Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 11 grudnia 2015 roku

Sąd Rejonowy w Słupsku, Wydział IX Cywilny, w składzie:

Przewodnicząca: SSR Ewa Reginia-Jurkiewicz

Protokolant: Karolina Gworek

po rozpoznaniu w dniu 1 grudnia 2015 roku w Słupsku

na rozprawie

sprawy z wniosku R. H., M. H., H. W. (1) i H. W. (2)

z udziałem Skarbu Państwa – Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasów Państwowych Nadleśnictwa U. w U.

o zasiedzenie

postanawia:

1)  stwierdzić, że własność nieruchomości, położonej w U., stanowiącej część działki nr (...), zapisanej na Skarb Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo U. w U., dla której Sąd Rejonowy w Słupsku prowadzi KW nr (...), o powierzchni 879 m ², oznaczonej na mapie, sporządzonej przez biegłego P. J. jako działka nr (...) w opinii z dnia 22.05.2014r., stanowiącej załącznik do niniejszego postanowienia - nabyli przez zasiedzenie:

- z dniem 1.10.2005r. H. W. (1) i H. W. (2) na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej w 1/2 części,

- z dniem 9.04.2007r. R. H. i M. H. na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej w 1/2 części;

2)  oddalić wnioski stron o zasądzenie kosztów postępowania;

3)  ustalić, że wnioskodawcy R. H. i M. H. ponoszą koszty sądowe solidarnie w połowie oraz że wnioskodawcy H. W. (1) i H. W. (2) ponoszą koszty sądowe solidarnie w połowie, przy czym szczegółowe rozliczenie kosztów postępowania pozostawić Referendarzowi sądowemu.

Sygn. akt IX Ns 451/13

UZASADNIENIE

Wnioskodawcy R. H., M. H., H. W. (1) i H. W. (2) wnieśli o stwierdzenie, że nabyli przez zasiedzenie każde małżeństwo w udziale po ½ współwłasność części nieruchomości położonej w U. oznaczonej jako część działki gruntu o numerze 110/1, o powierzchni ok. 608 m2, dla której Sąd Rejonowy w Słupsku prowadzi księgę wieczystą numer (...), której właścicielem jest Skarb Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo U. w U.. Nadto wnioskodawcy wnieśli o zasądzenie od uczestnika postępowania na ich rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych. W uzasadnieniu wniosku wnioskodawcy podnieśli, że są posiadaczami przedmiotowej nieruchomości: H. W. (1) i H. W. (2) od roku 1956 a R. H. i M. H. od roku 1964 i że objęcie w posiadanie nastąpiło w związku z zamieszkaniem na sąsiedniej nieruchomości – działce nr (...), której wnioskodawcy są współwłaścicielami. Obie nieruchomości wnioskodawcy traktowali jako całość gospodarczą, władali przedmiotową nieruchomością jak właściciele – za własne środki utwardzili cały teren, posiali trawę, wykonali utwardzoną drogę dojazdową do szamba, dbali o jej utrzymanie i konserwację, użytkowali budynki gospodarcze znajdujące się na tej działce, dokonywali nasadzeń krzewów ozdobnych. Wnioskodawcy wskazali, że łączny okres posiadania przez nich nieruchomości wynosi 30 lat.

Uczestnik postępowania Skarb Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo U. w U. wniósł o oddalenie wniosku oraz o zasądzenie od wnioskodawców na jego rzecz kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych. Uczestnik postępowania podniósł, że władanie przedmiotową częścią gruntu przez wnioskodawców miało charakter posiadania zależnego. Ponadto z ostrożności procesowej uczestnik podniósł, że wnioskodawcy byli posiadaczami w złej wierze, albowiem mieli wiedzę, iż sporna nieruchomość stanowi własność Skarbu Państwa.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

R. H. i M. H. są współwłaścicielami na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny położony w U. przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Słupsku prowadzi księgę wieczystą numer (...) (dowód: odpis zwykły księgi wieczystej nr (...) – k. 12-14).

