Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 listopada 2015 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Główczyński

Protokolant: star. sekr. sądowy Magdalena Pańków

po rozpoznaniu w dniu 10 listopada 2015 r. w Legnicy

sprawy z wniosku A. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne

na skutek odwołania A. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 21 maja 2015 r.

nr (...)

I.  zmienia decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 21 maja 2015 r. , nr (...) w ten sposób, że ustala, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe A. J. stanowi od 12 listopada 2014 roku kwota 3 500,00 zł brutto miesięcznie,

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. na rzecz wnioskodawczyni kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VU 733/15

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 21 maja 2015 r. nr(...)stwierdził, iż w okresie od dnia 12 listopada 2014 r. do 31 grudnia 2014 r. podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe dla A. J. jako pracownika u płatnika składek J. J. wynosi 1.680,00 zł. miesięcznie, zaś w okresie od 01 stycznia 2015 r. 1.750 zł miesięcznie. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podał, iż ustalona w umowie o pracę z dnia 12 listopada 2014 r. wysokość wynagrodzenia dla A. J. jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Powołując się na poczynione ustalenia faktyczne organ rentowy stwierdził, iż w jego ocenie wynagrodzenie winno odpowiadać minimalnemu wynagrodzeniu z uwagi na wkład pracy jaki włożyła od początku zatrudnienia (przychody z działalności nie zwiększyły się znacząco od listopada 2014 r. do stycznia 2015 r.). Powierzona ubezpieczonej praca była nieskomplikowana, mało absorbująca i nie wymaga zwiększonego nakładu pracy. Organ rentowy wyraził przekonanie, że celem zawarcia umowy o pracę z ustalonym wynagrodzeniem w kwocie 3.500 zł było uzyskanie przez A. J. wyższych świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Ustanowione do niewspółmiernego nakładu pracy i wykonywanych obowiązków wynagrodzenie narusza zasady współżycia społecznego.

W odwołaniu od powyższej decyzji wnioskodawczyni A. J. wniosła o jej zmianę poprzez ustalenie dla niej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe od 12 listopada 2014 r. w wysokości wynagrodzenia, tj. w kwocie 3.500 zł brutto, przysługującego na podstawie zawartej z płatnikiem składek umowy o pracę z dnia 12 listopada 2014 r. W uzasadnieniu odwołania podniosła, iż w ramach powierzonych jej obowiązków była odpowiedzialna za karmienie kur, dbałość o porządek w kurniku, zbieranie, czyszczenie, ważenie, sortowanie oraz sprzedaż jaj. Jej obowiązkiem było także rozwożenie jaj do stałych odbiorców, sprzedaż na miejscu oraz sprzedaż na targowisku miejskim 2 razy w tygodniu oraz obsługa kasy fiskalnej. Pracę wykonywała codziennie w godzinach od 5:00 do 16:00, z dwugodzinną przerwą. W ustalone wynagrodzenie wkalkulowane były koszty paliwa.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. wniósł o jego oddalenie, uzasadniając ten wniosek przytaczając analogiczne do zawartych w uzasadnieniu decyzji argumenty.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. J. od blisko 5 lat prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą pod firmą (...) w miejscowości K. i w ramach tej działalności prowadzi m. in. fermę drobiu, w której prowadzi hodowlę około 1000 kur niosek w tzw. wolnym wybiegu. Wraz z bratem płatnik składek prowadzi także uprawę około 100 ha gruntów ornych. Jesienią 2014 r. J. J. wygrał przetarg na odśnieżanie w ciągu dwóch sezonów, od 25 października do 30 kwietnia następnego roku, na terenie gminy (...) wiosek . Na podstawie zawartej z gminą umowy w sezonie zimowym świadczy usługi związane z odśnieżaniem i zabezpieczeniem dróg gminnych. W związku z nowymi obowiązkami płatnik składek zdawał sobie sprawę z tego, że nie poradzi sobie z prowadzeniem stada 1000 kur i to skłoniło J. J. do zatrudnienia A. J.. Przed zatrudnieniem wnioskodawczyni płatnik składek bezskutecznie poszukiwał kandydata do pracy w stadzie kur, posiadającego konieczny do dystrybucji jaj samochód.

