Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Rejonowego w Rzeszowie z dnia 21 grudnia 2015 roku

I

Na podstawie przeprowadzonych i niżej powołanych dowodów Sąd uznał za udowodnione następujące fakty:

R. Z. nosił się z zamiarem zaciągnięcia pożyczki. W tym celu nawiązał kontakt telefoniczny z przedstawicielem Banku (...) – starszym specjalistą ds. produktów kredytowych, Departament sprzedaży region południe. W wyniku tego kontaktu, R. W. w dniu 2 września 2010r. przyjechał z Oddziału Banku (...) w K., gdzie był zatrudniony do domu R. Z. w R. przy ul. (...). R. W. miał ze sobą formularz wniosku o udzielenie pożyczki gotówkowej. Obaj panowie w mieszkaniu R. Z. uzgodnili wszystkie dane potrzebne do wystąpienia z wnioskiem o udzielenie pożyczki. Formularz wniosku został wypełniony odręcznie przez R. W., we wniosku tym wskazano kwotę pożyczki 20000 zł., a następnie został podpisany przez R. Z. i R. W.. We wniosku tym zawarto oświadczenie R. Z., że jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w Wojewódzkim Szpitalu w P. jako księgowy i z tego tytułu osiąga dochód miesięczny brutto średnio za ostatnie 3 miesiące w wysokości 5000 zł. Oświadczenie to tak jak i cały wniosek, zostało podpisane przez R. Z.. Do wniosku tego dołączono wyłącznie kopię dowodu osobistego R. Z..

Dowód: częściowo wyjaśnienia oskarżonego R. Z., k.356-359, 54-56, wniosek o udzielenie pożyczki gotówkowej k.7.

W rzeczywistości, w czasie, gdy R. Z. składał oświadczenie, którego treść została zawarta we wniosku o udzielenie pożyczki gotówkowej, nie pozostawał w jakimkolwiek zatrudnieniu. Owszem, był wcześniej zatrudniony w Wojewódzkim Szpitalu w P. jako główny księgowy, lecz umowa została rozwiązana z dniem 31 sierpnia 2008r.

Dowód: pismo głównego księgowego M. Z. i zaświadczenie o zatrudnieniu k.14-16, zaświadczenie o zatrudnieniu k.20.

W okresie złożenia wniosku o pożyczkę R. Z. pozostawał na zasiłku rehabilitacyjnym.

Dowód: wyjaśnienia oskarżonego k. 356-359.

Bank negatywnie zweryfikował wniosek R. Z. o udzielenie pożyczki i odmówił udzielenia pożyczki. Powodem tego było powzięcie przez bank wiadomości, że R. Z. nie jest zatrudniony w Szpitalu Wojewódzkim w P., a więc jego oświadczenie zawarte we wniosku o udzielenie pożyczki jest fałszywe.

Dowód: częściowo zeznania K. K. k.26-27.

II

Dane osobowe oskarżonego.

Oskarżony R. Z. urodził się (...), jest żonaty i posiada jedno dorosłe dziecko. Wymieniony ma wykształcenie wyższe i z zawodu jest ekonomistą. Pozostaje bez pracy. Nie posiada dochodów ani majątku.

Dowód: oświadczenie oskarżonego k.355.

R. Z. był dotychczas karany przez sąd za przestępstwa przeciwko mieniu na karę łączną 9 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono na okres próby 2 lat.

Dowód: inf. Z K. k.434.

III

Stanowisko oskarżonego.

Oskarżony R. Z. nie przyznał się do winy. W swych wyjaśnieniach złożonych na rozprawie jak i w postępowaniu przygotowawczym potwierdził wszystkie istotne okoliczności faktyczne, które przemawiają za ustaniem, iż swoim zachowaniem zrealizował ustawowe znamiona czynu zabronionego określonego w art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk i art. 297 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 4 § 1 kk. Oskarżony bowiem przyznał, że nawiązał kontakt z przedstawicielem banku w celu zaciągnięcia pożyczki, że przedstawiciel ten przyjechał do mieszkania oskarżonego i tam został sporządzony wniosek o udzielenie pożyczki na kwotę 20000 zł. Przyznał także, że wniosek ten został podpisany przez oskarżonego. Oskarżony także przyznał, że w czasie złożenia tego wniosku nie był już zatrudniony, lecz przebywał na zasiłku rehabilitacyjnym.

