Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 grudnia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SA Urszula Wiercińska

Sędziowie: SA Maciej Kowalski

SO (del.) Jolanta Pyźlak (spr.)

Protokolant: Katarzyna Łopacińska

po rozpoznaniu w dniu 11 grudnia 2015 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. w S.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

z dnia 13 października 2014 r.

sygn. akt XVII AmE 130/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie pierwszym w części, to jest w ten sposób, że zmienia punkt drugi decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 30 października 2013r. nr (...) obniżając nałożoną karę pieniężną z 32 000 zł (trzydzieści dwa tysiące złotych) do kwoty 26 722 zł (dwadzieścia sześć tysięcy siedemset dwadzieścia dwa złote) co stanowi 0,1 % przychodu z działalności koncesjonowanej w 2012 roku;

II.  oddala apelację w pozostałej części;

III.  znosi wzajemnie pomiędzy stronami koszty postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt VI ACa 1855/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 października 2013 r. znak (...) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej, na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 12 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997r.- Prawo energetyczne (Dz.U. z 2012 r., poz. 1059 z późn. zm.) orzekł, iż:

1.  przedsiębiorca (...) sp. z o. o. z siedzibą w S. naruszył warunek 2.2.3. udzielonej mu koncesji na obrót paliwami ciekłymi w ten sposób, że czynił przedmiotem obrotu na stacji paliw w miejscowości G. olej napędowy, który nie spełniał wymagań jakościowych określonych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z 9 grudnia 2008 r. (Dz.U. nr 221, poz. 1441 z późn. zm.);

2.  z tytułu stwierdzonego naruszenia wymierzył przedsiębiorcy karę pieniężną w wysokości 32 000 zł, co stanowiło 0,12% przychodu z działalności koncesjonowanej uzyskanego przez (...) w 2012 r.

Jako podstawę swojego rozstrzygnięcia Prezes URE wskazał wyniki kontroli przeprowadzonej przez inspektorów Inspekcji Handlowej w dniu 6 sierpnia 2012r. na prowadzonej przez (...) sp. z o.o. stacji paliw (...) mieszczącej się w miejscowości G., w czasie której stwierdzono, że przedsiębiorca wprowadzał do obrotu olej napędowy o jakości niezgodnej z obowiązują normą. Dokonane ustalenia stanowiły podstawę do uznania, że powód dopuścił się naruszenia warunku 2.2.3. udzielonej mu koncesji na obrót paliwami ciekłymi.

(...) sp. z o. o. z siedzibą w S. złożyła odwołanie od powyższej decyzji zaskarżając ja w całości i podnosząc naruszenie: art. 233 k.p.c. w zw. z art. 75 § 1 k.p.a. poprzez odmówienie mocy dowodowej mającej kluczowe znaczenie dla sprawy zeznań świadków i dowodów przedstawionych przez stronę powodową w trakcie kontroli co w konsekwencji doprowadziło do sprzeczności między stanem faktycznym ustalonym w oparciu o zaoferowane przez stronę powodową dowody i wydanie negatywnej decyzji, naruszenie art. 56 ust. 6a prawa energetycznego poprzez jego niezastosowanie i orzeczenie wobec powoda kary pieniężnej oraz naruszenie art. 56 ust. 6 prawa energetycznego poprzez jego błędne zastosowanie polegające na nieprawidłowej ocenie stopnia szkodliwości czynu, stopnia zawinienia oraz dotychczasowego zachowania podmiotu i jego możliwości finansowych. W związku z przedstawionymi zarzutami powód wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji w całości i nie nakładanie na (...) kary pieniężnej ewentualnie zmniejszenie nałożonej kary pieniężnej oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

W odpowiedzi na odwołanie Prezes URE wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 13 października 2014r. w sprawie o sygn. akt XVII AmE 130/13 Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oddalił odwołanie i zasądził od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Swoje rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:

