sygn. akt V GC 472/15
Dnia 29 października 2015 r.
Sąd Rejonowy w Tarnowie – Wydział V Gospodarczy
w składzie
Przewodniczący SSR Michał Bień
Protokolant stażysta Edyta Raś
po rozpoznaniu w dniu 29 października 2015 r. w Tarnowie
sprawy z powództwa B. (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w G.
przeciwko P. S. (1)
o zapłatę kwoty 25.000,00 (słownie: dwadzieścia pięć tysięcy) zł wraz z odsetkami umownymi
I.
zasądza od pozwanego P. S. (1) na rzecz strony powodowej B. (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego kwotę 25.000,00 (słownie: dwadzieścia pięć tysięcy) zł wraz z odsetkami umownymi liczonymi od kwoty 25.000,00 (słownie: dwadzieścia pięć tysięcy) zł
w wysokości odpowiadającej czterokrotnej wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego w skali roku tj.
w wysokości:
1) 16 % od dnia 29 czerwca 2013 r. do dnia 08 października 2014 r.,
2) 12 % od dnia 09 października 2014 r. do dnia 04 marca 2015 r.,
3) 10 % od dnia 05 marca 2015 r. do dnia zapłaty;
II. oddala powództwo w pozostałej części;
III. zasądza od pozwanego P. S. (1) na rzecz strony powodowej B. (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego kwotę 3.667,00 (słownie: trzy tysiące sześćset sześćdziesiąt siedem) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania w tym kwotę 2.417,00 (słownie: dwa tysiące czterysta siedemnaście) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.
SSR Michał Bień
sygn. akt V GC 472/15
wyroku Sądu Rejonowego w Tarnowie
z dnia 29 października 2015 r.
I
Strona powodowa B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w G. w pozwie wniesionym w elektronicznym postępowaniu upominawczym w dniu 08 sierpnia 2014 r. przeciwko P. S. (1) domagała się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanego kwoty 25.000,00 (słownie: dwadzieścia pięć tysięcy) zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości 16 % w skali roku liczonymi od dnia 29 czerwca 2013 r. do dnia zapłaty jednakże nie wyższej niż czterokrotność stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego oraz zasądzenia kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.
Na uzasadnienie żądania pozwu strona powodowa B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty podniosła, że w dniu 22 grudnia 2008 r. pozwany P. S. (1) w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą zawarł umowę kredytu gospodarczego w rachunku bieżącym numer (...). Wobec braku zapłaty zadłużenia umową sprzedaży z dnia 26 czerwca 2013 r. wierzytelność ta została sprzedana przez (...) Bank (...) spółkę akcyjną stronie powodowej w łącznej kwocie 308.117,87 zł w tym: 208.136,09 zł tytułem kapitału, 99.757,51 zł tytułem odsetek umownych naliczanych przez bank w wysokości zgodnej z treścią zawartej z pozwanym umowy kredytu gospodarczego w rachunku bieżącym w okresie od dnia jej zawarcia do dnia sprzedaży wierzytelności na rzecz strony powodowej oraz kwotę 224,27 zł tytułem kosztów poniesionych przez bank w związku z monitoringiem płatności oraz kosztów działań windykacyjnych podejmowanych przez bank po dniu wypowiedzenia umowy w wysokości zgodnej z treścią umowy kredytu gospodarczego w rachunku bieżącym.
Strona powodowa podała, że pozwany zawierając umowę zgodził się na wszystkie jej postanowienia w tym warunki dotyczące naliczania odsetek oraz kosztów monitoringu i czynności windykacyjnych a aktualną na dzień sprzedaży wierzytelności wysokość zadłużenia w tym wszystkie jego części składowe potwierdzał wyciąg z załącznika do umowy sprzedaży wierzytelności. Na podstawie zawartej przez pozwanego umowy kredytu w rachunku bieżącym oraz umowy sprzedaży wierzytelności zawartej z poprzednim wierzycielem od dnia nabycia wierzytelności B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty kontynuował naliczanie odsetek za opóźnienie w spłacie wymagalnego kapitału w kwocie 208.136,09 zł w wysokości 16 % w skali roku, jednakże nie większej niż czterokrotność aktualnej wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego. Na dzień wniesienia pozwu zaległość z tego tytułu wynosiła 37.071,03 zł zaś łączna wysokość zadłużenia pozwanego na dzień 08 sierpnia 2014 r. została stwierdzona dokumentem księgowym w postaci wyciągu z ksiąg rachunkowych powoda i wynosiła: 208.136,09 zł tytułem kapitału, 136.828,54 zł tytułem odsetek oraz 224,27 zł tytułem kosztów. Cała kwota wskazanego wyżej zadłużenia była wymagalna.
B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty naprowadził, że pozwany pomimo, iż był wzywany do zapłaty, nie uiścił żądanej kwoty. Z uwagi na wysokie koszty postępowania oraz małe prawdopodobieństwo pełnego zaspokojenia roszczenia strona powodowa dochodziła części roszczenia w kwocie 25.000,00 zł nie zrzekając się przy tym prawa do dochodzenia pozostałej kwoty zadłużenia (k. 3 – 7, k. 16 – 18).
Postanowieniem z dnia 11 września 2014 r. Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie Wydział VI Cywilny przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Tarnowie (k. 8).
W uzasadnieniu pozwu wniesionego w następstwie przekazania sprawy do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Tarnowie X Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w Tuchowie strona powodowa B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty powielił argumenty powołane
w uzasadnieniu pozwu wniesionego w elektronicznym postępowaniu upominawczym (k. 16 – 18).
Na rozprawie w dniu 04 lutego 2015 r. pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczenia (k. 89).
W piśmie procesowym z dnia 25 lutego 2015 r. B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty podtrzymał żądanie pozwu.
Na uzasadnienie swojego pisma procesowego strona powodowa podała, że wbrew twierdzeniom pozwanego do przedawnienia roszczenia nie doszło, gdyż w dniu 30 maja 2012 r. (...) Bank (...) spółka akcyjna wypowiedziała pozwanemu umowę stawiając tym samym wierzytelność w stan natychmiastowej wymagalności. Zatem zgodnie z art. 120. § 1. k.c. od tej daty należało liczyć początek biegu przedawnienia (data wymagalności roszczenia). Ponadto w dniu 15 czerwca 2012 r. poprzedni wierzyciel skierował wniosek o nadanie bankowemu tytułowi egzekucyjnemu sądowej klauzuli wykonalności, co sąd uczynił na mocy postanowienia wydanego w dniu 22 czerwca 2012 r. Następnie w dniu 24 lipca 2012 r. skierowano wniosek
o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Postępowanie administracyjne prowadzone przez Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w T. zostało umorzone na mocy postanowienia wydanego w marcu 2014 r., co po raz kolejny skutkowało przerwaniem biegu terminu przedawnienia, zaś pozew został złożony przez powoda w dniu 08 sierpnia 2014 r. a więc przed upływem trzyletniego terminu przedawnienia.
B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty stwierdził, iż mając na uwadze, że roszczenia banku przedawniają się
z upływem trzech lat, roszczenie banku zarówno na dzień złożenia wniosku
o nadanie klauzuli wykonalności jak i wniosku o wszczęcie egzekucji nie było przedawnione, gdyż złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności i wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego przerywało bieg przedawnienia, zatem roszczenie strony powodowej nie było przedawnione i mogło być skutecznie dochodzone na drodze sądowej (k. 90 – 92).
W piśmie procesowym z dnia 12 marca 2015 r. pozwany P. S. (1)wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych powiększonych o opłatę skarbową od udzielonego pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł.
W uzasadnieniu swojego pisma pozwany podniósł, iż na dzień wniesienia pozwu, tj. 08 sierpnia 2014 r. nie został poinformowany o dokonanym przeniesieniu praw do wierzytelności, do czego stronę powodową obligowało postanowienie § (...) pkt (...)) umowy sprzedaży wierzytelności. Ponadto podniósł okoliczność braku wykazania przez stronę powodową związku przyczynowego między umową sprzedaży wierzytelności a załączoną kopią wykazu wierzytelności z adnotacją o „zamazanych” danych osobowych wskazując, że w prawym dolnym rogu znajdowała się kopia naniesiona na rzeczony dokument. Pozwany zakwestionował jego zgodność z oryginałem jako tożsamą kopią dokumentu podnosząc zarzut tworzenia „nowego dokumentu”, który nie był odzwierciedleniem załącznika nr(...)będącego integralną częścią umowy, z której strona powodowa wywodziła skutki prawne. Ponadto pozwany wniósł o przekazanie sprawy do Sądu Rejonowego w Tarnowie V Wydziału Gospodarczego, gdyż umowa kredytu została zawarta w związku z prowadzeniem przez pozwanego działalności gospodarczej (k. 134 – 136).
W piśmie procesowym z dnia 20 marca 2015 r. pozwany podtrzymał zarzut przedawnienia dochodzonego przez stronę powodową roszczenia wskazując za podstawę tego zarzutu art. 731. k.c. jako lex specialis w stosunku do przepisów regulujących termin przedawnienia, a którego okres wynosił dwa lata i winien być liczony od upływu 30 dniowego terminu wskazanego w wypowiedzeniu umowy rachunku bankowego z dnia 09 marca 2011 r.
P. S. (1) wskazał, iż dwuletni termin przedawnienia z art. 731. k.c. miał zastosowanie do wszelkich roszczeń z wyjątkiem roszczeń o zwrot wkładów oszczędnościowych wynikających z umowy rachunku bankowego, bez względu na rodzaj rachunku jak też posiadacza rachunku. Na podstawie umowy z dnia 22 grudnia 2008 r. zawarł z (...) Bankiem (...) spółką akcyjną umowę kredytu w rachunku bankowym, z którego środki mógł przeznaczyć dowolnie na finansowanie bieżących zobowiązań wynikających z wykonywanej działalności gospodarczej. W ramach tego rachunku umowa ta spowodowała dostęp do limitu w kwocie 150.000,00 zł, który pozbawiony był w szczególności harmonogramu spłat, terminów dokonywania płatności, naliczonych odsetek od rat kapitałowych oraz wskazania konkretnego celu, czym charakteryzuje się umowa kredytu. Literalna wykładnia wypowiedzenia
z dnia 09 marca 2011 r. stanowiła „wypowiedzenie umowy rachunku bieżącego z dnia 27 października 2008 r.” Pozwany zaprzeczył, ażeby wypowiedzenie umowy było skierowane do udzielonego kredytu, co mogłoby znaleźć przesłanki do zarzutu przedawnienia roszczenia znajdującego umocowanie na zasadach ogólnych wyrażonych w art. 118. k.c.