H. W. (1) i H. W. (2) są współwłaścicielami na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny położony w U. przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Słupsku prowadzi księgę wieczystą numer (...) (dowód: odpis zwykły księgi wieczystej nr (...) – k. 15-17).

Oba opisane wyżej lokale mieszkalne znajdują się w budynku posadowionym na działce nr (...). Pierwotnie lokale te miały charakter mieszkań służbowych i stanowiły własność Skarbu Państwa w zarządzie Ministerstwa Obrony Narodowej. Powyższe lokale zostały przydzielone jako kwatery stałe powołanym do służby wojskowej H. W. (1) i R. H. odpowiednio: w dniu 26 lutego 1964 roku oraz w dniu 6 kwietnia 1964 roku. Poprzednio lokal nr (...) był zamieszkiwany przez małżonków H. i H. W. (2), którzy sprowadzili się do niego w roku 1956. W roku 2006 wnioskodawcy wykupili zajmowane lokale na własność od Wojskowej Agencji Mieszkaniowej Oddział (...) w G. (bezsporne, nadto dowód: imienny nakaz przydziału osobnej kwatery stałej nr 20/64 – k. 7, imienny nakaz przydziału osobnej kwatery stałej nr 13/64 – k. 8, pismo Dyrektora Wojskowej Agencji Mieszkaniowej Oddział (...) w G. z 20.04.2001r. – k. 9, wypis z rejestru gruntów dotyczący działki nr (...)– k. 10).

Z chwilą zamieszkania w przedmiotowym budynku wnioskodawcy objęli w posiadanie część sąsiedniego gruntu oznaczonego w ewidencji jako działka nr (...) zabudowanego wówczas jednym budynkiem gospodarczym. Wnioskodawcy wyłożyli teren wokół budynku mieszkalnego oraz budynku gospodarczego darnią. Budynek gospodarczy był wykorzystywany przez małżonków H. i H. W. (2), którzy przez pewien okres czasu trzymali w nim kury i świnie. W roku 1964 na spornym gruncie małżonkowie R. i M. H., za zgodą Komendanta Centrum Szkolenia Specjalistów Marynarki Wojennej w U. posadowili garaż oraz kemping. Na spornym terenie wnioskodawcy posiali trawę i posadzili krzewy, rozpoczęli także utwardzanie drogi dojazdowej do szamba. W 1968 roku budynek gospodarczy użytkowany przez małżonków H. i H. W. (2) zawalił się i wówczas małżonkowie H. i H. W. (2) zmienili przeznaczenie budynku z gospodarczego na domek kempingowy. W tym samym roku R. H. dobudował do swojego garażu pomieszczenie na ule i na sprzęt pszczelarski. W 1969 roku wnioskodawcy wyłożyli plac przez budynkiem i dalej utwardzali drogę dojazdową, posadzili następne krzewy ozdobne, wykonali zapory, aby zabezpieczyć budynek gospodarczy przed osuwaniem się piachu i spływem deszczu. Przez działkę nr (...) prowadzi jedyny dojazd do garażu H. W. (1) posadowionego w latach 80-tych na działce nr (...) (dowód: pismo R. H. z 24.09.2012r. – k. 81, 82, zeznania B. J. – k. 102,103, zeznania A. S. – k. 104, 105, zeznania Z. R. – k. 119, 120, opinia biegłego sądowego P. J. – k. 170, zeznania P. W. – k. 311-312, zeznania R. H. – k. 313-315, zeznania M. H. – k. 315-316).

Objęta przez wnioskodawców w posiadanie sporna część działki nr (...) ma powierzchnię 879 m2 i nie jest ogrodzona (dowód: opinia biegłego sądowego P. J. – k. 151-152, 159).

W księdze wieczystej nr (...) prowadzonej dla działki nr (...) jako właściciel nieruchomości wpisany jest Skarb Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo U. w U. (dowód: dokumenty zgromadzone w aktach księgi wieczystej KW nr (...)).

