Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 listopada 2015 r.

Sąd Okręgowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 17 listopada 2015 r. w Słupsku

na rozprawie

sprawy z powództwa I. P., M. P., A. W., M. T. i S. L.

przeciwko Towarzystwu (...) S.A. w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz powódki I. P. kwotę 25.000 zł (dwadzieścia pięć tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 18 września 2015 r. do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz powoda M. P. kwotę 13.000 zł (trzynaście tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 18 września 2015 r. do dnia zapłaty;

3.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz powódki A. W. kwotę 13.000 zł (trzynaście tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 18 września 2015 r. do dnia zapłaty;

4.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz powódki M. T. kwotę 13.000 zł (trzynaście tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 18 września 2015 r. do dnia zapłaty;

5.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz powódki S. L. kwotę 23.000 zł (dwadzieścia trzy tysiące złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 18 września 2015 r. do dnia zapłaty;

6.  oddala powództwo w pozostałej części;

7.  znosi wzajemnie koszty zastępstwa procesowego;

8.  nakazuje ściągnąć od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Słupsku kwotę 4.350 zł ( cztery tysiące trzysta pięćdziesiąt złotych) tytułem opłaty od zasądzonego roszczenia;

9.  odstępuje od obciążania powodów częścią nieuiszczonych kosztów sądowych.

Na oryginale właściwy podpis

Sygn. I C 252/15

UZASADNIENIE

Powodowie I. P., M. P., A. W., M. T. i S. L. domagali się zasądzenia od pozwanego Towarzystwa (...) SA w W. zasądzenia: na rzecz I. P. kwoty 93.000 zł, na rzecz A. W. kwoty 93.000 zł, na rzecz M. T. kwoty 93.000 zł i na rzecz S. L. kwoty 93.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych z powodu śmierci syna i brata K. P., który zginął w następstwie obrażeń odniesionych w wypadku komunikacyjnym z dnia 2 stycznia 2006 r.

Pozwany Towarzystwo (...) S.A. w W. w odpowiedzi na pozew wniosło o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu swojego stanowiska podniósł pozwany, iż w ramach postępowania likwidacyjnego przedmiotowej szkody przyznał i wypłacił powodom następujące kwoty tytułem zadośćuczynienia w związku z naruszeniem dóbr osobistych powodów tj. na rzecz powódki I. P. kwotę 25.000 zł oraz na rzecz powodów M. P., A. P., M. T. i S. L. kwoty po 7.000 zł.

W ocenie pozwanego powyższe kwoty, w pełni rekompensują krzywdę powodów, spowodowaną zdarzeniem sprzed blisko 10 lat.

Sąd ustalił:

W dniu 2 stycznia 2006 r. kierujący samochodem marki V. (...) nr rej. (...) M. M. (1) spowodował wypadek drogowy. Zdarzenie miało miejsce na drodze publicznej między miejscowościami R. a L.. Kierujący V. (...) M. M. (1) naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że na łuku drogi w lewo nie zachował bezpiecznej prędkości odpowiedniej do warunków panujących na drodze, wpadł w poślizg i zjechał na lewą stronę drogi, doprowadzając do zderzenia z samochodem marki F. (...) nr rej. (...). W następstwie obrażeń odniesionych w wypadku śmierć poniósł pasażer F. (...) K. P.. M. M. (1) został skazany prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Kościerzynie z dnia 15 maja 2009 r., sygn. (...)

dowód: odpis wyroku Sądu Rejonowego w Kościerzynie w sprawie (...)oraz wyroku Sadu Okręgowego w Gdańsku z dnia 27.10.2009 r., sygn. akt (...) – złożone w kopercie na k. 144 akt; odpis skrócony aktu zgonu K. P. – k.46 akt.