Pozwany naprowadził, iż postanowienie Sądu Rejonowego w Tarnowie
z dnia 22 czerwca 2012 r. rozpoczęło ów dwuletni termin przedawnienia, który mijał najdalej 22 czerwca 2014 r. a zważywszy, iż strona powodowa złożyła pozew w dniu 08 sierpnia 2014 r., roszczenie należało uznać za spóźnione (k. 153 – 155).
Strona powodowa ustosunkowując się do zarzutów pozwanego w piśmie procesowym z dnia 22 kwietnia 2015 r. podniosła, że dochodziła roszczenia
z tytułu umowy kredytu gospodarczego w rachunku bieżącym z dnia 22 grudnia 2008 r. nie zaś z tytułu umowy rachunku bieżącego, a zgodnie z art. 117. k.c. roszczenia majątkowe w tym wynikające z umowy kredytu ulegają przedawnieniu z upływem trzyletniego terminu określonego w art. 118. k.c.
B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty podniósł, że umowa cesji wierzytelności z dnia 26 czerwca 2013 r. zawierała przedmiotowo i podmiotowo istotne elementy by uznać ją za skuteczną.
Strona powodowa podała, że nieścisłość związana z datą zawarcia umowy kredytu wynikała z faktu, iż bank posługiwał się dwoma datami, tj. datą zawarcia umowy 22 grudnia 2008 r. oraz datą nadania w systemie tj. 27 października 2008 r.
B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty wskazał nadto, że zawiadomienie pozwanego o cesji wierzytelności zostało mu wysłane przez poprzedniego wierzyciela tj. przez bank, co jednak nie miało znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy (k. 162 – 165).
Pozwany w piśmie procesowym z dnia 25 maja 2015 r. wniósł o oddalenie powództwa w całości z powodu zarzutu wskazującego na bezwzględną nieważność czynności prawnej polegającej na udzieleniu umocowania w dniu 10 września 2013 r. przez K. B. (1) oraz M. K. jako członków zarządu strony powodowej, co naruszało bezwzględnie obowiązujący art. 58. k.c. i co było podstawą naruszenia zasady reprezentacji zarządu spółki jako organu umocowanego do składania skutecznego oświadczenia woli.
Zarzut braku należytej reprezentacji strony powodowej przez pełnomocnika P. S. (1) uzasadnił tym, iż pełnomocnictwo procesowe zostało udzielone w dniu 10 września 2013 r. przez prezesa zarządu K. B. (1)oraz członka zarządu M. K., zaś pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym został złożony w dacie 08 sierpnia 2014 r., zatem strona powodowa nie wykazała należytego umocowania do działania przez swojego pełnomocnika, co jako czynność sprzeczna z ustawą było bezwzględnie nieważne w rozumieniu art. 58. § 1. k.c.
Ponadto pozwany podniósł, że w piśmie procesowym strony powodowej z dnia 22 kwietnia 2015 r. powołano kolejne pełnomocnictwo udzielone przez członków zarządu K. B. (1) oraz M. K. w dniu 23 października 2014 r., gdy z odpisu z Krajowego Rejestru Sądowego z tej samej daty wynikało, że do składania oświadczeń w imieniu spółki wymagane było współdziałanie dwóch członków zarządu, albo jednego członka zarządu wraz
z prokurentem, zaś z działu 2. załączonego odpisu z Krajowego Rejestru Sądowego wynikało, że M. K. nie był w tej dacie członkiem zarządu powoda (k. 172 – 176, k. 178 – 182).
Na zarządzenie z dnia 15 czerwca 2015 r. przekazano sprawę do rozpoznania do Wydziału V Gospodarczego Sądu Rejonowego w Tarnowie (k. 185).
W piśmie procesowym z dnia 17 września 2015 r. strona powodowa ustosunkowując się do zarzutów pozwanego podniosła, iż na stronie 4 wydruków informacji odpowiadającej odpisowi aktualnemu z Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego z dnia 10 września 2013 r. a także z dnia 23 października 2014 r. zawarta była informacja, iż członkiem zarządu organu zarządzającego funduszem był M. K.. Do wykazania okoliczności właściwego umocowania wystarczający był sam odpis z rejestru funduszy inwestycyjnych powodowego funduszu, który wykazywał w sposób należyty umocowanie osób podejmujących czynności prawne. W rubryce 06. rejestru funduszy inwestycyjnych wskazano członków zarządu towarzystwa funduszy inwestycyjnych, tj. prezesa K. B. (1) oraz członka zarządu M. K.. Ponadto pełnomocnictwo procesowe udzielone pełnomocnikowi strony powodowej nie zostało cofnięte (k. 195 – 196).
Na rozprawie w dniu 29 października 2015 r. pozwany P. S. (1) po zapoznaniu się z odpisem umowy ugody z dnia 28 lipca 2011 r. (k. 117 – 118) oświadczył, iż na drugiej stronie odpisu umowy znajdował się jego podpis
i jego pieczątka firmowa (k. 211
verte).
Bezspornym w sprawie było, że P. S. (1) w dniu 22 grudnia 2008 r. zawarł umowę kredytu w rachunku bieżącym (...)
(...) Bankiem (...) spółką akcyjną. Nie było sporu co do tego, że w dniu 04 grudnia 2009 r. (...) Bank (...) zawarli aneks numer (...) do umowy kredytu z dnia 22 grudnia 2008 r. Poza sporem było, że w dniu 28 lipca 2011 r. (...) Bank (...) zawarła z P. S. (1) umowę ugody numer (...), przedmiotem której była restrukturyzacja wymagalnej wierzytelności przysługującej (...) Bankowi (...) spółce akcyjnej z tytułu umowy kredytu. Nie było sporu co do tego, że w §(...). umowy ugody dłużnik P. S. (1) uznał w całości wierzytelność w kwocie 237.354,44 zł w tym o kapitale 214.151,01 zł i odsetkach w kwocie 23.203,43 zł oraz dalszych odsetkach bez zastrzeżeń jako należną (...) Bankowi (...) spółce akcyjnej oraz koszty mogące powstać w trakcie trwania umowy. Bezspornym było, że (...)
Bank (...) spółka akcyjna w dniu 15 czerwca 2012 r. wystawiła bankowy tytuł egzekucyjny przeciwko P. S. (1) oraz w tym samym dniu skierowała wniosek o nadanie bankowemu tytułowi egzekucyjnemu sądowej klauzuli wykonalności. Poza sporem było, że postanowieniem z dnia 22 czerwca 2012 r. Sąd Rejonowy nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu wystawionemu przez (...) Bank (...) spółkę akcyjną przeciwko P. S. (1). Nie było sporu co do tego, że pismem z dnia 24 lipca 2012 r. (...) Bank (...) spółka akcyjna skierowała do komornika sądowego wniosek
o wszczęcie egzekucji przeciwko P. S. (1).
II
Stan faktyczny sprawy częściowo był bezsporny.
Bezsporne w sprawie było, że P. S. (1) w dniu 22 grudnia 2008 r. zawarł umowę kredytu w rachunku bieżącym (...) z (...) Bankiem (...) spółką akcyjną (k. 4 – 6, k. 16 – 18, k.22 – 24, k. 93 – 97, k. 153 – 155). Poza sporem było, że (...) Bank (...) spółka akcyjna w dniu 15 czerwca 2012 r. wystawiła bankowy tytuł egzekucyjny przeciwko P. S. (1) oraz w tym samym dniu skierowała wniosek o nadanie bankowemu tytułowi egzekucyjnemu sądowej klauzuli wykonalności (k. 90 – 92, k. 123 – 124). Poza sporem było, że postanowieniem z dnia 22 czerwca 2012 r. Sąd Rejonowy nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu wystawionemu przez (...) (...) Bank (...) spółkę akcyjną przeciwko P. S. (1) (k. 90 – 92, k. 125, postanowienie Sądu Rejonowego w Tarnowie X Zamiejscowego Wydziału Cywilnego z siedzibą w Tuchowie z dnia 22 czerwca 2012 r. w aktach Sądu Rejonowego w Tarnowie X Zamiejscowego Wydziału Cywilnego z siedzibą w Tuchowie o sygnaturze X Co 212/ 12 na k. 28). Nie było sporu co do tego, że pismem z dnia 24 lipca 2012 r. (...) Bank (...) spółka akcyjna skierowała do komornika sądowego wniosek o wszczęcie egzekucji przeciwko P. S. (1) (k. 90 – 92, k. 126 – 127).
Sąd Rejonowy w Tarnowie ustalił ponadto następujący stan faktyczny:
Stosownie do treści § 1. ust. 1. umowy kredytu z dnia 22 grudnia 2008 r. (...) Bank (...) spółka akcyjna udzieliła kredytobiorcy czyli P. S. (1) na warunkach określonych umową, kredytu odnawialnego w ramach limitu kredytowego w kwocie 150.000,00 zł (§ 1. ust. 1. umowy kredytu z dnia 22 grudnia 2008 r.).
Środki z kredytu kredytobiorca zobowiązał się przeznaczyć na finansowanie bieżących zobowiązań wynikających z wykonywanej działalności (§ (...) ust. (...) umowy kredytu z dnia 22 grudnia 2008 r.).
W myśl § (...) ust.(...) umowy kredytu kredyt udzielony został na okres od dnia 22 grudnia 2008 r. do dnia 22 grudnia 2009 r. (§ (...) ust.(...)umowy kredytu
z dnia 22 grudnia 2008 r.)
Okres wykorzystania i okres spłaty kredytu upływał z dniem zakończenia okresu kredytowania, tj. z dniem 22 grudnia 2009 r. (§ (...) ust. (...) umowy kredytu z dnia 22 grudnia 2008 r.)
Kwota wykorzystanego kredytu była oprocentowana w stosunku rocznym według zmiennej stopy procentowej. Stopa procentowa równa była wysokości stawki referencyjnej powiększonej o marżę (...) Banku (...) spółki akcyjnej (§ (...) ust. (...) umowy kredytu z dnia 22 grudnia 2008 r.).
(...) Bank (...) spółka akcyjna uprawniona była do pobrania odsetek od zadłużenia przeterminowanego za okres od dnia, w którym powinna nastąpić spłata do dnia poprzedzającego dzień spłaty, według stopy procentowej przewidzianej dla kredytów przeterminowanych i kredytów postawionych po upływie terminu wypowiedzenia w stan natychmiastowej wymagalności na cele gospodarcze i mieszkaniowe określonej w uchwałą zarządu (...) Banku (...) spółki akcyjnej obowiązującej w okresach, za które oprocentowanie jest naliczane i podawanej do wiadomości klientom w komunikacie (...) Banku (...) spółki akcyjnej udostępnionym w lokalach oddziałów niezależenie od innych form powiadomienia. Stopa oprocentowania należności przeterminowanych mogła ulegać zmianie w okresie obowiązywania umowy w zależności od sytuacji gospodarczej i zmian na rynku pieniężnym a zwłaszcza do zmian stopy rezerw obowiązkowych banków oraz zmian stóp procentowych NBP ustalonych przez Radę Polityki Pieniężnej (§ (...)ust.(...) umowy kredytu
z dnia 22 grudnia 2008 r.)