Na podstawie zawartej w dniu 12 listopada 2014 r. w pełnym wymiarze czasu pracy umowy o pracę płatnik składek powierzył ubezpieczonej obowiązki pracownika fizycznego, sprzedawcy jaj oraz określił należne jej wynagrodzenie na kwotę 3.500 zł brutto miesięcznie.

Do obowiązków pracowniczych A. J. należy zadawanie dwa razy w ciągu dnia paszy i uzupełnianie wody, dwa razy w ciągu dnia czyszczenie gniazd, zbieranie jaj, ich czyszczenie, ważenie,

sortowanie i pakowanie, również dwa razy w ciągu dnia, sprzedaż jej w wyznaczonych punktach sprzedaży, dowóz jaj własnym transportem do wyznaczonych punktów odbioru, pozyskiwanie nowych klientów hurtowych oraz budowa sieci stałego zbytu jaj. W okresie pracy wnioskodawczyni sprzedaż detaliczna jaj wzrosła o niemal 50 %. O ile w hurcie płatnik składek uzyskiwał za jajo 0,22 – 0,25 zł, to w sprzedaży detalicznej cena jaja kształtowała się na poziomie 0,57 – 0,70 zł. Około 10 – 15 % jaj jest niesiona na ściółce i te jaja wymagają czyszczenia.

A. J. nie świadczyła pracy od 02 lutego 2015 r. gdyż z powodu zagrożonej ciąży została uznana za okresowo niezdolną do pracy i z tego powodu pracy tej nie świadczyła do chwili porodu w dniu 10 czerwca 2015 r.

W okresie niezdolności A. J. do pracy w sprzedaży jaj pomocy udzielali płatnikowi składek jego żona i syn.

Wnioskodawczyni zorientowała się o tym, że jest w ciąży, w grudniu 2014 r.

d o w ó d: zeznanie świadka J. J. , e-protokół: 00:09:00 – 00:23:00,

wyj aśnienia A. J., , e-protokół: 00:26:00 – 00:30:00,

w aktach ubezpieczeniowych: umowa o pracę, k. 6,

zakres czynności, k. 11.

J. J. jest teściem A. J..

(n i e s p o r n e)

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jest nieuzasadnione.

Stan faktyczny jest w istocie niesporny, z tym zastrzeżeniem, że w ocenie Sądu wiarygodne jest wyjaśnienie ubezpieczonej w tej części, w której podała, że nie miała w chwili zawierania umowy o pracę wiedzy o tym, że jest w ciąży.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.2013.1442 j.t.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, za których ustawa w art. 8 ust. 1 uznaje osoby pozostające w stosunku pracy. Osoby takie podlegają obowiązkowo także ubezpieczeniu chorobowemu oraz wypadkowemu – art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Przepis art. 18 ust. 1 ustawy o sus stanowi, iż dla ubezpieczonych będących pracownikami podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 (tj. przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu – między innymi zatrudnienia w ramach stosunku pracy). Ustalona w powyższy sposób podstawa wymiaru składek stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe – art. 20 ust. 1 ustawy o sus. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2012.361 j. t.) w art. 12 ust. 1 za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Na gruncie zatem wskazanych przepisów wynagrodzenie zasadnicze ubezpieczonych będących pracownikami stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe. W świetle utrwalonego orzecznictwa organ rentowy ma prawo kwestionować wysokość podstawy wymiaru składek jeżeli na podstawie ustalonych okoliczności faktycznych stwierdzi, że składka jest zawyżona w celu uzyskania przez stronę wyższych świadczeń z ubezpieczenia społecznego. W realiach rozpoznanej sprawy organ rentowy nie kwestionował faktu zatrudnienia wnioskodawczyni w ramach pracowniczego stosunku pracy, a więc nie kwestionował samego tytułu ubezpieczenia. Sąd przyjął więc, iż tytułem do ubezpieczenia była zawarta między stronami umowa o pracę.

Kwestią sporną wymagającą rozstrzygnięcia Sądu była wysokość wynagrodzenia ustalona w umowie o pracę. Organ rentowy stwierdził, iż podstawą wymiaru składek od 01 czerwca 2014r. powinno być minimalne wynagrodzenie w wysokości, od 12 listopada 2014 r. po 1.680 zł. miesięcznie, zaś od 01 stycznia 2015 r. po 1.750 zł miesięcznie, a natomiast ustalone w umowie o pracę wynagrodzenie w wysokości 3.500 zł jest zawyżone.