Sprawca wypadku, w następstwie którego śmierć poniósł K. P. był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w Towarzystwie (...) S.A. w W..

fakt bezsporny

K. P. w chwili wypadku miał 22 lata (urodzi się (...)). Był synem powódki I. P., miał czworo rodzeństwa: brata M. P. oraz trzy siostry A. po mężu W., M. po mężu T. i S. po mężu L.. Był kawalerem.

dowód: odpis skrócony aktu zgonu K. ?P. k. 46 oraz opisy skrócone aktu urodzenia k. 51-55 akt, fakty niesporne

Rodzina I. P. jest to zżyta rodzina. Łączą ich bliskie i serdeczne relacje. I. P. w chwili śmierci syna K. była wdową, jej mąż S. P., ojciec pięciorga ich wspólnych dzieci: S. ur. (...), M. ur. (...), M. ur. (...), oraz bliźniaków A. i K. ur. (...), zmarł w 1998 r. Rodzina wspólnie spędza święta i inne uroczystości rodzinne, takie jak urodziny, chrzciny. Często też w niedziele spotykają się wszyscy razem, bądź niektórzy z nich w domu rodzinnym lub w domu którejś z sióstr, najczęściej S. L.. Rodzeństwo nawzajem utrzymywało i utrzymuje nadal bliskie kontakty.

K. P. na rok przed śmiercią pomieszkiwał trochę w domu rodzinnym z matką i bratem M., a trochę u swojej siostry S. L., której pomagał w opiece nad jej dziećmi. K. P. był młodym, otwartym człowiekiem, związanym ze swoją rodziną. Chętnie pomagał swojemu rodzeństwu, często odwiedzał swoje siostry. Rodzeństwo było ze sobą zżyte. Siostry również pomagały swojemu bratu K. i wspierały go. K. P. ze swoim starszym bratem M., który mieszkał przed jego śmiercią i nadal mieszka wraz z ich matką w domu rodzinnym w L., przy ul. (...) chodzili razem na ryby, grzyby, dyskoteki. Wspólnie też zamierzali wyremontować dom rodzinny, w którym chcieli pozostać wraz z matką.

Sylwestra 2005 r. cała rodzina P. - za wyjątkiem I. P. (matki) spędziła razem. Wspólne spotkanie rodzeństwa wraz z ich rodzinami odbyło się w domu jednej z sióstr M. T..

Powódka I. P. wszystkie dzieci kocha tak samo. Po śmierci syna nie mogła znaleźć sobie miejsca, przez pół roku zażywała tabletki uspokajające, które zapisywał jej lekarz rodzinny, bo dostawała drgawek. Taki stan utrzymywał się przez pół roku po śmierci syna. Ma obecnie kłopoty z pamięcią..

Powódka często, do chwili obecnej, odwiedza grób syna i męża, który zmarł w 1998 r.

Również rodzeństwo K. P., jak przyjeżdżają w odwiedziny do matki to odwiedzają grób brata i ojca.

Powodowie do chwili obecnej nie pogodzili się ze śmiercią syna i brata – często przy okazji spotkań rodzinnych wspominają go.

Wszystkie siostry K. P. założyły własne rodziny i wraz z mężami i dziećmi mieszkają w okolicznych miejscowościach, niedaleko od swojego domu rodzinnego. W domu rodzinnym w L., przy ul. (...) mieszka obecnie I. P. wraz z synem M. P., z którym prowadzi wspólne gospodarstwo domowe. M. P. jest obecnie kawalerem.

Z czworga rodzeństwa najsilniej emocjonalnie związana z K. P. była najstarsza z nich S. L.. Brat pomagał jej dużo w gospodarstwie rolnym, które prowadzi wspólnie z mężem oraz w opiece nad dwójką dzieci (bliźniakami), którzy w chwili śmierci K. P. mięli po 8 lat. S. L. wraz z bratem chodziła na pielgrzymki do W., w sumie byli tam razem trzy razy, ostatni raz w 2015r.

Po śmierci brata, powódka S. L. z ubrań, które brat był ubrany w dniu wypadku, powycinała sobie skrawki i zachowała sobie na pamiątkę. Jej synowie bliźniacy, do chwili obecnej mają samochodziki, które otrzymali od K. P. pod choinkę w 2015 r.

dowód: zeznania świadka J. W. k. 134v i 135 akt oraz zeznania powodów: I. P., M. P., A. W., M. T. i S. L. – k. 135-137 akt

Każdy z rodzeństwa przeżył nagłą i niespodziewaną stratę brata. Przebieg żałoby u każdego z nich był typowy dla stanu żałoby przeżywany przez wszystkich w podobnych sytuacjach. Strata brata nie spowodowała u nich trwałych zmian w psychice, ani nie wymagała leczenia szpitalnego

dowód: opinie psychologiczne sporządzone przez psychologa W. B. w dniu 25.06.2014 r., na zlecenie (...) S.A. – k. 111-119 akt.

