Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 listopada 2015 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSR del. Jacek Liszka

Protokolant: st. sekr. sądowy Patrycja Czarnik

po rozpoznaniu w dniu 18 listopada 2015 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania S. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 15 lipca 2015 roku nr (...)

w sprawie S. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

oddala odwołanie.

Sygn. akt IV U 839/15

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 18 listopada 2015 roku

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. decyzją z dnia 15 lipca 2015 roku odmówił S. J. prawa do emerytury. W uzasadnieniu tej decyzji Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, iż nie spełnia on warunków, od których zależy prawo do wcześniejszej emerytury w myśl art. 32 w zw. z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, gdyż na dzień 1.01.1999 r. nie udokumentował 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł S. J. domagając się jej zmiany poprzez przyznanie prawa do emerytury. Ubezpieczony stwierdził, iż przedmiotowa decyzja ZUS jest dla niego krzywdząca i niepoprawna, a w swoim piśmie procesowym z dnia 28 września 2015 roku domagał się zaliczenia oprócz lat pracy, które już organ rentowy mu zaliczył, jako pracę w warunkach szczególnych zatrudnienie od 1 lipca 1986 roku do końca grudnia 1998 roku kolejno w (...), (...) w T.,(...) w T. oraz (...)w T..

W odpowiedzi na odwołanie organ emerytalny domagał się jego oddalenia, powołując argumentację z zaskarżonej decyzji. ZUS stwierdził, że odwołujący posiada łączny staż pracy w wymiarze 28 lat 3 miesięcy i 13 dni okresów składkowych i nieskładkowych, ale nie wykazał wymaganego przepisami co najmniej 15- letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych, udowadniając jedynie 7 lat, 5 miesięcy i 21 dni.

Bezsporne między stronami było:

S. J. urodzony w dniu (...) ukończył 60 lat. Posiada na dzień 1.01.1999 r. łączny staż zatrudnienia wynoszący 28 lat 3 miesiące i 13 dni.

Nadto Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołujący pracę w (...) w T. rozpoczął w 1985 roku początkowo jako inspektor do spraw sprzętu i transportu (16.10.1985r. – 30.06.1986r.), kolejno jako mistrz do spraw transportu i sprzętu (1.07.1986r. – 31.12.1989), następnie jako starszy mistrz do spraw warsztatowych (1.01.1990 – 30.04.1996r.) i starszy mistrz do spraw warsztatu i sprzętu 1.05.1996r. – 29.02.2012r.)

Przedsiębiorstwo to zajmowało się utrzymaniem i remontami dróg i mostów. W trakcie tego zatrudnienia odwołującego się kilkakrotnie zmieniała się nazwa pracodawcy i przynależność tj. (...) w T., (...) w T. oraz (...) w T.. Niemniej jednak począwszy od 1.07.1986 roku aż do końca zatrudnienia odwołujący kierował warsztatem i jego praca wyglądała identycznie. Miał swoje biuro. Cały warsztat był pod jego nadzorem i kierownictwem, gdzie zatrudnionych było 6 osób tj: sekretarka, dwóch mechaników, ślusarz, spawacz i elektryk samochodowy. Jeden z pracowników tj., spawacz był brygadzistą.

Warsztat była to hala gdzie znajdował się kanał naprawczy oraz 2 stanowiska naprawcze bez kanału – w tym jedno mniejsze do naprawy mniejszych maszyn. W warsztacie były naprawiane zarówno samochody w tym dostawcze jak i cały sprzęt budowalny oraz duże maszyny budowlane np.: walce jak i małe maszyny ręczne np. ubijaki, przecinarki do betonu itp. Niektóre naprawy były prowadzone z użyciem kanału a inne bez jego użycia.

Dowód:

- akta ZUS,

- zeznania odwołującego się k. 50-51,

- dokumenty pracownicze k. 12-45,

- akta osobowe odwołującego

Do obowiązków odwołującego się należało min. nadzór, koordynacja, kierowanie pracami warsztatu, organizowanie napraw i obsługa techniczna pojazdu, przydział zadań dla mechaników, planowanie prac związanych z naprawami pojazdów, organizacja pracy, weryfikacja części uszkodzonych oraz zakup nowych, odpowiadanie za właściwe użytkowanie powierzonych składników majątkowych, archiwizacja dokumentów prowadzących agend itp. Zajmował się również wystawianiem kart drogowych i prowadzeniem ich ewidencji, prowadzeniem paszportyzacji wszystkich środków trwałych i sprzętu, prowadzeniem gospodarki paliwowo-smarowniczej, opracowywaniem rocznych planów i harmonogramów remontów, sporządzaniem protokołów awaryjnych, kontrolowaniem na bieżąco właściwej eksploatacji środków transportu, maszyn i urządzeń, prowadzeniem spraw dotyczących likwidacji maszyn, sprzętu i urządzeń, dopuszczaniem do pracy na poszczególnych maszynach i urządzeniach wyłącznie pracowników posiadających odpowiednie uprawnienia.