IV

Ocena dowodów.

Wyjaśnienia oskarżonego w tej części należy uznać za wiarygodne, ponieważ znajdują potwierdzenie w treści wniosku o udzielenie pożyczki oraz z treści zaświadczeń wystawionych przez Szpital Wojewódzki w P., z których wynika, że był w nim zatrudniony do 31 sierpnia 2008r. w pozostałym zakresie wyjaśnienia oskarżonego nie są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy z uwagi na zakaz wynikający z art. 443 kpk, o czym niżej.

Za wiarygodne należy także uznać wyżej wymienione dokumenty w postaci pisma głównego księgowego M. Z. i zaświadczenie o zatrudnieniu k.14-16 oraz zaświadczenie o zatrudnieniu k.20. Treść tych dokumentów nie była przez nikogo kwestionowana i nie budzi wątpliwości.

Wiarygodne są także zeznania K. K. w zakresie w jakim dotyczą faktu negatywnego rozpoznania wnioski R. Z. o udzielenie pożyczki. W zakresie zaś czasu, miejsca i okoliczności sporządzenia tego wniosku zeznania te nie zasługują na wiarę. Świadek ten nie miał wiadomości dotyczących tych faktów, zaś zeznania składał w oparciu o treść dokumentów.

Wiarygodne także są zeznania H. B. i M. Z., choć nie dostarczają informacji istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

Za wiarygodne w części należało uznać zeznania R. W., choć nie sposób pominąć, że świadek ten generalnie zasłaniał się niepamięcią i zeznawał nie tyle o zaistniałych faktach co o generalnej procedurze przy przyjmowaniu przez bank wniosków o udzielenie pożyczki.

Wiarygodna w całości jest inf. z K..

V

Ocena prawna.

Mając powyższe okoliczności na uwadze, należy stwierdzić, że oskarżony R. Z. swoim zachowaniem, zrealizował ustawowe znamiona przestępstwa określonego w 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk i art. 297 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 4 § 1 kk. Ustawowe znamiona zrealizował w ten sposób, że w dniu 2 września 2010r. w R., działając w zamiarze doprowadzenia, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej w postaci pożyczki gotówkowej, do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 20.000 zł na szkodę Banku (...) S.A., za pomocą wprowadzenia w błąd, co do zatrudnienia i uzyskanych dochodów, przedłożył nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wskazanej pożyczki, w postaci oświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu w Wojewódzkim Szpitalu im. (...)w P., przy czym zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na postawę pracownika banku.

Oskarżony działał przy tym umyślnie z zamiarem bezpośrednim. Chciał osiągnąć korzyść majątkową w postaci pożyczki bankowej, przy czym środkiem do tego prowadzącym było wprowadzenie banku w błąd, co do zatrudnienia poprzez złożenie fałszywego oświadczenia w tym przedmiocie.

Dokonując wyżej wskazanych ustaleń faktycznych Sąd miał na uwadze treść pierwszego wyroku skazującego Sądu Rejonowego dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie z dnia 9 września 2011r. (XIV K 835/11/S) oraz fakt zaskarżenia go wyłącznie na korzyść oskarżonego, a także treść art. 443 kpk. Ujawnione na drugiej rozprawie głównej dowody nie pozostawiają wątpliwości, że przerobione zaświadczenie o zatrudnieniu jakie zalega na k. 3-4 zostało przez oskarżonego przesłane emailem do Oddziału Banku (...) w K. nie wcześniej jak w dniu 17 września 2010r., a więc nie w dniu 2 września 2010r. jak przyjęto w pierwszym wyroku skazującym. Oznacza to, że zachowanie oskarżonego mogło by być teoretycznie rozpatrywane jako czyn ciągły trwający od 2 września 2010r. do 17 września 2010r., co było by jednak ustaleniem mniej korzystnym od poprzednio dokonanego i jako takie zostało przez Sąd Rejonowy w Rzeszowie odrzucone.