Powódka I. P. od pozwanego (...) S.A. z tytułu ubezpieczenia o.c. sprawcy wypadku komunikacyjnego z dnia 2 styczni 2006 r. w związku ze śmiercią syna K. P. otrzymała odszkodowanie w łącznej kwocie 46.057,67 zł, w tym

- 25.000 zł tytułem zadośćuczynienia na podstawie decyzji z dnia 27.05.2014 r.

- 21.057,67 zł tytułem odszkodowania za pogorszenie sytuacji życiowej i zwrot kosztów pogrzebu i nagrobka, na podstawie decyzji z dnia 25.10.2006r.

dowód: decyzja (...) SA z dnia 27.05.2014 r. – k. 47 akt oraz z dnia 26.10.2006 r. – k. 47 akt

Powodowie M. P., A. W., M. T. i S. L. od pozwanego (...) S.A. w ramach ubezpieczenia o.c. sprawcy wypadku komunikacyjnego z dni 2 stycznia 2006 r.za doznaną krzywdę w związku z naruszeniem dóbr osobistych w wyniku śmierci brata, otrzymali na podstawie art. 448 kc, tytułem zadośćuczynienia po 7.000 zł każdy z nich.

dowód: decyzja (...) S.A. z dnia 30.07.204 r. – k. 49-50 akt.

Sąd zważył

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie strona pozwana nie kwestionowała samej zasady odpowiedzialności przez powodów z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy wypadku komunikacyjnego z dnia 2 stycznia 2006 r., w następstwie którego śmierć poniósł syn i brat powodów K. P..

Pozwany (...) SA przyznało i wypłaciło powodom w 2014 r. odpowiednio: powódce I. P. kwotę 25.000 zł i pozostałym powodom po 7.000 zł, jako zadośćuczynienie w związku z naruszeniem ich dóbr osobistych wskutek śmierci K. P..

Podstawą wypłaty powyższych kwot była doznana przez powodów krzywda za naruszenie ich dobra osobistego w postaci prawa do życia rodzinnego i utrzymywanie więzi emocjonalnej łączącej osoby bliskie, która to więź pomiędzy powodami a K. P. została zerwana nagle w następstwie zdarzenia z dnia 2 stycznia 2006 r.

Rzeczą sądu w niniejszym postępowaniu było więc jedynie dokonanie oceny, czy wypłacone dotychczas powodom przez stronę pozwaną, na podstawie art. 448 kc w zw. z art. 24 kc, kwoty są odpowiednie do rozmiaru doznanej przez nich krzywdy wskutek śmierci syna i brata, a jeżeli nie to jaka kwota w przypadku każdego z powodów byłaby kwotą odpowiednią, z uwzględnieniem całokształtu okoliczności niniejszej sprawy.

Niewątpliwie K. P. jako syn i brat powodów, należał do kręgu ich najbliższych członków rodziny. Bez wątpienia również powodów ze zmarłym synem i bratem łączyła silna i pozytywna więź. Z zeznań świadka J. W. oraz samych powodów jak również opinii psychologicznych sporządzonych na zlecenie pozwanego, wynika że rodzina P. funkcjonowała prawidłowo. Pomimo tego, że każde z rodzeństwa, za wyjątkiem M. P. i K. P., którzy mieszkali razem z matką, założyło swoje rodziny, to pielęgnowali oni łączące ich więzi rodzinne poprzez częste spotkania w gronie rodzinnym czy to u matki w domu rodzinnym, czy też w swoich domach. Lubili spędzać ze sobą czas, o czym świadczy chociażby ostatni wspólny S. zorganizowany przez rodzeństwo w 2015 roku.

Do chwili obecnej wszyscy kultywują pamięć po zmarłym K. P., co potwierdzają częste odwiedziny jego grobu przez matkę i rodzeństwo.

