Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 września 2015 r.

Sąd Okręgowy Warszawie, Wydział III Cywilny

Sędzia: SSO Grzegorz Chmiel

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 września 2015 r. w Warszawie

której przebieg został zaprotokołowany przez Beatę Dąbrowską

sprawy z powództwa M. D.

przeciwko Skarbowi Państwa – Dyrektorowi Aresztu Śledczego W. - S.

o zapłatę

orzeka

I.  powództwo oddala;

II.  zasądza od powoda M. D. na rzecz Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa reprezentującej w niniejszym postępowaniu Skarb Państwa – Centralny Zarząd Służby Więziennej, kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

III.  nieuiszczone koszty sądowe przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.

III C 108/15

U z a s a d n i e n i e
wyroku z dnia 9 września 2015 r.

(art. 328 kpc)

roszczenie

Powód M. D. wniósł o zasądzenie na swą rzecz od pozwanego Skarbu Państwa – Dyrektora Aresztu Śledczego W. – S. kwoty 180.000.000 zł mającej stanowić zadośćuczynienie za psychiczne i fizyczne znęcanie się, oraz dyskryminację ze względów religijnych. Jako podstawę faktyczną roszczenia wskazał, iż:



W AŚ S. przebywał w okresach (...)



W czasie pobytu w tejże placówce zmuszano go do spożywania posiłków niezgodnych z jego przekonaniami religijnymi;



Wprowadzano go w błąd co do zapewnienia mu opieki religijnej i żywności koszernej;



Karano dyscyplinarnie za odmowę przyjmowania posiłków niekoszernych;



Nie podjęto żadnych kroków mających na celu rozwiązanie sytuacji, chociaż w okresie pobytów w AŚ M. takie rozwiązanie znaleziono



Odmówiono zezwolenia na dostarczanie żywności koszernej;



Drwiono i szydzono z jego przekonań religijnych

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości, podnosząc w pierwszej kolejności zarzut przedawnienia roszczenia. Jednocześnie zakwestionował zasadność samego roszczenia, wskazując iż w okresie pobytu powoda w Areszcie Śledczym W. – S. dokładano należytej staranności by respektować przekonania religijne powoda.

Podstawa prawna

Roszczenie zgłoszone przez powoda było roszczeniem o naprawienie szkody wyrządzonej naruszeniem jego dóbr osobistych, w postaci prawa do zachowania godności osobistej i poszanowania przekonań religijnych. Dobra te miały zostać naruszone poprzez nie respektowanie religijnych wymagań powoda dotyczących diety, jak również szydzenie z jego przekonań religijnych w czasie pobytu w AŚ W. S.. Roszczenie to znajdowało oparcie w treści art. 448 kc, który stanowi:

„W razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.”

Zarzut przedawnienia zgłoszony przez pozwanego znajdował oparcie w treści art. 117 kc, który stanowi:

§ 1. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu.

§ 2. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.

Podniesienie skutecznego zarzutu jest zatem równoznaczne ze skutecznym uchyleniem się od spełnienia świadczenia. Skuteczność owego zarzutu zależy zaś wyłącznie od upływu przepisanego prawem terminu, liczonego od daty wymagalności. W wypadku roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym termin ten określony został w art. 442 ¹ §1 kc, który stanowi:

§1. Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

Jednocześnie wskazać należy, iż zgodnie z treścią art. 123 §1 pkt 1 kc bieg terminu przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem […] przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Zarzut przedawnienia roszczenia będzie zatem bezskuteczny, jeżeli przed jego upływem wniesiono pozew do sądu bądź podjęto inną czynność prawną mającą na celu dochodzenie roszczenia.

Ustalony stan faktyczny

Zgodnie z treścią art. 227 kpc przedmiotem dowodu mogą być tylko fakty mające istotne znaczenie dla sprawy. Zakres postępowania dowodowego, jak również zakres czynionych w toku postępowania ustaleń faktycznych wyznacza zatem zgłoszone do rozstrzygnięcia roszczenie jak również przyjęta podstawa prawna, wyznaczająca jego istotne przesłanki. W sprawie niniejszej, wobec ograniczenia rozprawy do badania zarzutu przedawnienia roszczenia obejmowały one wyłącznie fakt osadzenia powoda w Areszcie Śledczym W. – S., oraz fakt wniesienia przez niego pozwu o zapłatę.