Sąd Rejonowy w Rzeszowie ponownie rozpoznający sprawę w wyniku uchylenia poprzedniego wyroku Sądu I instancji wyłącznie na korzyść oskarżonego, związany jest zatem ograniczeniami w zakresie czynienia ustaleń faktycznych oraz wydawania rozstrzygnięć wynikającymi z art. 443 kpk. Zgodnie z tym przepisem, w razie przekazania sprawy do ponownego rozpoznania wolno w dalszym postępowaniu wydać orzeczenie surowsze niż uchylone tylko wtedy, gdy orzeczenia było zaskarżone na niekorzyść oskarżonego. Zgodnie z konsekwentnym i jednoznacznym orzecznictwem Sądu Najwyższego zakaz wydania orzeczenia surowszego niż uchylone dotyczy nie tylko skazywania na surowszą karę ale także jakiekolwiek „kompletowanie” ustawowych znamion czynu zabronionego, dodawanie do opisu czynu dodatkowych znamion, czynienie dodatkowych niekorzystnych ustaleń faktycznych i podawanie ich w uzasadnieniu wyroku, itp. Zakaz ten wiąże sąd w każdym dalszym postępowaniu także po kolejnych uchyleniach kolejnych orzeczeń pierwszej instancji. Zakaz ten może być uchylony wyłącznie w sytuacji, gdy poprzednie orzeczenie był zaskarżone na niekorzyść oskarżonego i tylko w granicach skargi oraz w wyniku uwzględnienia podniesionych zarzutów, jeżeli skarżącym był podmiot fachowy. Tytułem przykładu można powołać następujące orzeczenia: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29.05.2003r. (I KZP 14/03, OSNKW 2003/7-8/61) (...)orzeczenia surowszego" w rozumieniu art. 443 k.p.k. - po uchyleniu orzeczenia i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania - jest dopuszczalne w dalszym postępowaniu tylko wówczas, gdy uchylenie to nastąpiło na skutek uwzględnienia środka odwoławczego wniesionego na niekorzyść oskarżonego, i to jedynie w granicach zaskarżenia na niekorzyść lub gdy uchylenie orzeczenia nastąpiło z mocy samej ustawy, niezależnie od granic zaskarżenia (art. 439 § 1 pkt 1-4 k.p.k., art. 440 k.p.k.).” Pogląd ten jest konsekwentnie podtrzymywany w kolejnych orzeczeniach jak: wyrok Sądu Najwyższego z 31 maja 2005r. (V KK 443/04, LEX nr 166869) „Zakaz określony w art. 443 in principio k.p.k. rozumieć należy w ten sposób, że możliwość wydania przy ponownym rozpoznaniu sprawy orzeczenia surowszego niż uchylone warunkowana jest nie tylko tym, czy orzeczenie to było zaskarżone na niekorzyść oskarżonego, lecz także, czy wniesiony i tak ukierunkowany środek zaskarżenia został rzeczywiście rozpoznany oraz uwzględniony. Jeżeli orzeczenie było pierwotnie zaskarżone zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego, ale do jego uchylenia dochodzi wyłącznie w wyniku rozpoznania środka wniesionego na korzyść, to niewątpliwie zakaz reformationis in peius nie ulega wyłączeniu w postępowaniu ponownym.” Postanowienie Sądu Najwyższego z 20 lipca 2005r. (I KZP 20/05 OSNKW 2005/9/76) „Jeżeli wyrok nie został zaskarżony na niekorzyść oskarżonego w części dotyczącej winy, to sąd odwoławczy, wobec zakazu reformationis in peius, nie może ani dokonywać nowych ustaleń faktycznych, w tym przez zmianę opisu czynu, ani w tym celu uchylać wyroku i przekazywać sprawy do ponownego rozpoznania.” Postanowienie Sądu Najwyższego z 15 listopada 2005r. IV KK 238/05 OSNwSK 2005/1/2055): „W świetle dyspozycji art. 434 § 1 k.p.k. i art. 443 k.p.k. jako wręcz niedopuszczalne trzeba traktować uzupełnianie opisu czynu zarzucanego oskarżonemu przez wprowadzenie do niego jakichkolwiek znamion przestępstwa wymaganych przez prawo karne materialne, których ten opis nie zawierał przed zaskarżeniem orzeczenia na korzyść oskarżonego.”

Mając zatem na uwadze powyższe, Sąd Rejonowy ponownie rozpoznający sprawę nie może dokonywać jakichkolwiek ustaleń ani rozstrzygnięć, które były by bardziej niekorzystne dla oskarżonego niż poprzednio wydane. Dotyczy to także dodatkowych ustaleń faktycznych i opartym na nich kompletowaniu ustawowych znamion czynu zabronionego także w zakresie przyjęcia ewentualnego czynu ciągłego o jakim mowa w art. 12 kk.