W kwietniu 2007 roku Nadleśnictwo U. w U. po raz pierwszy wezwało wnioskodawców do usunięcia naniesień na spornym gruncie. R. H. zwracał się do Nadleśnictwa U. o zawarcie umowy dzierżawcy dotyczącej użytkowanych przez niego budynków, wyrażał także wolę zakupu spornego terenu wokół budowli. Powyższe spotkało się z odmowną ze strony Nadleśnictwa U. (bezsporne, nadto dowód: pismo R. H. z 24.09.2012r. – k. 81, 82, pismo procesowe R. H. i M. H. złożone do sprawy IX C 431/12 – k. 83-86)

W dniu 30 sierpnia 2012r. Nadleśnictwo U. w U. wytoczyło powództwo o wydanie spornej nieruchomości. Sprawa została zadekretowana w tut. Sądzie pod sygn. akt IX C 431/12 (bezsporne).

Sąd zważył, co następuje:

Instytucja zasiedzenia, wedle przyjętych w orzecznictwie i literaturze poglądów, polega na nabyciu prawa przez nieuprawnionego posiadacza wskutek faktycznego wykonywania tego prawa w ciągu oznaczonego w ustawie czasu (por.: J. Ignatowicz, Prawo rzeczowe, wyd. 5, Warszawa 1994, str. 107; E. Janeczko, Zasiedzenie, wyd. 3, Zielona Góra 2002, str. 11; A. Kunicki, Zasiedzenie w prawie polskim, Warszawa 1964, str. 13; Z. K. Nowakowski, Prawo rzeczowe. Zarys wykładu, Warszawa 1969, str. 91).

W drodze zasiedzenia nabyć można m.in. prawo własności. Do nabycia prawa własności w drodze zasiedzenia prowadzi łączne spełnienie dwóch przesłanek, o których mowa w art. 172 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (§ 1). Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze (§ 2).

Zważyć należy, że zasiedzenie jest sposobem nabycia własności przez upływ czasu. Zgodnie z art. 172 k.c. przesłankami nabycia własności w drodze zasiedzenia są: samoistne posiadanie nieruchomości oraz upływ czasu przewidzianego w ustawie, przy czym przepis art. 172 k.c. łączy wymagany dla nabycia własności nieruchomości w drodze zasiedzenia upływ czasu z kwalifikacją posiadania według kryterium dobrej lub złej wiary posiadacza w chwili uzyskania przez niego posiadania. W przypadku posiadania w dobrej wierze do zasiedzenia wystarczy upływ 20 lat, zaś w przypadku złej wiary konieczne jest posiadanie przez okres co najmniej 30 lat. Decydująca jest przy tym dla każdego terminu tylko chwila uzyskania posiadania, wobec czego późniejsze od tej chwili okoliczności powodujące, że samoistny posiadacz stał się posiadaczem w złej wierze, nie mają już znaczenia i nie powodują przedłużenia terminu.

Odnosząc się do pierwszej z w/w przesłanek wyjaśnienia wymaga, iż zgodnie z art. 336 kc posiadaczem samoistnym rzeczy jest ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel.

Posiadanie samoistne charakteryzuje się tym, że posiadacz włada rzeczą w takim zakresie, jak to czyni właściciel, wykorzystując taką faktyczną możliwość władania rzeczą, do jakiej właściciel jest uprawniony (vide: orzeczenie SN z 7 maja 1986 r., III CRN 60/86, OSNCP 9/87, poz. 138). Tylko ten bowiem, kto rzeczą faktycznie włada z zamiarem władania dla siebie jest jej posiadaczem samoistnym. Wola nie może być przy tym ukryta, a zatem chodzi tu o jawny dla otoczenia, niedwuznaczny zamiar. Tylko taka wola posiadania „jak właściciel”, a więc traktowanie siebie jak właściciela, jest zasadniczym elementem posiadania prowadzącego do zasiedzenia. Posiadanie samoistne może mieć miejsce nie tylko wtedy, gdy posiadacz jest przekonany o swoich uprawnieniach właściciela, ale także wtedy, gdy wie, że nie jest właścicielem, ale chce posiadać rzecz tak, jakby nim był. Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 7 kwietnia 1994 r., III CRN 18/94 (nie publ.) stwierdził, że posiadanie samoistne może mieć miejsce nie tylko wtedy, gdy posiadacz jest przekonany o swoich uprawnieniach właściciela, ale także wtedy, gdy wie, że nie jest właścicielem, ale chce posiadać rzecz tak, jakby nim był.

Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd ustalił, że wnioskodawcy zaczęli władać sporną częścią nieruchomości jak posiadacze samoistni od czasu kiedy zamieszkali w budynku położonym obecnie przy ulicy (...) podejmując na nieruchomości szereg czynności właścicielskich, m.in. utwardzili teren, wybudowali kempingi, posadowili garaż, zabezpieczyli teren za kempingami, zasiali trawę i dokonywali nasadzeń krzewów. Nieruchomość ta była wówczas własnością państwową. Wnioskodawcy nie zwracali się do nikogo o zgodę na korzystanie ze spornego gruntu i pomieszczeń położonych poza budynkiem mieszkalnym, nie płacili również żadnego czynszu za te pomieszczenia i grunt. Z zeznań stron oraz świadków wynika, że każdy z mieszkańców zajął dla siebie kawałek nieruchomości m.in. na drogę dojazdową i pomieszczenia gospodarcze, które „należały” do budynku mieszkalnego. Co istotne, ani dowódca jednostki wojskowej, ani Wojskowa Agencja Mieszkaniowa, która w późniejszych latach przejęła zarząd nad sporną nieruchomością, ani nawet uczestnik postępowania nie ingerowali w żaden sposób w fakt użytkowania przez wnioskodawców pomieszczeń gospodarczych i gruntu, nie zabraniali takiego korzystania z nieruchomości. Powyższe w ocenie Sądu niezbicie dowodzi, iż wnioskodawcy traktowali się jak właściciele spornego gruntu uznając, że teren ten przynależał do przydzielonych im kwater.

Ponieważ zeznania stron korespondują z zeznaniami świadków, którzy potwierdzili fakt korzystania przez wnioskodawców w opisany wyżej sposób z gruntu i zabudowań gospodarczych położonych obok budynku mieszkalnego oraz sposób w jaki weszli w ich posiadanie, uznać należy je za wiarygodne i mogące stanowić podstawę ustaleń faktycznych. Wbrew stanowisku uczestnika postępowania nie można natomiast przyjąć, że wnioskodawcy byli posiadaczami zależnymi przedmiotowego gruntu wraz z zabudowaniami gospodarczymi.

Zważyć należy, że zgodnie z art. 339 k.c. domniemywa się, że ten, kto rzeczą faktycznie włada, jest posiadaczem samoistnym. Skoro przez cały okres faktycznego władania przedmiotową nieruchomością przez wnioskodawców nikt nie kwestionował tego władztwa, to skutkiem tego jest wynikające z art. 339 k.c. domniemanie, że byli oni samoistnymi posiadaczami nieruchomości. Uczestnik nie obalił natomiast tego domniemania, co wynika z powyższych rozważań.

Podkreślić należy, iż utraty statusu posiadacza samoistnego nie powoduje również wyrażana przez niego wobec właściciela wola odkupienia nieruchomości, bądź zawarcia innej umowy, uprawniającej do korzystania z zabudowań, bowiem takie zachowanie nie ma wpływu na zamiar władania nią w charakterze właściciela, a świadczy jedynie o tym, że posiadacz ma świadomość braku tytułu prawnego do nieruchomości i zmierza do jego wcześniejszego uzyskania od jej ewentualnego zasiedzenia w przyszłości (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 października 2011 r., III CSK 251/10, Lex nr 1095830; orz. Sądu Najwyższego z dnia 28 września 1999r. w sprawie I CKN 430/98). A zatem okoliczność, iż wnioskodawcy wyrażali wolę wydzierżawienia terenu, albo jego zakupu nie pozbawia ich przymiotu samoistnych posiadaczy.