Niewątpliwie więc zdarzenie – wypadek komunikacyjny w następstwie, którego poniósł śmierć K. P., naruszyło dobra osobiste każdego z powodów w postaci prawa do życia rodzinnego i zachowania więzi pomiędzy matką i synem oraz rodzeństwem. Śmierć K. P. była dla nich źródłem cierpień psychicznych, źródłem smutku i poczucia krzywdy.

Powodowie dochodzą w niniejszej sprawie zadośćuczynienia za szkodę niematerialną, którego nie da się w prosty sposób przeliczyć na pieniądz i którego wielkość ma siłą rzeczy charakter oceny. Nie sposób jest bowiem znaleźć żadnych uniwersalnych mierników za pomocą których możliwe byłoby zbadanie rozpaczy, cierpienia, rozmiaru uczuć wynikających z zerwania więzi łączących rodzinę. W każdym przypadku i w stosunku do każdej osoby uprawnionej do zadośćuczynienia należy podchodzić indywidualnie, stosując do oceny krzywdy kryteria obiektywne. Podkreślić też należy, iż roszczenie w tym zakresie nie ma celu wyrównania straty w postaci śmierci osoby najbliższej leczy tylko złagodzenie cierpienia wywołanego ową stratą. Okolicznościami wpływającymi na wysokość tego świadczenia są m.in. cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, dramatyzm doznań osób bliskich zmarłego, poczucie osamotnienia i pustki po jego śmierci, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, rolę w rodzinie pełnioną przez osobę zmarłą, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem śmierci osoby bliskiej, stopień, w jakim pokrzywdzony będzie umiał odnaleźć się w nowej rzeczywistości i zdolność do jej zaakceptowania, wiek pokrzywdzonego (po. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2011 r., (...), Lex nr (...)).

Na zwiększenie poczucia krzywdy i straty u powodów, a w szczególności u matki I. P. po śmierci K. P. miał wpływ po pierwsze fakt, iż śmierć ta nastąpiła niespodziewanie, nagle – w skutek wypadku drogowego, a po drugie jego młody wiek. W chwili tego tragicznego zdarzenia K. P. miał zaledwie 22 lata, stał u progu dorosłego życia, które dopiero co, po wyjściu z wojska zaczął sobie układać. Przedwczesna śmierć K. P. w tak młodym wieku powodowała u powodów, a w szczególności u matki poczucie niesprawiedliwości i ogromnego bólu i żalu. Co prawda powódka I. P. będąc słuchana w charakterze strony nie była w stanie w pełni przedstawić swego bólu i poczucie straty po synu – ale wynikało to po części z jej obecnego stanu psychicznego – kłopoty z pamięcią oraz z trudnością werbalizacji swoich uczuć. Jednakże, pozostałe przy życiui dzieci wskazały ją jako osobę, która najdotkliwiej w rodzinie przeżyła śmierć K. P. – stratę syna w tak młodym wieku.

Natomiast spośród rodzeństwa, zdaniem sądu, najbardziej stratę brata odczuła S. L.. K. P., po wyjściu z wojska, przez okres około roku przed śmiercią dość często pomieszkiwał u niej – pomagając jej w opiece nad dziećmi, co stworzyło między nimi dodatkowe bliskie więzi.

Z tych też względów, w ocenie sądu dotychczas wypłacone powodom kwoty przez pozwane Towarzystwo (...) tytułem zadośćuczynienia, są nieadekwatne do wysokości doznanej przez nich krzywdy, w skutek śmierci syna i brata.

