Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 grudnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Beata Kopania
Protokolant:	sekr. sądowy Anna Karwacka

po rozpoznaniu w dniu 30 listopada 2015 r. w Słupsku

na rozprawie

sprawy z powództwa L. M.

przeciwko Skarbowi Państwa - Sądowi Rejonowemu w Człuchowie

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powódki na rzecz Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 3.600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Na oryginale właściwy podpis

Sygn. akt IC 305/14

UZASADNIENIE

Powódka, L. M., wniosła przeciwko Skarbowi Państwa – Sądowi Rejowemu w C., pozew z żądaniem zapłaty kwoty 200.000 zł. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 9 lutego 2010r. do dnia zapłaty tytułem zwrotu kwoty uiszczonej przez nią na poczet poręczenia majątkowego w toku sprawy karnej. Zażądała także zapłaty na swą rzecz od pozwanego kosztów procesu.

Na uzasadnienie podała, iż Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Człuchowie przekazał komornikowi sądowemu, działającemu przy Sądzie Rejonowym w Nowym Sączu, prowadzącemu egzekucję przeciwko małżonkowi powódki, kwotę 200.000 zł. pochodzącą z poręczenia majątkowego, które uiściła powódka w toku postępowania karnego jako środek zapobiegawczy. Działanie to było nieprawidłowe, gdyż komornik nie mógł skutecznie dokonać zajęcia środków wpłaconych przez powódkę na poczet poręczenia majątkowego, albowiem nie była to wierzytelność dłużnika, M. M.. Pieniądze zostały wpłacone przez powódkę i po uchyleniu środka zapobiegawczego w sprawie karnej winny zostać jej zwrócone. Tymczasem, po uprawomocnieniu się postanowienia o uchyleniu poręczenia majątkowego, Sąd Rejonowy w Człuchowie środki pieniężne pochodzące z poręczenia majątkowego przekazał komornikowi sądowemu. Działanie takie, zdaniem powódki, było nieprawidłowe, przez co poniosła ona szkodę.

Pozwany, Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Człuchowie, wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kosztów zastępstwa procesowego.

W pierwszej kolejności przyznał, że powódka uiściła poręczenie majątkowe w kwocie 200.000 zł na podstawie postanowienia Prokuratora Apelacyjnego w G. z dnia 3 lutego 2003r. o zastosowaniu tego środka wobec M. M., podejrzanego o czyny z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k., art. 18 § 2 i § 3 k.k. w zw. z art. 56 § 1 kodeksu skarbowego w zw. z art. 6 § 2 kodeksu skarbowego, art. 183 § 1 k.k. Wobec tego, że komornik sądowy w dniu 7 czerwca 2004r. dokonał zajęcia poręczenia majątkowego do sprawy IIKm (...), pozwany skierował do niego wyjaśnienia, iż poręcznie to zostało uiszczone do sprawy karnej, która jest w toku oraz, że zostało uiszczone przez L. M.. Komornik sądowy, pomimo tej informacji nie zwolnił zajęcia, a po uchyleniu środka zapobiegawczego, w dniu 22 października 2009r., ponownie zwrócił się do Sądu Rejonowego C. o przekazanie zajętej kwoty. Została ona przekazania komornikowi, o czym pismem z dnia 21 stycznia 2010r. pozwany poinformował powódkę. Podkreślił, że pozwany był zobowiązany wykonać polecenie komornika, bez dokonywania merytorycznej oceny jego działań, w tym również tych z dnia 7 czerwca 2004r.

W oparciu o powyższe twierdzenia, pozwany podniósł w pierwszej kolejności zarzut przedawnienia roszczenia, wskazując, że wobec tego, iż powódka została poinformowana o przekazaniu kwoty 200.000 zł. komornikowi sądowemu pismem z dnia 21 stycznia 2010r., to jej roszczenie uległo 3 – letniemu terminowi przedawnienia z dniem 21 stycznia 2013r. Zatem roszczenie powódki objęte pozwem z tej sprawy, złożonym w dniu 12 sierpnia 2014r., jest, zdaniem pozwanego, przedawnione.

Niezależnie od powyższego zarzutu, pozwany wskazał, iż roszczenie powódki nie zasługuje na uwzględnienie. Przywołując art. 896 § 1 pkt 2 k.p.c., wskazał, że wezwanie dla dłużnika zajętej wierzytelności pochodzące od komornika sądowego posiada dla niego walor bezwzględnie wiążący. Wezwanie wystosowane do podłużnika ma charakter władczy, na co wskazuje pouczenie o skutkach niezastosowania się do niego, zwłaszcza o możliwości nałożenia grzywny. Zatem pozwany, wobec nieuchylenia zajęcia z dnia 7 czerwca 2004r., obowiązany był przekazać kwotę 200.000 zł. do komornika. Podkreślił, że podłużnik nie posiada żadnego uprawnienia do dokonywania merytorycznej oceny skuteczności zajęcia dokonanego przez organ egzekucyjny. Na dłużniku zajętej wierzytelności spoczywają jedynie obowiązki informacyjne, a z tych strona pozwana wywiązała się, kierując do komornika wyjaśnienia dotyczące przeszkód w realizowaniu zajęcia. Jednocześnie podała, że skoro wezwanie wysłane przez komornika do dłużnika egzekwowanego oraz dłużnika zajętej wierzytelności skutkuje konsekwencjami przewidzianymi w przepisach kodeksu postępowania cywilnego, to niewykonanie przez dłużnika obowiązku naraża go na ewentualną odpowiedzialność odszkodowawczą wobec wierzyciela. Nie bez znaczenia w tej sprawie, zdaniem pozwanego, jest okoliczność, iż powódka jako małżonek dłużnika mogła skutecznie złożyć powództwo o zwolnienie zajętego przedmiotu spod egzekucji. Tymczasem nie uczyniła tego skutecznie, co nie może obecnie powodować powstania obowiązku zwrotu zajętej kwoty przez pozwanego. Również strony postępowania egzekucyjnego nie zaskarżyły skutecznie czynności komornika sądowego z dnia 7 czerwca 2004r. W konsekwencji powyższego, pozwany w ramach działania z ostrożności podał, że powódka poprzez nieskuteczne wniesienia powództwa przeciwegzekucyjnego przyczyniła się do powstania szkody.