Na podstawie § (...) ust. (...) umowy kredytu w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu w szczególności w przypadku braku lub istotnego obniżenia wpływów środków pieniężnych na rachunek, zgodnie z postanowieniami umowy rachunku, albo w razie utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej (...) Bank (...) spółka akcyjna mogła wypowiedzieć niniejszą umowę kredytu albo obniżyć kwotę przyznanego kredytu (§ (...) ust. (...) umowy kredytu z dnia 22 grudnia 2008 r.).
Zgodnie z § (...) ust.(...) umowy kredytu po wypowiedzeniu przez (...)Bank (...) spółkę akcyjną umowy kredytu, kredytobiorca zobowiązany był spłacić zadłużenie z tytułu udzielonego kredytu
i naliczone bieżące odsetki od kredytu nie później niż w ostatnim dniu terminu wypowiedzenia umowy (§ (...) ust. (...) umowy kredytu z dnia 22 grudnia 2008 r.).
Niespłacona część kredytu, o której mowa w ust. 1., stawała się zadłużeniem przeterminowanym w dniu upływu terminu wypowiedzenia umowy (§ 15. ust. 2. umowy kredytu z dnia 22 grudnia 2008 r.).
Zgodnie z brzmieniem § (...) ust.(...)umowy kredytu do zadłużenia przeterminowanego, o którym mowa w ust. (...) (...) Bank (...) spółka akcyjna uprawniona była do stosowania postanowień § (...)(§ (...) ust. (...) umowy kredytu z dnia 22 grudnia 2008 r.).
Dowód: odpisy umowy kredytu w rachunku bieżącym numer (...) z dnia 22 grudnia 2008 r. – k. 22 – 24, k. 93 – 97.
Umowa kredytu została następnie zmieniona aneksem z dnia 04 grudnia 2009 r. w ten sposób, że zgodnie z §(...) ust.(...) umowy (...) Bank (...) spółka akcyjna udzieliła P. S. (1) kredytu w kwocie 150.000,00 zł na czas od dnia 22 grudnia 2008 r. do dnia 03 grudnia 2009 r. oraz kredytu w kwocie 220.000,00 zł na czas od dnia 04 grudnia 2009 r. do dnia 04 grudnia 2010 r. (punkt I aneksu z dnia 04 grudnia 2009 r.).
Tym samym w myśl zmodyfikowanego § (...) ust. (...) umowy kredyt został udzielony na czas od dnia 22 grudnia 2008 r. do dnia 04 grudnia 2010 r. (punkt II aneksu z dnia 04 grudnia 2009 r.).
W myśl zmienionego § (...)ust. (...) umowy kredytu okres wykorzystania i okres spłaty upływał z dniem zakończenia kredytowania, tj. z dnia 04 grudnia 2010 r. (punkt III aneksu z dnia 04 grudnia 2009 r.).
Dowód: odpis aneksu numer (...) z dnia 04 grudnia 2009 r. do umowy kredytu numer (...) z dnia 22 grudnia 2008 r. – k. 94.
W dniu 28 lipca 2011 r. P. S. (1) zawarł z (...) Bankiem (...) spółką akcyjną umowę ugody numer (...), przedmiotem której była restrukturyzacja wymagalnej wierzytelności przysługującej (...) Bankowi (...) spółce akcyjnej
z tytułu umowy kredytu w rachunku bieżącym numer (...) z dnia 22 grudnia 2008 r. W § (...)umowy ugody dłużnik P. S. (1)uznał w całości wierzytelność obejmującą kapitał w kwocie 214.151,01 zł, odsetki w kwocie 23.203,43 zł oraz dalsze odsetki oraz koszty mogące powstać w trakcie trwania umowy bez zastrzeżeń jako należne (...) Bankowi (...) spółce akcyjnej. W myśl § (...) umowy ugody ustanie stosunku umownego (wykreowanego umową ugody), na skutek złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu warunków spłaty określonych umową ugody uprawniało (...)Bank (...)spółkę akcyjną do rozliczania pozostałej do spłaty wierzytelności na zasadach ogólnych obowiązujących w (...) Bank (...) spółce akcyjnej, w tym do zastosowania stopy procentowej przewidzianej dla kredytów gospodarczych przeterminowanych i postawionych po upływie okresu wypowiedzenia w stan natychmiastowej wymagalności określonej w uchwale zarządu (...)Bank (...) spółki akcyjnej obowiązującej w okresach, za które oprocentowanie jest naliczane. Zgodnie z zapisem § (...) umowa ugody nie stanowiła odnowienia umowy kredytu w rozumieniu art. 506. § 1. k.c. a (...)Bank (...) spółka akcyjna zachowała wszelkie roszczenia wynikające z umowy kredytu. Załącznik do przedmiotowej umowy ugody stanowił harmonogram spłaty kredytu objętego umową ugody, zgodnie z którego treścią P. S. (1) miał spłacić kredyt w pięciu ratach w tym czterech równych po 1.500,00 zł w terminach do 20 sierpnia 2011 r. 20 września 2011 r., 20 października 2011 r. i 20 listopada 2011 r. zaś ostatnią ratę w kwocie 208.151,01 zł miał uiścić w dniu 20 grudnia 2011 r.
Dowód: odpis umowy ugody numer (...) z dnia 28 lipca 2011 r. wraz z odpisami załączników – k. 117 – 121.
W dniu 15 czerwca 2012 r. (...) Bank (...) spółka akcyjna wystawiła przeciwko P. S. (1) bankowy tytuł egzekucyjny numer (...).
Dowód: bankowy tytuł egzekucyjny numer (...) z dnia 15 czerwca 2012 r. w aktach Sądu Rejonowego w Tarnowie X Zamiejscowego Wydziału Cywilnego z siedzibą w Tuchowie o sygnaturze X Co 212/12 zalegający na k. 9; odpis bankowego tytułu egzekucyjnego numer (...)
z dnia 15 czerwca 2012 r. – k. 122.
W tym samym dniu, tj. 15 czerwca 2012 r. (...) Bank (...)spółka akcyjna skierowała wniosek o nadanie sądowej klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...) z dnia 15 czerwca 2012 r. wystawionemu przeciwko P. S. (1).
Dowód: odpis wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, k. 123 – 124.
Postanowieniem Sądu Rejonowego w Tarnowie X Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w Tuchowie z dnia 22 czerwca 2012 r. nadano klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu numer (...) z dnia 15 czerwca 2012 r. wystawionemu przez wierzyciela (...) Bank (...) spółkę akcyjną a obejmującemu zobowiązanie P. S. (1)wynikające z umowy kredytu w rachunku bieżącym z dnia 22 grudnia 2012 r. wraz z aneksem nr(...) z dnia 04 grudnia 2009 r.
Dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Tarnowie X Zamiejscowego Wydziału Cywilnego z siedzibą w Tuchowie z dnia 22 czerwca 2012 r. wydane pod sygnaturą akt X Co 212/12 w aktach Sądu Rejonowego
w Tarnowie X Zamiejscowego Wydziału Cywilnego z siedzibą w Tuchowie
z dnia 22 czerwca 2012 r. o sygnaturze X Co 212/12 na k. 28; odpis postanowienia Sądu Rejonowego w Tarnowie X Zamiejscowego Wydziału Cywilnego z siedzibą w Tuchowie z dnia 22 czerwca 2012 r. wydanego pod sygnaturą akt X Co 212/12 – k. 125.
W dniu 24 lipca 2012 r. (...)Bank (...) spółka akcyjna skierowała do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Krakowa – Nowej Huty M. B. wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego wobec P. S. (1).
Dowód: odpis wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, k. 126 – 127.
W dniu 26 czerwca 2013 r.(...)Bank (...)spółka akcyjna dokonała sprzedaży przysługujących jej wierzytelności na rzecz B. (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w G..
Dowód: odpis umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 26 czerwca 2013 r. wraz z odpisami załączników – k. 25 – 46.
W załączniku nr 1 do aneksu z dnia 16 lipca 2013 r. do umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 26 czerwca 2013 r. wskazano imię i nazwisko P. S. (1), brzmienie firmy, pod którą prowadził działalność gospodarczą, adres oraz stan jego łącznego zadłużenia opiewającego na kwotę 308.117,87 zł. Jako datę umowy, która stanowiło źródło wierzytelności, wskazano 27 października 2008 r.
Dowód: odpis załącznika nr 1 do umowy sprzedaży wierzytelności
z dnia 26 czerwca 2013 r., k. 44 – 45.
W piśmie z dnia 20 sierpnia 2013 r. kierowanym do P. S. (1)
(...)Bank (...)spółka akcyjna poinformowała, iż na podstawie umowy z dnia 26 czerwca 2013 r. dokonała przelewu wierzytelności z tytułu umowy nr (...)na rzecz B. (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w G., a przeniesienie wierzytelności stało się skuteczne
w dniu 28 czerwca 2013 r. Jednocześnie wskazała, że wysokość wierzytelności wynosiła łącznie 308.117,87 zł, z czego 208.136,09 zł stanowił kapitał, 224,27 zł koszty banku a odsetki 99.757,51 zł.
Dowód: odpis pisma (...)Banku (...) spółki akcyjnej skierowanego z dnia 20 sierpnia 2013 r. – k. 130.
Pismem z dnia 20 sierpnia 2013 r. (...) spółka akcyjna działająca w imieniu B. (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego poinformowała P. S. (1) o stanie zadłużenia na dzień 20 sierpnia 2013 r. wzywając do kontaktu celem ustalenia wyboru polubownej drogi spłaty zadłużenia.
Dowód: odpis pisma z dnia 20 sierpnia 2013 r. – k. 128 – 129.
W dniu 02 grudnia 2014 r. (...) Bank (...) spółka akcyjna sporządziła pisemne oświadczenie, w którym wskazała, że
w dniu 26 czerwca 2013 r. zawarła umowę sprzedaży wierzytelności z B. (...) Niestandaryzowanym Sekurytyzacyjnym Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym, na mocy której zbyła wierzytelność wynikającą z umowy kredytu zawartej
z P. S. (1) o numerze (...)
z dnia 22 grudnia 2008 r., a której w systemie została nadana data 27 października 2008 r. W oświadczeniu stwierdzono, że zostało ono sporządzone w celu potwierdzenia praw przysługujących B. (...) Niestandaryzowanemu Sekurytyzacyjnemu Funduszowi Inwestycyjnemu Zamkniętemu do wierzytelności wynikającej z tej umowy oraz skutecznego ich wykonywania.