Na podstawie koncesji na obrót paliwami ciekłymi powód, w ramach wykonywanej działalności gospodarczej, polegającej na obrocie paliwami ciekłymi, prowadzi trzy stacje paliw. W wyniku kontroli przeprowadzonej w dniu 6 sierpnia 2012 r. przez Inspekcję Handlową stwierdzono, że sprzedawany na stacji paliw powoda w miejscowości G. olej napędowy nie spełnia wymagań jakościowych. Laboratoryjne badanie pobranej w czasie kontroli próbki podstawowej oleju napędowego wykazało, że zawartość siarki w badanym paliwie wynosiła 15,3 mg/kg zamiast dopuszczonych normą 10,0 + 1,3 mg/kg. W przeprowadzonym na wniosek powoda badaniu próbki kontrolnej również stwierdzono zawyżoną zawartość siarki w paliwie, wynoszącą 14,7 mg/kg.

Pismem z dnia 7 maja 2013 r. Prezes URE zawiadomił powoda o wszczęciu postępowania w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w związku z możliwością naruszenia warunku 2.2.3. koncesji na obrót paliwami ciekłymi.

W piśmie z dnia 23 maja 2013 r. powód nie kwestionował wyników badań laboratoryjnych oleju napędowego pobranych na stacji paliw w G.. Wskazał, że stwierdzone przekroczenie normy w zakresie zawartości siarki w oleju napędowym było związane z rozszczelnieniem się rurociągu doprowadzającego paliwo ze zbiornika do dystrybutora na nowej stacji paliw, oddanej do użytku na początku sierpnia 2012 r., czyli w miesiącu, w którym przeprowadzono kontrolę. Po usunięciu awarii konieczne było dokładne mycie i czyszczenie rurociągu przesyłającego paliwo z użyciem środków chemicznych zawierających m.in. związki siarki. Pozostałe w przewodach przesyłowych środki chemiczne, zdaniem powoda, spowodowały podwyższenie parametru zawartości siarki w badanym oleju napędowym. Do swojego pisma powód dołączył oświadczenie prezesa zarządu (...) sp. z o. o., wykonującej instalację i naprawiającej przewody doprowadzające paliwo do dystrybutora, z którego wynika, że do prób ciśnieniowych instalacji używano mieszanki nafty i smaru (...), zawierającego istotne ilości związków siarki. W oświadczeniu przyznano, że w niektórych odcinkach instalacji paliwowej mogła pozostać niewypłukana substancja użyta do prób szczelności, co mogło mieć wpływ na podwyższoną wartość siarki w badanym oleju napędowym.

Powód przedstawił również informacje dotyczące przychodu uzyskanego w 2012 r. Pismem z dnia 4 czerwca 2013 r. Prezes URE zawiadomił przedsiębiorcę o zakończeniu postępowania dowodowego w sprawie i pouczył o możliwości zapoznania się z tym materiałem oraz złożenia dodatkowych wyjaśnień. Powód nie zapoznał się z zebranym materiałem dowodowym i nie złożył innych wyjaśnień.

Sąd Okręgowy oceniając zebrany materią dowodowy wskazał, że informacje dotyczące niezgodności z normą sprzedawanego na stacji paliw powoda oleju napędowego nie były kwestionowane w toku postępowania administracyjnego oraz w odwołaniu. Strony były również zgodne w kwestiach okoliczności i przyczyn podwyższonej zawartości siarki w oleju napędowym sprzedawanym na stacji paliw prowadzonej przez powoda.