Pozwany podał również, że podstawa odpowiedzialności pozwanego nie opiera się na wykonywaniu władzy publicznej. Zatem powódka winna udowodnić winę w zachowaniu pozwanego. Tymczasem tej okoliczności powódka w ogóle nie udowodniła.

Ostatecznie podał także, z daleko posuniętej ostrożności, że u powódki nie wystąpiła deklarowana przez nią szkoda. Powódka nie wykazała bowiem, by wpłacona przez powódkę kwota istotnie pochodziła z jej majątku osobistego.

Sąd ustalił:

Powódka, L. M., pozostaje w związku małżeńskim z M. M.. Z uwagi na prowadzoną przez męża działalność gospodarczą, małżonkowie M. w dniu 23 lipca 1993r. zawarli umowę, w wyniku której wyłączyli wspólność ustawową małżeńską.

Dowód: umowa majątkowa małżeńska z dnia 23 lipca 1993r., k. 33- 34.

W latach 2002 – 2003 doszło do zatrzymania męża powódki, M. M., w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa z art. 286 kk i in. W dniu 3 lutego 2003r. zostało wydane postanowienie w przedmiocie zastosowania środka zapobiegawczego wobec M. M. w postaci poręczenia majątkowego w kwocie 200.000 zł.

Postanowieniem z dnia 3 lutego 2003r. Prokurator Prokuratury Apelacyjnej w G. w sprawie (...)zastosował wobec M. M. środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania i następnie postanowieniem z dnia 3 lutego 2003r. zastosował wobec niego środki zapobiegawcze w postaci dozoru Policji, poręczenia majątkowego i zakazu opuszczania kraju.

Powódka w dniu 3 lutego 2003r. wpłaciła kwotę 200.000 zł. tytułem poręczenia majątkowego do sprawy (...). Kwota ta została przez nią wpłacona na rachunek kwot depozytowy Prokuratury Apelacyjnej w G. jako poręczenie majątkowe w sprawie przeciwko M. M. podejrzanego o dokonanie przestępstwa przewidzianego w art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k., art. 18 § 2 i § 3 k.k. w zw. z art. 56 § 1 kodeksu skarbowego w zw. z art. 6 § 2 kodeksu skarbowego, art. 183 § 1 k.k.

Powódka została wówczas pouczona o treści art. 267, 268 § 1 , 269, 138 i 139 k.p.k.

Powódka wskazała swój adres zamieszkania na N., ul. (...).

Powódka w dniu 6 lutego 2003r. uiściła również kwotę 150.000 zł. tytułem poręczenia majątkowego za brata jej męża, Z. M..

Dowód: postanowienie Prokuratora Apelacyjnego w G. z dnia 3 lutego 2003r. o oddaniu pod dozór Policji, zastosowaniu poręczenia majątkowego, o zastosowaniu zakazu opuszczania kraju, 8320 akt Sądu Rejonowego w Człuchowie (...)(odpis, k. 218a), akt oskarżenia, k. 8554-8679 akt Sądu Rejonowego w Człuchowie(...)(odpis, k. 218a), protokół poręczenia majątkowego z dnia 3 lutego 2003r., k. 26, dowód wpłaty kwoty 200.000 zł., k. 106.

Sąd Okręgowy w Opolu w dniu 5 lipca 2002r. w sprawie (...)wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, w którym zobowiązał Przedsiębiorstwo Usługowo – Handlowo – Produkcyjne (...) spółkę z o.o. w N. oraz M. M., aby solidarnie zapłacili na rzecz Towarzystwa (...) spółki z o.o. we W. kwotę 258.142,33 zł. wraz z umownymi odsetkami w wysokości trzykrotności odsetek ustawowych za okres od dnia 19 czerwca 2002r. do dnia zapłaty oraz kwotę 9.641,80 zł. tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Dowód: nakaz zapłaty z dnia 5 lipca 2002r.. k. 107.

W oparciu o powyższy nakaz zapłaty opatrzony klauzulą wykonalności toczyło się postępowanie egzekucyjne przeciwko M. M.. Było ono prowadzone przez komornika sądowego, działającego przy Sądzie Rejonowym w Nowym Sączu, A. M. pod sygn. (...).

W powyższej sprawie, w dniu 7 czerwca 2004r., komornik sądowy dokonał zajęcia wierzytelności należnej dłużnikowi z tytułu wpłaconej kaucji, o czym poinformował Sąd Rejonowy w Człuchowie. Z powołaniem się na art. 896 k.p.c. i art. 909 k.p.c. zobowiązał dłużnika zajętej wierzytelności, aby należnego świadczenia nie uiszczał do rąk dłużnika, lecz by złożył na konto komornika sądowego, bądź w ciągu tygodnia złożył oświadczenie, czy i w jakiej wysokości przysługuje dłużnikowi zajęta wierzytelność, czy też odmawia jej wydania i podania z jakiej przyczyny, a także podania, czy inne osoby roszczą sobie prawa do tej wierzytelności, czy i w jakim sądzie lub przed jakim organem toczy się lub toczyła się sprawa o zajętą wierzytelności oraz, czy i o jakie roszczenia została skierowana do zajętej wierzytelności egzekucja przez innych wierzycieli.

