zapłaconej za określoną usługę. W konsekwencji Sąd Okręgowy nie znalazł w wykazywanych przez powoda okolicznościach podstawy do obciążenia pozwanego obowiązkiem zapłaty z kwoty 246 zł, co skutkowało koniecznością zmiany wyroku o oddalenie powództwa w tej części.

W konsekwencji powyższych ustaleń i wniosków Sąd Okręgowy, działając na podstawie art. 386 § 1 kpc zmienił zaskarżony wyrok orzekając jak w punkcie 1. Stosownie do wyniku sporu, z racji częściowego uwzględnienia powództwa /w zakresie 2/3 żądania/ na podstawie art. 100 kpc w zw. z art. 108 § 1 kpc, uległo również zmianie orzeczenie o kosztach procesu przed sądem I instancji, a także orzeczenie o nieuiszczonych kosztach sądowych / art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych/.

W pozostałej części, odnoszącej się do kwestionowania odsetek ponad kwotę 510 zł, apelacja pozwanego podlegała oddaleniu, gdyż wobec wniesienia powództwa o odsetki w dniu 14 sierpnia 2014r., okres przedawnienia odsetek z art. 118 Kc, jeszcze nie upłynął. W tym zakresie rozstrzygnięcie zostało podjęte na podstawie art. 385 kpc.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 100 kpc i art. 108 § 1 kpc stosunkowo je rozdzielając mając na uwadze stopień uwzględnienia stanowisk każdej ze stron w postępowaniu apelacyjnym i poniesione przez nie koszty procesu. Koszty powoda wyniosły 300 zł: /koszty zastępstwa prawnego/, koszty pozwanego 100 zł /opłata sądowa od apelacji/. Apelacja pozwanego została uwzględniona w zakresie 88 % wartości zaskarżenia. To oznacza, że pozwany w apelacji uległ jedynie w zakresie 12%, a zatem powinny na niego przypadać koszty w wysokości 48 zł, a poniósł 100 zł wobec czego przysługuje mu od powoda zwrot kwoty 51 zł, o czym orzeczono w punkcie 3. wyroku.

/-/M. Ciszewski