Mając na uwadze obiektywny charakter odpowiedzialności określonej w art. 56 ust.1 pkt 12 prawa energetycznego Sąd pierwszej instancji wskazał,, że samo stwierdzenie niezgodności wprowadzanego do obrotu paliwa stanowi podstawę do uznania, iż doszło do naruszenia przez przedsiębiorcę warunku koncesji i jest wystarczającą przesłanką do wymierzenia kary pieniężnej. Możliwość nałożenie kary pieniężnej w trybie art. 56 ust.1 pkt 12 prawa energetycznego nie jest przy tym uzależniona od wykazania zawinionego działania przedsiębiorcy. Odpowiedzialność z tytułu ustalenia w wyniku kontroli, że paliwo nie spełnia norm jakościowych, bez względu na przyczynę niezgodności z normą spoczywa na przedsiębiorcy sprzedającym paliwo. Wobec tego, zdaniem Sądu Okręgowego, zawarte w odwołaniu zarzuty, dotyczące odmówienia przez Prezesa URE mocy dowodowej przedstawionych przez powoda dowodów z dokumentów i zeznań świadków nie mają wpływu na ocenę, czy powód naruszył warunek 2.2.3. udzielonej mu koncesji na obrót paliwami ciekłymi. Z uzasadnienia zaskarżonej decyzji wynika, że Prezes URE uwzględnił zebrane w postępowaniu dowody z dokumentów. Dowody te zostały uwzględnione również przez Sąd w postępowaniu odwoławczym. Wobec czego zdaniem Sądu pierwszej instancji w sprawie nie było potrzeby dopuszczenia dowodów z przesłuchania członków zarządu powodowej spółki oraz przedsiębiorstwa przeprowadzającego naprawę instalacji na okoliczność przyczyn powstania przekroczenia normy zawartości siarki w paliwie, działań podjętych przez powoda w celu ich likwidacji oraz zastosowanych przez (...) sp. z o.o. w zw. z usuwaniem awarii środków chemicznych. Ze względu na treść zebranych w sprawie dokumentów okoliczności te nie wymagały dodatkowego postępowania dowodowego. Zdaniem Sądu Okręgowego powód nie przedstawił jednak dowodów na okoliczność daty rozpoczęcia sprzedaży paliwa na stacji paliw w G., oraz dat powstania i usunięcia awarii. Informacje te umożliwiłyby ustalenie, czy awaria powstała przed rozpoczęciem sprzedaży, czy po jej rozpoczęciu, a także, przez ile dni po usunięciu awarii powód sprzedawał paliwo o podwyższonej zawartości siarki. Na podstawie faktur za paliwo złożonych przy odwołaniu, dokumentów przedstawionych przez członków zarządu spółki podczas drugiej kontroli w dniu 22 sierpnia 2012 r. Sąd ustalił, że przed rozpoczęciem sprzedaży, w dniach 19 i 20 lipca 2012r. do stacji paliw w G. dostarczono łącznie 47 824 litry oleju napędowego. Natomiast z protokołu kontroli z dnia 6 sierpnia 2012 r. i protokołu pobrania próbek do kontroli wynika, że w chwili pobrania próbek w zbiorniku znajdowało się 6 000 litrów oleju napędowego. Powyższe informacje dają podstawy do uznania, że od daty uruchomienia sprzedaży do dnia kontroli powód sprzedał ponad 41 000 litrów oleju napędowego. Sąd Okręgowy wskazał, iż wobec nieprzedstawienia przez powoda dowodów w postaci dokumentów, pozwalających na ustalenie daty stwierdzenia i usunięcia nieszczelności przewodu paliwowego nie można ustalić, jak długo powód sprzedawał o paliwo zwiększonej zawartości siarki. W tych warunkach nie można wykluczyć, że większość paliwa została sprzedana po usunięciu awarii, w czasie, gdy w przewodzie paliwowym znajdowały się już substancje powodujące zanieczyszczenie paliwa siarką. Wobec braku dowodów nie można też wykluczyć, że początkowa zawartość siarki w sprzedawanym paliwie była większa i uległa zmniejszeniu w związku ze sprzedażą dużej ilości paliwa (nawet 41 000 litrów) po usunięciu awarii i wypłukaniem w ten sposób nadmiaru zanieczyszczeń do dnia 6 sierpnia 2012r. Sąd Okręgowy podkreślił, iż w procesie cywilnym, prowadzonym na skutek odwołania od decyzji pozwanego inicjatywa dowodowa spoczywa na podmiocie skarżącym. Informacji na temat terminu wystąpienia awarii brak również w oświadczeniu złożonym przez wykonawcę instalacji i usuwającego nieszczelność przewodu doprowadzającego paliwo ze zbiornika do dystrybutora. Skoro powód nie przedstawił dowodów w postaci dokumentów protokołu odbioru inwestycji od wykonawcy lub protokołu stwierdzenia awarii, pozwalających na ustalenie tych informacji, brak jest zdaniem Sądu podstaw do uznania za udowodnione, że dochował należytej staranności w prowadzeniu koncesjonowanej działalności gospodarczej. Brak informacji dotyczących daty awarii wyklucza również możliwość uznania za udowodnione twierdzenia powoda o niskiej szkodliwości stwierdzonego naruszenia. Sąd Okręgowy dodatkowo podkreślił, iż wbrew stanowisku odwołania przekroczenie dopuszczalnej normą zawartości siarki nie było znikome. Jak trafnie wskazał w decyzji Prezes URE, normatywna zawartość siarki w sprzedawanym przez powoda paliwie, ustalona w każdej próbce, została przekroczona o ponad 30 %. Dokonane ustalenia zdaniem Sądu I instancji dają podstawy do uznania, że zarówno stopień zawinienia jak i stopień szkodliwości czynu powoda był duży.

W ocenie Sądu Okręgowego - prawidłowo Prezes URE uznał, że dotychczasowe zachowanie powoda stanowi okoliczność łagodzącą, którą należało uwzględnić przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej. Odnosząc się do zarzutu nienależytego uwzględnienia dyrektywy sytuacji finansowej powoda i ustalenia kary pieniężnej Sąd ten zauważył, że w powołanej przez pozwanego w odpowiedzi na odwołanie sprawie dotyczącej analogicznego naruszenia koncesji (sygn. akt XVII AmE 181/06) nałożona kara pieniężnej w bezwzględnej wysokości wynosiła 30 000 zł, ale kwota ta stanowiła 0.89 % przychodu przedsiębiorcy. Oznacza to, iż przy ustalaniu kary w niniejszej sprawie Prezes URE, przyjmując za podstawę wartość 0,12 %, orzekł w sposób względniejszy dla przedsiębiorcy.

W ocenie Sądu Okręgowego dokonane ustalenia nie dają podstaw do przyjęcia za uzasadnione zarzutów powoda dotyczących naruszenia art. 56 ust. 6 prawa energetycznego. Podobnie za nieuzasadniony w okolicznościach sprawy Sąd Okręgowy uznał zarzut naruszenia art. 56 ust 6a prawa energetycznego. Powód nie udowodnił bowiem, że szkodliwość stwierdzonego naruszenia była znikoma. W sprawie nie zachodziły więc przesłanki do odstąpienia od wymierzenia kary.

W konsekwencji Sąd Okręgowy, wobec braku podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji poprzez odstąpienie od nałożenia kary lub obniżenie kary pieniężnej, oddalił odwołanie na podstawie art. 479 ⁵³ §1 k.p.c. O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku złożyła strona powodowa zaskarżając wyrok w całości i podnosząc następujące zarzuty:

1)  naruszenie art. 231 k.p.c. poprzez zastosowanie domniemania faktycznego co do ilości sprzedanego paliwa, który to fakt nie był objęty twierdzeniami stron,

2)  naruszenie art. 232 k.p.c. poprzez oparcie ustaleń faktycznych na podstawie okoliczności, które nie były objęte przedmiotem sporu ani przedmiotem dowodzenia między stronami, podczas gdy dla stron było okolicznością bezsporną, iż powód nie zdążył sprzedać takiej ilości paliwa jaką Sąd wskazał w uzasadnieniu, nadto domniemanie sprzedaży na podstawie ilości zlewanego paliwa nie ma związku przyczynowego z możliwością powstania szkody po stronie konsumenta;

3)  naruszenie art. 233§1 k.p.c. poprzez ocenę wiarygodności i mocy dowodów według własnego przekonania bez wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego w sprawie, co w konsekwencji doprowadziło do sprzeczności między stanem faktycznym ustalonym w oparciu o zaoferowane przez strony dowody i ostatecznym rozstrzygnięciem w sprawie poprzez przyjęcie, iż powód do dnia przeprowadzenia kontroli sprzedał na stancji paliwowej 41 000 litrów oleju napędowego, stwierdzenie, że wobec braku dowodu należy nie wykluczać, że zawartość siarki w paliwie była większa oraz stwierdzenie, że powód nie przedstawił dowodów na okoliczność awarii w sytuacji oddalenia wniosków dowodowych powołanych przez powoda;

4)  naruszenie art. 328§2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i nie odniesienie się do całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, nie wskazanie faktów które Sąd uznał za udowodnione, dowodów na których się oparł i przyczyn dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej;

5)  naruszenie art. 213 w zw. z art. 231 k.p.c. poprzez jego zastosowanie i wydanie wyroku na podstawie domniemania faktycznego, podczas gdy domniemanie powinno mieć miejsce w postepowaniu sądowym wówczas, gdy brak jest bezpośrednich środków dowodowych, co odnosi się do kwestii sprzedaży podanej przez Sąd ilości paliwa w granicach 41 000 litrów;

6)  naruszenie art. 56§6a prawa energetycznego poprzez jego niezastosowanie i orzeczenie wobec powoda kary pieniężnej,

7)  naruszenie art. 56§6 prawa energetycznego poprzez jego błędne zastosowanie polegające na nieprawidłowej ocenie stopnia szkodliwości czynu, stopnia zawinienia oraz dotychczasowego zachowania podmiotu i jego możliwości finansowych.

W konsekwencji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie odwołania ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz zasadzenie na rzecz powoda kosztów postepowania za obydwie instancje.

Pozwany wnosił o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja powoda jest jedynie częściowo uzasadniona.

W postępowaniu cywilnym ustalenie faktów sprawy następuje albo przez ich udowodnienie, albo w oparciu o inne środki, określane jako bezdowodowe, na podstawie notoryjności (art. 228 k.p.c.), przyznania (art. 229 i 230 k.p.c.) oraz domniemania faktycznego (art. 231 k.p.c.). Zastosowanie domniemania faktycznego jest możliwe, gdy dla wniosku domniemania nie ma innych hipotez konkurencyjnych i wniosek nie budzi wątpliwości z uwagi na starannie zebrane dowody. Wbrew twierdzeniom apelacji możliwość zastosowania przez Sąd domniemania faktycznego na podstawie art. 231 k.p.c. nie jest uzależniona od tego czy strony wypowiedziały się w tej kwestii. Strona dowiaduje się o nim po rozpoznaniu sprawy przez sąd, z pisemnego uzasadnienia wyroku, w którym sąd wskazuje, jakie zdania o faktach i na jakiej podstawie uznał za ustalone (art. 328 § 2 k.p.c.). Możliwość kwestionowania domniemania faktycznego powstaje dopiero po wyroku i wiąże się z jego zaskarżeniem. Domniemanie faktyczne, będące rozumowaniem sędziego opartym na wiedzy i doświadczeniu, może być wzruszone przez wykazanie nieprawidłowości tego rozumowania, która może polegać na tym, że fakt przyjęty przez sąd za podstawę wnioskowania o innym fakcie nie został ustalony albo też na tym, że fakty stanowiące podstawę domniemania faktycznego nie uzasadniają, w świetle wiedzy i doświadczenia życiowego, wyprowadzonego z niej wniosku (por. wyroki SN: z dnia 30 marca 2000 r., III CKN 811/98, Lex nr 51364; z dnia 16 kwietnia 1986 r., I CR 34/86, OSP 1987, z. 5, poz. 125).

Skarżący zarzuca błędne ustalenie, iż od momentu awarii do momentu kontroli Spółka sprzedała 41 000 litrów oleju napędowego z zawyżoną zawartością siarki. Sąd Okręgowy fakt ilości sprzedanego paliwa w okresie od uruchomienia stacji paliw do dnia kontroli ustalił na podstawie danych co do ilości zakupionego oleju napędowego do tej konkretnej stacji i informacji o objętości partii paliwa w zbiorniku, z której pobrano próbkę w dniu 6 sierpnia 2012r. Z akt postępowania administracyjnego wynika, iż zbiornik na olej napędowy na tej stacji był tylko jeden. Jednocześnie Sąd, ani wcześniej Prezes Urzędu nie zakwestionował wskazanego przez powoda faktu awarii – rozszczelnienia się rurociągu transportującego olej napędowy z podziemnego zbiornika do dystrybutora i konieczności jego naprawy, co mogło spowodować podwyższenie zawartości siarki w oleju, pochodzącej ze środków konserwujących użytych przy naprawie. Wprawdzie w apelacji strona nie wskazuje co się stało z resztą zakupionego oleju, jednak skoro w toku kontroli nie ustalono jaką ilość oleju sprzedano przed naprawą, a jaką po naprawie, to dywagacje Sądu co do ilości sprzedanego już po awarii oleju zawierającego podwyższoną zawartość siarki nie mają faktycznego oparcia w materiale dowodowym i są dowolne. Nie mniej jednak ustalenia te nie są istotne dla samego faktu naruszenia koncesji wskutek wprowadzania do obrotu oleju napędowego nie spełniającego wymagań, czego powód nie kwestionował w toku postępowania. Natomiast sama ilość sprzedanego paliwa ma jedynie wtórne znaczenie.

Sąd Okręgowy nie naruszył art. 232 k.p.c. bowiem przepis ten odnosi się do przedstawiania dowodów przez strony i ewentualnie dopuszczenia dowodu przez Sąd z urzędu, tymczasem Sąd Okręgowy oparł się na dowodach przedstawionych przez strony i nie dopuszczał żadnego dowodu z urzędu. Natomiast błędna zdaniem strony ocena przez Sąd dowodów przedstawionych przez strony może być zakwestionowana jedynie w przypadku, gdy Sąd naruszył zasady wskazane w art. 233§1 k.p.c. Jednakże formułując taki zarzut strona powinna wyraźnie wskazać jakich konkretnie dowodów ten zarzut dotyczy. Dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 nie można poprzestać na stwierdzeniu, że dokonane ustalenia faktyczne są wadliwe, odnosząc się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Niezbędne jest wskazanie przyczyn, które dyskwalifikują postępowanie sądu w zakresie ustaleń. Skarżący powinien zwłaszcza wskazać, jakie kryteria oceny zostały naruszone przez sąd przy analizie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im taką moc przyznając. Apelacja nie zawiera takiego wywodu. Kwestionuje ustalenie, iż powód sprzedał od chwili uruchomienia stacji ponad 41 000 litrów oleju, ale nie wskazuje co innego mogłoby się stać z zakupionym do tej konkretnej stacji olejem napędowym między datą jego dostarczenia a datą kontroli. Jak wyżej wskazano, Sąd Okręgowy nie zakwestionował samego faktu awarii rurociągu i jego naprawy, ale wskazał, iż strona nie podała daty tej awarii i prac naprawczych. Faktycznie strona w żadnym piśmie nie wskazała takiej daty, data naprawy nie wynika również z oświadczenia (...) Sp. z o.o. z 15 października 2012r. (k. 10 akt adm.). Natomiast dowody zgłoszone w odwołaniu miały dowodzić przyczyn zwiększonej zawartości siarki w oleju napędowym, a nie daty usunięcia awarii, zresztą strona nie zgłosiła zastrzeżenia do protokołu w trybie art. 162 k.p.c. co do oddalenia tych wniosków dowodowych, a zatem nie może obecnie podnosić zarzutów z tym związanych.