Pismem z dnia 14 grudnia 2004r. komornik sądowy, A. M. skierował do Sądu Rejonowego w Człuchowie ponaglenie do natychmiastowego złożenia oświadczenia, tj. podania w jakiej kwocie i w jakich terminach wierzytelność będzie przekazywana komornikowi, podania, czy istnieją przeszkody do wypłacenia komornikowi zajętej części wierzytelności, podania terminu wypłaty wierzytelności z tytułu kaucji dłużnikowi, pod rygorem ukarania grzywną (art. 762 i art. 886 k.p.c.). Jednocześnie komornik wezwał pozwanego do wyjaśnienia przyczyn pozostawienia zajęcia z dnia 7 czerwca 2004r. i pisma z dnia 8 września 2004r. bez wykonania. Komornik wskazał, że należy podać dokładne dane personalne osoby odpowiedzialnej za wykonanie poleceń komornika sądowego oraz jej adres zamieszkania w celu jej ukarania. Jednocześnie podał, że ukaranie grzywną nie zwalnia osoby ukaranej od odpowiedzialności karnej i cywilnej.

Dowód: pismo komornika sądowego z dnia 7 czerwca 2004r., k. 27, pismo komornika z dnia 14 grudnia 2004r., k. 110.

W odpowiedzi na powyższe pismo Sąd Rejonowy w Człuchowie skierował do komornika pismo datowane na dzień 20 grudnia 2004r., w którym wskazał, ze postanowieniem z dnia 3 lutego 2003r. Prokuratury Apelacyjnej wG.zastosowano wobec M. M. środek zapobiegawczy w postaci poręczenia majątkowego w kwocie 200.000 zł., a osobą wpłacającą poręczenie była L. M.. Jednocześnie sąd wskazał, że kwota poręczenia majątkowego może ulec przepadkowi na rzecz Skarbu Państwa w wypadku utrudniania postępowania karnego przez oskarżonego. W przypadku natomiast ucieczki lub ukrycia się kwota powyższa ulega przepadkowi na rzecz Skarbu Państwa. Podał, że poręczenie majątkowe ustaje z chwilą uchylenia powyższego środka zapobiegawczego, a także, że w przypadku prawomocnego skazania oskarżonego na karę pozbawienia wolności, poręczenie majątkowe ustaje z chwilą rozpoczęcia odbywania przez skazanego kary. Jednocześnie wskazał, że z uwagi na charakter sprawy (...)(wielotomowa i wieloosobową) trudno przewidzieć, kiedy postępowanie karne przeciwko M. M. się zakończy, a tym samym kiedy zakończy się powyższe poręczenie majątkowe.

Dowód: pismo pozwanego z dnia 20 grudnia 2004r., k. 111.

Postanowieniem z dnia 10 października 2005r. Sąd Okręgowy w Opolu nadał nakazowi zapłaty, wydanemu dnia 5 lipca 2002r. przez Sąd Okręgowy w Opolu Sąd Gospodarczy w sprawie (...)klauzulę wykonalności przeciwko małżonce dłużnika, L. M. z ograniczeniem jej odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością ustawową M. i L. M. (sygn. akt (...)).

Postanowieniem z dnia 23 lutego 2006r. Sąd Okręgowy w Opolu w sprawie z wniosku R. K. i P. P., nabywców wierzytelności od Towarzystwa (...) spółki z o.o. we W., wydał pięć kolejnych tytułów wykonawczych celem prowadzenia przeciwko dłużnikom, tj. Przedsiębiorstwu Usługowo-Handlowo – Produkcyjnemu (...) spółce z o.o. w N., M. M. i L. M., egzekucji z nieruchomości ((...)).

Dowód: postanowienie Sądu Okręgowego w Opolu z dnia 10 października 2005r., k. 28, postanowienie Sądu Okręgowego w Opolu z dnia 23 litego 2006r., k. 107v - 108.

Pismem z dnia 24 marca 2009r. komornik ponownie wystąpił do Sądu Rejonowego w Człuchowie o przekazanie kwoty poręczenia majątkowego do komornika z uwagi na fakt, iż postanowieniem z dnia 10 października 2005r. Sąd Okręgowy w Opolu nadał klauzulę wykonalności nakazowi zapłaty ze sprawy (...)również przeciwko małżonce dłużnika, tj. L. M..

Pismem z dnia 31 marca 2009r. Sąd Rejonowy w Człuchowie odpowiedział komornikowi, iż poręczenie majątkowe, przyjęte od L. M. w sprawie oskarżonego M. M. w sprawie (...)jeszcze nie ustało. Wskazał, że do czasu ustania poręczenia majątkowego, przekazanie sumy poręczenia jest nieuzasadnione.

Dowód: pismo komornika sądowego z dnia 24 marca 2009r., k. 112, pismo Sądu Rejonowego w Człuchowie z dnia 31 marca 2009r., k. 114.

W dniu 24 sierpnia 2007r. powódka wystąpiła do Sądu Okręgowego w Nowym Sączu z powództwem o zwolnienie zajętej kwoty 200.000 zł. spod egzekucji, stanowiącej poręczenie majątkowe wpłacone przez powódkę do sprawy (...), a zajęte przez komornika sądowego do sprawy (...)(sygn. akt IC (...)).