Dowód: odpis pisemnego oświadczenia (...) Banku (...) spółki akcyjnej z dnia 02 grudnia 2014 r. – k. 69.
Powyższy stan faktyczny sprawy w części sąd uznał za bezsporny na podstawie art. 229. k.p.c.
Otóż strony zgodnie przyznały, że P. S. (1) w dniu 22 grudnia 2008 r. zawarł umowę kredytu w rachunku bieżącym (...) z (...)Bankiem (...) spółką akcyjną.
Okoliczności powyższe zostały przytoczone przez strony tak w pozwie jak i w jednym z pism procesowych pozwanego. Jako że przyznanie powołanych okoliczności wynikających z pisemnych oświadczeń obu stron nie budziło w świetle przeprowadzonego postępowania dowodowego wątpliwości, okoliczności te zostały uznane za prawdziwe. Fakty te znalazły częściowo potwierdzenie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym w szczególności w postaci odpisów dokumentów. Dlatego też, zważywszy na zasadę wyrażoną w art. 229. k.p.c., fakty te sąd uznał za udowodnione.
Powyższy stan faktyczny sprawy w części sąd uznał za bezsporny również na podstawie art. 230. k.p.c.
Otóż bezsporne było to, że (...) Bank (...) spółka akcyjna w dniu 15 czerwca 2012 r. wystawiła bankowy tytuł egzekucyjny przeciwko P. S. (1) oraz w tym samym dniu skierowała wniosek o nadanie bankowemu tytułowi egzekucyjnemu sądowej klauzuli wykonalności. Poza sporem było, że postanowieniem z dnia 22 czerwca 2012 r. Sąd Rejonowy nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu wystawionemu przez (...) Bank (...) spółkę akcyjną przeciwko P. S. (1). Nie było sporu co do tego, że pismem
z dnia 24 lipca 2012 r. (...) Bank (...) spółka akcyjna skierowała do komornika sądowego wniosek o wszczęcie egzekucji przeciwko P. S. (1).
Fakty te przytoczone przez stronę powodową w pozwie bądź też w jednym z dalszych pism procesowych nie doczekały się z drugiej strony wyraźnego zaprzeczenia czy też potwierdzenia. Skoro zatem strona przeciwna nie wypowiedziała się co do przytoczonych okoliczności, fakty te sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, mógł uznać za przyznane a w konsekwencji za rzeczywiście zaistniałe.
Rekonstrukcji stanu faktycznego sąd dokonał w części na podstawie dokumentów jak i odpisów dokumentów zgromadzonych w toku postępowania dowodowego. Sąd nie dopatrzył się uchybień w ich treści oraz formie.
Dokumenty urzędowe i dokumenty prywatne jak i odpisy dokumentów urzędowych jak i odpisy dokumentów prywatnych sąd uznał w całości za autentyczne i wiarygodne. Żadna ze stron ich nie kwestionowała, tak pod względem poprawności formalnej jak i materialnej. Nie ujawniły się też jakiekolwiek okoliczności podważające moc dowodową odpisów tych dokumentów, które należałoby brać pod uwagę z urzędu. Domniemania, z których korzystają dokumenty urzędowe jak i prywatne [autentyczności i złożenia zawartego w nim oświadczenia przez osobę, która podpisała dokument prywatny ( vide: T. Ereciński, „Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Część pierwsza. Postępowanie rozpoznawcze. Część druga. Postępowanie zabezpieczające. Tom 1”, wydanie 2, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2007 r., pod red. T. Erecińskiego, s. 576, teza 11 do art. 245, s. 590, teza 1 do art. 253)], pozostały niewzruszone. Dokumenty urzędowe zostały sporządzone zgodnie z właściwymi przepisami przez powołane do tego organy państwowe i w zakresie ich kompetencji, w związku z czym w świetle art. 244. § 1. k.p.c. w zw. z art. 233. § 1. k.p.c. stanowiły dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Z kolei dokumenty prywatne stanowiły dowód tego, że osoby, które je podpisały, złożyły oświadczenia zawarte w dokumentach (art. 245. k.p.c. w zw. z art. 233. § 1. k.p.c.).
Osobnego omówienia wymagał natomiast odpis dokumentu w postaci odpisu umowy sprzedaży wierzytelności 26 czerwca 2013 r. (k. 25 – 37)
wraz z odpisami załączników do tej umowy oraz pisemne oświadczenie (...)Banku (...) spółki akcyjnej z dnia 02 grudnia 2014 r. (k. 69).
Dokument prywatny jakkolwiek nie został wyposażony w domniemanie prawne zgodności jego treści z rzeczywistym stanem, to jednak może stanowić samodzielny środek dowodowy i w oparciu o jego treść sąd ma możliwość wyrokowania. Dokument prywatny pozostaje jednym z dowodów wymienionych
w kodeksie postępowania cywilnego i podlega ocenie tak jak wszystkie inne dowody (
vide: art. 233. § 1. k.p.c.). Może zatem stanowić podstawę ustaleń faktycznych i wyrokowania (
vide: wyrok i uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego
z dnia 30 czerwca 2004 r., sygn. akt IV CK 474/03, publ. OSNC 2005 r., nr 6, poz. 113, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 września 1985 r., sygn. akt IV PR 200/85, publ. OSNCP 1986 r., nr 5, poz. 84, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 03 października 2000 r., sygn. akt I CKN 804/98, nie publ., LEX nr 50890).
Dokument prywatny w świetle brzmienia art. 253. k.p.c. ma znacznie mniejszą moc dowodową, jeżeli miałby świadczyć na rzecz strony, która go sporządziła. Ma za to dużą wartość dowodową, jeśli pochodzi od osoby trzeciej, niezwiązanej ze stronami i od nich niezależnej. Założyć bowiem można wówczas, że intencją wystawcy takiego dokumentu nie było wzmocnienie bądź też osłabienie którejkolwiek ze stron postępowania ( vide: uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 06 listopada 2002 r., sygn. akt I CKN 1280/2000, nie publ., LEX nr 78358). Takimi dokumentami w przedmiotowej sprawie pochodzącymi częściowo od strony powodowej, tj. B. (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego były umowa sprzedaży wierzytelności z dnia 26 czerwca 2013 r. oraz pochodzące w całości od podmiotu trzeciego oświadczenie (...)Banku (...) spółki akcyjnej z dnia 02 grudnia 2014 r.
Odpisy tych dokumentów ze względu na brak domniemania zgodności
z rzeczywistym stanem jako dokumenty prywatne podlegały ocenie sądu wedle reguł statuowanych przepisem art. 233. § 1. k.p.c. Skoro bowiem dokument prywatny nie korzysta z domniemania prawdziwości zawartych w nim oświadczeń, to każda osoba mająca w tym interes prawny może twierdzić i dowodzić, że treść złożonych oświadczeń nie odpowiada stanowi rzeczywistemu (
vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 kwietnia 1982 r., sygn. akt III CRN 65/82, nie publ., LEX nr 8414).
Pozwany w toku postępowania mocy dowodowej odpisów tych dokumentów w tym samego dokumentu umowy sprzedaży wierzytelności skutecznie nie podważył. Zarzucił natomiast w treści pism procesowych bezskuteczność umowy sprzedaży wierzytelności wobec pozwanego oraz naruszenie zasady jej reprezentacji.
Przy takim stanowisku względem dokumentu w postaci umowy sprzedaży wierzytelności brak było dostatecznych podstaw do podważenia prawdziwości tego dokumentu. Przedmiotowy dokument stanowił dostateczny dowód na okoliczność zawarcia umowy przelewu wierzytelności przez poprzedniego wierzyciela, tj. (...) Bank (...) spółkę akcyjną
i B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty i na okoliczność rozporządzenia przez poprzednika prawnego strony powodowej wierzytelnością z umowy o kredyt zawartej z pozwanym. Pozwany nie zakwestionował skutecznie prawdziwości treści tego dokumentu, na podstawie którego doszło do przejścia wierzytelności objętej żądaniem pozwu z jednego podmiotu na drugi.
Sąd postanowił oddalić wniosek pozwanego o dopuszczenie dowodu
z odpisu pełnomocnictwa datowanego na dzień 23 października 2014 r. i z wydruku informacji odpowiadającej odpisowi aktualnemu z rejestru przedsiębiorców z Krajowego Rejestru Sądowego datowanej na dzień 23 października 2014 r., jako że strona powodowa żadnego z odpisów tych dokumentów przy wniesieniu pisma procesowego strony powodowej z dnia 22 kwietnia 2015 r. jak i w ciągu całego postępowania do czasu zamknięcia rozprawy nie przedstawiła. Brak było zatem jakichkolwiek możliwości dopuszczenia i co najważniejsze przeprowadzenia dowodu z odpisów wymienionych dokumentów. Sąd nie dysponował fizycznie do czasu zamknięcia rozprawy i wydania wyroku jakikolwiek dokumentami wymienionymi wyżej czy też odpisami tych dokumentów, które co prawda zostały wskazane przez stronę powodową i pozwanego jako środki dowodowe ale nie zostały do akt złożone.
Sąd postanowił również oddalić wniosek strony powodowej o dopuszczenie dowodu z dokumentów zalegających w aktach postępowania egzekucyjnego w administracji prowadzonego przez Naczelnika II Urzędu Skarbowego
w T., albowiem dokumenty te nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy.
Sąd postanowił pominąć dowód z przesłuchania stron, gdyż zgłoszone pozostałe środki dowodowe pozwoliły w wystarczającym stopniu wyjaśnić fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 299. k.p.c. w zw. z art. 227. k.p.c.),
a poza tym żadna ze stron nie wnosiła o dopuszczenie dowodu z przesłuchania stron.
III
Sąd Rejonowy w Tarnowie zważył, co następuje:
Powództwo okazało się zasadne, przy czym w tej części, w jakiej strona powodowa żądała zasądzenia od kwoty 25.000,00 zł odsetek w wysokości umownej 16 % w skali roku jednakże nie wyższej niż w wysokości odpowiadającej czterokrotnej wysokości odsetek lombardowych NBP powództwo należało oddalić zasądzając w miejsce tych odsetek odsetki w wysokości umownej ale według stopy procentowej zmieniającej się na przestrzeni czasu trwania postępowania o zapłatę.
Strona powodowa B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty wystąpiła z żądaniem zasądzenia od pozwanego P. S. (1) kwoty 25.000,00 zł na podstawie art. 69. ust. 1. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (tekst jedn. Dz. U. z 2015 r., poz. 128
z późn. zm.) i art. 353
(
1). k.c. w zw. z § 1. ust. 1. i ust. 2., § 2. ust. 1. i ust. 2., § 4. ust. 1., § 10. ust. 1., § 11. ust. 1. i ust. 2., § 15. ust. 2. oraz § 16. ust. 1. i § 2. umowy kredytu w rachunku bieżącym numer (...) z dnia 22 grudnia 2008 r. oraz art. 509. k.c. i art. 510. k.c. oraz art. 471. k.c., art. 476. k.c. i art. 477. § 1. k.c. wraz z odsetkami umownymi w wysokości umownej odpowiadającej czterokrotnej wysokości odsetek lombardowych NBP liczonymi w stosunku rocznym wskazanej przez stronę powodową na 16 % od dnia 29 czerwca 2013 r. do dnia zapłaty na podstawie § (...) ust.(...) oraz § (...) ust.(...)i ust. (...) umowy kredytu w rachunku bieżącym numer (...) z dnia 22 grudnia 2008 r. w zw. z art. 359. § 1. i § 2. k.c. i art. 481. § 1. i § 2. k.c.
Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy – Prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony
w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych
w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Według przepisu art. 353 1. k.c. strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Stosownie do treści §(...) ust.(...) umowy kredytu z dnia 22 grudnia 2008 r. (...) SA udziela kredytobiorcy na kredytobiorcy na warunkach określonych niniejszą umową, kredytu odnawialnego w ramach limitu kredytowego w kwocie 150.000,00 zł (§ 1. ust. 1. umowy kredytu z dnia 22 grudnia 2008 r.).
Stosownie do treści § (...) ust. (...) umowy kredytu z dnia 22 grudnia 2008 r. (...)Bank (...) spółka akcyjna udzieliła kredytobiorcy czyli P. S. (1) na warunkach określonych umową, kredytu odnawialnego w ramach limitu kredytowego w kwocie 150.000,00 zł, po czym wobec zawarcia aneksu do umowy kredytu kwota ta została podwyższona od dnia 04 grudnia 2009 r. do kwoty 220.000,00 zł (§ (...) ust.(...)umowy kredytu
z dnia 22 grudnia 2008 r.).
Środki z kredytu kredytobiorca zobowiązał się przeznaczyć na finansowanie bieżących zobowiązań wynikających z wykonywanej działalności (§ (...) ust.(...) umowy kredytu z dnia 22 grudnia 2008 r.).
W myśl §(...) ust.(...)umowy kredytu kredyt udzielony został na okres od dnia 22 grudnia 2008 r. do dnia 22 grudnia 2009 r. a następnie na skutek zawarcia aneksu z dnia 04 grudnia 2009 r. termin ten został wydłużony do dnia 04 grudnia 2010 r. (§ (...) ust.(...)umowy kredytu z dnia 22 grudnia 2008 r.)
Okres wykorzystania i okres spłaty kredytu upływał z dniem zakończenia okresu kredytowania, tj. z dniem 22 grudnia 2009 r., po czym został przedłużony na skutek zawarcia aneksu z dnia 04 grudnia 2009 r. do dnia 04 grudnia 2014 r. (§ (...) ust. (...) umowy kredytu z dnia 22 grudnia 2008 r.)
Kwota wykorzystanego kredytu była oprocentowana w stosunku rocznym według zmiennej stopy procentowej. Stopa procentowa równa była wysokości stawki referencyjnej powiększonej o marżę (...) Banku (...) spółki akcyjnej (§ (...)ust.(...)umowy kredytu z dnia 22 grudnia 2008 r.).
(...) Bank (...) spółka akcyjna uprawniona była do pobrania odsetek od zadłużenia przeterminowanego za okres od dnia, w którym powinna nastąpić spłata do dnia poprzedzającego dzień spłaty, według stopy procentowej przewidzianej dla kredytów przeterminowanych i kredytów postawionych po upływie terminu wypowiedzenia w stan natychmiastowej wymagalności na cele gospodarcze i mieszkaniowe określonej w uchwałą zarządu (...) Banku (...) spółki akcyjnej obowiązującej w okresach, za które oprocentowanie jest naliczane i podawanej do wiadomości klientom w komunikacie (...) Banku (...) spółki akcyjnej udostępnionym w lokalach oddziałów niezależenie od innych form powiadomienia. Stopa oprocentowania należności przeterminowanych mogła ulegać zmianie w okresie obowiązywania umowy w zależności od sytuacji gospodarczej i zmian na rynku pieniężnym a zwłaszcza do zmian stopy rezerw obowiązkowych banków oraz zmian stóp procentowych NBP ustalonych przez Radę Polityki Pieniężnej (§ (...) ust.(...)umowy kredytu
z dnia 22 grudnia 2008 r.)
Na podstawie § (...) ust.(...) umowy kredytu w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu w szczególności w przypadku braku lub istotnego obniżenia wpływów środków pieniężnych na rachunek, zgodnie z postanowieniami umowy rachunku, albo w razie utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej (...) Bank (...) spółka akcyjna mogła wypowiedzieć niniejszą umowę kredytu albo obniżyć kwotę przyznanego kredytu (§ 14. ust. 1. umowy kredytu z dnia 22 grudnia 2008 r.).
Zgodnie z § (...) ust. (...) umowy kredytu po wypowiedzeniu przez (...) Bank (...) spółkę akcyjną umowy kredytu, kredytobiorca zobowiązany był spłacić zadłużenie z tytułu udzielonego kredytu i naliczone bieżące odsetki od kredytu nie później niż w ostatnim dniu terminu wypowiedzenia umowy (§ (...) ust.(...) umowy kredytu z dnia 22 grudnia 2008 r.).
Niespłacona część kredytu, o której mowa w ust. 1., stawała się zadłużeniem przeterminowanym w dniu upływu terminu wypowiedzenia umowy (§(...) ust. (...) umowy kredytu z dnia 22 grudnia 2008 r.).
Zgodnie z brzmieniem § (...) ust. (...) umowy kredytu do zadłużenia przeterminowanego, o którym mowa w ust.(...) (...) Bank (...) spółka akcyjna uprawniona była do stosowania postanowień § (...) (§ (...) ust.(...)umowy kredytu z dnia 22 grudnia 2008 r.).
Stosownie do brzmienia art. 471. k.c. dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Po myśli art. 476. k.c. dłużnik dopuszcza się zwłoki, gdy nie spełnia świadczenia w terminie, a jeżeli termin nie jest oznaczony, gdy nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela. Nie dotyczy to wypadku, gdy opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Stosownie do treści art. 477. § 1. k.c. w razie zwłoki dłużnika wierzyciel może żądać, niezależnie od wykonania zobowiązania, naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki.
Odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu (art. 359. § 1. k.c.).
Jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe (art. 359. § 2. k.c.).
Po myśli art. 481. § 1. k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy (art. 481. § 2. k.p.c.).
W myśl art. 509. § 1. k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.
Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (art. 509. § 2. k.p.c.).
Po myśli art. 510. § 1. k.c. umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. Jeżeli zawarcie umowy przelewu następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, z zapisu, z bezpodstawnego wzbogacenia lub
z innego zdarzenia, ważność umowy przelewu zależy od istnienia tego zobowiązania (art. 510. § 2. k.c.).
Norma art. 69. ust. 1. ustawy – Prawo bankowe zawiera regulację statuującą umowę kredytu, określa elementy istotne przedmiotowo umowy kredytu oraz zasadnicze obowiązki stron umowy kredytu. Stosownie do brzmienia tego przepisu umowa kredytu pozostaje umową konsensualną, tj. dochodzi do skutku w wyniku osiągnięcia porozumienia przez kontrahentów, jest umową dwustronnie zobowiązującą ale nie wywiera skutku rzeczowego, gdyż na jej podstawie nie dochodzi – tak jak w przypadku umowy pożyczki – do przeniesienia przedmiotu umowy, tj. środków pieniężnych na własność kredytobiorcy. W przeciwieństwie do umowy pożyczki ex definitione nieodpłatnej umowa kredytu ukształtowana została jako umowa odpłatna.
Podstawowym obowiązkiem wynikającym z umowy kredytu dla biorącego kredyt pozostaje zwrot wykorzystanego kredytu w postaci środków pieniężnych wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu, w czym przejawia się właśnie opłatność umowy kredytu.
W rozsądzanym przypadku takim obowiązkiem P. S. (1) pozostawało świadczenie na rzecz (...) Banku (...) spółki akcyjnej kwoty pieniędzy odpowiadającej wykorzystanemu kredytowi wraz z wynagrodzeniem w postaci odsetek umownych, których wysokość w umowie kredytu ustalono jako zmienną ( vide: § (...)ust.(...)i ust. (...)umowy kredytu). Umowa kredytu jako umowa odpłatna zawarta z P. S. (1) zawierała obowiązek świadczenia przez kredytobiorcę wynagrodzenia za udostępnione środki pieniężne w postaci odsetek umownych, które miały charakter odsetek kredytowych.
Na podstawie poczynionych ustaleń faktycznych należało stwierdzić, że pomiędzy stronami doszło do zawarcia umowy kredytu, w wyniku której poprzednik prawny strony powodowej w całości wykonał swe obowiązki, czego nie można było stwierdzić o pozwanym. Umowa kredytu określała sposób zrealizowania przez kredytobiorcę obowiązku zwrotu wykorzystanej kwoty środków pieniężnych oddanych mu do dyspozycji, kredytobiorca jednak nie uczynił zadość swemu podstawowemu obowiązkowi. Ustalenia faktyczne w niniejszej sprawie wskazywały, iż na skutek opóźnienia w zapłacie kolejnych rat (...) Bank (...) spółka akcyjna w dniu 15 czerwca 2012 r. wystawiła bankowy tytuł egzekucyjny, po czym w dniu 22 czerwca 2012 r. uzyskała sądową klauzulę wykonalności na bankowy tytuł egzekucyjny. Na rzecz wierzyciela nie została spłacona kwota kredytu wraz z odsetkami, która na dzień sporządzenia przez następcę prawnego (...) Banku (...) spółki akcyjnej wyciągu z ksiąg rachunkowych, tj. na dzień 08 sierpnia 2014 r. opiewała na sumę 345.188,90 zł z tego kapitał wynosił 208.136,09 zł, kwota 136.828,54 zł odpowiadała odsetkom a kwota 224,27 zł stanowiła koszty. Z kolei na dzień wystawienia bankowego tytuł egzekucyjnego, tj. na dzień 15 czerwca 2012 r. niespłacony kapitał wynosił 208.136,09 zł, odsetki wynosiły 51.823,57 zł zaś koszty 30,00 zł.
