Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód G. S. po ostatecznym sprecyzowania żądania domagał się zasądzenia od pozwanego(...) w K. kwoty 18.000zł -tytułem zadośćuczynienia -z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu i kosztami procesu.

Podkreślił, że Europejski Trybunał Praw Człowieka w S. uznaje przewlekłe postępowanie sądowe za przyczynę szkody niematerialnej ,związanej z niepokojem, oczekiwaniem i innymi niedogodnościami wynikającymi z faktu przewlekłego postępowania, której zadośćuczynienie co do zasady nie może wyczerpać się samym stwierdzeniem naruszenia, lecz powinno nastąpić w formie materialnej. Wywodził, że Sąd Apelacyjny w K.postanowieniem z dnia 21 listopada 2012r., sygn.(...), stwierdził przewlekłość postępowania przed Sądem Okręgowym w K.w sprawie o sygn. akt (...)w okresie od 29 lipca 2011r. do dnia 5 marca 2012 r. i zasądził od (...)w K. na rzecz powoda kwotę 2.000 zł. Powód podkreślił, że kwota ta nie jest dla niego satysfakcjonująca. Wskazał, że jego krzywda polega na tym, że przez zaistniałą przewlekłość w sprawie (...)pozostaje w niepewności co do swej sytuacji prawnej, co bardzo negatywnie wpływa na jego psychikę. Podniósł, że zaistniała w w/w sprawie przewlekłość wydłużyła jego pobyt w Areszcie Śledczym. Podkreślił, że przebywając w Areszcie Śledczym, nie mógł podjąć nauki w szkole średniej, a nawet posiadać w celi discmena z płytami CD do nauki języka angielskiego. Wywodził, że nie mógł również posiadać odtwarzacza DVD ani gier video, nie korzystał w tym czasie z boiska sportowego, ani siłowni, co było dla powoda uciążliwością i miało zły wpływ na jego samopoczucie. Wywodził, że przez przewlekłość w sprawie (...), karę zasądzoną w innej sprawie odbywał w znacznie gorszych warunkach, aniżeli miałoby to miejsce, gdyby mógł być przewieziony do zakładu karnego. Zarzucił, że nadto nie mógł korzystać z widzeń intymnych ze swą konkubiną, co nie miało dobrego wpływu na związek.

Pozwany (...)w K. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów postępowania według norm przypisanych z uwzględnieniem kosztów zastępstwa radcy prawnego.

Pozwany przyznał, iż postanowieniem z dnia 21 listopada 2012r. Sąd Apelacyjny w K. w sprawie o sygn. akt (...)stwierdził przewlekłość postępowania przed Sądem Okręgowym w K.prowadzonym pod sygn. akt (...)od dnia 29 lipca 2011r. do dnia 5 marca 2012r. i przyznał powodowi sumę pieniężną w kwocie 2.000 zł. Pozwany wywodził, że podziela zdanie Sądu Apelacyjnego w K., iż zasądzona przez ten Sąd suma pieniężna tj. kwota 2.000zł powinna zapewnić powodowi materialną satysfakcję za przewlekłość postępowania. Zdaniem pozwanego zasądzenie sumy przewyższającej tą kwotę, w dodatku bez wykazania przez powoda przesłanek odpowiedzialności Skarbu Państwa przy jednoczesnym braku wskazania dowodów na poparcie swoich twierdzeń, byłoby nieuzasadnione i bezpodstawne. Pozwany podkreślił, iż roszczenie powoda nie zostało w żaden sposób udowodnione. Zarzucił, że powód ograniczył się jedynie do wskazania, iż Sąd Apelacyjny w K. w sprawie o sygn. (...)stwierdził przewlekłość postępowania przed Sądem Okręgowym wK.w okresie od 29 lipca 2011r. do 5 marca 2012r. i zasądził na rzecz powoda kwotę 2.000zł, która to kwota powoda nie satysfakcjonuje, gdyż m.in. z powodu toczącego się postępowania nie może korzystać z przywilejów, z jakich korzystają osoby odbywające karę w zakładzie karnym. Wywodził, że powód nie wykazał wystąpienia szkody, ani wysokości dochodzonego roszczenia, ani związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem pozwanego ,a szkodą . Podkreślił, że powód nie wykazał także na czym miałaby polegać jego ewentualna krzywda, której doznał i z naruszeniem jakiego dobra osobistego powoda się ona wiąże. Pozwany podniósł, iż powód nie przestawił dowodów na poparcie podnoszonych twierdzeń, a stosownie do brzmienia art. 6 k. c, ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Sąd Apelacyjny wK.postanowieniem z dnia 21 listopada 2012r., sygn. akt (...), na podstawie art. 12 ust. 1,2 i 4 ustawy z dnia 17 czerwca 2004r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U. z 2004r. nr 179 poz. 1843 z późn. zm), stwierdził przewlekłość postępowania przed Sądem Okręgowym w K. w sprawie o sygn. akt (...)w okresie od 29 lipca 2011r. do dnia 5 marca 2012r, przyznał skarżącemu-powodowi od (...)wK.sumę pieniężną w kwocie 2.000zł, a w pozostałym zakresie skargę oddalił ( powód dochodził zasądzenia kwoty 10.000zł), kosztami postępowania obciążając Skarb Państwa.

Uzasadniając wysokość zasądzonej kwoty, Sąd Apelacyjny w K. wskazał, że przewlekłe prowadzenie postępowania sądowego naruszyło prawo powoda do sądu ,rozumiane jako prawo do rozpoznania sprawy toczącej się z jego udziałem bez nieuzasadnionej zwłoki. Sąd Apelacyjny zaznaczył, że powód od ponad dwóch lat uczestniczy w procesie, pozostając w niepewności co do swojej sytuacji prawnej, a sam nie prezentował zachowań, które mogłyby przyczynić się do opóźnienia postępowania. Jednocześnie Sąd Apelacyjny podkreślił, że powód obecnie odbywa karę pozbawienia wolności w innej sprawie do 2058 r., stąd jego dolegliwości związane z prowadzonym postępowaniem są znacznie mniejsze, niż odczuwałaby je osoba np. dotychczas nie karana, wobec której toczyłoby się wyłącznie to postępowanie.

( dowód: odpis postanowienia Sądu Apelacyjnego w K.z dnia 21.11.2012r. sygn.(...)k. 37-38).

W dniu 10 lipca 2013r. Sąd Okręgowy w K. w sprawie o sygn. akt (...)wydał wobec powoda wyrok skazujący i wymierzył powodowi karę 5-ciu lat pozbawienia wolności.

Wyrokiem z dnia 23 stycznia 2014r. Sąd Apelacyjny w K. , sygn. akt(...), utrzymał w mocy w/w wyrok Sądu Okręgowego, uznając apelację obrońcy powoda za oczywiście bezzasadną.

( dowód: odpis wyroku Sądu Okręgowego w K. z dnia 10.07.2013r. sygn. (...)k. 161-162, odpis wyroku Sądu Apelacyjnego w K. z dnia 23.01.2014r. sygn.(...)k.163).

Wiarygodność dowodów z dokumentów , w oparciu o które ustalono stan faktyczny, nie budzi wątpliwości.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art.15 ust.1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. z 2004 r. Nr 179, poz. 1843 ze zm.), strona, której skargę uwzględniono, może w odrębnym postępowaniu dochodzić naprawienia szkody wynikłej ze stwierdzonej przewlekłości od Skarbu Państwa albo solidarnie od Skarbu Państwa i komornika.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 maja 2010 r., sygn. II CSK 640/09, LEX nr 598758, zauważył, że stosownie do art. 15 ustawy o skardze, jeśli przewlekłość spowodowała szkodę majątkową lub niemajątkową, strona może dochodzić ich wyrównania w odrębnym postępowaniu sądowym, w którym sąd będzie związany stwierdzeniem, że doszło do przewlekłości postępowania , przy czym związanie sądu w postępowaniu cywilnym stwierdzeniem przewlekłości dotyczy okresu przyjętego w postanowieniu.

Jednocześnie jednak Sąd Najwyższy podkreślił, że przepis art. 15 ustawy z 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki ,nie tworzy swoistego uprawnienia do domagania się odszkodowania lub zadośćuczynienia, a wskazuje na możliwość uzyskania pełnej kompensaty, ma charakter normy odsyłającej i określającej zakres prejudycjalnego związania. Nie zwalnia jednak strony od obowiązku wykazania pozostałych przesłanek odpowiedzialności Skarbu Państwa, zezwalających na zastosowanie art. 417 § 1k.c , art. 445 k.c lub art. 448 k.c. w postaci szkody i związku przyczynowego pomiędzy jej powstaniem a przewlekłością.

Art.417 § 1 k.c stanowi, że za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

Zgodnie z w/w przepisem, przesłankami odpowiedzialności Skarbu Państwa , które muszą wystąpić łącznie, są:

1) zaistnienie szkody,

2) zachowanie( działanie lub zaniechanie) organu władzy publicznej noszące znamiona bezprawności ,

3) tzw. adekwatny(normalny) związek przyczynowy między tym zachowaniem a szkodą.

Za bezprawność w prawie cywilnym uznaje się sprzeczność zachowania sprawcy z przepisami prawa . Niewątpliwie sprzeczna z przepisami prawa była sytuacja przewlekłości postępowania przed Sądem Okręgowym w K. w okresie od 29 lipca 2011r. do 5 marca 2012r,. w sprawie o sygn. akt , (...),potwierdzona postanowieniem Sądu Apelacyjnego w K. z dnia 21 listopada 2012r., sygn. akt (...).

W ocenie powoda szkoda, jakiej doznał w wyniku przewlekłości postępowania w wyżej wymienionym okresie, związana jest z pozbawieniem go udogodnień, z jakich mógłby (przynajmniej hipotetycznie) korzystać, przebywając nie w areszcie śledczym, a w zakładzie karnym.

Pomiędzy tak rozumianą szkodą, a przewlekłością postępowania w sprawie karnej, w okresie od 29 lipca 2011r. do 5 marca 2012r,. nie istnieje jednak tzw. adekwatny związek przyczynowy , o którym stanowi art. 361 § 1k.c Zgodnie z w/w przepisem, zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Odpowiedzialność za szkodę ograniczona jest zatem jedynie do typowych rezultatów danego zdarzenia. W niniejszej sprawie bezpośrednim źródłem niedogodności powoda jest pobyt w areszcie, a nie przewlekłość postępowania w sprawie karnej.

Powód nie udowodnił wystąpienia szkody, uprawniającej do żądania zadośćuczynienia przewidzianego w przepisach ( art.448k.c, art.445 k.c).

Należy podkreślić, że rzeczą Sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). (tak m.in. wyrok Sądu Najwyższego z 17.12.1996 r., I CKU 45/96, OSNC 1997/6-7/76).

Art.448k.c stanowi, że w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Art. 448 k.c. jest związany z treścią art. 24 k.c., w którym zawarto podstawową konstrukcję cywilnoprawnej ochrony dóbr osobistych .Prawo do sądu, w tym prawo do rozpoznania sprawy bez zbędnej zwłoki ,nie jest jednak dobrem osobistym człowieka. ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 2010 r., sygn. II CSK 640/09, LEX nr 598758).

Zgodnie z art.444 § 1k.c w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. W myśl art.445 § 1k.c wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym, sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Powód jednak nie udowodnił, że na skutek zaistniałej w okresie od dnia 29 lipca 2011r. do dnia 5 marca 2012r. przewlekłości postępowania w sprawie karnej, doznał rozstroju zdrowia ( uszkodzenia ciała powód nie zarzucał). Należy podkreślić, że powód nie przedłożył żadnej dokumentacji lekarskiej odnośnie stanu swego zdrowia.

Kierując się powyższym, powództwo oddalono jako niezasadne.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c oraz art. 99 k.p.c.

Art.98 § 1k.p.c, stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). W myśl § 3 tegoż przepisu, do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

Zgodnie z art. 99 k.p.c, stronom reprezentowanym przez radcę prawnego lub rzecznika patentowego oraz Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa zwraca się koszty w wysokości należnej według przepisów o wynagrodzeniu adwokata.

Tytułem zwrotu kosztów procesu zasądzono od powoda na rzecz pozwanego kwotę 2400 zł-jest to wynagrodzenia pełnomocnika pozwanego w wysokości wynikającej z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2013r. poz. 490).

Należy podkreślić, że zgodnie z art.108 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (jedn. tekst: Dz. U z 2014r., poz.1025), zwolnienie od kosztów sądowych nie zwalnia strony od obowiązku zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi.