Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 sierpnia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SA Ewa Stefańska (spr.)

Sędziowie: SA Agata Zając

SO (del) Grażyna Kramarska

Protokolant: Izabela Nowak

po rozpoznaniu w dniu 12 sierpnia 2015 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej

o ustalenie pozycji na rynku i nałożenie obowiązków regulacyjnych

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

z dnia 18 marca 2013 r.

sygn. akt XVII AmT 218/09

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od (...) Sp. z o.o. w W. na rzecz Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej kwotę 270 zł (dwieście siedemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt VI ACa 881/15

UZASADNIENIE

Decyzją nr (...) z dnia 29 września 2009 r., wydaną na podstawie art. 24 ust. 1 i 2 w związku z art. 25 ust. 2 i 4, art. 34, art. 36, art. 37, art. 40 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. - Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800 ze zm., zwanej dalej „ustawą - Prawo telekomunikacyjne”), Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej:

I.  ustalił, że na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (...) S.A. z siedzibą w W., zgodnym z obszarem sieci, w której następuje zakończenie połączenia, nie występuje skuteczna konkurencja;

II.  wyznaczył (...) S.A. z siedzibą w W. jako przedsiębiorcę zajmującego pozycję znaczącą na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (...) S.A. zgodnym z obszarem sieci, w którym następuje zakończenie połączenia;

III.  utrzymał nałożone na (...) S.A. z siedzibą w W. decyzją Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej nr (...) z dnia 19 lipca 2006 r. następujące obowiązki regulacyjne:

1.  obowiązek, o którym mowa w art. 36 ustawy - Prawo telekomunikacyjne, polegający na równym traktowaniu przedsiębiorców telekomunikacyjnych w zakresie dostępu telekomunikacyjnego, w szczególności przez oferowanie jednakowych warunków w porównywalnych okolicznościach, a także oferowaniu usług oraz udostępnianiu informacji na warunkach nie gorszych od stosowanych w ramach własnego przedsiębiorstwa lub w stosunkach z podmiotami zależnymi;

2. obowiązek, o którym mowa w art. 37 ustawy - Prawo telekomunikacyjne, polegający na ogłaszaniu informacji w sprawach zapewnienia dostępu telekomunikacyjnego, dotyczących specyfikacji technicznych sieci i urządzeń telekomunikacyjnych, charakterystyki sieci, zasad i warunków świadczenia usług oraz korzystania z sieci, a także opłat, przy czym:

- zakres informacji obejmuje wszystkie informacje dotyczące specyfikacji technicznych sieci i urządzeń telekomunikacyjnych, charakterystyki sieci, zasad i warunków świadczenia usług oraz korzystania z sieci a także opłat, niezbędne do przygotowania przez zainteresowanych operatorów wniosku w sprawie zapewnienia dostępu telekomunikacyjnego,

- publikacja wskazanych powyżej informacji nastąpi w formie elektronicznej na oficjalnej stronie internetowej (...) S.A.,

- informacje należy ogłosić niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia niniejszej decyzji; w przypadku zmiany zakresu bądź treści publikowanej informacji należy ją ogłosić niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 1 tygodnia od dnia wprowadzenia zmiany;

3. obowiązek, o którym mowa w art. 40 ustawy - Prawo telekomunikacyjne, polegający na ustalaniu opłat z tytułu dostępu telekomunikacyjnego w oparciu o ponoszone koszty przez (...) S.A.

IV. zmienił obowiązek nałożony na (...) S.A. z siedzibą w W. decyzją nr (...) z dnia 19 lipca 2006 r., o którym mowa w art. 34 ustawy - Prawo telekomunikacyjne, nadając mu następujące brzmienie: obowiązek uwzględniania uzasadnionych wniosków przedsiębiorców telekomunikacyjnych o zapewnienie im dostępu telekomunikacyjnego, w tym użytkowania elementów sieci oraz udogodnień towarzyszących, w celu świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (...) S.A. poprzez:

- zapewnienie określonych elementów sieci telekomunikacyjnej, w tym linii i łączy, niezbędnych do zapewnienia dostępu do sieci;

- przyznawanie dostępu do interfejsów, protokołów lub innych kluczowych technologii niezbędnych dla interoperacyjności usług, w tym usług sieci wirtualnych;

- zapewnienie infrastruktury telekomunikacyjnej, kolokacji oraz innych form wspólnego korzystania z budynków;

- zapewnienie funkcji sieci niezbędnych do zapewnienia pełnej interoperacyjności usług, w tym świadczenia usług w sieciach inteligentnych;

- zapewnienie połączenia sieci lub urządzeń telekomunikacyjnych oraz udogodnień z nimi związanych;

- prowadzenie negocjacji w sprawie dostępu telekomunikacyjnego w dobrej wierze oraz utrzymanie uprzednio ustanowionego dostępu telekomunikacyjnego do określonych sieci telekomunikacyjnych, urządzeń lub udogodnień towarzyszących, oraz przez zapewnienie każdej innej formy korzystania z urządzeń telekomunikacyjnych, udogodnień towarzyszących lub usług świadczonych przez innego przedsiębiorcę telekomunikacyjnego, w celu świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (...) S.A.

Powód (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł odwołanie, w którym zaskarżył w całości powyższą decyzję oraz - na podstawie art. 142 k.p.a. - poprzedzające ją postanowienia Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nr (...) z dnia 8 lipca 2009 r. i nr (...) z dnia 20 sierpnia 2009 r., zarzucając Prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej:

I. naruszenie art. 2 i 7 Konstytucji RP, art. 6 k.p.a. i art. 58 Aktu akcesyjnego w związku z art. 19 ust. 3 i art. 23 ust. 2 ustawy - Prawo telekomunikacyjne oraz art. 5 ust. 1 ustawy o języku polskim - poprzez:

1) przeprowadzenie postępowania oraz wydanie zaskarżonej decyzji pomimo nieopublikowania w języku polskim w oficjalnym publikatorze Unii Europejskiej treści Wytycznych Komisji Europejskiej w sprawie analizy rynku i ustalania znaczącej pozycji rynkowej (co skutkuje wadą nieważności zaskarżonej decyzji);

2) oparcie rozstrzygnięcia o zgromadzony w sprawie materiał w części w języku obcym;

II. naruszenie art. 15 pkt 1 i 2 oraz art. 18 ustawy - Prawo telekomunikacyjne poprzez wydanie odmiennego rozstrzygnięcia niż: (i) poddane publicznym konsultacjom oraz (ii) notyfikacji Komisji Europejskiej, co oznacza niespełnienie wymagań określonych w powyższych przepisach (co skutkuje wadą nieważności zaskarżonej decyzji);

III. naruszenie art. 25 ustawy - Prawo telekomunikacyjne w związku z art. 106 § 1 k.p.a. - poprzez brak porozumienia, jakie dla wydania zaskarżonej decyzji wymagane było do osiągnięcia przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, jako organ prowadzący postępowanie, z organem współdziałającym, tj. Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (co skutkuje wadą nieważności zaskarżonej decyzji), przy czym niespełnienie wymogu „porozumienia" wynika z:

1) sprzeczności postanowienia Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 8 lipca 2009 r. z art. 124 § 1 k.p.a., polegającej na niepodaniu w nim imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania tego postanowienia;

2) wydania postanowienia Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 20 sierpnia 2009 r., zmieniającego postanowienia z dnia 8 lipca 2009 r., bez podstawy prawnej;

3) pozorności działań Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów zmierzających do wydania postanowienia, wymaganego zgodnie z powyższymi przepisami ustawy - Prawo telekomunikacyjne;

IV. naruszenie art. 23 ust. 2 i art. 24 ust. 1-3 ustawy - Prawo telekomunikacyjne oraz art. 7, 77 § 1 i 107 § 3 k.p.a., a także Wytycznych Komisji Europejskiej w sprawie analizy rynku i ustalenia znaczącej pozycji rynkowej - poprzez: (i) dokonanie błędnych ustaleń faktycznych, na których oparto rozstrzygnięcie; (ii) dokonanie ustaleń faktycznych istotnych w sprawie bez oparcia ich na materiale dowodowym; (iii) niezgromadzenie dowodów niezbędnych w sprawie, a w związku z powyższym - błędne ustalenie, iż na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (...) S.A., zgodnym z obszarem sieci, w której następuje zakończenie połączenia, nie występuje skuteczna konkurencja; błędne wyznaczenie (...) S.A. jako przedsiębiorcy o znaczącej pozycji rynkowej i utrzymanie (w części) obowiązków regulacyjnych nałożonych uprzednio na (...) S.A. (co stanowi o błędnym zastosowaniu przez organ art. 25 ustawy - Prawo telekomunikacyjne);

V. naruszenie art. 25 ust. 4 ustawy - Prawo telekomunikacyjne - poprzez utrzymanie i określenie w decyzji obowiązków nieadekwatnych do zidentyfikowanego problemu, nieproporcjonalnych i niezgodnych z art. 1 ust. 2 powyższej ustawy.

W związku z zaskarżeniem w odwołaniu w trybie art. 142 k.p.a. również postanowień Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 8 lipca 2009 r. oraz z dnia 20 sierpnia 2009 r., wydanych na podstawie art. 25 ust. 2 ustawy - Prawo telekomunikacyjne w związku z art. 106 k.p.a., zaskarżonej decyzji Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej powód zarzucił również wydanie ich z naruszeniem powyższych przepisów - poprzez niespowodowanie przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, jako organu prowadzącego postępowanie, usunięcia w toku postępowania uchybień, których dopuścił się Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, wydając wskazane postanowienie.

Powód wnosił o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości, ewentualnie o jej uchylenie w punkcie III ppkt 3 i zmianę poprzez dodanie punktu V o treści: „nakładam na (...) S.A. z siedzibą w W. obowiązek polegający na zakazie stosowania przez (...) S.A. zawyżonych stawek za zakańczanie połączeń w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (...) S.A.”, ewentualnie o zmianę zaskarżonej decyzji w całości poprzez orzeczenie, że na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (...) S.A., zgodnym z obszarem sieci, w której następuje zakończenie połączenia, występuje skuteczna konkurencja.

Pozwany Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej wnosił o odrzucenie odwołania w części dotyczącej postanowień Prezesa Urzędu Konkurencji i Konsumentów z dnia 8 lipca 2009 r. i z dnia 20 sierpnia 2009 r. oraz oddalenie odwołania w pozostałej części, ewentualnie o oddalenie odwołania w całości.

Wyrokiem z dnia 18 marca 2013 r. Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów: w punkcie pierwszym - oddalił odwołanie, w punkcie drugim - odrzucił odwołanie w części obejmującej zaskarżenie postanowień (błędnie nazwanych decyzjami) Prezesa Urzędu Konkurencji i Konsumentów z dnia 8 lipca 2009 r. i z dnia 20 sierpnia 2009 r., zaś w punkcie trzecim - orzekł o kosztach procesu.

Wyrok Sądu Okręgowego został wydany w oparciu o poniższe ustalenia faktyczne i rozważania prawne.

W związku z rozpoczęciem analizy rynków właściwych w zakresie wyrobów i usług telekomunikacyjnych, działając na podstawie art. 21 ust. 3 ustawy - Prawo telekomunikacyjne, pismem z dnia 11 lipca 2008 r. Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej zwrócił się do (...) S.A. o przekazanie informacji dotyczących usług świadczonych przez (...) S.A. w ramach komercyjnej działalności w latach 2006-2008. Następnie pismem z dnia 19 lutego 2009 r. organ regulacyjny zawiadomił powoda o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie wyznaczenia (...) S.A. z siedzibą w W. jako przedsiębiorcy telekomunikacyjnego zajmującego znaczącą pozycje na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń, zgodnym z obszarem ruchomej publicznej sieci (...) S.A. i nałożenia na tego przedsiębiorcę obowiązków regulacyjnych przewidzianych w ustawie - Prawo telekomunikacyjne.

Stosownie do art. 16 ust. 1 ustawy - Prawo telekomunikacyjne, pismem z dnia 15 kwietnia 2009 r. Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej poinformował Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o rozpoczęciu postępowania konsultacyjnego dotyczącego projektu decyzji w sprawie ustalenia, że na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (...) S.A. nie występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia (...) S.A. z siedzibą w W. jako przedsiębiorcy telekomunikacyjnego zajmującego znaczącą pozycję na tym rynku i nałożenia na tego przedsiębiorcę obowiązków regulacyjnych.

Ponadto w dniu 15 kwietnia 2009 r. Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej notyfikował Komisji Europejskiej projekt decyzji w sprawie ustalenia, że na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (...) S.A. nie występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia (...) S.A. z siedzibą w W. jako przedsiębiorcy telekomunikacyjnego zajmującego znaczącą pozycję na tym rynku i nałożenia na tego przedsiębiorcę obowiązków regulacyjnych. Komisja Europejska zarejestrowała powyższą notyfikację pod numerem (...).

W dniach od 15 kwietnia do 15 maja 2009 r. Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej przeprowadził postępowanie konsultacyjne w przedmiotowej sprawie. W ramach tego postępowania do organu regulacyjnego wpłynęły dwa stanowiska konsultacyjne, złożone przez (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. oraz (...) S.A. z siedzibą w W.. Stanowiska te, wraz z komentarzem Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, zostały opublikowane na stronie internetowej Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Natomiast pismem z dnia 15 maja 2009 r. (znak: (...) Komisja Europejska przekazała swoje stanowisko w przedmiotowej sprawie.

W związku z zakończeniem postępowania konsultacyjnego, w dniu 9 czerwca 2009 r. Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej przekazał Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów projekt decyzji w sprawie ustalenia, że na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefoniczną (...) S.A. nie występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia (...) S.A. jako przedsiębiorcy telekomunikacyjnego zajmującego znaczącą pozycję na tym rynku i nałożenia na tego przedsiębiorcę obowiązków regulacyjnych, celem zajęcia stanowiska w sprawie na podstawie art. 106 § 1 k.p.a.

W dniu 9 lipca 2009 r. do Kancelarii Urzędu Komunikacji Elektronicznej wpłynęło postanowienie Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nr (...) z dnia 8 lipca 2009 r., w którym stwierdzono, że: (I) na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (...) S.A. z siedzibą w W. nie występuje skuteczna konkurencja; (II) (...) S.A. z siedzibą w W. posiada pozycję znaczącą na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej; (III) zasadne jest utrzymanie obowiązków regulacyjnych określonych w art. 36, 37, oraz 40 ustawy - Prawo telekomunikacyjne, nałożonych na (...) S.A. z siedzibą w W. decyzją Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej nr (...) z dnia 19 lipca 2006 r.; (IV) zasadna jest zmiana obowiązku regulacyjnego określonego w art. 34 ustawy - Prawo telekomunikacyjne, nałożonego na (...) S.A. powyższą decyzją.

Pismem z dnia 10 lipca 2009 r. organ regulacyjny zawiadomił (...) S.A. o zakończeniu postępowania dowodowego, a także możliwości zapoznania się z materiałem dowodowym oraz wypowiedzenia się co do materiałów i dowodów.

W wyniku uwag zgłoszonych w toczącym się równolegle postępowaniu dotyczącym rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej uznał za niezasadne stosowanie na tym rynku obowiązku, o którym mowa w art. 34 ust. 2 pkt 3 ustawy - Prawo telekomunikacyjne, tj. obowiązku oferowania usług na warunkach hurtowych w celu ich dalszej sprzedaży przez innego przedsiębiorcę. W związku z tym analogicznie zmieniona została również sentencja oraz uzasadnienie projektu decyzji dla rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (...) S.A., co spowodowało konieczność ponownego zajęcia stanowiska przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w przedmiotowej sprawie.

W dniu 24 sierpnia 2009 r. do Kancelarii Urzędu Komunikacji Elektronicznej wpłynęło postanowienie Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nr (...) z dnia 20 sierpnia 2009 r., w którym zmieniono postanowienie Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nr (...) z dnia 8 lipca 2009 r. i uznano za zasadną zmianę obowiązku regulacyjnego.

Pismem z dnia 25 sierpnia 2009 r. organ regulacyjny ponownie zawiadomił (...) S.A. o zakończeniu postępowania dowodowego, a także możliwości zapoznania się z materiałem dowodowym oraz wypowiedzenia się co do materiałów i dowodów.