Nie jest zasadny zarzut naruszenia art. 328§2 k.p.c. bowiem Sąd Okręgowy w ustaleniach faktycznych wskazał zarówno fakty, które uznał za udowodnione, jak i dowody na których się oparł. Nie było dowodów którym Sąd odmówił mocy dowodowej, natomiast Sąd wyjaśnił również dlaczego pominął niektóre wnioski dowodowe powoda.

Ilość sprzedanego paliwa nie jest faktem powszechnie znanym w rozumieniu art. 213§1 k.p.c. wobec czego zarzut naruszenia tego przepisu jest niezrozumiały. Ustalenie przez Sąd na podstawie porównania danych co do ilości zakupionego oleju napędowego i jego ilości w zbiorniku w dniu kontroli było możliwe na podstawie art. 231 k.p.c. jest logiczne, skoro paliwo to według ustaleń zawartych w protokole kontroli zostało zakupione tylko do tej stacji, a na tej stacji istniał tylko jeden zbiornik na olej, z którego pobrano próbkę. Wykazując brak podstaw do takiego wnioskowania strona winna wskazać co się stało z zakupionym olejem. Obalenie domniemania powinno nastąpić dowodami przeciwnymi np. poprzez wykazanie, że paliwo to przewieziono do innych zbiorników na innych stacjach, czy też wskutek nieszczelności rurociągu wyciekło itp. Takiego wykazania apelacja nie zawiera, wobec czego zarzuty z tym związane muszą być uznane za bezzasadne. Natomiast stwierdzenie przez Sąd w części dotyczącej oceny prawnej odwołania, iż nie wykluczone, że powód sprzedał większość paliwa już po awarii czy że nie można wykluczyć, że zawartość siarki była wcześniej jeszcze większa niż ustalona w wyniku kontroli nie jest ustaleniem faktycznym, a jedynie przypuszczeniem Sądu.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia prawa materialnego należy wskazać, iż zgodnie z art. 56 ust. 1 pkt 12 prawa energetycznego karze pieniężnej podlega ten kto nie przestrzega obowiązków wynikających z koncesji. Sąd Apelacyjny podziela ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego, iż w niniejszej sprawie wykazano naruszenie przez powoda obowiązku wynikającego z pkt 2.2.3. koncesji. Powód czynił przedmiotem obrotu paliwo niespełniające norm, co nie było kwestionowane. W przekonaniu Sądu Apelacyjnego z treści decyzji i jej uzasadnienia oraz z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie jednoznacznie wynika, że powódce wymierzona została kara pieniężna za naruszenie obowiązków wynikających z koncesji, które były szczegółowo określone w pkt 2.2.3. koncesji na obrót paliwami ciekłymi. Obowiązek ten zakazywał koncesjonariuszowi wprowadzania do obrotu paliw ciekłych, których parametry jakościowe są niezgodne z parametrami wynikającymi z zawartych umów lub z norm określonych obowiązującymi przepisami. Powołane w decyzji rozporządzenie Ministra Gospodarki z 9 grudnia 2008r. (Dz. U. 2008/221/1441) w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych konkretny obowiązek zawarty w pkt 2.2.3. koncesji jedynie precyzowało, a nie nakładało nowego obowiązku.

Jak zasadnie wskazał Sąd Okręgowy naruszenie obowiązków koncesyjnych ma charakter obiektywny i nie jest uzależnione od wykazania winy. Można jedynie zauważyć, iż zgodnie z pkt 2.2.1 koncesji koncesjonariusz jest odpowiedzialny również za utrzymanie stanu technicznego instalacji i urządzeń związanych z prowadzoną działalnością w sposób zapewniający utrzymywanie wymaganej jakości paliw ciekłych będących przedmiotem obrotu, a zatem wykazanie awarii urządzeń nie zwalnia powoda od odpowiedzialności za naruszenie koncesji w zakresie obowiązków wskazanych w punkcie 2.2.3.

Zgodnie z art. 56 ust. 2 , 3 i 6 prawa energetycznego karę pieniężną wymierza Prezes URE, w granicach określonych w ust. 3 tego artykułu, biorąc pod uwagę stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia oraz dotychczasowe zachowanie podmiotu i jego możliwości finansowe. W niniejszej sprawie okoliczności te zostały co do zasady uwzględnione. Sąd Apelacyjny podziela ocenę pozwanego, iż stopień szkodliwości czynu nie był znikomy, niezależnie od tego ile konkretnie litrów niespełniającego wymagań paliwa zostało faktycznie sprzedanych. Niewątpliwie przekroczenie dopuszczalnej zawartości siarki w oleju o ok. 30% to znaczne przekroczenie. Normy jakości paliwa zostały wprowadzone w celu ochrony silników pojazdów mechanicznych i powinny być przestrzegane. Czynione w apelacji wywody co do ewentualnego braku wpływu takiego paliwa na pracę silników nie są poparte żadnymi dowodami.

Przy wymiarze kary wzięto pod uwagę fakt, iż powód dotychczas nie naruszał warunków koncesji i współpracował w toku postępowania, jak również jego możliwości finansowe. Jednakże w zaskarżonej decyzji najpierw stwierdzono, iż organ dał wiarę powodowi, że nie była to świadoma ingerencja w paliwo, że powód nie dochował należytej staranności jaka obowiązuje przedsiębiorców prowadzących profesjonalną działalność gospodarczą, a następnie, że stopień zawinienia był duży. Są to stwierdzenia wzajemnie sprzeczne. Jeżeli do naruszenia warunków koncesji doszło wskutek niezachowania należytej staranności, to stopień zawinienia nie może być uznany za znaczny, taki bowiem byłby, gdyby doszło do celowej ingerencji lub co najmniej niedbalstwa. Uzasadnia to obniżenie wymierzonej powodowi kary.

Jednakże brak jest podstaw do zupełnego odstąpienia od wymierzenia kary w oparciu o treść art. 56 ust. 6a ww. ustawy. Jak wyżej wskazano – w niniejszej sprawie nie wykazano, aby stopień szkodliwości czynu był znikomy. Kara ma spełniać funkcje w zakresie prewencji generalnej, jak i indywidualnej, a zatem w niniejszej sprawie brak jest podstaw do odstąpienia od jej zastosowania, bowiem cele kary nie byłyby osiągnięte.

Uwzględnienie mniejszego stopnia zawinienia niż to przyjął Prezes w zaskarżonej decyzji, spowodowało zmniejszenie zastosowanej kary do 0,1 % przychodu z działalności koncesjonowanej osiągniętej przez przedsiębiorcę w roku 2012r. Stopień zawinienia to jedna z kilku wskazanych w art. 56 ust. 6 prawa energetycznego przesłanek mających wpływ na wysokość kary, a zatem nawet przyjmując nieznaczny stopień zawinienia, brak jest podstaw do dalszego obniżenia tej kary.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 385 i 386§1 k.p.c. Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji. Z uwagi na fakt, iż w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji powód wygrał jedynie w niewielkiej części, brak było podstaw do zmiany rozstrzygnięcia o kosztach, które w tej sytuacji spełnia przesłanki wskazane w art. 100 k.p.c. zdanie drugie.

O kosztach postępowania apelacyjnego wobec częściowego uwzględnienia apelacji orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. zdanie pierwsze.