P. S. (1) w treści umowy ugody z dnia 28 lipca 2011 r. uznał
w całości wierzytelność przysługującą (...) Bank (...) Spółce Akcyjnej jako należną oraz koszty mogące powstać w trakcie trwania umowy (
vide § (...) umowy ugody numer (...) z dnia 28 lipca 2011 r.). Przedmiotowa umowa ugody nie stanowiła odnowienia umowy kredytu w rozumieniu art. 506. § 1. k.c. a (...) Bank (...) spółka akcyjna zachowała wszelkie roszczenia wynikające z umowy kredytu (
vide §(...) umowy ugody numer (...) z dnia 28 lipca 2011 r.).
Z ustalonego stanu faktycznego wynikało również, że jakkolwiek kredytodawcą pozostawała (...) Bank (...) spółka akcyjna, to jednak aktualnie wierzycielem P. S. (1) był B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty, który stał się nim na skutek umowy sprzedaży wierzytelności.
Umowa przeniesienia wierzytelności wskazana w art. 510. § 1. k.c. pozostaje umową kauzalną oraz konsensualną. Jej zawarcie odnosi skutek zobowiązująco – rozporządzający. Z chwilą zawarcia umowy następuje przeniesienie wierzytelności z cedenta na cesjonariusza. Jedynie w przypadku wyraźnego przepisu albo odmiennej woli stron zawierających umowę przelewu wierzytelności podwójny skutek związany z zawarciem umowy przelewu wierzytelności zostałby wyłączony ( vide: H. Ciepła, „Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania. Tom 1”, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2007 r., wydanie 8, pod red. G. Bieńka, s. 679, komentarz do art. 510 k.c., tezy 1 – 3).
W świetle przytoczonych przepisów art. 509. k.c. oraz art. 510. § 1. k.c.
i w kontekście ustalonego stanu faktycznego w szczególności umowy sprzedaży wierzytelności zawartej w dniu 26 czerwca 2013 r. przez (...) Bank (...) spółkę akcyjną z B. (...) Niestandaryzowanym Sekurytyzacyjnym Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym, na mocy której bank kredytodawca sprzedał stronie powodowej wierzytelność przysługującą mu wobec kredytobiorcy P. S. (1) z tytułu umowy kredytu w rachunku bieżącym numer (...), należało stwierdzić, że po stronie wierzyciela ze stosunku prawnego powstałego w wyniku zawarcia umowy kredytu z dnia 22 grudnia 2008 r. doszło do zmiany. Przy tym brak było jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, że przelew wierzytelności z zawartej uprzednio przez P. S. (1) umowy kredytu pozostawał sprzeczny z przepisami normującymi sferę zobowiązań bądź też był sprzeczny z właściwością zobowiązania wynikającego z umowy kredytu. Umowa przelewu wierzytelności była ważną i skuteczną umową sprzedaży (art. 535. k.c.), która wywarła skutek w postaci zmiany wierzyciela.
Nie spełniając swego świadczenia pozwany sprzeniewierzył się nie tylko obowiązkowi kredytobiorcy sformułowanemu w art. 69. ust. 1. ustawy – Prawo bankowe, tj. polegającemu na zwróceniu wykorzystanego kredytu w postaci środków pieniężnych otrzymanych uprzednio od kredytodawcy wraz z odsetkami ale i zasadzie leżącej u podwalin prawa zobowiązań, zgodnie z którą
pacta sunt servanda. Skoro bowiem P. S. (1) zdecydował się zawrzeć umowę, w ramach której otrzymał oznaczoną ilość pieniędzy, to obowiązany był również do spełnienia swego świadczenia polegającego na zwrocie wykorzystanej ilości pieniędzy, którą otrzymał na podstawie umowy kredytu wraz z należnym umownie ustalonym wynagrodzeniem kredytodawcy. Inne rozwiązanie
w postaci braku spełnienia świadczenia z tytułu zawartej przez pozwanego umowy, doprowadziłoby do zdestabilizowania pewności obrotu. Usankcjonowanie takiego stanu rzeczy spowodowałoby trudne do przyjęcia konsekwencje. Brak przy tym dowodu, aby strona powodowa czy też jej poprzednik prawny zamierzała zwolnić P. S. (1) z długu, skoro nie tylko wzywała do zapłaty, ale wskazywała również wysokość zobowiązania, ostatecznie zaś wystąpiła ze stosownym powództwem.
Przytoczony wyżej in extenso przepis art. 471. k.c. normuje zasadę odpowiedzialności dłużnika z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania zwanej odpowiedzialnością kontraktową. Odpowiedzialność statuowana art. 471. k.c. uzależniona została od zaistnienia kumulatywnie kilku przesłanek a mianowicie niewykonania zobowiązania bądź też nienależytego wykonania zobowiązania, szkody powstałej w wyniku niewykonania bądź też nienależytego wykonania zobowiązania, związku przyczynowego pomiędzy niewykonaniem bądź też nienależytym wykonaniem zobowiązania a szkodą oraz winy dłużnika.
Ciężar udowodnienia zaistnienia trzech spośród czterech przesłanek odpowiedzialności powszechnie zwanej kontraktową spoczywa na wierzycielu. Nawet jednak ich udowodnienie nie gwarantuje definitywnego przypisania odpowiedzialności dłużnika z tego tytułu. Po stronie dłużnika bowiem zgodnie
z brzmieniem części końcowej art. 471. k.c. (
verba legis art. 471.
in fine k.c.: „…chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi”) istnieje możliwość egzoneracji, tj. wykazania, że nie ponosi on odpowiedzialności za niewykonanie bądź też nienależyte wykonanie zobowiązania w szczególności poprzez przedstawienie okoliczności, z których wynikać będzie, że niewykonanie bądź też nienależyte wykonanie zobowiązania było następstwem sytuacji, za którą nie ponosi odpowiedzialności.
Fakt braku zwrotu przez P. S. (1) kredytodawcy a następnie następcy prawnemu (...) Banku (...) spółki akcyjnej środków pieniężnych w wysokości odpowiadającej kwocie wskazanej w wyciągu z ksiąg bankowych w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego, której jedynie części dochodził B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty, doprowadził do konkluzji, że kredytobiorca popadł w zwłokę w wykonaniu zobowiązania z umowy kredytu zawartej z (...)Bankiem (...) spółką akcyjną. Wniosek taki nakazywało przyjąć brzmienie art. 471. k.c. (...) Bank (...) spółka akcyjna a następnie jego następca prawny B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty nie otrzymał środków pieniężnych od P. S. (1) nie tylko w kwocie 25.000,00 zł objętej żądaniem pozwu ale tym bardziej w tej wysokości, w jakiej zostały one określone w wyciągu z ksiąg bankowych stanowiącym bankowy tytuł egzekucyjny oraz w wyciągu z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego. Tym samym skoro P. S. (1) pomimo swego obowiązku wynikającego z umowy kredytu jako kredytobiorcy zwrócenia kwoty uzyskanego kredytu wraz
z należnym wynagrodzeniem nie wydał środków pieniężnych w odpowiednich kwotach i terminach, to jako dłużnik kredytodawcy z tego tytułu popadł co najmniej w opóźnienie i spowodował powstanie szkody w mieniu kredytodawcy, którego majątek nie powiększył się na skutek braku fizycznego uzyskania takich środków pieniężnych. Nienależytym wykonaniem zobowiązania pozostawał sam stan zwłoki P. S. (1) w wykonaniu zobowiązania z zawartej umowy kredytu polegającego na zwrocie tego, co uzyskał na podstawie umowy kredytu, tj. kapitału oraz wynagrodzenia pod postacią odsetek umownych. Dłużnik zaś dopuszcza się zwłoki, gdy nie spełnia świadczenia w terminie, a jeżeli termin nie jest oznaczony, gdy nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela, przy czym nie dotyczy to wypadku, gdy opóźnienie
w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi (art. 476. k.c.). Okoliczność ta zaś oznaczała, że dłużnik nie wykonał zobowiązania w tej części z przyczyn leżących po jego stronie, zaś wniosek taki nakazywała przyjąć treść art. 471. k.c. w zw. z art. 476. k.c. Domniemania prawne statuowane powołanymi przepisami art. 471. k.c. i art. 476. k.c. obciążały dłużnika, iż nie dotrzymując terminu pozostawał w zwłoce nie zaś w opóźnieniu.
Zważywszy na ustalony stan faktyczny i powyższe rozważania a także brzmienie art. 477. § 1. k.c. w zw. z art. 69. ust. 1. ustawy – Prawo bankowe oraz § 4. ust. 1. oraz § 11. ust. 1. i ust. 2. umowy kredytu w rachunku bieżącym z dnia 22 grudnia 2008 r. pozostawało stwierdzić, że stosownie do treści art. 477. § 1. k.c. następca prawny pod tytułem szczególnym (...)Banku (...) spółki akcyjnej, tj. B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty mógł zasadnie domagać się względem P. S. (1) wykonania zobowiązania z umowy kredytu. Uprawnienie B. (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z tytułu nienależytego wykonania zobowiązania przez kredytobiorcę sprowadzało się zatem do możliwości żądania wykonania przez P. S. (1) umowy kredytu poprzez zwrot w całości tego, co uzyskał on na podstawie i w wykonaniu umowy kredytu, tj. w tym przypadku tej samej ilości pieniędzy, która była objęta umową wraz z ustalonym umownie i odpowiednim do okresu czasu wynagrodzeniem pod postacią odsetek.
Pozwany P. S. (1) podniósł jednak zarzut przedawnienia w odniesieniu do roszczeń B. (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z tytułu umowy kredytu zawartej przez poprzednika prawnego strony powodowej czyli (...)Bank (...) spółkę akcyjną o zwrot środków postawionych do dyspozycji pozwanego w ramach realizacji umowy kredytu.
W myśl art. 117. § 1. k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu.
Zgodnie z treścią art. 117. § 2. k.c. po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia.
Podniesienie zarzutu przedawnienia podobnie zresztą jak podniesienie zarzutu potrącenia związane jest zawsze z istnieniem roszczenia a brak roszczenia powoduje bezprzedmiotowość takiego zarzutu. W związku z tym stwierdzić należało, że P. S. (1) podnosząc taki zarzut w toku procesu, potwierdził istnienie roszczenia dochodzonego przez stronę powodową, zarówno co do zasady jak i co do wysokości. Podniesienie tego zarzutu uznać należało więc za tzw. „niewłaściwe uznanie długu”.
Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej termin przedawnienia wynosi lat 10, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych
z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata (art. 118 k.c.).
