Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 listopada 2015 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku VIII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Przemysław Wasilewski

Protokolant Katarzyna Grecka

po rozpoznaniu w dniu 30 listopada 2015 roku

sprawy J. O.

obwinionego o czyn z art. 86 § 1 k.w.,

na skutek apelacji wniesionej przez obwinionego

od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku

z dnia 30 czerwca 2015 roku, sygnatura akt XIII W 7790/14

I.  Zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy.

II.  Zasądza od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 50,- złotych (pięćdziesiąt złotych) tytułem opłaty za drugą instancję, obciąża w/w zryczałtowanymi wydatkami za postępowanie odwoławcze w kwocie 50,- złotych (pięćdziesiąt złotych).

UZASADNIENIE

J. O. został obwiniony o to, że w dniu 27 lipca 2014 roku około godziny 12:35 na drodze krajowej (...) w miejscowości G., gmina S., kierując samochodem osobowym marki N. (...) numer rejestracyjny (...) spowodował zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że włączając się do ruchu z zatoki autobusowej wymusił pierwszeństwo przejazdu wobec jadącego w tym samym kierunku samochodu osobowego A. (...) nr rej. (...) doprowadzając do zderzenia pojazdów, tj. o wykroczenie z art. 86 § 1 k.w.

Sąd Rejonowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 30 czerwca 2015 r. w sprawie o sygn. akt XIII W 7790/14 obwinionego J. O. uznał za winnego popełnienia zarzuconego mu czynu i za to na podstawie art. 86 § 1 k.w. wymierzył karę 500 złotych grzywny.

Nadto zasądził od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 50 złotych tytułem opłaty i obciążył go pozostałymi kosztami postępowania w sprawie.

Powyższy wyrok, w całości zaskarżył obwiniony, zarzucając przedmiotowemu rozstrzygnięciu przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, sprzeczność ustaleń Sądu z treścią zebranego materiału dowodowego oraz nieuzasadnione pominięcie zgłoszonego wniosku dowodowego w zakresie opinii innego biegłego z uwagi na zmienność stanowiska biegłego, błędne ustalenia i niepełną analizę przestrzenno-ruchową stanowiącą o weryfikacji zeznań uczestników i świadków zdarzenia. Nadto kwestionował ustalenia Sądu I Instancji odnośnie włączenia się przez niego do ruchu, podczas gdy w jego ocenie pojazd był już w ruchu.

Ponadto wniósł o ponowne wezwanie świadków i uczestników zdarzenia celem doprecyzowania deklarowanych parametrów i okoliczności przebiegu zdarzenia oraz dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego z listy biegłych sądowych z wykorzystaniem symulatora komputerowego V-SIM Cyborg Idea, na okoliczność odtworzenia wzajemnego toru i kierunków ruchu pojazdów uczestniczących w zdarzeniu, prędkości i długości drogi przemieszczenia oraz oceny wpływu techniki obu kierujących na powstanie zdarzenia.

Wskazując na powyższe obwiniony wniósł o uniewinnienie go od zarzuconego mu czynu, ewentualnie o uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi I Instancji celem ponownego rozpoznania sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obwinionego jest bezzasadna i nie zasługuje na uwzględnienie.

Wbrew twierdzeniom apelującego, Sąd Okręgowy nie stwierdził uchybień, które rodziłyby wątpliwości co do merytorycznej trafności zaskarżonego wyroku. Postępowanie rozpoznawcze w niniejszej sprawie zostało przeprowadzone prawidłowo. Przede wszystkim Sąd Okręgowy nie dopatrzył się w zaskarżonym wyroku przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów oraz sprzeczności ustaleń Sądu z treścią zebranego materiału dowodowego, a w konsekwencji błędu w ustaleniach faktycznych stanowiących podstawę rozstrzygnięcia.