Z drugiej jednak strony, uznał sąd, iż żądane w pozwie przez powodów kwoty z tego tytułu są zdecydowanie zawyżone. Śmierć syna i brata wywołała u powodów zaburzenia emocjonalne, poczucie żalu, krzywdy, niewykraczające jednakże poza typowe odczucia po stracie osoby bliskiej. Po śmierci K. P. rodzina pomimo panującej atmosfery żałoby wzajemnie się wspierała, ich więzi nadal są bliskie. Poradzili sobie ze skutkami tego tragicznego zdarzenia, nie musieli w tym zakresie korzystać z pomocy psychologicznej. Pomimo niewątpliwie przeżytej traumie i szoku, długotrwałego nagromadzenia negatywnych emocji ich funkcjonowanie w życiu rodzinnym, społecznym nie uległo istotnemu zaburzeniu. Powódka I. P. mieszka z drugim synem M., ma również wsparcie ze strony swoich córek, które odwiedzają ją dość często, bądź też zapraszają do siebie wraz z bratem M.. Powódki A. W., M. T. i S. L. mają wsparcie ze strony swoich własnych rodzin – mężów i dzieci.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważenia, w ocenie sądu, odpowiednią dodatkową kwotą tytułem zadośćuczynienia na rzecz powódki I. P. będzie kwota 25.000 zł, co uwzględniając dotychczas wypłacone przez ubezpieczyciela kwotę 25.000 zł z tego tytułu, dają razem kwotę 50.000zł.

W przypadku powodów M. P., A. W. i M. T. adekwatną kwotą do doznanej przez nich krzywdy będzie kwota po 20.000 zł na każdego z nich. Uwzględniając fakt, iż powodowie Ci otrzymali od ubezpieczyciela z tego tytułu po 7.000 zł, sąd zasadził na rzecz każdego z nich po 13.000 zł.

Natomiast, uwzględniając szczególnie bliskie relacje powódki S. L. z bratem K. P., sąd uznał, iż w jej przypadku kwotą odpowiednią do doznanej przez nią krzywdy po jego stracie będzie kwota 30.000 zł. Uwzględniając fakt, iż otrzymała ona od ubezpieczyciela z tego tytułu kwotę 7.000 zł, sąd zasądził na jej rzecz kwotę 23.000 zł.

O należnych odsetkach, od zasądzonych kwot na rzecz powodów sąd orzekł na podstawie art. 481 §1 kc, biorąc pod uwagę datę, z jakiej powodowie zgłosili dochodzone roszczenie pozwanemu, tj. datę odpowiadającą doręczeniu pozwanemu pozwu plus termin 14 dni jako termin niezwłoczny do spełnienia świadczenia, o którym jest mowa w art. 476 kc.

Z tym, iż w wyroku sąd podał błędną datę spełnienia naliczania odsetek za opóźnienie, zamiast podanego w wyroku terminu 18. września 2015 r., powinien być to termin 6.10.2015 r. (pozwanemu doręczono odpis pozwu 21.09.2015 r. – k. 95 akt).

W pozostałym zakresie sąd oddalił żądanie powodów, jako wygórowane (pkt 6 wyroku).

O kosztach procesu sąd orzekł na podstawie art. 102 kpc, stosownie do którego, w wypadkach szczególnie uzasadnionych Sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko części kosztów procesu, albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

W ocenie sądu, takie szczególne okoliczności zaistniały w niniejszej sprawie. Roszczenia powodów co do zasady zasługiwały na uwzględnienie.
Wysokość należnego zadośćuczynienia zależało do oceny Sądu. Nie zwalnia to oczywiście strony od obowiązku racjonalnej oceny oszacowania swego żądania. Należy jednak mieć na względzie, że wysokość dochodzonych przez powodów kwot była ukształtowana w wyniku subiektywnych odczuć. Powodowie tak oszacowali rozmiar doznanej przez nich krzywdy. Sąd natomiast dokonał weryfikacji tej krzywdy, stosując do jej oceny kryteria obiektywne.

Z tych też względów pomimo, że powodowie łącznie wygrali proces jedynie w 19% - sąd zniósł wzajemnie między stronami koszty procesu (pkt. 7).

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, w pkt. 8 wyroku sąd nakazał ściągnąć od strony pozwanej kwotę 8.500 zł tytułem opłaty od pozwu od zasądzonego roszczenia.

Natomiast w pkt. 9 wyroku sąd uwzględniając charakter dochodzonego roszczenia, na podstawie art. 113 ust. 2 pkt. 1 w zw. z art. 113 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych odstąpił od obciążenia powodów częścią nieuiszczonych kosztów sądowych (opłaty od pozwu).

Na oryginale właściwy podpis