Innego niż określony w tymże artykule terminu przedawnienia w zakresie roszczeń z umowy kredytu nie zawierał żaden inny przepis. Oznaczało to, że roszczenia banku z tytułu umowy kredytu przedawniały się w terminie 3 lat. Dotyczyło to także takiego kredytu, który był kredytem odnawialnym udzielonym
w rachunku oszczędnościowo – rozliczeniowym (
vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 02 października 2008 r., sygn. akt II CSK 212/08, publ. OSNC – ZD 2009 r., nr 3, poz.60.
W przypadku gdy nie było odrębnej regulacji tego zagadnienia, stosować należało zatem normę prawną (co do długości terminów) wyrażoną w artykule 118. k.c. Przy czym aby zastosować właściwy termin przedawnienia, konieczne jest określenie rodzaju umowy, jaka łączyła strony postępowania.
W rozważaniach wyżej zaprezentowanych a opartych na częściowo bezspornym stanie faktycznym sąd przesądził, że strony wiązała umowa kredytu (poprzednik prawny udostępnił bowiem pozwanemu środki pieniężne na sfinansowanie bieżących zobowiązań wynikających z wykonywanej przez pozwanego działalności gospodarczej). Takie zakwalifikowanie umowy miało wpływ dla określenia terminu przedawnienia, bowiem, jak już wyżej wskazano, w zakresie umowy kredytu nie zostały przewidziane krótsze terminy dla roszczeń z tego rodzaju umowy, które ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat. Skrócony do 3 lat okres przedawnienia odnosił się do zatem do wszelkich roszczeń kredytodawcy względem kredytobiorcy jak i roszczeń kredytobiorcy względem kredytodawcy ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 października 1999 r., sygn.. akt III CKN 372/98, publ. OSNC 2000 r., nr 4, poz. 81). Ten skrócony termin przedawnienia roszczeń gospodarczych podyktowany został specyfiką roszczeń z tytułu umowy kredytu. Roszczenia te, z uwagi na dynamikę oraz pewność obrotu, musiały zostać objęte sankcją przedawnienia stosunkowo szybko następującego.
Początek biegu przedawnienia podlega regułom ogólnym, przewidzianym w art. 120. k.c., zgodnie z którym bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Datę wymagalności roszczenia z tytułu umowy kredytu określa się z kolei zgodnie z postanowieniami samej umowy kredytu, które określając okres czasu, na kredyt został udzielony a tym samym termin, przed upływem którego środki udostępnione tytułem kredytu winny zostać zwrócone. W tym przypadku termin wymagalności zapłaty środków udostępnionych tytułem umowy kredytu został określony umownie na dzień wynikający z samej umowy a odpowiadający dacie spłaty kredytu wskazanej pierwotnie na dzień 22 grudnia 2009 r. a następnie na podstawie aneksu do umowy na dzień 04 grudnia 2010 r. (§ (...) ust. (...)w zw. z § (...) ust. (...)I punktem II aneksu z dnia 04 grudnia 2009 r.).
Trzeba kategorycznie przy tym podkreślić, iż wbrew twierdzeniom pozwanego nie doszło do przedawnienia roszczenia (...) Banku (...) spółki akcyjnej a obecnie B. (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego. Zgodnie z treścią art. 123. § 1. pkt 1) i pkt 2) bieg przedawnienia przerywa się:
1)przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
2)przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje.
Wnioskując z treści pisemnego oświadczenia pozwanego zawartego w aneksie numer (...)z dnia 04 grudnia 2009 r. zawartego przez (...) Bank (...) spółkę akcyjną z P. S. (1) do umowy kredytu z dnia 22 grudnia 2008 r., pozwany do dnia 04 grudnia 2010 r. zobowiązany był spłacić kredyt. Co więcej w umowie ugody zawartej z (...) Bankiem (...) spółka akcyjną w dniu 28 lipca 2011 r. P. S. (1) złożył oświadczenie, zgodnie z którym uznał w całości wierzytelność w kwocie 237.354,44 zł składającą się z kapitału (214.151,01 zł), odsetek naliczonych (23.203,43 zł) oraz dalszych należnych odsetek naliczanych od dnia 28 lipca 2011 r. Oznaczało to, że jeśli zgodnie z treścią umowy kredytu zmienionej następnie aneksem spłata nastąpić miała do dnia 04 grudnia 2010 r. czyli w dacie przewidzianej zmienioną umową kredytu, to termin przedawnienia mógł zacząć biec najwcześniej od dnia 05 grudnia 2010 r. i upłynąć z dniem 05 grudnia 2013 r. W kontekście z kolei treści umowy ugody z dnia 28 lipca 2011 r. i złożonego w jej ramach oświadczenia o uznaniu wierzytelności, termin przedawnienia rozpoczął bieg na nowo i upłynąć winien z dniem 28 lipca 2014 r.
W dniu 20 czerwca 2012 r. do Sądu Rejonowego w Tarnowie Wydziału X Zamiejscowego Cywilnego z siedzibą w Tuchowie wniesiony został jednak wniosek o nadanie sądowej klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu wystawionemu przez bank w związku z brakiem spełnienia przez pozwanego świadczenia z tytułu umowy kredytu w rachunku bankowym numer (...) z dnia 22 grudnia 2008 r. Zdarzenia w postaci złożenia oświadczenia o uznaniu roszczenia zawarte w umowie ugody z dnia 28 lipca 2011 r. a następnie złożenia wniosku o nadanie sądowej klauzuli wykonalności doprowadzały kolejno do dwukrotnego przerwania biegu przedawnienia roszczenia z tytułu umowy kredytu zgodnie z brzmieniem art. 123. § 1. pkt 1) k.c. (
vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2004 r., sygn. akt III CZP 101/03, publ. OSNC 2005 r., nr 4, poz. 58; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2012 r., sygn. akt II CSK 203/11, nie publ., LEX nr 1125087). W dniu 22 czerwca 2012 r. Sąd Rejonowy w Tarnowie Wydział X Zamiejscowy Cywilny z siedzibą w Tuchowie wydał postanowienie, którym opatrzył sądową klauzulą wykonalności bankowy tytuł egzekucyjny numer (...) z dnia 15 czerwca 2012 r. Bieg terminu przedawnienia rozpocząć się mógł zatem na nowo od dnia następnego po dniu zawarcia umowy ugody a następnie po raz kolejny od początku od dnia następnego po dniu uprawomocnienia postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności, co wobec wierzyciela nastąpiło w dniu 24 lipca 2012 r., w dniu 16 lipca 2012 r. (...) Bank (...) spółka akcyjna otrzymała bowiem odpis postanowienia o nadaniu sądowej klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu wraz z samym tytułem wykonawczym. Termin przedawnienia w przypadku jego przerwania przez czynność dokonaną przed sądem w celu jego dochodzenia rozpoczyna się bowiem dopiero od chwili uprawomocnienia orzeczenia kończącego postępowanie. Takie też stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Szczecinie stwierdzając
expressis verbis, że „termin przedawnienia po jego przerwaniu biegnie na nowo od daty uprawomocnienia się orzeczenia, kończącego postępowanie, o którym mowa w art. 124 § 2 k.c.” (tak Sąd Apelacyjny w Szczecinie w postanowieniu
z dnia 21 listopada 2012 r., sygn. akt I ACz 953/12, publ. OSASz 2013 r., nr 1, s. 87 – 92;
vide: uzasadnienie powołanej już wyżej uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2004 r., sygn. akt III CZP 101/03). Co więcej z chwilą uprawomocnienia postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu roszczenie z tytułu umowy kredytu pomimo, że zostało stwierdzone orzeczeniem sądu w postaci postanowienia o nadaniu sądowej klauzuli wykonalności, ulegało przedawnieniu z upływem 3 lat liczonych od dnia, w którym postanowienie to stało się prawomocne (
vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 07 lutego 2014 r., sygn. akt I ACa 687/13;
vide: uzasadnienie powołanej już wyżej uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2004 r., sygn. akt III CZP 101/03). Trzyletni termin przedawnienia po jego przerwaniu przez wniosek o nadanie sądowej klauzuli wykonalności zaczął bowiem biec na nowo od dnia 24 lipca 2012 r. i nie zakończył się przed dniem wniesienia pozwu, tj. przed dniem 08 sierpnia 2014 r.
Co więcej termin przedawnienia nie zakończył się a został z ponownie przerwany przez kolejną czynność przedsięwziętą bezpośrednio w celu zaspokojenia roszczenia w postaci wniesienia wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego datowanego na dzień 24 lipca 2012 r. Postępowanie egzekucyjne wszczęte jeszcze na wniosek złożony przez (...) spowodowało zatem kolejną przerwę w biegu terminu przedawnienia.
Reasumując termin przedawnienia roszczenia z tytułu umowy kredytu zawartej przez P. S. (1) w dniu 22 grudnia 2008 r. rozpoczął się ponownie po zakończeniu postępowania klauzulowego zgodnie z brzmieniem art. 124. § 1. k.c. od dnia 24 lipca 2012 r. B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty pozew wniósł w dniu 08 sierpnia 2014 r. Do tego dnia trzyletni termin przedawnienia nie został zakończony. Nawet zatem ewentualne umorzenie postępowania egzekucyjnego, co nastąpiło na skutek zmiany wierzyciela, nie doprowadziło do tego, że roszczenie strony powodowej uległo przedawnieniu.
Nie ma przy tym mowy, aby przyjąć, że wierzytelność zbyta przez bank uległa przedawnieniu wcześniej z uwagi na to, iż zmienił się podmiot, któremu wierzytelność przypadała, w związku z czym czynności w postaci wniosku
o wszczęcie postępowania klauzulowego a następnie wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego nie odniosły skutków przewidzianych w art. 123. § 1. pkt 1) k.c. oraz w art. 124. k.c. Co prawda z racji tego, że wierzycielem był wcześniej bank, który skorzystał z uproszczonej formy dochodzenia roszczenia, poprzedni wierzyciel a na skutek przelewu wierzytelności także i obecny nie uzyskali pomimo wydania postanowienia o nadaniu sądowej klauzuli wykonalności skutku określonego w art. 125. § 1. k.c., tj. wierzytelność pomimo stwierdzenia jej tytułem wykonawczym ulegała w dalszym ciągu przedawnieniu po upływie 3 lat nie zaś 10 lat. Nie ma jednak żadnych podstaw do tego, aby do wierzytelności stwierdzonych bankowymi tytułami egzekucyjnymi, które zostały następnie opatrzone sądowymi klauzulami wykonalności oraz zbytych na rzecz innych podmiotów nie znajdowały zastosowania przepisy art. 123. § 1. pkt 1) k.c. i art. 124. k.c. skoro do roszczeń stwierdzonych bankowymi tytułami egzekucyjnymi nie ma zastosowania art. 125. § 1. k.c. w związku z czym przedawniają się one w terminach przewidzianych dla roszczeń danego rodzaju, zazwyczaj znacznie krótszych od dziesięcioletniego terminu ustanowionego w art. 125. § 1. k.c. W przeciwnym razie przelew wierzytelności stwierdzonych bankowymi tytułami egzekucyjnymi nawet opatrzonymi sądowymi klauzulami wykonalności byłby wysoce ryzykowny dla potencjalnego nabywcy gdyby przyjąć, że okoliczności w postaci przelewu wierzytelności i zmiany podmiotu, któremu przysługiwała taka wierzytelność, niweczyć będą skutki w zakresie biegu przedawnienia związane z wniesieniem wniosku o nadanie sądowej klauzuli wykonalności i uzyskaniem takiej klauzuli na bankowy tytuł egzekucyjny. Co więcej przeciwko stanowisku, zgodnie z którym do wierzytelności stwierdzonych bankowymi tytułami egzekucyjnymi a opatrzonymi następnie sądowymi klauzulami wykonalności oraz zbytych na rzecz innych podmiotów miałyby nie znajdować zastosowania przepisy art. 123. § 1. pkt 1) k.c. i art. 124. k.c. przemawiała treść art. 119. k.c., w myśl którego terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną. Założenie że na skutek zmiany wierzyciela w wyniku czynności prawnej w postaci umowy przelewu wierzytelności skutki wcześniejszego przerwania biegu termin przedawnienia ulegają unicestwieniu pozostałoby w sprzeczności z treścią powołanego przepisu art. 119. k.c. Skoro termin przedawnienia nie może zostać skrócony przez czynność prawną to tym bardziej nie może zostać przez czynność prawną unicestwiony.
W samej umowie poza świadczeniem stanowiącym wynagrodzenie kredytodawcy z tytułu oddania do dyspozycji kredytobiorcy określonej kwoty pieniężnej w postaci odsetek umownych kredytowych zastrzeżono obowiązek świadczenia przez kredytobiorcę odsetek umownych na wypadek opóźnienia
w płatności ratalnie kwot składających się na sumę udostępnioną tytułem kredytu (odsetki za opóźnienie) i to nawet po rozwiązaniu umowy na skutek jej wypowiedzenia. Wynikało to jednoznacznie z brzmienia § (...) ust.(...) oraz § (...) ust.(...) i ust. (...) umowy kredytu, co legitymowało (...) Bank (...) spółkę akcyjną a w dalszej kolejności następcę prawnego banku do naliczania odsetek w wysokości umownej tak z tytułu korzystania z kwoty udostępnionego kapitału jak i z tytułu opóźnienia. Zapisy umowne znajdowały przy tym uzasadnienie w brzmieniu art. 353
(
1). k.c. statuującego autonomię woli stron jako czynnik decydujący przy kreowaniu stosunków prawnych obligacyjnych. Utwierdzało w tym przekonaniu także brzmienie art. 481. § 1. k.c., który to przepis statuuje prawo wierzyciela do żądania odsetek na wypadek opóźnienia dłużnika w spełnieniu świadczenia pieniężnego, chociażby wierzyciel nie poniósł szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosił.
Źródłem roszczenia odsetkowego zgodnie z hipotezą art. 359. § 1. k.c. pozostają czynność prawna, ustawa, orzeczenie sądu jak i decyzja właściwego organu przy czym, o ile wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe (art. 359. § 2. k.c.). W przypadku opóźnienia
w spełnienia świadczenia pieniężnego, gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy (art. 481. § 2. zd. II. k.c.).
W przedmiotowej sprawie podstawę roszczenia odsetkowego stanowiła czynność prawna w postaci umowy kredytu. Było przy tym oczywiste w świetle brzmienia umowy kredytu (§ (...) umowy kredytu), że odsetki te mogły być naliczane tak długo, jak długo czynność prawna trwała, tj. do czasu, kiedy postanowienia umowne w tym również w zakresie odsetek umownych wiązały obie strony jak i po jej rozwiązaniu na skutek wypowiedzenia. Pomimo zatem, że umowa kredytu została wypowiedziana, a co za tym idzie postanowienia umowne przestały wiązać strony umowy kredytu, to jednak zobowiązanie do uiszczenia odsetek umownych z tytułu opóźnienia w zapłacie poszczególnych rat pozostało w mocy na podstawie wyraźnej woli stron umowy kredytu. Tak bowiem strony umowy kredytu ustaliły swe prawa i obowiązki na podstawie autonomii woli stron i w oparciu o art. 353 1. k.c.
Z uwagi na to, że umowa kredytu przewidywała możliwość naliczenia odsetek z tytułu opóźnienia w spełnieniu świadczenia z tytułu kredytu i P. S. (1) nie spełnił swego świadczenia w całości a strona powodowa jako następca prawny (...)Banku (...) spółki akcyjnej była uprawniona do uzyskania swoistego odszkodowania w postaci kwoty odpowiadającej odsetkom w wysokości umownej obliczonym od części świadczenia pieniężnego niespłaconego w terminie. Strona powodowa żądała jednak zgodnie pozwem zasądzenia tych odsetek wskazując ich wysokość na 16 %
w skali roku. Tymczasem wysokość ta ulegała kolejnym obniżkom, przez co
w pozwie winna zostać wskazać kolejno obowiązująca wysokość stopy procentowej zgodnie z postępującymi zmianami w jej wysokości. W związku z powyższym sąd zasądził odsetki umowne w wysokości kolejno obowiązującej zgodnie ze zmianami dotyczącymi odsetek maksymalnych oddalając powództwo zakresie odsetek umownych w wysokości 16 % za cały okres, za jaki podlegały zasądzeniu. Nie mając zatem innych podstaw do ustalenia wysokości odsetek
z tytułu opóźnienia w zapłacie na podstawie art. 359. § 2
(
1). i § 2
(
2). k.c. w zw.
z art. 481. § 2. zd. I. k.c. zasądzone zostały odsetki w wysokości umownej kolejno obowiązującej a zatem niższej począwszy 09 października 2014 r. od tej, której zasądzenia domagała się strona powodowa.
Artykuł 359. § 2 1. k.c. określa maksymalną wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej na poziomie czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego. Z kolei art. 359. § 2 2. k.c. wprowadza zasadę, w myśl której w przypadku, gdy wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej przekracza odsetki maksymalne, należne będą odsetki maksymalne.
Odsetki umowne od wskazanej wyżej kwoty kapitału, zgodnie z żądaniem pozwu i łączącej strony umowy, naliczone zostały w wysokości czterokrotności kwoty kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego przy przyjęciu, że stopa ta wynosiła:
1) 16 % od dnia 29 czerwca 2013 r. do dnia 08 października 2014 r.,
2) 12 % od dnia 09 października 2014 r. do dnia 04 marca 2015 r.,
3) 10 % od dnia 05 marca 2015 r. do dnia zapłaty zgodnie z wysokością obowiązującą na dzień wydania wyroku.
Z uwagi na to, że sąd uwzględnił żądanie pozwu kwotowo w całości zdecydował – postępując w myśl dyrektywy odpowiedzialności za wynik postępowania – obciążyć pozwanego kosztami postępowania wkładając na niego obowiązek zwrotu na rzecz strony powodowej kosztów postępowania przez nią poniesionych.
Na koszty procesu, które w sumie wyniosły 6.118,00 zł, składały się opłata od pozwu w kwocie 1.250,00 zł (k. 3, k. 14) oraz wynagrodzenia profesjonalnych pełnomocników stron określone według stawki minimalnej obliczonej od wartości przedmiotu sprawy, tj. w kwotach po 2.400,00 zł a także koszty opłaty skarbowej od odpisów dokumentów stwierdzających ustanowienie zawodowych pełnomocników procesowych stron w tym pełnomocnika substytucyjnego pełnomocnika pozwanego w łącznej kwocie 68,00 (k. 15, k. 19, k. 83 – 84, k. 205 – 206, k. 207 – 208).
Powstania innych kosztów postępowania żadna ze stron nie wykazała.
Sąd postanowił obciążyć pozwanego kosztami procesu w kwocie 6.118,00 zł związanymi z wniesieniem pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym przez zawodowego pełnomocnika oraz zasądzić od niego na rzecz strony powodowej kwotę 3.667,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu
w tym kosztów zastępstwa procesowego na rzecz strony powodowej. Koszty procesu zasądzone na rzecz strony powodowej obejmowały zatem koszty związane z opłatą od pozwu oraz z zastępstwem procesowym przez zawodowego pełnomocnika, tj. koszty wynagrodzenia oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa procesowego.
Wyżej wskazane względy zdecydowały o tym, że orzeczono jak w sentencji, uznając powództwo na podstawie art. 69. ust. 1. ustawy – Prawo bankowe oraz art. 509. k.c. i art. 510. k.c. w zw. z art. 481. § 1. i § 2. k.c. i art. 359. § 1. i § 2. k.c. oraz w zw. z § (...) ust. (...)i ust. (...)§(...) ust.(...) i ust. (...)§ (...) ust. (...)§ (...) ust. (...)§ (...) ust. (...) i ust. (...)§(...) ust. (...). oraz § (...) ust.(...) i § (...). umowy kredytu w rachunku bieżącym numer (...) z dnia 22 grudnia 2008 r. a także art. 471. k.c., art. 476. k.c. i art. 477. § 1. k.c. jak
i przy zastosowaniu pozostałych powołanych w uzasadnieniu przepisów za zasadne.
Rozstrzygnięcie o odsetkach znajdowało oparcie w brzmieniu art. 359. § 2 ( 1) . i § 2 ( 2). k.c. w zw. z art. 481. § 2. zd. I k.c. oraz § (...) ust.(...). oraz § (...) ust.(...) i ust. (...) umowy kredytu w rachunku bieżącym numer (...) z dnia 22 grudnia 2008 r.
O kosztach orzeczono po myśli art. 98. § 1. i § 3. k.p.c. w zw. z art. 99. k.p.c. i art. 108. § 1.k.p.c. oraz art. 109. § 1. k.p.c. jak i na podstawie art. 19. ust. 2. pkt 2) a także art. 18. ust. 1. w zw. z art. 13. ust. 1.ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r., poz. 1025 z późn. zm.) oraz w oparciu o § 6. pkt 5) w zw. z § 2. ust. 2. zd. I. rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 490 z późn. zm.) jak i na podstawie § 6. pkt 5) w zw. z § 2. ust. 2. zd. I. rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 461 z późn. zm.) a także art. 1. ust. 1. pkt 2) ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r., poz. 783 z późn. zm.).
SSR Michał Bień