W ocenie Sądu, wnioskodawcy, korzystając z opisanej we wniosku nieruchomości, czynili to w taki sposób jakby była ona ich własnością (nie pytali nikogo o zgodę na korzystanie z niej, nie ustalali z nikim sposobu korzystania, decydowali o przeznaczeniu gruntu, budowie na niej nowych pomieszczeń bądź rozbiórce starych, nie opłacali żadnego czynszu), chociaż wiedzieli, że nie są właścicielami. Prośby zaś wnioskodawców o zgodę kierowane do Dowódcy jednostki wojskowej nie mogą być traktowane jako prośby o zgodę na korzystanie z nieruchomości, lecz stanowiły one konieczność wynikającą ze stosunku podległości służbowej. Wnioskodawca R. H. wyjaśniał, że trzeba było nawet pytać dowódcę o zgodę na hodowanie kanarków. Świadomość wnioskodawców, że nie przysługuje im prawo własności wynika w sposób oczywisty z ich twierdzeń i zeznań i przesądza o uznaniu ich za posiadaczy w złej wierze. Dobra wiara polega bowiem na błędnym, ale w danych okolicznościach usprawiedliwionym przekonaniu posiadacza nieruchomości, że przysługuje mu wykonywane przez niego prawo (vide Komentarz do art. 7 Kodeksu cywilnego [w:] K. Piasecki, Kodeks cywilny. Księga pierwsza. Część ogólna. Komentarz, Zakamycze, 2003). Skoro z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że wnioskodawcy mieli świadomość, że nieruchomość nie jest ich własnością, to nie można przyjąć, by władali nią w dobrej wierze.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że okres potrzebny do zasiedzenia nieruchomości wynosi 30 lat.

W momencie gdy wnioskodawcy weszli w posiadanie nieruchomości objętej wnioskiem obowiązywał art. 177 k.c. wyłączający możliwość zasiedzenia nieruchomości będących przedmiotem własności państwowej. Przepis ten został skreślony z dniem 1 października 1990 r. na mocy ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. (Dz. U. Nr 55, poz. 321) nowelizującej Kodeks cywilny. Zgodnie z art. 10 w/w ustawy, jeżeli przed dniem wejścia w życie wymienionej ustawy istniał stan, który według przepisów dotychczasowych wyłączał zasiedzenie nieruchomości, a według przepisów obowiązujących po wejściu w życie tej ustawy prowadzi do zasiedzenia, zasiedzenie biegnie od dnia wejścia jej w życie, przy czym termin ten ulega skróceniu o czas, w którym powyższy stan istniał przed wejściem w życie ustawy, lecz nie więcej niż o połowę. A zatem bieg zasiedzenia nieruchomości w niniejszej sprawie rozpoczął się od dnia 1 października 1990r.

Wnioskodawcy H. W. (1) i H. W. (2) objęli nieruchomość w posiadanie w 1956 roku (uczestnik nie zakwestionował tej daty wskazanej we wniosku), zatem mają prawo doliczenia do okresu swojego posiadania maksymalnego możliwego do zaliczenia okresu posiadania przed dniem 1.10.1990 r., tj. 15 lat. Wnioskodawcy W. nabyli zatem przez zasiedzenie własność nieruchomości z dniem 1 października 2005 r. do majątku objętego ich wspólnością majątkową małżeńską w 1/2 części. W ocenie Sądu może dojść również do nabycia udziałów we współwłasności nieruchomości. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w uchwale z 26 stycznia 1978 r., III CZP 96/77 (OSNCP 11/78, poz. 195), do nabycia udziałów we współwłasności dochodzi wówczas, gdy nieruchomość była przedmiotem prowadzącego do zasiedzenia współposiadania dwóch lub więcej osób (tak samo w orzeczeniu z 21 sierpnia 2003r., III CKN 573/2001 (Biul. SN 6/04, s. 38).