W ocenie Sądu Okręgowego obwiniony w złożonej apelacji przedstawia własną ocenę dowodów, którą niejako „zestawia” z oceną dowodów dokonaną przez Sąd I Instancji, przeprowadzoną w sposób prawidłowy (mając na uwadze zasady wynikające z art. 2 § 2 k.p.k., 4 k.p.k. w zw. z art. 8 k.p.w. i art. 424 § 1 k.p.k. w zw. z art. 82 § 1 k.p.w.). Sąd Rejonowy w pisemnych motywach wyroku należycie uzasadnił swoje stanowisko, w tym w kwestionowanym zakresie, wskazując przy tym – stosownie do dyspozycji art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 82 § 1 k.p.w.) – fakty, jakie uznał za udowodnione lub nie udowodnione, na jakich oparł się dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych, które w efekcie doprowadziły do skazania obwinionego za zarzucone mu wykroczenie.

Okoliczność ta zwalnia Sąd Okręgowy, zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 lipca 2003 r., sygn. akt III KK 108/02 (Lex 81194), do odnoszenia się w szerszym zakresie do wskazanych w apelacji zarzutów, gdyż byłoby to jedynie zbędnym powtórzeniem poglądów przedstawionych przez Sąd I Instancji.

Odnosząc się do zarzutów naruszenia przez Sąd I Instancji zasady swobodnej oceny dowodów należy zaznaczyć, iż przyjęta w art. 7 k.p.k. w zw. z art. 8 k.p.w. zasada swobodnej oceny dowodów nie oznacza dowolności tej oceny. Jest to ocena, która uwzględniać musi kryteria obiektywne (logika, wiedza, doświadczenie życiowe), która podlega kontroli procesowej w trybie odwoławczym, a organ w uzasadnieniu decyzji procesowej musi wyjaśnić swoje stanowisko. Swobodne przekonanie Sądu musi być oparte na całokształcie okoliczności ujawnionych w toku postępowania sądowego. Oznacza to, że Sąd rozważyć musi wszystko to, co było przedmiotem rozprawy i nie może wybierać jedynie poszczególnych fragmentów przeprowadzonych dowodów oderwanych od całości, lecz ma rozważyć każdy szczegół, a także jego znaczenie oraz stosunek do wszystkich będących w związku okoliczności. Dlatego też ustalenia faktyczne wyroku tylko wtedy nie wykraczają poza ramy swobodnej oceny dowodów, gdy poczynione zostały na podstawie wszechstronnej analizy przeprowadzonych dowodów, których ocena nie wykazuje błędów natury faktycznej czy logicznej, zgodna jest ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz prowadzi do sędziowskiego przekonania, odzwierciedleniem którego jest uzasadnienie orzeczenia (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 września 1974 r., II KR 114/74, OSNKW 1975/2/28, Lex 18929). Należy bowiem pamiętać o tym, że przekonanie sądu orzekającego o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną przepisu art. 7 k.p.k. tylko wtedy, gdy:

- jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 k.p.k. w zw. z art. 82 § 1 k.p.w.) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 § 2 k.p.k.),

- stanowi wynik rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k. w zw. z art. 8 k.p.w.),

- jest wyczerpujące i logiczne – z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego umotywowane w uzasadnieniu wyroku (art. 424 k.p.k.) (por. też wyrok Sądu Najwyższego z 03 marca 1998 roku, V KKN 104/98, Prokuratura i Prawo 1999/2/6, LEX 35095; wyrok Sądu Najwyższego z 28 kwietnia 1997 roku, IV KKN 58/97, Prokuratura i Prawo 1997/11/1, LEX 31393).

W ocenie Sądu Odwoławczego Sąd Rejonowy podczas orzekania wziął pod uwagę wszystkie te kryteria.

W tym miejscu wskazać jedynie należy, że z punktu widzenia oceny odpowiedzialności za omawiany czyn z art. 86 § 1 k.w. decydujące znaczenie ma to, czyje zachowanie doprowadziło do sytuacji kolizyjnej (chodzi o to, kto naruszył normę nakazu czy zakazu, a nie kto wtórnie powinien był sprostać wytworzonemu wcześniej zagrożeniu bezpieczeństwa). W świetle zgromadzonych w sprawie dowodów nie budzi wątpliwości, że sytuację kolizyjną spowodował obwiniony, bowiem to na nim w związku ze zmianą kierunku ruchu spoczywał obowiązek zachowania „szczególnej ostrożności”. Podkreślić należy, że warunkiem sprostania obowiązkowi szczególnej ostrożności, nałożonemu na uczestnika ruchu drogowego w sytuacjach wskazanych w ustawie (m.in. przy zmianie pasa ruchu), jest nieustająca obserwacja sytuacji na drodze, umożliwiająca percepcję wszystkich zmian i odpowiednie dostosowanie się do nich ( por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 sierpnia 2009 r., V KK 34/09, OSNKW 2009/9/81, Biul.SN 2009/9/18LEX nr 517097). Obwiniony J. O. rozpoczął zmianę kierunku jazdy w momencie, gdy był wyprzedzany z lewej strony przez samochód prowadzony przez pokrzywdzonego, doprowadzając do kolizji pojazdów, zatem swoim zachowaniem zrealizował dyspozycję art. 86 § 1 k.w.

W dalszej kolejności także za chybione należało uznać zarzuty formułowane odnośnie sporządzonej w sprawie opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego – A. B. (k. 96-103v, 111-116, 133-137v, 147v-153), w tym opinii uzupełniających. W pierwszej kolejności podnieść należy, że zdarzenie będące przedmiotem niniejszego postępowania było szczegółowo analizowane przez biegłego, który wydał w sprawie kolejno opinię pisemną (k. 96-103), dwie ustne opinie uzupełniające (k. 111-116, 147v-153) i następnie pisemną opinię uzupełniającą (k. 133-137v). Dokonana przez biegłego analiza i wnioski z niej płynące, w tym sposób jej przeprowadzania były poddane skrupulatnej kontroli zarówno Sądu I Instancji, jak i obwinionego w sprawie. Biegły odniósł się do wszystkich zarzutów (k. 118, 142) formułowanych przez obwinionego i jego obrońcę, jasno i rzeczowo wskazując na podstawy wyprowadzanych wniosków. Wskazane opinie były zatem pełne, gdyż odnosiły się do wszystkich pytań stawianych biegłemu, uwzględniały wszystkie okoliczności oraz zostały należycie i wyczerpująco uzasadnione. Zawierają one również wyjaśnienie zarzutów formułowanych na etapie postępowania odwoławczego przez apelującego, które w istocie stanowią jedynie powtórzenie zarzutów stawianych w trakcie postępowania przed Sądem I Instancji ( k. 142), tj. w przedmiocie różnic przyjętych przez biegłego odnośnie masy pojazdu obwinionego, jak również założeń w zakresie głębokości odkształceń oraz skali czasu reakcji psychometrycznej kierującego (k. 112-116, 134 -138v, 147v- 153).

W ocenie Sądu Okręgowego wymienione opinie nie są dotknięte wadami wskazywanymi w treści apelacji, a wręcz przeciwnie są pełne, rzetelne i wewnętrznie niesprzeczne. Biegły wskazał przesłanki, które doprowadziły do końcowych, kategorycznych wniosków. Wnioski te zostały też należycie uzasadnione, szczegółowo i logicznie. Przedmiotowy dowód zatem jest przekonywujący i zrozumiały, zasługiwał zatem na uwzględnienie. Zaznaczyć bowiem należy, że opinia biegłego podobnie jak inne dowody, podlega swobodnej ocenie Sądu. W tym miejscu wypada jedynie nadmienić, że skarżący podnosząc zarzut wzięcia pod uwagę przez biegłego masy pojazdu niższej, od tej jaka wynika z dowodu rejestracyjnego, czy z informacji od dealera, działa wręcz na swoją niekorzyść, bowiem zgodnie z opinią biegłego, co było podkreślane w toku toczącego się postępowania pierwszoinstancyjnego, w analizowanej sytuacji, w przypadku każdorazowego zwiększenia masy pojazdu obwinionego, zmniejszeniu uległaby prędkość kolizyjna pojazdu pokrzywdzonego (k. 112-113, 134, 147v).

Zatem w pełni należało podzielić stanowisko Sądu Rejonowego co do oceny przedstawionej przez biegłego sytuacji drogowej z udziałem obwinionego. Biegły A. B., w ocenie Sądu, rzetelnie przedstawił przebieg sytuacji drogowych z udziałem obwinionego J. O.. Dokonane analizy, w tym zachowania kierowców biorących udział w kolizji, szczegółowo uzasadnił. Jego wyliczenia i analizy, nie są dotknięte jakimkolwiek błędem. Opinie są zrozumiałe i jasne. Biegły uwzględnił wszystkie istotne dla rozstrzygnięcia konkretnych kwestii okoliczności, szczegółowo je uzasadnił.

Podczas opracowywania opinii wziął pod uwagę przebieg zdarzenia w wersji przedstawionej zarówno przez obwinionego, jak i przesłuchanych w sprawie świadków. Opiniom nie można zarzucić, iż są stronnicze. Przedstawione przez niego argumenty są logiczne i nie sposób ich podważyć. Dlatego stanowisko skarżącego, gdzie krytycznie odnosi się do sporządzonych opinii przez biegłego B. nie zasługuje na uwzględnienie.

Podobnie pozostałe argumenty podnoszone w apelacji odnośnie przebiegu zdarzenia (ustalenia odnośnie głębokości odkształceń, weryfikacja prawidłowości i braku doprecyzowania zeznań uczestników i świadków zdarzenia, w tym w zakresie wzajemnych odległości oraz wzajemnego przemieszczania się oraz przebiegu zdarzenia) to zupełnie dowolna polemika apelującego, mająca na celu wykazanie, że wbrew wszystkim dowodom zgromadzonym w sprawie, to pokrzywdzony P. W. naruszył zasady bezpieczeństwa, a nie obwiniony.

Brak jest również podstaw do ponownego przesłuchania świadków w sprawie. Przedmiotowy dowód był już w sprawie przeprowadzany, świadkowie szczegółowo opisali przebieg zdarzenia, które stało się przyczyną prowadzenia niniejszego postępowania. Ich zaś subiektywne oceny w zakresie wzajemnych odległości czy wzajemnego przemieszczania się pojazdów, wbrew pozostałym obiektywnym dowodom zgromadzonym w sprawie, w tym przede wszystkim opiniom biegłego, nie mogą być podstawą ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia.

Tym samym za w pełni niezasadny należało także uznać wniosek obwinionego w przedmiocie przeprowadzenia i dopuszczenia dowodu z opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego z listy biegłych sądowych z wykorzystaniem symulatora komputerowego V-SIM Cyborg Idea, na okoliczność odtworzenia wzajemnego toru i kierunków ruchu pojazdów uczestniczących w zdarzeniu, prędkości i długości drogi przemieszczenia oraz oceny wpływu techniki obu kierujących na powstanie zdarzenia. W judykaturze ugruntowany jest pogląd, który spotyka się z pełną aprobatą Sąd Odwoławczego, że w sytuacji gdy dowód z opinii biegłych jest przekonywujący i zrozumiały dla Sądu, który to stanowisko odpowiednio uzasadnił to fakt, iż dowód ten nie jest przekonujący dla strony, nie może stwarzać podstawy do ponownego powoływania biegłych lub zasięgania opinii nowych biegłych (por. wyrok SN z dnia 22.06.2010r., WA 13/10; wyrok SA w Krakowie z dnia 6.11.2013r., II AKa 204/13, wyrok SA w Poznaniu z dnia 30.08.2012r., II AKa 159/12, wyrok SA w Krakowie z dnia 9.12.2010r., II AKa 170/10). W szczególności zaś podstawą do powołania kolejnych biegłych, nie jest okoliczność, że strona niezadowolona z wniosków z niej płynących, wdając się samodzielnie w spekulacje myślowe natury specjalistycznej, dochodzi w rezultacie do przekonania, że wniosku natury ściśle fachowej i to w dziedzinie, w której z natury rzeczy brakuje stronie wiadomości specjalnych, są błędne (tak też SN III KR 18/71, OSNPG 1972, nr 2, poz. 33; SN V KR 180/77, OSNPG 1978, nr 4, poz. 50). W związku z powyższym niezadowolenie obwinionego z wniosków końcowych płynących z opinii sporządzonej przez biegłego A. B., nie jest wystarczającą podstawą do żądania powołania kolejnego biegłego w sprawie.

Wobec niepotwierdzenia wystąpienia w procedowaniu Sądu Rejonowego naruszenia przepisów postępowania, za chybiony Sąd Odwoławczy uznał także zarzut błędu w ustaleniach faktycznych podniesiony przez obwinionego. Zgodnie z utrwalonym w judykaturze poglądem zarzut błędu w ustaleniach faktycznych nie może sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami sądu, wyrażonymi w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, lecz musi zmierzać do wykazania, jakich konkretnych uchybień w zakresie zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego dopuścił się sąd w ocenie zebranego materiału dowodowego. Sama możliwość przeciwstawienia ustaleniom sądu orzekającego odmiennego poglądu w kwestii ustaleń faktycznych, opartego na innych dowodach od tych, na których oparł się sąd pierwszej instancji, nie może prowadzić do wniosku o popełnieniu przez sąd błędu w ustaleniach faktycznych (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 6 lutego 1992 roku, II Akr 1/92, OSA 1992/6/41, Lex 21120, wyrok Sądu Najwyższego z 22 stycznia 1975 roku, I KR 197/74, OSNKW 1975/5/58, Lex 18956). Wymogowi temu obwiniony w całości nie sprostał, ograniczając się jedynie do wskazania, że Sąd meriti dokonał sprzecznych ustaleń z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego. W żaden sposób nie wskazał jakich konkretnych uchybień w zakresie zasad logicznego rozumowania czy doświadczenia życiowego dopuścił się Sąd.

Konkludując stwierdzić należy, że wbrew twierdzeniom skarżącego, zebrany w sprawie materiał dowodowy potwierdza winę obwinionego w zakresie popełnienia przypisanego mu wykroczenia.

W tym miejscu wskazać należy, że zarówno Sąd I Instancji jak i Sąd Odwoławczy na gruncie toczącego się postępowania rozstrzygał jedynie w przedmiocie odpowiedzialności za wykroczenie J. O. i co wymaga podkreślenia tylko w ramach czynu przypisanego obwinionemu we wniosku o ukaranie. Tak więc, zadaniem Sądów rozstrzygających w niniejszym postępowaniu było wyłącznie badanie kwestii winy obwinionego odnośnie spowodowania przez niego zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym w dniu 27 lipca 2014 roku około godziny 12:35 na drodze krajowej (...) w miejscowości G., gmina S., a w efekcie doprowadzenia do zderzenia pojazdów tj. o wykroczenie z art. 86 § 1 k.w. Kwestia natomiast ewentualnej odpowiedzialności za wykroczenie (nieprawidłowe wyprzedzanie) kierującego pojazdem marki A. – P. W., a pokrzywdzonego na gruncie niniejszego postępowania, może być rozstrzygana jedynie w oddzielnym postępowaniu, bowiem w niniejszym postępowaniu wykracza ona poza ramy wniosku o ukaranie.

Zastrzeżeń w ocenie Sądu Okręgowego nie można również mieć do orzeczonej wobec obwinionego kary grzywny, bowiem jest ona adekwatna i współmierna do wagi popełnionego przez obwinionego wykroczenia, a nadto spełni stawiane przed nią cele zapobiegawcze i prewencyjne.

Nie stwierdzając innych uchybień, które mogły mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku, orzeczono, jak w pkt. I sentencji niniejszego wyroku.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy zaskarżony wyrok utrzymał w mocy.

O wysokości opłaty za postępowanie odwoławcze Sąd Okręgowy orzekł w oparciu o art. 3 ust. 1, art. 8 w zw. z art. 21 pkt 2 ustawy z dnia 23.06.1973r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. z 1983r., nr 49, poz. 223 z późn. zm.), zaś o zryczałtowanych wydatkach postępowania na podstawie § 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 10.10.2001r. w sprawie wysokości zryczałtowanych wydatków postępowania oraz wysokości opłaty za wniesienie wniosku o wznowienie postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2001r., nr 118, poz. 1269).