Wyrokiem z dnia 26 sierpnia 2008r. Sąd Okręgowy w Nowym Sączu oddalił powództwo L. M.. W uzasadnieniu wskazał, że powódka pismem z dnia 30 lipca 2004r. zwróciła się do ówczesnego wierzyciela jej męża, Towarzystwa (...) spółki z o.o. we W. o zwolnienie zajętej kwoty 200.000 zł. spod egzekucji, na następnie pismem z dnia 21 maja 2007r. wystąpiło do Sądu Rejonowego w Nowym Sączu o zwolnienie spod egzekucji kaucji wpłaconej za jej męża. Zatem wiedzę o zajęciu poosiadała już w dniu 30 lipca 2004r. W tak ustalonym stanie faktycznym, uznał, że składając pozew o zwolnienie zajętej kwoty 200.000 zł. spod egzekucji w dniu 24 sierpnia 2007r., uchybiła miesięcznemu terminowi do jego skutecznego wniesienia.

Dowód: wyrok Sądu Okręgowego w Nowym Sączu z dnia 26 sierpnia 2008r. wraz z uzasadnieniem, k. 29, k. 119- -120v.

W dniu 28 września 2006r. Sąd Rejonowy w Człuchowie wydał wyrok, w którym uznał M. M. winnego zarzucanych mu czynów, za co został on skazany m.in. na łączną karę 4 lat pozbawienia wolności (sygn. akt (...)). Do dnia 15 października 2009r. nie rozpoczął jeszcze odbywać kary pozbawienia wolności z uwagi na jego stan zdrowia.

Dowód: wyrok Sądu Rejonowego w Człuchowie z dnia 28 września 2006r, k. 13234-13254 akt (...)(odpis, k. 218a), postanowienie Sądu Rejonowego w Człuchowie z dnia 15 października 2009r., k. 30

Postanowieniem z dnia 15 października 2009r. Sąd Rejonowy w Człuchowie uchylił stosowany wobec skazanego M. M. na podstawie postanowienia Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej wG.z dnia 3 lutego 2003r. środek zapobiegawczy w postaci poręczenia majątkowego.

Dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Człuchowie z dnia 15 października 2009r., k. 30 – 31.

Pismem z dnia 22 października 2009r. komornik sądowy, A. M., zwrócił się do Sądu Rejonowego w Człuchowie, w związku z licznymi zapytaniami wierzycieli, w jakiej kwocie i w jakich terminach zajęta wierzytelność – poręczenie majątkowe, zostanie przekazana na konto komornika.

Pismem z dnia 29 października 2009r. Sąd Rejonowy w Człuchowie poinformował komornika, że po uprawomocnieniu się postanowienia o uchyleniu poręczenia majątkowego, zajęta kwota poręczenia majątkowego zostanie niezwłocznie przekazana komornikowi zgodnie z zajęciem komorniczym.

Dowód: pismo komornika sądowego z dnia 22 października 2009r., k. 113, pismo pozwanego z dnia 29 października 2009r., k. 115.

Po uprawomocnieniu się postanowienia o uchylenie poręczenia majątkowego Sąd Rejonowy w Człuchowie przekazał kwotę 205.523,29 zł. do komornika sądowego, działającego przy Sądzie Rejonowym w Nowym Sączu do sprawy (...).

Sąd Rejonowy w Człuchowie sporządził pismo z datą 21 stycznia 2010r. kierowane do powódki na adres ul. (...), (...)-(...) N. z informacją, iż zgodnie z prawomocnym postanowieniem Sądu rejonowego w Człuchowie z dnia 15 października 2009r. oraz Sądu Okręgowego w Słupsku z dnia 18 stycznia 2010r. w przedmiocie uchylenia środka zapobiegawczego w postaci poręczenia majątkowego wobec skazanego M. M. przesłano do komornika Sądowego działającego przy Sądzie Rejonowym w Nowym Sączu A. M. w sprawie (...)sumę poręczenia zgodnie z zajęciem wierzytelności z dnia 7 czerwca 2004r.

Komornik sądowy, A. M. w dniu 11 lutego 2010r. przekazał wierzycielom ze sprawy kwotę 4 x 43.672,70 zł., pozyskaną od Sądu Rejonowego w Człuchowie.

Dowód: pismo Sądu Rejonowego w Człuchowie z dnia 12 września 2013r., k. 31, karta rozliczeniowa ze sprawy (...), pismo Sadu Rejonowego w C. z dnia 21 stcyznai 2010r., k. 31.

Powódka zwracała się do Sądu Rejonowego w Człuchowie z wnioskiem o zwrot kwoty 200.000 zł.

Pismem z dnia 10 października 2003r. zwróciła się do Sądu o zwrot kwoty 200.000 zł. wpłaconej tytułem poręczenia za jej męża, M. M. oraz kwoty 150.000 zł. wpłaconej tytułem poręczenia za jej szwagra, Z. M.. W piśmie wskazała, że pożyczyła pieniądze w przekonaniu, iż jej maż i szwagier, po wyjściu na wolność będą w stanie podjąć działalność gospodarczą i przy systematycznym spłacaniu uzyskać prolongatę zwrotu pożyczki. Podała, że pomimo wpłaty poręczenia, mąż powódki został aresztowany do sprawy (...) prowadzonej przez Prokuraturę Okręgowym w N.. Podała, że nie dysponuje żadnymi środkami finansowymi, aby chociaż w części spłacać zaciągnięte zadłużenie, a pożyczkodawcy upominają się o ich zwrot.

Pismem z dnia 22 sierpnia 2004r. powódka zwróciła się ponownie do Sądu Rejonowego w Człuchowie o zwrot kwoty 200.000 zł. i kwoty 150.000 zł. W uzasadnieniu podała, że na kwotę poręczenia złożyła się jej rodzina i teraz oczekuje zwrotu tych pieniędzy. Podała, że w chwili składania tego pisma nie pracuje, jest na zasiłku dla bezrobotnych, a posiada na utrzymaniu 12 - letnią córkę. Wszystkie jej oszczędności przeznacza na życie i spłatę jej długów. Podała, że posiada zadłużenie z tytułu czynszu za mieszkanie w spółdzielni (...) w N., która skierowała przeciwko powódce pozew do sądu. Po rozmowie z prezesem spółdzielni wyznaczono jej 4 tygodnie na spłatę zadłużenia i wstrzymano się z wyłączeniem na ten okres ciepłej wody. Podała, że nie posiada pieniędzy na zakup książek i podręczników dla córki. Podała też, że nie płaci na bieżąco należności za energię elektryczną i obawia się wyłączenia prądu.

Dnia 8 lipca 2008r. Sąd Rejonowy w Człuchowie przekazał powódce kwotę 50.199,32 zł. tytułem zwrotu poręczenia majątkowego wraz z odsetkami(...).

Pismem z dnia 28 października 2009r. powódka skierowała do Sadu Rejonowego w Człuchowie pismo, w którym zawarła prośbę o poinformowanie jej o stanie postępowania i decyzjach procesowych dotyczących stosowanego środka zapobiegawczego w postaci poręczenia majątkowego, wpłaconej przez powódkę. W piśmie tym wskazała adres: ul. (...) (...)-(...) N..

Dowód: pismo powódki z dnia 10 października 2003r., k. 35 – 36, pismo powódki z dnia 22 sierpnia 2004r., k. 37-38, potwierdzenie przelewu z dnia 8 lipca 2008r., k. 39, pismo powódki z dnia 28 października 2009r., k. 191.

Pismem z dnia 30 sierpnia 2013r. powódka wezwała Sąd Rejonowy w Człuchowie do zwrotu kwoty 200.000 zł. w terminie 7 dni, od dnia doręczenia niniejszego pisma.

W odpowiedzi na powyższe Sąd Rejonowy w Człuchowie pismem z dnia 25 września 2013r. poinformował, że w związku z prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego w Człuchowie z dnia 15 października 2009r., o uchyleniu poręczenia majątkowego, kwota poręczenia majątkowego wraz z ustawowymi odsetkami została przekazana na konto komornika sądowego działającego przy Sądzie Rejonowym w Nowym Sączy, A. M., zgodnie z zajęciem komorniczym z dnia 7 czerwca 2004r. w sprawie (...)oraz pismami komornika z dnia 24 marca 2009r., 17 czerwca 2009r, o czym L. M. była zawiadomiona pismem z dnia 21 stycznia 2010r.

Pismem z dnia 20 stycznia 2014r. powódka skierowała do Sadu Rejonowego w Człuchowie ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty kwoty 200.000 zł. wraz z odsetkami od dnia 9 lutego 2010r. do dnia zapłaty tytułem zwrotu poręczenia majątkowego, wpłaconego przez powódkę w dniu 3 lutego 203r. do sprawy (...), w terminie 7 dni od dnia otrzymania pisma. Podała swój adres, tj. ul. (...), (...)-(...) N..

W odpowiedzi na powyższe Sąd Rejonowy C. pismem z dnia 4 lutego 2014r., poinformował powódkę, iż brak jest podstaw do zwrotu na jej rzecz kwoty 200.000 zł. Wskazano, że na skutek zajęcia wierzytelności dokonanego przez komornika sądowego Rewiru II działającego przy Sądzie Rejonowym w Nowym Sączu pieniądze zostały przekazane do komornika, zgodnie z obowiązkiem dla wierzyciela zajętej wierzytelności. Podano, że o fakcie tym powódka została zawiadomiona. Podano, że przekazując środki komornikowi sąd jako wierzyciel zajętej wierzytelności wypełnił obowiązek wynikający z zajęcia wierzytelności przez komornika.

Dowód: pismo powódki z dnia 20 stycznia 2013r., k. 40, pismo pozwanego z dnia 4 lutego 2014r., k. 42-42, pismo powódki z dnia 30 sierpnia 2013r., k. 142, pismo pozwanego z dnia 25 września 2013r., k. 143 .

Sąd zważył:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Stan faktyczny sąd oparł na dokumentach złożonych do niniejszej sprawy przez obie strony. Ich autentyczność nie była wzajemnie kwestionowana. Nadto sąd dopuścił z urzędu dowód z dokumentów ze sprawy(...), opisanych na k. 219, albowiem uznał za konieczne ustalenie treści postanowienia o zastosowaniu wobec M. M. środka zapobiegawczego, treści aktu oskarżenia oraz treści wyroku, którym został on skazany za zarzucane mu czyny. Dodatkowo, w niewielkiej części sąd oparł się na przesłuchaniu powódki - w zakresie ustaleń co do jej zawodu i możliwości zarobkowych w 2003r. Natomiast zeznania świadka, M. M. nie wniosły do sprawy żadnych dodatkowych okoliczności. Ich treść pozostała bez znaczenia dla rozstrzygnięcia tego sporu.

W zasadzie stan faktyczny jest niesporny, a rola sądu sprowadza się do oceny prawnej zaistniałych faktów.

Powódka domaga się od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Człuchowie zapłaty kwoty 200.000 zł. tytułem naprawienia szkody, a źródła odpowiedzialności pozwanego upatruje w przekazaniu powyższej kwoty komornikowi do sprawy (...), pomimo widocznej prima facie bezzasadności i bezprawności zajęcia przez komornika sądowego wierzytelności z tytułu poręczenia majątkowego. Natomiast pozwany podnosi, że żądanie jest niezasadne, albowiem Sąd Rejonowy w Człuchowie był bezwzględnie zobowiązany do wykonania polecenia komornika sądowego w zakresie przekazania kwoty 200.000 zł. objętej zajęciem z dnia 7 czerwca 2004r.

