Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II Ca 413/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 3 grudnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:

SSO Wojciech Vogt (spr.)

Sędziowie:

SSO Marian Raszewski

SSO Janusz Roszewski

Protokolant:

st. sekr. sąd. Elżbieta Wajgielt

po rozpoznaniu w dniu 3 grudnia 2015 r. w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z powództwa Ł. C.

przeciwko T. C.

o ustanowienie rozdzielności majątkowej

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Kępnie VIII Zamiejscowego Wydziału Rodzinnego i Nieletnich z siedzibą w O.

z dnia 20 kwietnia 2015r. sygn. akt VIII RC 158/13

1. oddala apelację

2. zasądza od T. C. na rzecz Ł. C. kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

SSO M. Raszewski SSO W. Vogt SSO J. Roszewski

Sygn. akt II Ca 413/15

Dnia 8 grudnia 2015 roku

UZASADNIENIE

Powódka Ł. C. wniosła przeciwko pozwanemu T. C. o ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej z datą wsteczną od dnia 1 listopada 2009r. oraz o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W odpowiedzi na pozew pozwany T. C. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

Sąd Rejonowy w Kępnie VIII Zamiejscowy Wydział Rodzinny i Nieletnich z siedzibą w O. wyrokiem z dnia 20 kwietnia 2015 r. ustanowił z dniem 19 kwietnia 2011 r. rozdzielność majątkową wynikającą z małżeństwa powódki Ł. C. z domu C. z pozwanym T. C., zawartego przez nich w dniu 19 września 1987 r. przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w G. za numerem aktu małżeństwa 49/1987. Oddalił powództwo w pozostałym zakresie i orzekł o kosztach postępowania.

Apelację od tego rozstrzygnięcia złożył pozwany zaskarżając wyrok w całości. Zarzucił naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 52 § 1 KRO polegające na uznaniu separacji faktycznej za wystarczającą przesłankę przyjęcia zaistnienia „ważnych powodów” o których mowa w tym przepisie oraz wadliwego utożsamiania ważnych powodów z wyjazdem powódki do pracy za granicą i przebywanie tam przez większą część roku.

Wskazując na powyższe wnoszę o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy w całości podziela ustalenia faktyczne i rozważania dokonane przez Sąd Rejonowy i uznaje je za własne. W takiej sytuacji gdy sąd odwoławczy orzeka na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w pierwszej instancji i aprobuje dotychczasowe ustalenia, nie musi ich powtarzać (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2007 r., II CSK 18/07, Lex nr 966804; orzeczenie Sadu Najwyższego z dnia 13 grudnia 1935 r., C III 680/34. Zb. Urz. 1936, poz. 379, z dnia 14 lutego 1938 r.., C II 21172/37, Przegląd Sądowy 1938, poz. 380 i z dnia 19 listopada 1998 r., III CKN 792/98, OSNC 1999, nr 4, poz. 83; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2006 r., I CSK 147/05).

Skarżący nie kwestionuje stanu faktycznego ustalonego przez Sąd Rejonowy. Zachodzi więc pytanie, czy podane w uzasadnieniu sądu fakty mogą stanowią podstawę – w świetle art. 52 k.r.o. – ustanowienie miedzy stronami przez sąd rozdzielności majątkowej.

„Ważne powody” w rozumieniu art. 52 k.r.o., to ogólnie rzecz biorąc okoliczności, które powodują, że w konkretnej sytuacji faktycznej wspólność ustawowa przestaje służyć dobru drugiego z małżonków oraz dobra założonej przez małżonków rodziny. Ważne powody muszą mieć charakter majątkowy, choć źródłem konfliktu w sferze majątkowej, którego wyrazem jest żądanie zniesienia wspólności, mogą być rozdźwięki natury osobistej między małżonkami, co może wskazywać na związek tych powodów z rozkładem pożycia (separacja). W takiej sytuacji wspólność majątkowa przestaje służyć dobru założonej przez małżonków rodziny (por. wyrok SN z dnia 22 listopada 1994 r., II CRN 131/94).