Dowód:

- akta ZUS,

- zeznania odwołującego się k. 50-51,

- dokumenty pracownicze k. 12-45,

- akta osobowe odwołującego

Dokumenty dające podstawę dla poczynienia ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie Sąd uznał za autentyczne i wiarygodne. Poza tym treść i forma tych dokumentów nie budziły zastrzeżeń i wątpliwości uczestników postępowania, nie ujawniły się też takie okoliczności, które należałoby brać pod uwagę z urzędu, a które podważałyby wiarygodność tej kategorii dowodów i godziły w ich moc dowodową od strony materialnej czy formalnej. Dokumenty urzędowe stanowiły zatem dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone (art. 244 k.p.c.), a dokumenty prywatne, że osoba która je podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245 kpc).

Wiarygodne w ocenie Sądu były zeznania odwołującego się. Korespondowały one z materiałem dowodowym dokumentacyjnym zgromadzonym w niniejszej sprawie. Depozycje te nie zawierały żadnych większych wewnętrznych sprzeczności, były logiczne i spójne. Razem z materiałem dokumentacyjnym dały pełny i jasny obraz badanej rzeczywistości.

Sąd Okręgowy rozważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem postępowania było ustalenie czy odwołującemu przysługuje prawo do emerytury w niższym wieku z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Z powyższych względów zwrócić uwagę należy na regulację zawartą w art. 184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. z 2015 roku poz. 748) zgodnie, z którą ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, tj. 60 lat życia dla mężczyzny, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (czyli w dniu 1.01.1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, tj. 25 lat dla mężczyzny.

Z kolei według art. 32 wyżej powołanej ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami (o których mowa w ust 2-3 tegoż artykułu), zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 – tj. 65 lat w przypadku mężczyzn. Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa powyżej, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych. Przepis art. 32 ust. 4 powołanej ustawy stanowi natomiast, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Za owe przepisy dotychczasowe należy uważać przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 ze zm.) wydanego na podstawie upoważnienia zawartego w art. 55 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. 1982 r. Nr 40 poz. 267 ze zm.).

Zgodnie z uchwałą składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 13 lutego 2002 roku (sygn. akt III CZP 30/2001, opubl. OSNAPiUS 2002/10 poz. 243 ) zawarte w art. 32 ust. 4 ustawy odesłanie do przepisów dotychczasowych, sankcjonujących obowiązywanie rozporządzenia, można odnosić tylko do tych przepisów rozporządzenia, które regulują materię określoną w przepisie ustawy, a więc wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk, oraz warunki, na jakich osobom wykonującym te prace przysługuje prawo do emerytury. Zachowały zatem moc przepisy § 4-8a określające wiek emerytalny i okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach pracowników wykonujących prace wyszczególnione w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia, przepisy § 9-15 określające wiek emerytalny i warunki przechodzenia na emeryturę osób zatrudnionych w szczególnym charakterze, a ponadto przepis § 3 określający ogólny wymagany okres zatrudnienia oraz przepis § 2 ust. 1 stanowiący, że okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Zgodnie zatem z § 4 rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn i ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, iż odwołujący nie spełnia wszystkich przesłanki nabycia prawa do emerytury. Otóż co prawda ukończył 60 lat, posiada wymagany okres ogólnego stażu pracy, jednak nie legitymuje się okresem pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze na stanowiskach objętych wykazem A cytowanego rozporządzenia wynoszącym co najmniej 15 lat pracy. Przeprowadzone w niniejszej sprawie dowody z dokumentów jak i zeznań odwołującego się w sposób jednoznaczny potwierdziły, iż odwołujący nie posiada 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Brak jest podstaw do zaliczenia jako pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 1 lipca 1986 roku do końca grudnia 1998 roku.

