Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 8 września 2015 roku w sprawie z powództwa Miejskiego Przedsiębiorstwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. przeciwko S. J. o zapłatę, Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 203,80 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 6 grudnia 2013 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 90 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany, zaskarżając go w całości. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

1.  sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez chybione przyjęcie, iż pozwany poruszał się autobusem linii 96 bez ważnego biletu w dniu 5 listopada 2013 roku, podczas gdy
w aktach sprawy nie znajduje się żaden dowód na to, że to pozwany był osobą biorącą udział w interwencji policyjnej w dnu 5 listopada 2013 roku;

2.  pozbawienie przez sąd możliwości obrony pozwanego, przyjmując, z jednej strony, że nie ma potrzeby ustanawiania dla niego pełnomocnika z urzędu, a następnie wytknięcie pozwanemu w ustnych motywach uzasadnienia wyroku czego nie zrobił,
a co powinien zrobić, żeby obalić twierdzenia strony powodowej.

W oparciu o powyższe zarzuty pozwany wniósł o zmianę w całości zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku
i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Pozwany wniósł również o zwrócenie się do Komendy Miejskiej Policji w Ł. o udzielenie informacji w oparciu
o jaki dokument tożsamości w i jaki sposób interweniujący funkcjonariusze potwierdzili tożsamość osoby biorącej udział w interwencji – S. J. w dniu 5 listopada 2013 roku u zbiegu ulic (...)/ (...).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna i podlega oddaleniu.

Zaskarżone orzeczenie należało uznać za prawidłowe, stanowiące wynik właściwej oceny zebranego materiału dowodowego. Sąd Okręgowy podziela poczynione przez Sąd pierwszej instancji ustalenia i w konsekwencji przyjmuje za swoje, uznając za zbędne powielanie ich w treści uzasadnienia.

Należy zauważyć, że niniejsza sprawa podlega rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym i z tego względu zgodnie z przepisem art. 505 ¹³ § 2 k.p.c., jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku tego sądu powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

W pierwszej kolejności należy odnieść się jako do najdalej idącego zarzutu nieważności postępowania pierwszoinstancyjnego, której apelujący upatruje w fakcie nieuwzględnienia wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu w postępowaniu przed Sądem I Instancji i tym samym pozbawienia przez Sąd możliwości obrony pozwanego.

Przede wszystkim odmowa uwzględnienia przez sąd wniosku strony o ustanowienie dla niej adwokata lub radcy prawnego nie może być oceniana, jako powodująca nieważność postępowania z powodu pozbawienia możności obrony swych praw. Tylko wyjątkowo dopuszcza się możliwość kwalifikowania odmowy przyznania pomocy prawnej z urzędu bądź nierozpoznania wniosku o taką pomoc jako powodujące nieważność postępowania wskutek pozbawienia strony możności obrony jej praw. Dotyczy to szczególnych sytuacji, gdy strona swoim zachowaniem wykazuje nieznajomość reguł postępowania lub nieporadność, prowadzącą do tego, że przy faktycznym lub prawnym skomplikowaniu sprawy nie jest
w stanie wykorzystać prawnych możliwości prawidłowego jej prowadzenia (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 czerwca 2013 roku, I CZ 51/13, LEX nr 1375317, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 2013 roku, I PK 3/13, Lex nr 1383242). Podejmowane zaś przez pozwanego czynności procesowe nie wskazują ani na nieporadność, ani na nieznajomość zasad postępowania. Oceny tej nie zmienia okoliczność, iż pisma procesowe w postaci sprzeciwu od nakazu zapłaty oraz apelacji nie zostały sporządzone samodzielnie przez pozwanego. Pozwany podejmuje bowiem różnorodne czynności procesowe, w tym składa wnioski o zwolnienie od kosztów sądowych, o wyznaczenie i przyznanie obrońcy z urzędu,
o odroczenie terminu do złożenia odpowiedzi na pozew, wywodzi inne środki odwoławcze,
a więc korzysta w szerokim zakresie z przysługujących mu praw. W sporządzonych pismach procesowych w zrozumiały dla Sądu sposób formułuje swoje stanowisko oraz je uzasadnia.
O nieważności postępowania z przyczyny pozbawienia strony możności obrony jej praw nie można mówić w sytuacji, w której strona na skutek własnego działania z przysługujących jej uprawnień procesowych nie skorzystała (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia
22 marca 2013 roku, V ACa 14/13, LEX nr 1321929). Fakt zapoznania się z ustnymi motywami rozstrzygnięcia, w których Sąd odniósł się do braku inicjatywy dowodowej pozwanego, co skutkowało wydaniem niekorzystnego dla pozwanego orzeczenia w żadnym razie nie może uzasadniać zarzutu pozbawienia możliwości obrony pozwanego poprzez brak uprzedniego pouczenia w tym zakresie. Nie było bowiem jakichkolwiek podstaw do wskazywania stronie pozwanej kierunku jej działania i podejmowania inicjatywy dowodowej zmierzającej do wykazania bezzasadności zgłoszonego powództwa. To bowiem interes strony nakazuje jej podjąć wszelkie czynności procesowe w celu udowodnienia faktów, z których wywodzi korzystne skutki prawne. To strony decydują jaki materiał dowodowy chcą przedstawić sądowi na potwierdzenie prawdziwości swych twierdzeń. Sąd nie ma obowiązku zastąpienia własnych działaniem bezczynności strony. Niedochowanie powyższych obowiązków skutkowało przegraniem procesu przez stronę, którą obciążał ciężar wykazania okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

W tym stanie rzeczy za niezasadny należy uznać zarzut nieważności postępowania poprzez pozbawienie pozwanego możliwości obrony swoich praw w wyniku nieuwzględnienia wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu.

Nietrafny był także zarzut sprzeczności istotnych ustaleń faktycznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego. Uwzględnić bowiem należy, że apelujący zarzuca sprzeczność poczynionych ustaleń i wyprowadzonych przez Sąd I Instancji wniosków ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Niemniej jednak sprzeczności tej nie wykazuje. Sąd pierwszej instancji nie dokonał ustaleń faktycznych w sposób sprzeczny
z treścią zebranego materiału dowodowego, czyniąc je w oparciu o przedłożone do akt dowody z dokumentów, których wiarygodność nie została zakwestionowana w toku postępowania i które zostały ocenione przez Sąd jako wiarygodne. Sąd Okręgowy nie stwierdza w tym zakresie żadnych uchybień. Pozwala to Sądowi Okręgowemu na przyjęcie ustaleń Sądu Rejonowego za własne. Wbrew stanowisku apelującego Sąd I instancji dysponował materiałem dowodowym pozwalającym na dokonanie przedmiotowych ustaleń faktycznych, czyniąc je w oparciu o dokument urzędowy w postaci zaświadczenia wystawionego przez II Komisariat Policji K. Miejskiej w Ł., z którego wynika,
iż w dniu wystawienia mandatu przez powoda, funkcjonariusze podjęli interwencję wobec S. J.. Domniemanie prawdziwości dokumentu urzędowego nie zostało zaś obalone przez pozwanego w toku postępowania. Sama polemika z taką decyzją sądu, bez wskazania argumentów, które podważałyby jej trafność i uzasadniałyby przyjęcie tezy apelującego, czyni zarzut oczywiście bezzasadnym.

W tym stanie rzeczy należy uznać, że Sąd Rejonowy trafnie uwzględnił roszczenie powódki o zasądzenie żądanej kwoty z tytułu przejazdu bez ważnego biletu na podstawie
art. 33a ust. 1 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 1173 ze zm.).

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 505 ¹² §3 k.p.c. oddalił apelację.