Zarówno w praktyce, jak i w doktrynie nie budziło nigdy wątpliwości, że separacja faktyczna małżonków mieści się w granicach „ważnego powodu” w rozumieniu art. 52 KRO. Na przestrzeni lat obowiązywania k.r.o. zmieniły się jednakże punkty widzenia na stan separacji, szczególnie w sprawach, których żądanie pozwu obejmowało okres wsteczny, sprzed daty wniesienia pozwu. Początkowo uznawano, że separacja faktyczna małżonków, bez wnikania w skutki natury majątkowej, jakie ona wywołuje, jest wystarczającym powodem uzasadniającym ustanowienie rozdzielności majątkowej (wyrok SN z dnia 6.11.1972 r., III CRN 250/72 uchwała SN z 28.5.1973 r.. Ul CZP 26/73, OSNC 1974 Nr 4, poz. 65). To stanowisko zmieniło się i - w późniejszym orzecznictwie – Sąd Najwyższy przyjmował że ważnym powodem zniesienia przez sąd wspólności majątkowej małżeńskiej jest separacja faktyczna małżonków, ale tylko ta uniemożliwiająca im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym i najczęściej zarazem stwarzająca zagrożenie interesów majątkowych jednego lub nawet obojga małżonków, przy czym do jej ustalenia jest obojętne, czy zachodzi zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego. Ten zawężający nurt, który zbiegł się w czasie z „apelami” SN o nadawaniu orzeczeniom skutku wstecznego w sytuacjach wyjątkowych ( (por wyrok SN z 3.2.1995 r., II CRN 162/94, OSNC 1995 Nr 6, poz. 194) – utrzymał się do czasu wejścia w życie nowelizacji czerwcowej - (por wyr SN z 13.1.2000 r, 11 CKN 1070/98, wyr SN z 13.1.2000 r, II CKN 1070/98, wyr SN z 12.9.2000 r, III CKN 373/99,; wyr. SN Z 8.5.2003 r, II CKN 78/01).

Wydaje się, że przepis art. 52 § 1 KRO w obecnym brzmieniu stanowi jego kontynuację, gdy stanowi, że sąd może w wyjątkowych wypadkach ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, a jednocześnie jest wyrazem twórczego jego rozwinięcia, gdy jako przykład ustanowienia rozdzielności majątkowej ze skutkiem wstecznym wskazuje na rozłąkę małżonków.

Rozłąka małżonków jest nowym terminem na gruncie kr.o. ). Można przypuszczać, że uzasadnieniem do wprowadzenia tego pojęcia do porządku prawnego była próba definitywnego zerwania z utożsamianiem w sprawie o ustanowienie rozdzielności majątkowej, relacji osobistych pomiędzy małżonkami, związanych z ich faktyczną separacją z łączącymi ich stosunkami majątkowymi.

Przesłanka ta wskazuje, że nie ma znaku równości pomiędzy separacją a niemożnością współdziałania w zarządzie majątkiem wspólnym. W procesie należy wykazać za pomocą obiektywnych kryteriów, że współudział ten jest wyłączony lub utrudniony, np. wskutek rozłąki, czyli rozstania, pozostawania w oddaleniu (por. Małżeńskie prawo majątkowe pod redakcja Jacka Ignaczewskiego, Warszawa 2008, s. 204 i n.).

Z ustalonego przez Sąd I instancji stanu faktycznego wynika w sposób jednoznaczny, że w dniu 19 kwietnia 2011 r. powódka wyjechała do pracy za granicę i od tej chwili strony żyły w rozłączeniu. Od tej też daty ustała wspólność finansowa stron i strony przestały mieć realny wpływ na podejmowane wzajemnie decyzje majątkowe.

To uzasadnia ustanowienie rozdzielności majątkowej z data wsteczną.

Sąd Rejonowy nie naruszył więc art. 52 k.r.o.

Mając na uwadze powyższe okoliczności należało, zgodnie z art. 385 k.p.c., orzec jak w sentencji.

II Ca 413/15

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE