Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 grudnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Elblągu Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Dorota Zientara

Protokolant: stażysta Joanna Semkiw

po rozpoznaniu w dniu 10 grudnia 2015 r. w Elblągu

na rozprawie

sprawy z powództwa M. M. (1) i małoletniej A. M. (1) reprezentowanej przez przedstawicielkę ustawową M. M. (1)

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powódki M. M. (1) kwotę 105.000 zł /sto pięć tysięcy złotych/ z ustawowymi odsetkami od dnia 6 kwietnia 2014 r. do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki M. M. (1) kwotę 643,69 zł /sześćset czterdzieści trzy złote sześćdziesiąt dziewięć groszy/ z ustawowymi odsetkami od dnia 14 lutego 2015 r. do dnia zapłaty;

3.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki A. M. (1) kwotę 90.000 zł /dziewięćdziesiąt tysięcy złotych/ z ustawowymi odsetkami od dnia 6 kwietnia 2014 r. do dnia zapłaty;

4.  umarza postępowanie w zakresie roszczenia powódki M. M. (1) do kwoty 16.410,90 zł;

5.  w pozostałym zakresie powództwa oddala;

6.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki M. M. (1) kwotę 8.331 zł /osiem tysięcy trzysta trzydzieści jeden złotych/ tytułem zwrotu kosztów procesu;

7.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki A. M. (1) kwotę 6.722 zł /sześć tysięcy siedemset dwadzieścia dwa złote/ tytułem zwrotu kosztów procesu;

8.  nakazuje ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Elblągu od pozwanego kwotę 360,05 zł /trzysta sześćdziesiąt złotych pięć groszy/ i od powódki M. M. (1) kwotę 53,80 zł /pięćdziesiąt trzy złote osiemdziesiąt groszy/ tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt I C 3/15

UZASADNIENIE

Powódka M. M. (1) domagała się zasądzenia od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. kwoty 105.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 6 kwietnia 2014 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za krzywdę związaną ze śmiercią córki M. M. (2), kwoty 16.410,90 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 6 kwietnia 2014 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania obejmującego poniesione koszty pogrzebu córki, kwoty 189 zł tytułem zwrotu kosztów dojazdów do poradni zdrowia psychicznego oraz kwoty 454,69 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia, w obu przypadkach z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Powódka A. M. (1) domagała się zasądzenia od pozwanego kwoty 115.000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną w związku ze śmiercią siostry M. M. (2) z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 6 kwietnia 2014 r. do dnia zapłaty.

Ponadto powódki domagały się zasądzenia na kosztów procesu według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazały, że w dniu 6 kwietnia 2013 r. miał miejsce wypadek komunikacyjny, w wyniku którego śmierć poniosła M. M. (2) – córka powódki M. M. (1) i siostra A. M. (1). Pozwany uznając swoją odpowiedzialność co do zasady wypłacił na rzecz M. M. (1) kwotę 45.000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwotę 3.042 zł tytułem odszkodowania, a na rzecz A. M. (1) kwotę 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Zdaniem powódek wypłacone kwoty są nieadekwatne do rozmiaru krzywdy, jakiej doznała każda z nich w wyniku śmierci M. M. (2).

Powódka M. M. (1) wskazała, że od chwili śmierci córki sens jej życia ograniczył się do opieki nad starszą córką, leczy się psychiatrycznie, z tego tytułu poniosła określone wydatki, których zwrotu domaga się w toku niniejszego postępowania. Wskazała nadto, że koszt pochówku córki zamknął się kwotą co najmniej 19.452,90 zł, tymczasem pozwana wypłaciła z tego tytułu jedynie 3.042 zł.

Małoletnia A. M. (2) również bardzo przeżyła stratę siostry, nie może pogodzić się z jej śmiercią, stała się dzieckiem zamkniętym w sobie, małomównym, unika towarzystwa rówieśników, izoluje się, często płacze, nie chce rozmawiać o przyszłości, korzysta z pomocy psychologa.

W toku postępowania z uwagi na spełnienie przez pozwanego roszczenia obejmującego zwrot kosztów pochówku, powódka M. M. (1) cofnęła powództwo do kwoty 16.410,90 zł, podtrzymując żądanie zasadzenia odsetek od tej kwoty za okres od dnia 6 kwietnia 2014 r. do dnia 28 lutego 2015 r.

Pozwany (...) Spółka Akcyjna w W. w odpowiedzi na pozew domagał się oddalenia powództwa oraz zasądzenia kosztów procesu według norm prawem przepisanych.

Pozwany nie negował swojej odpowiedzialności za zdarzenie z dnia 6 kwietnia 2013 r. co do zasady. Mimo tego żądał oddalenia powództwa w części obejmującej zadośćuczynienie powołując się na wypłacenie matce zmarłej kwoty 45.000 zł oraz jej siostrze kwoty 25.000 zł. W ocenie pozwanego wypłacone kwoty są odpowiednie do stopnia pokrzywdzenia obu powódek, stąd dalsze roszczenia należy uznać za wygórowane.

Pozwany uznał roszczenie odszkodowawcze, obejmujące zwrot kosztów pochówku w kwocie 16.410,90 zł; wskazał przy tym, że w toku postępowania likwidacyjnego zapłacił z tego tytułu jedynie 3.042 zł, ponieważ na taką kwotę przedłożono rachunki. Wniósł o oddalenie roszczenia odsetkowego od kwoty 16.410,90 zł, skoro świadczenie zostało spełnione niezwłocznie po przedłożeniu rachunków dokumentujących poniesienie wydatków.

Wskazał nadto, że brak jest podstaw do uwzględnienia roszczenia M. M. (1) obejmującego zwrot kosztów leczenia, ponieważ takiego zwrotu domagać może się jedynie osoba bezpośrednio poszkodowana.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 6 kwietnia 2013 r. S. M. udał się z córkami A. M. (1) i M. M. (2) na basen. Kierując samochodem marki F. (...), w pobliżu miejscowości W., na drodze nr (...), nie zachował należytej ostrożności i nie dostosował prędkości do panujących warunków na drodze, wpadł w poślizg i uderzył w przydrożne drzewo. Na skutek obrażeń doznanych w trakcie wypadku zginęła pasażerka samochodu M. M. (2), a kierowca doznał ciężkich obrażeń ciała.

Pojazd, który brał udział w zdarzeniu ubezpieczony był u pozwanego w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych.

Do chwili wypadku S. M., M. M. (1) wraz dwoma córkami – M. i A. stanowili zgodną, szczęśliwą rodzinę. M. uczęszczała do szkoły podstawowej. Osiągała bardzo dobre wyniki w nauce, brała udział w dodatkowych zajęciach – tanecznych, gimnastycznych i plastycznych.

/dowód: k. 19, 21 – 26/

Bezpośrednio po wypadku powódka M. M. (1) została umieszczona w szpitalu na oddziale psychiatrycznym, który opuściła na własne żądanie z uwagi na uroczystości pogrzebowe i konieczność sprawowania opieki nad starszą córką.

/dowód: k. 27/

Pozostawała i pozostaje pod opieką psychiatry, z uwagi na stan psychiczny nadal nie jest w stanie podjąć pracy; orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS uznano powódkę za częściowo niezdolną do pracy do dnia 31 marca 2016 r.

/dowód: dokumentacja medyczna k. 28 – 31, 33- 39, 45, orzeczenia k. 40, 159, 160, 210, 211/

Małoletnia A. M. (1) korzystała z pomocy psychologicznej.

/dowód: k. 32/

Powódka M. M. (1) poniosła koszty pochówku córki M. M. (2) w kwocie 19.452,90 zł.

/dowód paragony i faktury, oświadczenie k. 48 - 56/

W dniu 14 lutego 2014 r. powódki zgłosiły szkodę pozwanemu, domagając się przyznania zadośćuczynienia za krzywdę spowodowaną śmiercią M. M. (2) na rzecz M. M. (1) w kwocie 230.000 zł, zaś na rzecz A. M. (1) w kwocie 90.000 zł. W ramach postępowania likwidacyjnego M. M. (1) zgłosiła także żądanie zwrotu kosztów pochówku. Przedłożyła ubezpieczycielowi rachunki i faktury na kwotę 3.042 zł.

Pozwany wypłacił powódce M. M. (1) tytułem zadośćuczynienia kwotę 45.000 zł, kwotę 3.042 zł tytułem zwrotu kosztów pochówku, zaś powódce A. M. (1) kwotę 25.000 zł tytułem zadośćuczynienia.

/dowód: akta postępowania likwidacyjnego/

W toku postępowania dopuszczony został dowód z opinii biegłych z zakresu psychologii i psychiatrii.

Biegły psycholog W. C. stwierdził u powódki M. M. (1) cechy osobowości introwertycznej o bardzo wysokim poziomie neurotyczności, lęku i depresyjności. W ocenie biegłego badana poniosła bardzo duże koszty psychiczne po stracie córki, Powódkę cechuje długotrwałe przeżywanie wydarzeń związanych ze stratą córki, śmierć osoby bliskiej jest dla niej nie do zaakceptowania, a próbując radzić sobie ze stratą, używa mechanizmów obronnych, które biorąc obecną sytuację psychologiczną, nie są wystarczające. Rozkład cech osobowości oraz ocena stanu psychicznego badanej pozwalają sądzić, iż powstałe wraz ze śmiercią córki zaburzenia czynności psychicznych powódki nie podlegały i nadal nie podlegają prawidłowej korekcie.

W okresie po wypadku córki, powódka odczuwała objawy bardzo silnego distresu, przejawiające się zaburzeniami psychosomatycznymi, anhedonią, myślami rezygnacyjnymi, suicydalnymi. Pojawiły się zniekształcenia poznawcze, charakterystyczne dla zaburzeń depresyjnych . Wystąpienie tych zmian jest ściśle związane z przeżytymi wydarzeniami. Stan, w jakim znalazła się powódka po śmierci córki, nie został przez nią prawidłowo przeorganizowany, a jej funkcjonowanie emocjonalne uległo radykalnie niekorzystnej zmianie, z którą przy posiadanych zasobach psychicznych M. M. (1) sobie nie radziła i nadal nie radzi.

Powstałe początkowo zaburzenia adaptacyjne przeszły w późniejszym okresie życia powódki w zaburzenia o obrazie patologicznej żałoby, które towarzyszą powódce także obecnie. W ocenie biegłego rozkład cech osobowościowych nie predestynuje powódki do szybkiego poradzenia sobie z odczuwaną stratą, związanym z tym niepełnym funkcjonowaniem systemu rodzinnego. U powódki rozwinęły się zaburzenia adaptacyjne, stanowiące reakcję na silny stres, które przeobraziły się w zespół dezadaptacyjny o znacznym nasileniu, trwający nieprzerwanie od dwóch lat.

Zdaniem biegłego powódka doznała znacznego uszczerbku na zdrowiu w związku ze śmiercią córki.

/dowód: opinia biegłego z zakresu psychologii k. 126 -128/

W odniesieniu do małoletniej A. M. (1) biegły z zakresu psychologii wskazał, że po stracie siostry wyzwolił się u niej lęk separacyjny, zaburzenia emocjonalne pod postacią wybudzeń nocnych, wtargnięć emocjonalnych, poczucia osamotnienia, silnej kontroli obecności osoby najbliższej, które trwają do dziś i są charakterystyczne dla zespołu stresu pourazowego, znacznie nasilonego.

W ocenie biegłego badana poniosła znaczne koszty psychiczne po stracie siostry. Śmierć osoby bliskiej jest dla niej nie do zaakceptowania, a próbując radzić sobie ze stratą używa mechanizmów obronnych, które biorąc pod uwagę obecną sytuację psychologiczną, nie są wystarczające i przekraczają jej zasoby adaptacyjne.

Rozkład cech osobowości oraz ocena stanu psychicznego badanej pozwalają sądzić, iż powstałe wraz ze śmiercią siostry zaburzenia czynności psychicznych nie podlegały i nadal nie podlegają prawidłowej korekcie. Stan, jakim znalazła się powódka po wypadku, nie został przez nią prawidłowo przeorganizowany, a jej funkcjonowanie emocjonalne uległo radykalnie niekorzystnej zmianie, z którą przy posiadanych zasobach psychicznych A. sobie nie radziła i nie radzi, mimo upływu 2 lat.

Zdaniem biegłego można przyjąć, że u powódki rozwinęły się zaburzenia adaptacyjne stanowiące reakcję na silny stres, które przeobraziły się w trwający do chwili obecnej zespół stresu pourazowego. Powódka doznała uszczerbku na zdrowiu w związku ze śmiercią młodszej siostry, wymaga oddziaływań psychiatrycznych i psychologicznych.

/dowód: opinia biegłego z zakresu psychologii k. 129 – 131/

Biegły z zakresu psychiatrii A. S. wskazał, że na skutek zdarzenia z dnia 6 kwietnia 2013 r. powstały u powódki M. M. (1) zdiagnozowane przez psychiatrę dwa rodzaje zaburzeń. W początkowym okresie, to jest to do sierpnia 2013 r. występowały u niej zaburzenia stresowe pourazowe, po ich ustąpieniu pojawiły się zaburzenia depresyjne umiarkowane, których nasilenie w toku dalszego leczenia wyraźnie zmniejszyło się. Pozwoliło to na poprawę funkcjonowania pacjentki w tym jej aktywności, co przejawiało się m.in. rozważaniami o możliwości podjęcia pracy zawodowej.

Powstałe na skutek śmierci córki M. M. (2) zaburzenia psychiczne miały i nadal mają wpływ na aktywność życiową i zawodową powódki. Obecnie na jej funkcjonowanie wpływ mają przede wszystkim zaburzenia lękowe, które pojawią się gdy tylko próbuje odstawić leki psychiatryczne. Powódka skarży się także na problemy ze skupieniem uwagi, co jest związane z pojawianiem się niepokoju lub lęku. Ma to hamujący wpływ na aktywność psychospołeczną powódki. Zdaniem biegłego rokowanie w zakresie powrotu do zdrowia powódki jest dobre.

/dowód: opinia biegłego z zakresu psychiatrii k. 190 – 194, 227 - 229/

W związku z leczeniem psychiatrycznym i dojazdami do lekarza psychiatry na trasie M. – E. powódka poniosła wydatki w kwocie 643,69 zł.

/dowód: oświadczenie k. 57, bilety k. 58, paragony k. 59 – 64/

Sąd zważył, co następuje:

Powództwa zasługiwały na uwzględnienie w zasadniczej części.

Podstawy prawnej roszczenia dochodzonego tytułem zadośćuczynienia za krzywdę spowodowaną śmiercią M. M. (2) upatrywać trzeba w normie art. 446 § 4 k.c. Zakresem zadośćuczynienia objęty jest niemajątkowy uszczerbek, doznany w dobrach prawnie chronionych przez najbliższych członków rodziny zmarłego, w następstwie jego śmierci. W literaturze i orzecznictwie zwraca się uwagę, że na rozmiar krzywdy mają przede wszystkim wpływ: dramatyzm doznań osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego z zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem jego odejścia (np. nerwicy, depresji), roli w rodzinie pełnionej przez osobę zmarłą, stopień trudności, jakie pokrzywdzony będzie musiał przezwyciężyć, aby mógł odnaleźć się w nowej rzeczywistości, zdolność do jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy oraz wiek pokrzywdzonego.

(...) krzywdy, jakiej doznaje osoba najbliższa, jest trudne, każdy przypadek powinien być indywidualizowany z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy. Zadośćuczynienie, o którym traktuje art. 446 § 4 k.c. jest odzwierciedleniem w formie pieniężnej rozmiaru krzywdy, a ta nie zależy od statusu materialnego pokrzywdzonego. Rozmiar zadośćuczynienia może być odnoszony jedynie do stopy życiowej społeczeństwa, która pośrednio może rzutować na umiarkowany jego wymiar i to w zasadzie bez względu na status społeczny oraz materialny poszkodowanego. Przesłanka przeciętnej stopy życiowej nie może jednak pozbawić omawianego roszczenia funkcji kompensacyjnej i eliminować innych istotniejszych czynników kształtujących jego rozmiar, ma bowiem charakter tylko uzupełniający.

O tym, kto jest najbliższym członkiem rodziny decyduje faktyczny układ stosunków pomiędzy określonymi osobami, a nie formalna kolejność pokrewieństwa czy ewentualnie powinowactwo, wynikające w szczególności z przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Aby więc ustalić, że osoba występująca o zadośćuczynienie jest najbliższym członkiem rodziny nieżyjącego sąd powinien stwierdzić, czy istniała silna i pozytywna więź emocjonalna pomiędzy dochodzącym tego roszczenia, a zmarłym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2011 r. III CSK 279/10, Lex nr 898254; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 14 kwietnia 2010 r., I ACa 178/10, Lex Polonica nr 2610015; Kodeks cywilny. Komentarz, pod red. K. Pietrzykowskiego, Wyd. C.H Beck, 2011, w SIP Legalis)

Roszczenie powódki M. M. (1) w kwocie 16.410,90 zł, obejmujące odszkodowanie, stanowiące równowartość poniesionych kosztów pogrzebu córki, znajdowało oparcie w normie art. 446 § 1 k.c., wedle której jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie nie budził kontrowersji między stronami. Niesporna jest także kwestia odpowiedzialności pozwanego co o zasady, skoro roszczenia powódek zostały zaspokojone częściowo w postępowaniu likwidacyjnym. Strony prezentowały natomiast odmienne stanowiska procesowe odnośnie oceny wysokości roszczeń dochodzonych przez powódki i zasadności roszczenia obejmującego zwrot kosztów leczenia powódki M. M. (1).

Uwzględniając powyższe, dla oceny zasadności żądań, najistotniejsze okazało się ustalenie wpływu śmierci M. M. (2) na funkcjonowanie powódek i ich stan emocjonalny. W tym celu dopuszczono dowód z opinii biegłych z zakresu psychologii i psychiatrii. Opiniujący w sposób pełny i jasny odnieśli się do zakreślonych tez dowodowych. Obie opinie ostatecznie nie były kwestionowane przez strony, żadna z nich nie domagała się ich uzupełnienia względnie powołania innych biegłych.

Zarówno w ocenie psychiatry jak i psychologa u M. M. (1) rozwinęły się zaburzenia adaptacyjne, stanowiące reakcję na silny stres, które przeobraziły się w zespół dezadaptacyjny o znacznym nasileniu, trwający nieprzerwanie od dwóch lat. Od sierpnia 2013 r. zdiagnozowano u niej zaburzenia depresyjne umiarkowane, mające wpływ na jej aktywność życiową i zawodową. Zdaniem biegłego psychologa powódka doznała znacznego uszczerbku na zdrowiu w związku ze śmiercią córki.

Reasumując ten fragment rozważań zaznaczyć trzeba, iż śmierć córki wywołała u powódki istotne, negatywne zmiany w jej codziennym funkcjonowaniu oraz doprowadziła do zaburzeń zdrowia psychicznego, które pomimo upływu ponad dwóch lat od momentu wypadku nie ustąpiły, choć podejmowane leczenie oraz stosowane środki farmakologiczne w niewielkim zakresie łagodzą negatywne przeżycia. Występujące u powódki objawy depresyjne ograniczają jej funkcjonowanie, aktywność życiową, samodzielność, zdolność do organizacji życia.