W wyroku z dnia 4.11.2008 r. (I UK 111/08) Sąd Najwyższy odnosząc się do pracy wymienionej w pkt 24, działu XIV, wykazu A do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stwierdził, iż przy ocenie dozoru inżynieryjno-technicznego jako pracy w warunkach szczególnych podstawowe znaczenie ma ustalenie jakie prace wykonywali pracownicy podwładni. Warunkiem jest tu pozytywne stwierdzenie, że jako podstawowe wykonywali prace wymienione w wykazie. Dopiero wówczas można oceniać czy określona kontrola bądź dozór stanowiły pracę w szczególnych warunkach, przy czym łącznikiem byłoby narażenie ubezpieczonego na czynniki istniejące na stanowiskach pracy podwładnych zatrudnianych w szczególnych warunkach. Warto w tym miejscu zwrócić uwagę również na orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 11.03.2009 r. (II UK 243/08), zgodnie z którym czynności obejmujące sporządzenie dokumentacji związanej z dozorem stanowią integralną część sprawowanego dozoru. Nie ma zatem podstaw do ich wyłączania i traktowania odrębnie. W sytuacji, gdy dozór inżynieryjno-techniczny jest pracą w szczególnych warunkach i praca polegająca na dozorze była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, nie ma żadnej potrzeby ustalania, ile czasu pracownik poświęcał na bezpośredni nadzór nad pracownikami, a ile na inne czynności, które również były związane z tym dozorem.

W uzasadnieniu tego orzeczenia jest mowa o rozgraniczeniu czynności bezpośredniego dozoru nad pracownikami zatrudnionymi w oczyszczalniach na stanowiskach zaliczanych do pracy w szczególnych warunkach od innych czynności bez związku z takim dozorem obejmujących choćby nadzór nad funkcjonowaniem kierowanych oczyszczalni i przepompowni ścieków, ich właściwą eksploatacją, konserwacją urządzeń, kontrolę właściwego przebiegu procesów technologicznych i prawidłowego działania poszczególnych elementów oczyszczania, prowadzenie analiz laboratoryjnych ścieków, planowanie produkcji, remontów, inwestycji i zaopatrzenia, prowadzenie statystyki, sprawozdawczości, raportów, itp. Odróżnić zatem należy czynności administracyjno - biurowe ściśle związane ze sprawowanym dozorem inżynieryjno - technicznym, stanowiące jego immanentną cechę, od czynności, które nie pozostają w żadnym związku z tym dozorem i stanowią dodatkowe obowiązki.

Odnosząc powyższe do omawianego stanu faktycznego należy stwierdzić, iż odwołujący nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych w okresie od 1.07.1986r. do 31.12.1998r. na stanowisku mistrza do spraw transportu i sprzętu, następnie jako starszy mistrz do spraw warsztatowych i starszy mistrz do spraw warsztatu i sprzętu. Nie można zasadnie twierdzić, że w tym okresie odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace o których mowa w Wykazie A Dział XIV pkt 24 rozporządzenia tj. kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. Jak wynika bowiem z jego akt osobowych i znajdujących się w nich zakresów czynności oraz z zeznań odwołującego się wykonywał on na tym stanowisku szereg czynności niezwiązanych zupełnie ze sprawowaniem bezpośredniego nadzoru inżynieryjno-technicznego jak choćby wystawianie kart drogowych i prowadzenie ich ewidencji, prowadzenie paszportyzacji wszystkich środków trwałych i sprzętu, prowadzenie gospodarki paliwowo-smarowniczej, opracowywanie rocznych planów i harmonogramów remontów, sporządzanie protokołów awaryjnych, kontrolowanie na bieżąco właściwej eksploatacji środków transportu, maszyn i urządzeń, prowadzenie spraw dotyczących likwidacji maszyn, sprzętu i urządzeń, dopuszczanie do pracy na poszczególnych maszynach i urządzeniach wyłącznie pracowników posiadających odpowiednie uprawnienia i wiele innych.

Ponadto nie wszyscy pracownicy świadczący pracę w warsztacie, których nadzorował odwołujący wykonywali pracę w warunkach szczególnych, nie wszystkie prace tam wykonywane można zaliczyć do pracy w warunkach szczególnych. Z materiału dowodowego wynika, że w warsztacie pracowało 6 osób tj: sekretarka, dwóch mechaników, ślusarz, spawacz i elektryk samochodowy. W warsztacie były naprawiane zarówno samochody w tym dostawcze jak i cały sprzęt budowalny oraz duże maszyny budowlane np.: walce jak i małe maszyny ręczne np. ubijaki, przecinarki do betonu itp. Niektóre naprawy były prowadzone z użyciem kanału a inne bez jego użycia. Prace ślusarzy, mechaników bez użycia kanału remontowego, czy elektryków nie są pracami w warunkach szczególnych. Poza sporem jest więc, że nie wszystkie prace wykonywane w warsztacie można zaliczyć do prac w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze w rozumieniu wskazanego powyżej rozporządzenia. A tym samym nadzór nie nad wszystkimi tymi pracami i pracownikami to praca o której mowa w Wykazie A, dziale XIV pkt 24 rozporządzenia. Nie bez znaczenia jest również, że jeden z pracowników był brygadzistą i to on sprawował bezpośredni nadzór nad pracownikami wykonującymi prace w warunkach szczególnych.

Mając powyższe na uwadze, działając na mocy wskazanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd oddalił odwołanie.