Odpowiedzialność pozwanego opiera się zatem, zdaniem powódki, na instytucji bezprawnego działania pozwanego. W konsekwencji powyższego stwierdzić należy, że do ustalenia terminów przedawniani roszczenia ma zastosowanie art. 442 ¹ par 1 k.c. W myśl tego przepisu obowiązuje trzyletni termin przedawnienia roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym. Rozpoczęcie biegu przedawnienia uzależnione jest od momentu powzięcia przez poszkodowanego wiedzy tak o szkodzie, jak i osobie zobowiązanej do jej naprawienia z tym, że o ile terminy powzięcia tych wiadomości nie będą tożsame termin przedawnienia rozpocznie swój bieg od terminu , w którym poszkodowany powziął wiadomość co do drugiej z tych przesłanek, a zatem terminu późniejszego w stosunku do wiedzy już posiadanej, czy to do szkody, czy to do osoby zobowiązanej do jej naprawienia.

O dowiedzeniu się o szkodzie można mówić wtedy, gdy poszkodowany zdaje sobie sprawę z ujemnych następstw zdarzenia wskazujących na fakt powstania szkody, czyli ma świadomość doznaje szkody (por. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 października 2011r., (...)).

Wobec podniesionego zarzutu przedawnienia spór sprowadza się do ustalenia, kiedy powódka dowiedziała się o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia.

Z przesłuchania powódki wynika, że wiedzę o tym, ze Sąd Rejonowy w Człuchowie przekazał komornikowi sądowemu kwotę 200.000 zł. uzyskała od pełnomocnika, który ją reprezentował, a który skierował do sądu wezwanie o zwrot kwoty 200.000 zł. W odpowiedzi na to wezwanie, powódka otrzymała odpowiedź, że kwota 200.000 zł. została przekazana do komornika sądowego oraz, ze odpowiedź sądu stała się podstawą do skierowani pozwu o zapłatę w tej sprawie (00:47:08 przesłuchanie z dnia 22 kwietnia 2001r., k. 181 – 182).

Pozwany twierdzi, że skutecznie zawiadomił powódkę o przekazaniu kwoty 200.000 zł. komornikowi sądowemu do sprawy (...)pismem z dnia 21 stycznia 2010r. (k. 31). Powódka powyższemu zaprzeczyła, podając, że w tym czasie nie mieszkała pod adres wskazanym przez pozwanego w piśmie z dnia 21 stycznia 2010r., tj. przy ul. (...) w N.. Wskazała, że w 2010r. mieszkała już w Z.. Na poparcie swoich twierdzeń przedłożyła zaświadczenie zameldowania na pobyt stały (k. 192), z którego wynika, że na ul. (...) powódka była zameldowana w okresie od 25listopada 1981r. do 28 listopada 1994r. Natomiast w 2010r. była na stałe zameldowana w (...).

Sąd dał wiarę powódce, iż w 2010r. powódka nie mieszkała pod adresem wskazanym przez pozwanego w piśmie z dnia 21 stycznia 2010r. Okoliczność ta znajduje bowiem potwierdzenie chociażby w treści protokołu przyjęcia poręczenia majątkowego (k. 26), w którym powódka jako swe miejsce zamieszkania podała N., ul. (...). Zaświadczenie zameldowania na pobyt stały potwierdza, że w czasie, gdy powódka uiszczała kwotę 200.000 zł., to rzeczywiście była na stałe zameldowana pod adresem wskazanym w protokole przyjęcia poręczenia majątkowego.

Zatem ostatecznie sąd, za powódką przyjął, że o przekazaniu przez pozwanego kwoty 200.000 zł. komornikowi sądowemu, A. M., uzyskała wiedzę z pisma pozwanego z dnia 25 września 2013r., które stanowiło odpowiedź Sądu Rejonowego w Człuchowie na wezwanie o zapłatę kwoty 200.000 zł., kierowanej do tego podmiotu przez pełnomocnika powódki pismem z dnia 30 sierpnia 2013r.

W konsekwencji powyższego, dopiero od dnia 25 września 2013r. rozpoczął biec dla powódki termin do zgłoszenia roszczeń odszkodowawczych wobec Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Człuchowie, gdyż wówczas powódka uzyskała wiedzę o szkodzie i osobie odpowiedzialnej, w odczuciu powódki, do jej naprawienia. W tym stanie rzeczy, roszczenie objęte pozwem, wniesionym do Sądu Okręgowego w Słupsku dnia 12 sierpnia 2014r., nie jest przedawnione.

Powódka, o czym była mowa wyżej, upatruje odpowiedzialność pozwanego w zachowaniu polegającym na przekazaniu komornikowi sądowemu, prowadzącemu postępowanie egzekucyjne (...)kwoty 200.000 zł. stanowiącej poręczenie majątkowe, wpłacone do sprawy (...). Zdaniem powódki, sąd nie powinien był tej kwoty przekazywać, albowiem czynność zajęcia kwoty 200.000 zł. z dnia 7 czerwca 2004r. była wadliwa. Nie stanowiła bowiem zajęcia wierzytelności dłużnika, gdyż poręczenia majątkowe nie było wówczas wierzytelnością dłużnika, nadto środki pieniężne przeznaczone na poręczenie majątkowe pochodziły nie od dłużnika, lecz od powódki.

Wskazać należy, że zajęcie wierzytelności na podstawie art. 896 k.p.c. obejmuje tylko wierzytelność istniejącą. Nie ulega wątpliwości, iż wierzytelność istniejąca to wierzytelność konkretna, osadzona w ramach określonego stosunku zobowiązaniowego pomiędzy zindywidualizowanymi podmiotami, mająca sprecyzowaną treść. Oczywistym jest zatem, że tylko tak skonkretyzowana wierzytelność może być - w świetle art. 896 k.p.c. - przedmiotem egzekucji (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2006r., (...)).