Nie wymaga żadnego dowodu teza, że śmierć dziecka jest najtrudniejszą do przeżycia żałobą, wiąże się bowiem z symboliczną utratą przyszłości, poczuciem niesprawiedliwości, co przedłuża jej przebieg.

Uwzględniając powyższe uznać należy, że należytą rekompensatą za doznaną przez M. M. (1) krzywdę jest kwota 150.000 zł. Zadośćuczynienie w tej wysokości odpowiada rozmiarowi i intensywności krzywdy powódki spowodowanej śmiercią córki M. M. (2), uwzględnia skutki tego zdarzenia w jej obecnym życiu. Mając na uwadze fakt, że pozwany wypłacił powódce poza procesem kwotę 45.000 zł, zasądzić na jej rzecz należało kwotę 105.000 zł (pkt 1 wyroku).

Również w przypadku powódki A. M. (1) śmierć jej siostry w sposób istotny wpływa na jej obecne funkcjonowanie. Biegły psycholog wskazał, że po stracie siostry wyzwolił się u niej lęk separacyjny, zaburzenia emocjonalne postacią wybudzeń nocnych, wtargnięć emocjonalnych, poczucia osamotnienia, silnej kontroli obecności osoby najbliższej, które trwają do dziś i są charakterystyczne dla zespołu stresu pourazowego, znacznie nasilonego. Z zeznań matki wynika, że dziecko przez okres ok. 2 lat unikało kontaktów z rówieśnikami, nadal nie chce mówić o przeszłości, cierpi z powodu poczucia winy.

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Sądu w odniesieniu do powódki A. M. (2) kwotą kompensującą krzywdę jest kwota 115.000 zł. Uwzględniając fakt, że pozwany wypłacił powódce poza procesem kwotę 25.000 zł, zasądzić na jej rzecz należało kwotę 90.000 zł (pkt 3 wyroku). W pozostałym zakresie powództwo jako wygórowane nie zasługiwało na uwzględnienie, co skutkowało jego oddaleniem (punkt 5) .

O odsetkach ustawowych od kwot zasądzonych z tytułu zadośćuczynienia za okres od dnia 6 kwietnia 2014 r. do dnia zapłaty orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu, na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 14 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, mając na uwadze datę, w jakiej powódki zgłosiły szkodę oraz ustawowy termin zastrzeżony dla realizacji świadczenia przez pozwanego.

Zgodnie z art. 203 § 1 kpc pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia - aż do wydania wyroku. Pozwany wyraził zgodę na cofnięcie pozwu w zakresie kwoty 16.410,90 zł. Z tych względów na podstawie art. 355 § 1 kpc postępowanie w tej części podlegało umorzeniu (pkt 4 wyroku). Powódka podtrzymała żądanie zasądzenia odsetek od wskazanej wyżej kwoty. Żądanie to należało uznać za nieusprawiedliwione.

Wbrew twierdzeniom powódki w postępowaniu likwidacyjnym nie przedłożyła ona wszystkich rachunków i faktur, potwierdzających poniesienie kosztów pochówku w kwocie 19.410,90 zł. Na podstawie przedłożonych dokumentów pozwany wypłacił powódce kwotę 3.042 zł, nie kwestionując jej roszczeń w tym zakresie; pismem z dnia 23 kwietnia 2014 r. poinformował jedynie, że koszty pogrzebu zostały rozliczone na podstawie złożonych do akt szkody rachunków. Wskazano równocześnie, że z informacji uzyskanej od pełnomocnika wynika, że jest on w posiadaniu dodatkowych rachunków, w związku z czym zwrócono się o ich przesłanie celem rozliczenia. Z akt postępowania likwidacyjnego nie wynika, by żądane dokumenty zostały przesłane. Brak jest również jakiegokolwiek pisma pełnomocnika powódek, stanowiącego reakcję na wezwanie.

Mając na uwadze powyższe uznać należało, że powódka nie wykazała, by w toku postępowania likwidacyjnego przedłożyła rachunki i faktury na kwotę 19.410,90 zł, a skoro tak, to istniały podstawy do przyjęcia, że pozwany spełnił żądanie niezwłocznie po prawidłowym wezwaniu go do zapłaty. Gdyby dokumenty przedłożone wraz z pozwem złożono w postępowaniu likwidacyjnym, pozwany niewątpliwie spełniłby świadczenie poza procesem. Skoro żądanie uznane zostało przy pierwszej czynności, istniały podstawy do uznania, że w odniesieniu do kwoty 16.410,90 zł pozwanemu należy się zwrot kosztów procesu.

Za zasadne należało natomiast uznać żądnie powódki M. M. (1) obejmujące zwrot kosztów leczenia psychiatrycznego w kwocie 643,69 zł , na które złożyły się koszty dojazdu z poprzedniego miejsca zamieszkania do E. w kwocie 189 zł i koszty zakupu leków w kwocie 454,69 zł (pkt 2 wyroku).

Zgodzić należy się wprawdzie z pozwanym, że w przypadku żądania wynikającego art. 445 § 1 k.c. roszczenie przysługuje osobie bezpośrednio poszkodowanej. Znalezienie cezury między statusem osoby pośrednio i bezpośrednio poszkodowanej jest jednak trudne zwłaszcza w sytuacji, gdy śmierć osoby bliskiej pozostaje w normalnym związku przyczynowym z rozstrojem zdrowia poszkodowanego. W ocenie Sądu stwierdzenie, że zaburzenia psychiczne występujące u powódki pozostają w adekwatnym związku przyczynowym ze śmiercią jej córki, usprawiedliwia wniosek, że powódka wskutek głębokich zaburzeń adaptacyjnych, będących następstwem tragicznej śmierci córki, jest bezpośrednio poszkodowaną w rozumieniu art. 445 § 1 k.c. (podobnie Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 4 października 2012 r., I ACa 487/12, LEX nr 1237241). Z tych względów zsądzono od pozwanego na rzecz powódki kwotę 643,69 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 14 lutego 2015 r., tj. od dnia następnego po doręczeniu odpisu pozwu, traktowanego jak wezwanie do zapłaty.

O kosztach procesu rozstrzygnięto na podstawie art. 100 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem, w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań, koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone.

Powódka M. M. (1) wygrała spór w 87 %, zaś A. M. (1) w 78 %. Pierwsza z powódek poniosła koszty procesu w kwocie 10.116,25 zł (3.617 zł wynagrodzenie pełnomocnika, 6.071 zł opłata od pozwu, 428,25 zł zaliczka), zaś druga w kwocie 9.638,75 zł (3.617 zł wynagrodzenie pełnomocnika, 5.750 zł opłata od pozwu, 271,75 zł zaliczka).

Pozwany poniósł koszty w kwocie 3.617 zł z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika.

Po kompensacie kosztów, przy uwzględnieniu wyniku procesu, pozwany winien uiścić na rzecz powódki M. M. (1) kwotę 8.331 zł (pkt 6 wyroku), zaś na rzecz powódki A. M. (1) kwotę 6.722 zł (pkt 7 wyroku) tytułem zwrotu kosztów procesu.

W przedmiocie nieuiszczonych kosztów sądowych obciążających powódkę M. M. (1) i pozwanego (wynagrodzenie biegłych, nie pokryte z zaliczki za opinie dotyczące M. M. (1)) rozstrzygnięto na mocy art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. nr 167, poz. 1398 ze zm.), uwzględniając iż pozwany przegrał proces w 87 % w stosunku do tej powódki (przy uwzględnieniu sumy roszczeń i sumy zasądzonych świadczeń). Koszt opinii wyniósł 842,11 zł, powódka uiściła zaliczkę w kwocie 428,25 zł, w konsekwencji należy ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Elblągu kwotę 360,05 zł, zaś od powódki M. M. (1) kwotę 53,80 zł (pkt 8 wyroku).