Wnioskodawcy R. H. i M. H. objęli zaś nieruchomość w posiadanie w dniu 6.04.1964r. (uczestnik nie zakwestionował również tej daty wskazanej we wniosku). Mając na uwadze fakt, że wnioskodawcy H. władali nieruchomością od 6.04.1964r. wnioskodawcy ci mają prawo doliczenia do okresu swojego posiadania okres posiadania przed dniem 1.10.1990 r. tj. 13 lat, 5 miesięcy i 22 dni. Wnioskodawcy nabyli zatem przez zasiedzenie własność nieruchomości z dniem 9.04.2007r. (30 lat minus 13 lat, 5 miesięcy i 22 dni, tj. 16 lat, 6 miesięcy i 8 dni od dnia 1.10.1990r.) do majątku objętego ich wspólnością majątkową małżeńską w 1/2 części.

Podkreślić należy, że wnioskodawcy nabyli przez zasiedzenie część nieruchomości stanowiącej działkę nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Słupsku prowadzi księgę wieczystą nr (...). Część ta stanowiąca obszar posiadania wnioskodawców została zaznaczona na mapie stanowiącej załącznik do opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji P. J. (k. 159 akt sprawy) linią w kolorze czerwonym oraz numerem 110/4. W ocenie Sądu, opinia biegłego spełnia wymogi określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7.12.2004 r. w sprawie sposobu i trybu dokonywania podziałów nieruchomości (Dz.U.2004 r. Nr 268, poz. 2663), w szczególności wskazane w § 9 ust. 1. Mapa zawiera bowiem m.in. granice nieruchomości podlegającej podziałowi, jej powierzchnię oraz powierzchnię projektowanej do wydzielenia działki przedstawioną w kolorze czerwonym, a także przedstawione w kolorze czerwonym granice i oznaczenie projektowanej do wydzielenia działki gruntu. W ocenie Sądu są to najbardziej istotne elementy pozwalające na identyfikację przedmiotu zasiedzenia.

Co prawda uczestnik złożył zastrzeżenia do przedmiotowej opinii biegłego, podnosząc, iż biegły niezasadnie zawyżył o 271 m2 powierzchnię spornej działki posiadanej przez wnioskodawców w stosunku do powierzchni ustalonej przez siebie w opinii wydanej na potrzeby innej sprawy toczącej się w tut. Sądzie między tymi samymi stronami, jednakże biegły w sposób wyczerpujący i przekonujący ustosunkował się do tych zarzutów wskazując, iż różnica w wyliczonych powierzchniach wynika z faktu, iż sporządzając opinię w sprawie o sygn. akt IX C 431/12 nie uwzględnił okoliczności, iż użytkownik garażu znajdującego się na działce nr (...) nie ma innej możliwości wjazdu do garażu jak poprzez działkę nr (...), a ponadto konieczne stało się uwzględnienie takiego pasa przestrzeni wokół budynków, który umożliwi użytkownikom korzystanie z tych naniesień (wykonanie prac konserwatorskich, elewacji lub dachu budynków). Sąd miał przy tym na uwadze, że wnioskodawcy faktycznie korzystają z pasa gruntu położonego za budynkami, o czym świadczą widoczne na tym terenie ślady.

Reasumując Sąd uznał, że opinia jest wiarygodna i zasługuje na uwzględnienie, dlatego też oparł na niej swe ustalenia co do zakresu granic i powierzchni gruntu znajdującego się w posiadaniu wnioskodawców.

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł jak w punkcie 1 sentencji postanowienia.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. zgodnie z obowiązującą w postępowaniu nieprocesowym zasadą, że każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie brak jest podstaw do odstąpienia od powyższej zasady.

Na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. Sąd obciążył wnioskodawców nieuiszczonymi kosztami sądowymi, bowiem koszty opinii biegłego uznać należy za koszty obciążające wnioskodawców, albowiem w ich interesie dowód ten został przeprowadzony.