W ocenie Sądu stopień społecznej szkodliwości popełnionego przez oskarżonego czynu należy określić jako znaczny, albowiem sprawca działał z pełną premedytacją w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.

Zdaniem Sądu, R. Z. działał będąc w pełni świadomy znaczenia swojego czynu i miał on możliwość pokierowania w tym zakresie swoim postępowaniem. Ze względu na niniejsze, jak również fakt posiadanego doświadczenia życiowego i wykształcenia, miał on więc pełną świadomość faktu złamania normy prawnej. Stopień winy wymienionego w tym zakresie ocenić należy natomiast jako znaczny.

VI

Kara i inne środki.

Mając na uwadze powyższe ustalenia Sąd uznał oskarżonego R. Ł. za winnego przypisanego mu czynu z art. art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk i art. 297 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 4 § 1 kk i na podstawie art. 14 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk w zw. z art. 4 § 1 kk, skazał go na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności. Należy także podkreślić, iż zachowanie oskarżonego było rozpatrywane w oparciu o stan prawny obowiązujący w czasie czynu, ponieważ był on względniejszy. Obecnie obowiązując ustawa karna nie pozwalała by na warunkowe zawieszenie orzeczonej kary pozbawienia wolności.

Wymierzając tę karę Sąd baczył, aby uwzględniała ona opisany wyżej znaczny stopień szkodliwości społecznej czynu i nie przekraczała również znacznego stopnia winy oskarżonego. Zdaniem Sądu dolegliwość kary określonej w wyroku jest odpowiednia dla osiągnięcia wobec R. Z. celów zapobiegawczych i wychowawczych jakie ma spełniać kara i wzbudzi w oskarżonym potrzebę przestrzegania porządku prawnego. Ponadto wymierzona kara jest odpowiednia w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, gdyż wskazuje na negatywne konsekwencje wynikające z braku poszanowania prawa.

Sąd uznał, że w przedmiotowej sprawie w stosunku do oskarżonego zachodzą przesłanki określone w art. 69 § 1 kk i art. 70 § 1 pkt 1 kk pozwalające na warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonej wobec niego kary pozbawienia wolności na okres próby 2 lat. Wymierzona R. Z. kara nie przekracza bowiem dwóch lat pozbawienia wolności. W ocenie Sądu w stosunku do oskarżonego istnieje pozytywna prognoza kryminologiczna. W przekonaniu Sądu kara pozbawienia wolności orzeczona z warunkowym zawieszeniem jej wykonania spełni wyżej wymienione cele kary między innymi spowoduje, że nie popełni on ponownie przestępstwa. Natomiast długość okresu próby jest wystarczająca do dokonania oceny czy oskarżony przestrzega porządku prawnego i czy warunkowe zawieszenie kary było zasadne.

Ponadto Sąd uznając, że sprawca osiągnął z popełnienia czynu korzyść majątkową, na podstawie art. 33 § 2 kk wymierzył oskarżonemu karę grzywny w wysokości 100 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 zł.

Orzeczona kara grzywny w myśl art. 33 § 3 kk w pełni uwzględnia stopień społecznej szkodliwości czynu popełnionego przez oskarżonego, jak również jego dochody, warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe.

Należy w tym mieszku zauważyć, że orzeczone kary są w istocie bardzo łagodne i są tożsame z karami orzeczonymi pierwszym wyrokiem skazującym Sądu Rejonowego dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie z dnia 9 września 2011r. (XIV K 835/11/S). Jest tak dlatego, że wyrok ten był zaskarżony wyłącznie na korzyść oskarżonego i z uwagi na treść art. 443 § 1 kpk.

Na podstawie art. 627 kpk oraz art. 2 ust. 1 pkt 3 i art. 3 ust. 1 ustawy o opłatach w sprawach karnych Sąd zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w kwocie 250,60 zł tytułem zwrotu wydatków oraz w kwocie 380 zł tytułem opłaty uznając, że koszty te są na tyle niskie, że pozwalają na poniesienie ich bez uszczerbku dla utrzymania niezbędnego oskarżonego.

Dnia, 11.01.2016r.

SSR Rafał Mnich

Zarządzenia:

1.  (...)

2.  (...)

3.  kal. 14 dni.

11.01.2016r. SSR Rafał Mnich