Z uwagi na ograniczenie rozprawy do zarzutu przedawnienia oddaleniu podlegały złożone przez powoda wnioski o przesłuchanie świadków, zgłoszonych na okoliczność faktu naruszania dóbr osobistych powoda. Z tego samego powodu Sąd uznał za niecelowe wysłuchanie powoda na rozprawie, w związku z czym nie zarządzono doprowadzenia go na rozprawę.

W toku postępowania powód zgłosił twierdzenia faktyczne co do okresu przebywania przez niego w Areszcie Śledczym W. – S., które to twierdzenia nie zostały zaprzeczone przez pozwanego. Sąd przyjął w związku z tym za podstawę ustaleń niezaprzeczone przez pozwanego twierdzenia powoda w tej kwestii, to jest iż powód przebywał w tej placówce penitencjarnej w okresach od 1 kwietnia 2009 r. do 4 czerwca 2009 r., od 30 czerwca 2009 r. do 27 sierpnia 2009 r. i od 5 listopada 2009 r. do 11 maja 2010 r. Zgodnie z art. 229 kpc nie wymagają bowiem dowodu fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości. Milczenie strony co do konkretnych okoliczności faktycznych może być przy tym uznane za ich przyznanie, o ile na taki wniosek wskazuje wynik całej rozprawy (art. 230 kpc).

Termin wniesienia przez powoda powództwa w sprawie niniejszej Sąd ustalił natomiast na podstawie załączonej do akt koperty zaopatrzonej w adnotację administracji ZK w P. o złożeniu jej w dniu 19 stycznia 2015 r. [k. 12]

Wnioski

Powództwo wniesione przez M. D. podlegało oddaleniu jako przedawnione w całości, zgodnie z art. 120 §1 kc w zw. z art. 442 ¹ kc. Z uwagi na to bezprzedmiotowe było rozstrzyganie w kwestii zasadności zgłaszanego przez niego zarzutu naruszenia dóbr osobistych.

Kwestię przedawnienia roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym reguluje, jak wskazano wyżej, art. 442 ¹ § 1 kc, zgodnie z którym roszczenia te przedawniają się z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. O "dowiedzeniu się o szkodzie" w rozumieniu art. 442 ¹ § 1 kc można mówić wtedy, gdy poszkodowany "zdaje sobie sprawę z ujemnych następstw zdarzenia wskazujących na fakt powstania szkody", inaczej rzecz ujmując, gdy ma świadomość doznanej szkody. W przypadku gdy zdarzeniem szkodzącym, a właściwie krzywdzącym jest nie respektowanie przekonań religijnych i wynikających z nich nakazów i zakazów (naruszenia dóbr osobistych) ich konsekwencje takie jak poczucie poniżenia, upokorzenia, cierpienia (naruszenia dobra osobistego w postaci godności) są odczuwane w dacie zaistnienia tych zdarzeń. Nie chodzi tu o krzywdę przyszłą, ale dziejącą się, odczuwaną wówczas, gdy miały miejsce zdarzenia ją wywołujące (tak Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 7 sierpnia 2012 r. w sprawie I A Ca 260/12). Wymagalność roszczenia konkretyzowała się zatem w kolejnych dniach pobytu powoda w jednostce penitencjarnej, a co za tym idzie roszczenie to ulegało przedawnieniu z upływem trzech lat od każdego kolejnego dnia pobytu w niewłaściwych warunkach.

Powód był osadzony w Areszcie Śledczym W. - S. w okresach w okresach od 1 kwietnia 2009 r. do 4 czerwca 2009 r., od 30 czerwca 2009 r. do 27 sierpnia 2009 r. i od 5 listopada 2009 r. do 11 maja 2010 r. Oznacza to że okres przedawnienia roszczeń wynikających z pobytu powoda w tym Areszcie Śledczym upłynął ostatecznie z dniem 11 maja 2013 r. Przesyłka zawierająca pozew została złożona przez powoda w administracji ZK w P. w dniu 19 stycznia 2015 r., a zatem już po upływie terminu przedawnienia. Powództwo podlegało zatem oddaleniu w całości.

Uzasadnienie orzeczenia o kosztach postępowania

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o treść art.98 kpc w zw. z art.99 kpc, mając na uwadze, iż powództwo zostało oddalone w całości, zaś powód powinien być potraktowany jako strona która w całości przegrała sprawę. Wysokość kosztów procesu została ustalona w oparciu o §11 pkt 25 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, na podstawie którego należało orzec jak w pkt 2 wyroku.

Z kolei pozostałe nieuiszczone koszty sądowe w postaci opłaty od pozwu Sąd przejął na rachunek Skarbu Państwa mając na uwadze treść art. 100 ust. 2 oraz art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (pkt. 3 wyroku).