Mając na uwadze całokształt zebranego w sprawie materiału Sąd uznał, iż na podstawie poczynionych ustaleń kontrolnych organ rentowy niezasadnie zakwestionował ustalone przez strony stosunku pracy wynagrodzenie w kwocie 3.500 zł i nie było na tyle uzasadnionych podstaw, by należało zweryfikować podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia A. J.. Sąd w pełni podziela wyrażoną w orzecznictwie Sądu Najwyższego zasadę solidarności ubezpieczonych. Jakkolwiek przepisy prawa ubezpieczeń społecznych w swej warstwie literalnej odnoszą wysokość składek do wypłaconego wynagrodzenia, to w rzeczywistości odwołują się do takiego przełożenia pracy i uzyskanego za nią wynagrodzenia na składkę, które pozostaje w harmonii z poczuciem sprawiedliwości w korzystaniu ze świadczeń z ubezpieczenia, udzielanych z zasobów ogólnospołecznych (por. także uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2005 r., II UZP 2/05). Wynagrodzenie za pracę powinno zachowywać cechy ekwiwalentności do rodzaju, ilości i jakości świadczonej pracy oraz wymaganych kwalifikacji. Należy jeszcze raz wskazać, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych może kwestionować wysokość wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek jeżeli okoliczności sprawy wskazują, że zostało wypłacone na podstawie umowy sprzecznej z prawem, zasadami współżycia społecznego lub zmierzającej do obejścia prawa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2009 r., sygn. akt III UK 7/09).

Zebrany w sprawie materiał uzasadnia w ocenie Sądu wniosek, że jakkolwiek w dacie zawierania umowy o pracę wnioskodawczyni była już w ciąży, to w przekonaniu Sądu mogła nie mieć jeszcze o tym świadomości. Doświadczenie życiowe wskazuje bowiem, że gdyby bowiem A. J. chciała sobie zapewnić związane z ciążą świadczenia i wcześniej, jeszcze przed zawarciem umowy o pracę wiedziała o ciąży, decyzji o zawarciu umowy nie odkładałaby do listopada 2014 r. Wiarygodne w ocenie Sądu jest wyjaśnienie, że o zawarciu umowy o pracę zdecydował fakt wygrania przez płatnika składek przetargu na odśnieżanie, albowiem przetarg i zawarcie umowy o pracę zbiegły się w czasie.

Ustalona kwota wynagrodzenia za pracę nie jest w przekonaniu Sądu ze względu na zakres nie tylko formalnie powierzonych ale faktycznie realizowanych obowiązków wygórowana i nie zachodzą uzasadnione podstawy do ustalenia wynagrodzenia na poziomie obowiązującego najniższego wynagrodzenia. Należy mieć na uwadze także istotny fakt, że wychowana w środowisku wiejskim wnioskodawczyni była przygotowana do wykonywania pracy na fermie drobiu. Posiada zatem wymagane do wykonywanej pracy doświadczenie zawodowe. W tej sytuacji wskazane na uzasadnienie ustalenia na poziomie najniższego wynagrodzenia wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne argumenty nie stanowią w ocenie Sądu dostatecznej podstawy faktycznej decyzji.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd podziela uzasadnione okolicznościami sprawy przekonanie ubezpieczonej, że ustalenie przez jej teścia, płatnika składek J. J. wynagrodzenia nie miało na celu uzyskanie wysokich świadczeń z ubezpieczenia społecznego w okresie spowodowanej niezdolnością do pracy ciąży jak i później, w okresie urlopu macierzyńskiego. Wynagrodzenie to było w przekonaniu Sądu adekwatne do zakresu wykonywanych przez A. J. prac.

Mając zatem na uwadze wskazane okoliczności, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., uwzględniając uzasadnione odwołanie, zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł co do istoty sprawy oraz zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. na rzecz wnioskodawczyni koszty zastępstwa procesowego należne na podstawie art. 98 § 3 i 4 k.p.c., zgodnie z wnioskiem, w kwocie 60 zł.