Prawidłowe ustalenie, czy w toku postępowania egzekucyjnego doszło do zajęcia wierzytelności wymaga zdefiniowania przesłanek warunkujących dokonanie tej czynności egzekucyjnej. Jest to o tyle istotne, że z zajęciem wierzytelności wiążą się konkretne skutki procesowe. Zalicza się do nich, najogólniej biorąc, powinność zastosowania się zarówno przez dłużnika egzekwowanego, jak i dłużnika zajętej wierzytelności do określonych obowiązków procesowych. Jeśli chodzi o dłużnika zajętej wierzytelności, to nie wolno mu m.in. należnego od niego świadczenia uiścić dłużnikowi. Wobec dłużnika "innej" zajętej wierzytelności podstawę takiego zakazu - jak już wspomniano - stanowi przepis art. 896 § 1 pkt 2 k.p.c.

W uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2006r.,(...)zawarte jest teza, iż wierzytelności, do których wierzyciel zamierza skierować egzekucję muszą być więc przez niego skonkretyzowane. Komornik nie ma obowiązku ich poszukiwania. Jego działania muszą być skorelowane z żądaniami wniosku. Jeśli jednak dokonał on zajęcia przysługującej dłużnikowi konkretnej wierzytelności mimo wadliwego, niedostatecznego jej określenia przez wierzyciela, to ta tylko nieprawidłowość nie może przesądzać o bezskuteczności zajęcia. Czynność zajęcia pozostaje skuteczna dopóki nie zostanie uchylona. (…) Jak wiadomo, prawidłowe zidentyfikowanie konkretnych stosunków zobowiązaniowych może nastręczać poważne trudności. W tego rodzaju przypadkach - idąc wskazanym tokiem rozumowania - adresat wezwania mógłby złożyć komornikowi oświadczenie, że zajmowana wierzytelność nie istnieje i zignorować zakaz przewidziany w art. 896 § 1 pkt 2 k.p.c. bez narażenia się na odpowiedzialność odszkodowawczą wobec wierzyciela. Taki kierunek wykładni art. 896 k.p.c. trzeba zdecydowanie odrzucić. Prowadziłby on bowiem do przyznania poddłużnikowi uprawnienia do dokonywania oceny skuteczności zajęcia. Tymczasem skutki dokonanego zajęcia powstają niezależnie od akceptacji poddłużnika, tyle, że - jak już sygnalizowano - ich zakres, w przypadku nieistnienia wierzytelności, jest ograniczony. (…) Wyjaśnieniu wszelkich niejasności w tym zakresie, a w konsekwencji usunięciu ewentualnych nieścisłości, błędów i omyłek popełnionych w wezwaniu służy prawidłowe wykonanie przez poddłużnika obowiązków informacyjnych przewidzianych w powołanych unormowaniach. Takie rozumienie art. 896 k.p.c. harmonizuje z wykładnią tego przepisu przeprowadzoną przez Sąd Najwyższy w powołanym wyżej wyroku z dnia 19 sierpnia 1971 r. W orzeczeniu tym wskazano, że zajęcie wierzytelności uregulowane przepisami art. 895 i nast. k.p.c. obejmuje tylko wierzytelność istniejącą i przysługującą poddłużnikowi na podstawie określonego stosunku prawnego.

Odnosząc powyższe do niniejszej sprawy stwierdzić należy, że bez wątpienia czynności komornika z dnia 7 czerwca 2004r. odnosiła się środków pieniężnych w kwocie 200.000 zł., które nie stanowiły wierzytelności dłużnika, M. M. wobec Sądu Rejonowego w Człuchowie. Czynność komornika była wadliwa. Zgodzić należy się z powódką, że poręczenie majątkowe to środek zapobiegawczy oraz, iż po ustanowieniu poręczenia osoba poręczająca pozostaje właścicielem przedmiotów poręczenia, a organ przyjmujący poręczenie majątkowe jedynie włada przedmiotem poręczenia do czasu ustania poręczenia.

Jednakże powyższe ustalenie nie skutkuje powstaniem odpowiedzialności pozwanego. Sąd Rejonowy w Człuchowie wypełnił natomiast obowiązek informacyjny przewidziany w art. 896 par 2 k.p.c. Pismem z dnia 20 grudnia 2004. Udzielił odpowiedzi komornikowi sądowemu, iż że postanowieniem z dnia 3 lutego 2003r. Prokuratury Apelacyjnej w G. zastosowano wobec M. M. środek zapobiegawczy w postaci poręczenia majątkowego w kwocie 200.000 zł., a osobą wpłacającą poręczenie była L. M.. Jednocześnie sąd wskazał, że kwota poręczenia majątkowego może ulec przepadkowi na rzecz Skarbu Państwa w wypadku utrudniania postępowania karnego przez oskarżonego. W przypadku natomiast ucieczki lub ukrycia się kwota powyższa ulega przepadkowi na rzecz Skarbu Państwa. Podał, że poręczenie majątkowe ustaje z chwilą uchylenia powyższego środka zapobiegawczego, a także, że w przypadku prawomocnego skazania oskarżonego na karę pozbawienia wolności, poręczenie majątkowe ustaje z chwilą rozpoczęcia odbywania przez skazanego kary. Jednocześnie wskazał, że z uwagi na charakter sprawy (...)(wielotomowa i wieloosobową) trudno przewidzieć, kiedy postępowanie karne przeciwko M. M. się zakończy, a tym samym kiedy zakończy się powyższe poręczenie majątkowe (k. 111).

Pomimo takiej informacji komornik sądowy, A. M. nie uchylił czynności z dnia 7 czerwca 2004r. Również powódka poprzez skuteczne wniesienie powództwa o zwolnienie kwoty 200.000 zł. spod egzekucji, czy też dłużnicy poprzez wniesienie skargi na czynność zajęcia, nie wyeliminowali czynności z dnia 7 czerwca 2004r. z obrotu.

Tymczasem pozwany nie miał podstaw prawnych do merytorycznego badania czynności komornika sądowego z dnia 7 czerwca 2004r. i do przeciwnie A. komornikowi sądowemu. Obowiązek taki, przypisywany przez powódkę pozwanemu, nie znajduje uzasadnienia w przepisach prawa. w tym stanie rzeczy, przekazania komornikowi sądowemu kwoty 200.000 zł., po uprawomocnieniu się postanowienia o uchyleniu poręczenia majątkowego, nie stanowiło wadliwego zachowania po stronie pozwanego.

Zatem roszczenie powódki z powyższego względu nie zasługuje na uwzględnienie.

Nawet, gdyby nie podzielić powyższego stanowiska, to podkreślić należy, iż zebrany w sprawie materiał dowodowy w postaci przesłuchania powódki (pozwany zrezygnował z przesłuchania) i zeznań świadka, M. M. wskazuje, iż powódka nie wykazała należycie, by poprzez przekazanie kwoty 200.000 zł. komornikowi sądowemu, A. M., poniosła ona szkodę w swym majątku.

Poza sporem jest, że powódka i jej mąż, M. M. od 1993r. pozostają w rozdzielności majątkowej. Taki stan rzeczy istniał również w dniu 3 lutego 2003r., kiedy to powódka wpłaciła kwotę 200.000 zł. do Prokuratury Apelacyjnej w G. jako poręczenie za M. M..

Powódka wskazała, że kwota ta pochodziła z jej majątku odrębnego. Przesłuchanie powódki i zeznania M. M. ujawniło jednak brak konsekwencji powódki w powyższym twierdzeniu.

Świadek M. M. zeznał, iż pieniądze uiszczone przez powódkę tytułem poręczenia majątkowego, tj. 200.000 zł. za M. M. oraz 150.000 zł. za Z. M., pochodziły z oszczędności powódki oraz z pożyczek od jej rodziny (00:04:07, 00:04:20). Podał, że powódka była nauczycielką w Zespole Szkół (...), w czasie aresztowania świadka pracowała zaś u niego jako konsulat telefoniczny, przy czym świadek nie był w stanie wskazać, w jakiej wysokości powódka uzyskiwała dochody. Odnośnie osób, od których powódka pożyczyła pieniądze na poręczenia, świadek nie posiadał żadnej wiedzy. Nie potrafił wymienić konkretnej osoby, od której powódka pożyczyła pieniądze.

Powódka również podała, że pieniądze na kaucję miała z oszczędności oraz z pożyczek. Wskazała, że „cała rodzina, w tym rodzice, wszyscy po trochę się składali”. Jednocześnie powódka nie pamiętała, jaką kwotę własnych oszczędności przekazała na poręczenie. Podała, że mogła to być połowa wartości poręczenia. Wskazał też, że pieniądze trzymała w domu, gromadziła je, prowadząc wcześniej działalność gospodarczą, a następnie pracując w szkole. Zeznała, że dostawała też pieniądze od rodziców chrzestnych. Podała jednocześnie, iż w związku z narodzinami córki w 1992r. zrezygnowała z pracy. Wskazała, że była potem zatrudniona u męża, ale nie pamiętała wysokości uzyskiwanego wynagrodzenia. Co do oszczędności wskazała, iż rodzice przekazywali jej miesięcznie kwoty rzędu 2.000 zł. - 3.000 zł. Zeznała też, iż kwotę około 175.000 zł. trzymała w domu. Co do pożyczek, podała, że nie spisywała ich treści, jednoczenie nie pamiętała, kto i ile jej pożyczył. Ostatecznie wskazała, że nawet znajomi składali się na to poręczenie. Podała, że częściowo pieniądze oddała, ale nie pamięta, komu i w jakiej wysokości.

Powyższy materiał dowody nie pozwalał na ustalenie, iż wydatkowane przez powódkę kwoty 200.000 zł. i 150.000 zł. rzeczywiście pochodziły z jej majątku odrębnego. Twierdzenia powódki w powyższym zakresie okazały się nielogiczne i niekonsekwentne. Zasady doświadczenia życiowego przemawiają za tym, by odmówić im wiarygodności. Przyjąć zatem należy, iż powódka w dniu 3 lutego 2003r. wpłaciła pieniądze do Prokuratury Apelacyjnej w Gdańsku, jednak pieniądze te nie pochodziły z jej majątku odrębnego. Źródło pochodzenia tych pieniędzy, w sumie 350.000 zł., jest nieznane.

W konsekwencji stwierdzić należy, iż brak jest podstaw do uznania, że wskutek przekazania przez Sąd Rejonowy w Człuchowie kwoty 200.000 zł. komornikowi sądowemu do sprawy (...), poniosła ona uszczerbek w swym majątku.

Mając na uwadze powyższe, sąd, na podstawie art. 415 k.c. w zw. z art. 896 par 2 k.p.c. stosowanych a contrario, oddalił powództwo jako niezasadne.

O kosztach procesu rozstrzygnięto na podstawie art. 98 par 1 i par 3 k.p.c., w zw. z par 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t. jedn. Dz. U. z 2013r. poz. 490 z późn. zm.) przy zast. art. 11 ustawy z dnia 8 lipca 2005r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (t. jedn. Dz. U. z 2013r., 0.1150 z późn. zm.).

Na oryginale właściwy podpis