Pismem z dnia 14 września 2009 r. Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej zawiadomił (...) S.A. o włączeniu do akt postępowania administracyjnego m.in. Zalecenia Komisji z dnia 17 grudnia 2007 r. (nr 2007/879/WE) w sprawie właściwych rynków produktów i usług w sektorze łączności elektronicznej podlegających regulacji ex ante zgodnie z dyrektywą 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej, Wytycznych Komisji Europejskiej nr 2002/C165/03 w sprawie analizy rynku i oceny znaczącej pozycji rynkowej zgodnie z ramami regulacyjnymi Wspólnoty dotyczącymi sieci i usług łączności elektronicznej (Dz. U. C165/6 z 2002 r.), noty wyjaśniającej do Zalecenia Komisji z dnia 17 grudnia 2007 r. (nr 2007/879/WE), kopii decyzji Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej nr (...) z dnia 19 lipca 2006 r.

W dniu 29 września 2009 r. Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej wydal zaskarżoną decyzję.

W dniu 7 maja 2012 r. Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie - (...) Wydział (...) dokonał wpisu do rejestru przekształcenia (...) Spółki Akcyjnej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, na podstawie uchwały nr (...) Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia (...) S.A. z dnia 11 kwietnia 2012 r. Zgodnie z wynikającą z art. 553 § 1 k.s.h. zasadą tożsamości podmiotowej spółki przekształcanej i przekształconej, (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. przysługują wszelkie prawa i obowiązki (...) S.A. z siedzibą w W..

Zdaniem Sądu Okręgowego odwołanie powoda podlegało oddaleniu, zaś w zakresie, w jakim odnosiło się do postanowień Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nr (...) z dnia 8 lipca 2009 r. i nr (...) z dnia 20 sierpnia 2009 r., podlegało odrzuceniu.

Sąd pierwszej instancji uznał za niezasadny zarzut oparcia zaskarżonej decyzji o akt prawny, który nie został opublikowany w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w języku polskim. Wyjaśnił, że obowiązek uwzględnienia Wytycznych Komisji Europejskiej w sprawie analizy rynku i ustalania znaczącej pozycji rynkowej wynika z treści art. 19 ust. 3 ustawy - Prawo telekomunikacyjne. Zdaniem Sądu Okręgowego uwzględnienie Wytycznych przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, pomimo ich nieopublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w języku polskim, nie prowadziło do naruszenia art. 58 Aktu akcesyjnego (Dz. U. UE.L 2003.236.33), albowiem zgodnie z tym przepisem „Teksty aktów instytucji oraz Europejskiego Banku Centralnego przyjętych przed przystąpieniem i sporządzone przez Radę, Komisję lub Europejski Bank Centralny w językach: czeskim, estońskim, litewskim, łotewskim, maltańskim, polskim, słowackim, słoweńskim i węgierskim są od dnia przystąpienia tekstami autentycznymi na tych samych warunkach, co teksty sporządzone w obecnych jedenastu językach. Zostaną one opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, jeśli teksty w obecnych językach były w ten sposób opublikowane.”

Według Sądu Okręgowego powyższy przepis powinien być interpretowany w ten sposób, że nie sprzeciwia się on temu, aby krajowy organ regulacyjny mógł powoływać się na Wytyczne Komisji dotyczące analizy rynku i oceny znaczącej pozycji rynkowej w zastosowaniu wspólnotowych norm regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej w decyzji, na mocy której organ ten nakłada na operatora usług łączności elektronicznej określone obowiązki regulacyjne, pomimo tego, że Wytyczne te nie zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w języku państwa członkowskiego, którego dotyczy sprawa, nawet gdy język ten jest językiem urzędowym Unii. Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, że w przypadku Wytycznych Komisji Europejskiej nr 2002/C165/03 w sprawie analizy i oceny znaczącej pozycji rynkowej zgodnie z ramami regulacyjnymi Wspólnoty dotyczącymi sieci i usług łączności elektronicznej (Dz. U. C165/06 z 2002 r.) istotne jest to, czy nakładają one obowiązki na jednostki. Gdyby tak było, nie można byłoby powoływać się na Wytyczne wobec jednostek w Polsce, z uwagi na brak należytej ich publikacji. Jednakże, analiza treści Wytycznych prowadzi do wniosku, że nie przewidują one żadnych obowiązków, które mogłyby zostać nałożone bezpośrednio na jednostki. W związku z tym, brak publikacji Wytycznych w języku polskim nie stoi na przeszkodzie, aby krajowy organ regulacyjny mógł się na nie powoływać w decyzji skierowanej do jednostek (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2011 r., sygn. akt III SK 51/10, Lex nr 1106750, a także wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 12 maja 2011 r., sygn. C-410/09, Lex nr 787302).

Sąd pierwszej instancji ocenił jako nietrafne także zarzuty dotyczące przeprowadzenia postępowań konsolidacyjnego i konsultacyjnego. Zgodnie z art. 18 ustawy - Prawo telekomunikacyjne, jeżeli rozstrzygnięcia, o których mowa w art. 15 ustawy, mogą mieć wpływ na stosunki handlowe między państwami członkowskimi, Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej równocześnie z postępowaniem konsultacyjnym rozpoczyna postępowanie konsolidacyjne, przesyłając Komisji Europejskiej i organom regulacyjnym innych państw członkowskich projekty rozstrzygnięć wraz z ich uzasadnieniem. Przeprowadzenie postępowania konsolidacyjnego przed wydaniem zaskarżonej decyzji było więc obowiązkowe.

Sąd Okręgowy wskazał, że w dniu 15 kwietnia 2009 r. Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej notyfikował Komisji Europejskiej projekt decyzji w sprawie ustalenia, że na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (...) S.A. nie występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia (...) S.A. jako przedsiębiorcy telekomunikacyjnego zajmującego znaczącą pozycję na tym rynku i nałożenia na tego przedsiębiorcę obowiązków regulacyjnych. W odpowiedzi na notyfikację, pismem z dnia 15 maja 2009 r. (znak: (...) Komisja Europejska przekazała swoje stanowisko w tej sprawie. Należy więc uznać, że Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej wywiązał się z obowiązku przeprowadzenia postępowania konsolidacyjnego.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji nieuzasadniony jest zarzut powoda, że po otrzymaniu stanowiska Komisji Europejskiej, Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej wprowadził do projektu decyzji zmianę polegającą na wykreślaniu obowiązku regulacyjnego dotyczącego oferowania usług na warunkach hurtowych w celu ich dalszej sprzedaży przez innego przedsiębiorcę. Zmiana ta podyktowana była nieadekwatnością powyższego obowiązku do zakresu działalności prowadzonej przez powoda. Powód twierdził, że zmiana treści projektu decyzji skutkowała koniecznością powtórzenia procedury konsolidacyjnej. Sąd Okręgowy nie podzielił tego poglądu. Wskazał że usunięcie z projektu decyzji zapisu o nałożeniu na powoda obowiązku regulacyjnego polegającego na oferowaniu usług na warunkach hurtowych w celu ich dalszej sprzedaży przez innego przedsiębiorcę było spowodowane ustaleniem, że powód nie świadczy takich usług. Skoro usługi te nie są świadczone, brak jest podstaw do uznania, że zniesienie powyższego obowiązku mogłoby mieć wpływ na stosunki handlowe pomiędzy Państwami Członkowskimi Unii Europejskiej. Zmiana ta nie wymagała więc ponowienia postępowania konsolidacyjnego.

Sąd Okręgowy stwierdził, że Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej dopełnił także obowiązku wynikającego z art. 25 ust. 2 ustawy - Prawo telekomunikacyjne (w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania zaskarżonej decyzji). Zgodnie z powołanym przepisem, decyzje dotyczące wyznaczenia przedsiębiorcy lub przedsiębiorców o znaczącej pozycji na rynku właściwym lub nałożenia obowiązków regulacyjnych określonych w ustawie są wydawane przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej w porozumieniu z Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Porozumienie to zakłada uzyskanie jednomyślności organu załatwiającego sprawę administracyjną i organu, którego stanowisko jest niezbędną przesłanką rozstrzygnięcia sprawy (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2012 r., sygn. akt III SK 23/11, Lex nr 1129350).

Sąd pierwszej instancji wskazał, że w dniu 9 czerwca 2009 r. Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej przesłał projekt decyzji Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, celem zajęcia stanowiska. W dniu 8 lipca 2009 r. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydał postanowienie nr (...) i stwierdził, że obowiązki regulacyjne, których utrzymanie lub zmianę proponuje Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej, spełniają wymogi ustawowe w zakresie adekwatności, proporcjonalności oraz uwzględniają cele ustawy - Prawo telekomunikacyjne. Wobec wprowadzenia przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej do projektu decyzji zmiany polegającej na wykreśleniu jednego z obowiązków regulacyjnych, organ regulacyjny ponownie zwrócił się do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o zajęcie stanowiska. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydał wówczas postanowienie nr (...) z dnia 20 sierpnia 2009 r., w którym zmienił swoje postanowienie nr (...) z dnia 8 lipca 2009 r. i zaakceptował proponowaną zmianę.

Sąd Okręgowy ocenił jako niesłuszny zarzut, że porozumienie pomiędzy organami było pozorne, gdyż opierało się na jednostronnej analizie rynku przeprowadzonej przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Z uzasadnień postanowień Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wynika bowiem, że przeprowadził on samodzielnie analizę stanu konkurencji na rynku właściwym, zaś jego wnioski były zgodne z oceną Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Z uzasadnienia postanowienia nr (...) z dnia 20 sierpnia 2009 r. wynika ponadto, że Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał za trafny pogląd Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej o zbędności obowiązku regulacyjnego ujętego w punkcie IV lit. b) pierwotnego projektu decyzji.

Sąd pierwszej instancji nie podzielił także twierdzenia powoda o dokonaniu przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej błędnych ustaleń faktycznych dotyczących występowania konkurencji na rynku właściwym. Wyjaśnił, że organ regulacyjny został wyposażony w szerokie kompetencje do ingerowania w rynek telekomunikacyjny i może podejmować działania metodą ex ante, a nie tylko ex post. Założeniem regulacji jest bowiem kreowanie przez organ regulacyjny rynku telekomunikacyjnego (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2006 r., sygn. akt III SK 15/06, Lex nr 320697). W przedmiotowej sprawie Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej oprócz zastosowania metody ex ante, przeprowadził również analizę sytuacji „zastanej” na ryku usług zakańczania połączeń głosowych w sieci (...) S.A., a także analizę działalności powoda na rynku detalicznym, jego struktury własnościowej i infrastruktury, oraz cen na rynku zakańczania połączeń głosowych w sieci (...) S.A.

Sąd Okręgowy stwierdził, że powyższa analiza doprowadziła organ regulacyjny do wniosku, że główną przyczyną problemów konkurencji na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (...) S.A., jest fakt, że jest to rynek „naturalnie monopolistyczny”. Na będącym przedmiotem badania rynku zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (...) S.A., powód posiada bowiem pozycję znaczącą, mając w nim 100 % udział. Na analizowanym rynku właściwym istotnym problemem są ograniczenia wynikające z niemożności zapewnienia substytucji podaży dla zakańczania połączeń w tej sieci. W tej sytuacji najważniejszym celem regulacji jest zapewnienie innym operatorom dostępu do sieci i spowodowanie oferowania przez powoda świadczenia usługi zakańczania połączeń w tej sieci innym operatorom i dostawcom usług, na zasadach zapewniających rozwój równoprawnej i skutecznej konkurencji. Do osiągnięcia tego celu prowadzi zaś uniemożliwienie (...) S.A. stosowania zawyżonych stawek MTR.

Wobec ustalenia, że (...) S.A. zajmuje znaczącą pozycję na rynku właściwym i wynikających z tego faktu zagrożeń, Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej nałożył na powoda obowiązki regulacyjne. Zgodnie z art. 25 ust. 4 ustawy - Prawo telekomunikacyjne (w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania zaskarżonej decyzji), w decyzji wyznaczającej przedsiębiorcę jako zajmującego znaczącą pozycję rynkową, organ regulacyjny nakłada na niego jeden lub więcej obowiązków regulacyjnych, o których mowa w art. 34, art. 36-40, art. 42, art. 44-47 i art. 72 ust. 3 ustawy, biorąc pod uwagę adekwatność danego obowiązku do zidentyfikowanego problemu, proporcjonalność oraz cele określone w art. 1 ust. 2 ustawy.

Sąd Okręgowy nie podzielił poglądu powoda, że zastosowane wobec niego w zaskarżonej decyzji środki zaradcze nie przystają do stanu faktycznego sprawy. W ocenie Sądu pierwszej instancji obowiązki regulacyjne, o których mowa w art. 40 ustawy - Prawo telekomunikacyjne, są adekwatne i proporcjonalne. Ma bowiem rację Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej twierdząc, że znacząca pozycja operatorów sieci ruchomych na rynku zakańczania połączeń głosowych w ich własnych sieciach, w połączeniu z zasadą „strona dzwoniąca płaci”, zapewnia tym operatorom dużą swobodę działania w zakresie ustalenia stawek za zakańczanie połączeń głosowych powyżej konkurencyjnego poziomu, czyli takiego, który zostałby ustalony, gdyby rynek zakańczania połączeń głosowych był faktycznie konkurencyjny. Opłaty przekraczające poziom konkurencyjny powodują nieefektywny rozdział dóbr i kapitału, a więc nie prowadzą do maksymalizacji dobrobytu społecznego i nie leżą w interesie użytkowników końcowych. Tymczasem nałożone na powoda obowiązki regulacyjne, z jednej strony pozwalają na uwzględnianie w opłatach z tytułu dostępu kosztów faktycznie poniesionych, zaś z drugiej strony umożliwiają organowi regulacyjnemu nakazanie dostosowania wysokości opłat, gdyby opłata ustalona przez operatora była nieprawidłowa.

Za niezasadny uznał Sąd pierwszej instancji zarzut naruszenia przez organ regulacyjny przepisów postępowania administracyjnego, albowiem celem postępowania toczącego się przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie jest przeprowadzenie kontroli postępowania administracyjnego, lecz merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy w kontradyktoryjnym postępowaniu. W postępowaniu tym uwzględnia się materiał dowodowy zebrany w postępowaniu administracyjnym, co nie pozbawia jednak stron możliwości zgłaszania nowych twierdzeń faktycznych i dowodów. Dlatego nawet gdyby w postępowaniu administracyjnym doszło do uchybień proceduralnych, nie mogą one być przedmiotem rozważań, ponieważ Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zobowiązany jest do wszechstronnego zbadania wszystkich istotnych okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu zasad rozkładu ciężaru dowodu i obowiązku stron w postępowaniu dowodowym.

Sąd pierwszej instancji wyjaśnił również, że art. 206 ust. 4 ustawy - Prawo telekomunikacyjne wyłącza możliwość zaskarżenia zażaleniem postanowień wydanych przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, dlatego odrzucił odwołanie w tej części.

Powód (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. wniósł apelację od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie.

Apelacją z dnia 24 kwietnia 2013 r. powód zaskarżył wyrok w całości, wnosząc o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uchylenie decyzji w całości, ewentualnie poprzez uchylenie decyzji w części, tj. w punkcie III ppkt 3 i ewentualnie poprzez dodanie punktu V o treści: „nakładam na (...) S.A. z siedzibą w W. obowiązek polegający na zakazie stosowania przez (...) S.A. zawyżonych stawek za zakańczanie połączeń w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (...) S.A.”, bądź o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania. Powód zarzucił wyrokowi Sądu Okręgowego:

I. naruszenie art. 18 ustawy - Prawo telekomunikacyjne w związku z art. 7 Dyrektywy 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (Dz.U. UE L z 2002 r., Nr 108, poz. 33, zwanej „Dyrektywą ramową”) oraz art. 15 pkt 1 i 2 ustawy - Prawo telekomunikacyjne w związku z art. 6 Dyrektywy ramowej, poprzez ich błędną wykładnię, polegającą na wadliwym przyjęciu, że wydanie przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej rozstrzygnięcia odmiennego, niż poddane notyfikacji Komisji Europejskiej oraz publicznym konsultacjom, nie stanowi wady prawnej decyzji, która powinna skutkować jej nieważnością (uchyleniem decyzji w całości);

II. naruszenie art 25 ust. 2 ustawy - Prawo telekomunikacyjne poprzez błędne przyjęcie, że porozumienie organów wymagane tym przepisem zostało osiągnięte, pomimo istotnych - materialnych i formalnych - wad postanowień Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 8 lipca 2009 r. i z dnia 20 sierpnia 2009 r. (w szczególności mimo braku czytelnego podpisu pod postanowieniem z dnia 8 lipca 2009 r., ze wskazaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby, która go złożyła, mimo braku podstawy prawnej do wydania postanowienia z dnia 20 sierpnia 2009 r., mimo braku realizacji obowiązku Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w postaci merytorycznej weryfikacji ustaleń Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej oraz mimo niewykazania upoważnienia do podpisania postanowienia z dnia 20 sierpnia 2009 r. osoby, która złożyła ów podpis);

a także art. 227 w związku z art. 233 § 1 w związku z art. 328 § 2 oraz art. 236 k.p.c. poprzez uchylenie się przez sąd od wszechstronnego rozważenia materiału zebranego w sprawie, pominięcie milczeniem wniosków dowodowych zgłoszonych przez powoda w odwołaniu oraz wadliwe uzasadnienie wyroku;

III. naruszenie art. 24 ust. 1-3 ustawy - Prawo telekomunikacyjne poprzez błędne ustalenie, że na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (...) S.A., zgodnym z obszarem sieci, w której następuje zakończenie połączenia, nie występuje skuteczna konkurencja; błędną akceptację wyznaczenia (...) S.A. jako przedsiębiorcy o znaczącej pozycji rynkowej oraz akceptację utrzymania (w części) obowiązków regulacyjnych nałożonych uprzednio na (...) S.A., co stanowi konsekwencję:

(i) dokonania błędnych ustaleń faktycznych, na których oparto rozstrzygnięcie,

(ii) dokonania istotnych w sprawie ustaleń faktycznych bez oparcia ich na materiale dowodowym,

(iii) niezgromadzenia dowodów niezbędnych w sprawie,

a w konsekwencji również naruszenie art. 25 ust. 4 ustawy - Prawo telekomunikacyjne poprzez zaakceptowanie utrzymania i nałożenia na powoda obowiązków regulacyjnych nieadekwatnych do zidentyfikowanego problemu, nieproporcjonalnych i niezgodnych z art. 1 ust. 2 ustawy - Prawo telekomunikacyjne;

IV. naruszenie art. 227, art. 233 § 1 i art. 236 k.p.c. poprzez pominięcie w ramach postępowania sądowego rozważenia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie oraz pominięcie wszechstronnego rozważenia dostępnego materiału dowodowego, co przejawia się na gruncie uzasadnienia wyroku powtórzeniem ogólnikowych stwierdzeń zawartych w uzasadnieniu decyzji i niezweryfikowanie tej decyzji co do faktów istotnych dla meritum sprawy oraz niewydaniem odpowiednich postanowień dowodowych.

Pozwany Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej wnosił o oddalenie apelacji i zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Wyrokiem z dnia 29 stycznia 2014 r. (sygn. akt VI ACa 791/13) Sąd Apelacyjny w Warszawie zmienił zaskarżony wyrok w punktach pierwszym i trzecim w ten sposób, że uchylił zaskarżoną decyzję w całości i orzekł o kosztach procesu. W uzasadnieniu podano, że przyczyną uchylenia decyzji było niepowtórzenie przez organ regulacyjny postępowania konsolidacyjnego oraz wadliwość postanowień wydanych przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Na skutek skargi kasacyjnej wniesionej przez pozwanego, wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2015 r. (sygn. akt III SK 50/14) Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.

W uzasadnieniu wyroku Sąd Najwyższy wskazał, że w judykaturze przyjmuje się, iż w przypadku usunięcia obowiązku regulacyjnego z projektu decyzji poddanego już procedurze konsolidacji, który to obowiązek choćby pośrednio i potencjalnie nie wpływa na stosunki handlowe między państwami członkowskimi, Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej nie ma obowiązku przeprowadzenia ponownego postępowania konsolidacyjnego (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 2015 r., sygn. akt III SK 31/14). W przedmiotowej sprawie obowiązek, o którym mowa w art. 34 ust. 2 pkt 3 ustawy - Prawo telekomunikacyjne, został zniesiony przez organ regulacyjny w związku z usunięciem analogicznego obowiązku z decyzji wydanej w postępowaniu administracyjnym toczącym się równolegle wobec innego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego. W niniejszej sprawie projekt decyzji pozbawiony tego obowiązku nie został ponownie notyfikowany Komisji Europejskiej.

Zdaniem Sądu Najwyższego nieprzeprowadzenie przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej powtórnego postępowania konsolidacyjnego nie naruszyło art. 18 ustawy - Prawo telekomunikacyjne w związku z art. 7 Dyrektywy ramowej, albowiem obowiązek przeprowadzenia konsultacji na szczeblu unijnym ciąży na krajowym organie regulacyjnym tylko wówczas, gdy planowany przez niego środek regulacyjny może wpływać na handel między państwami członkowskimi. Ponieważ w projekcie decyzji (...) przewidziane są różne obowiązki regulacyjne, zaś już ze względu na samą pozycję rynkową adresata decyzji można zakładać, że większość z nich może oddziaływać na wymianę handlową między państwami członkowskimi, krajowy organ regulacyjny ma obowiązek uruchomienia konsultacji unijnych nawet wtedy, gdy tylko jeden z planowych obowiązków może wpływać na funkcjonowanie rynku wewnętrznego.

Sąd Najwyższy uznał, że usunięcie obowiązku regulacyjnego, który choćby pośrednio lub potencjalnie nie wpływa na handel między państwami członkowskimi, już po przeprowadzeniu postępowania konsolidacyjnego, nie wymaga ponownego przeprowadzenia konsultacji unijnych. Niezależnie bowiem od tego, czy w decyzji wydanej na podstawie art. 7 ust. 3 Dyrektywy ramowej Komisja Europejska odniosła się do projektowanego obowiązku, bądź czy rezygnacja z tego obowiązku wynikała ze stanowiska Komisji Europejskiej, obowiązek ten i tak nie podlegał procedurze konsolidacji. Brak ponownych konsultacji projektu decyzji, z którego usunięto obowiązek regulacyjny nie wpływający na stosunki handlowe między państwami członkowskimi, nie wypacza w tej sytuacji istoty i funkcji postępowania konsolidacyjnego, ani nie stanowi próby obejścia wymogów wynikających z art. 18 ustawy - Prawo telekomunikacyjne.

Sąd Najwyższy wyjaśnił ponadto, że jego zdaniem usunięcie z projektu decyzji obowiązku regulacyjnego po przeprowadzeniu konsultacji krajowych nie uprawnia do przyjęcia założenia, zgodnie z którym doszło do naruszenia istoty i funkcji postępowania konsultacyjnego. Taki skutek proceduralnej niefrasobliwości organu regulacyjnego można by rozważać jedynie w przypadku zniesienia lub modyfikacji treści obowiązków regulacyjnych, z których korzystają inni uczestnicy rynku telekomunikacyjnego. Natomiast zniesienie obowiązku regulacyjnego, który z obiektywnych powodów nie mógł być wykonywany przez przedsiębiorcę o znaczącej pozycji rynkowej, nie narusza art. 15-16 ustawy - Prawo telekomunikacyjne.

Sąd Najwyższy przypomniał, że zgodnie z treścią art. 206 ust. 2b ustawy - Prawo telekomunikacyjne, postanowienia Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydawane w trybie art. 25 ust. 2 ustawy - Prawo telekomunikacyjne nie podlegają zaskarżeniu. W judykaturze przyjmuje się, że wyrażenie w formie postanowienia stanowiska Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie prowadzonej przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, stanowi niepodlegający osobnemu zaskarżeniu składnik podstawy decyzji organu regulacyjnego (por. uzasadnienia wyroków Sądu Najwyższego z dnia 7 lipca 2011 r., sygn. akt III SK 16/09 i z dnia 8 czerwca 2011 r., sygn. akt III SK 51/10).

Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów bierze pod uwagę zachowanie warunków współdziałania Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w trybie art. 25 ust. 2 ustawy - Prawo telekomunikacyjne, w ten sposób, że ustala merytoryczną zgodność decyzji Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej ze stanowiskiem Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2012 r., sygn. akt III SK 23/11). Dlatego wady formalne postanowienia Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów mogłyby mieć znaczenie tylko wówczas, gdyby uznać, że nie doszło do porozumienia między organami wymaganego na podstawie art. 25 ust. 2 ustawy - Prawo telekomunikacyjne.

Sąd Najwyższy uznał, że brak pieczęci na postanowieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 8 lipca 2009 r., wskazującej imię i nazwisko oraz stanowisko służbowe podpisującego, stanowi wadę usuwalną w przypadku wątpliwości co do złożenia podpisu przez osobę piastującą w tym dniu stanowisko Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Wskazał jednocześnie, że dokumenty zgromadzone w aktach postępowania administracyjnego uzasadniają założenie, zgodnie z którym podpis złożony pod tym postanowieniem jest podpisem osoby piastującej w tej dacie funkcję Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Sąd Najwyższy wyjaśnił również, że postanowienie z dnia 20 sierpnia 2009 r. zostało podpisane „z upoważnienia Prezesa UOKiK” i opatrzone pieczęcią wskazującą, iż podpis został złożony przez wiceprezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Mając na względzie niezaskarżalność postanowienia Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydanego w trybie art. 25 ust. 2 ustawy - Prawo telekomunikacyjne oraz kierując się funkcjami tego postanowienia, Sąd Najwyższy nie znalazł podstaw do zastosowania w niniejszej sprawie poglądów wyrażanych w orzecznictwie sądów administracyjnych co do skutków braku podania imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby podpisującej postanowienie.

Sąd Najwyższy nie uznał także za wadliwe postanowienia Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 20 sierpnia 2009 r. o zmianie postanowienia z dnia 8 lipca 2009 r. Stwierdził, że w postanowieniu z dnia 20 sierpnia 2009 r. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów odniósł się do zmian w zakresie obowiązków regulacyjnych, jakie Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej wprowadził w stosunku do pierwotnego projektu decyzji po zakończeniu konsultacji krajowych i unijnych oraz po wydaniu przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów postanowienia z dnia 8 lipca 2009 r. W ocenie Sądu Najwyższego treść postanowienia Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 20 sierpnia 2009 r. wraz z treścią postanowienia Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 8 lipca 2009 r., po zestawieniu z treścią wydanej decyzji, uzasadniają konkluzję, że wymóg podjęcia decyzji w porozumieniu Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, został dochowany (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2013 r., sygn. akt III SK 67/12).

Ponadto powód (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. wniósł zażalenie na zawarte w punkcie drugim wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 18 marca 2013 r. postanowienie o częściowym odrzuceniu odwołania. Postanowieniem z dnia 29 stycznia 2014 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie (sygn. akt VI ACz 1263/13) uchylił powyższe postanowienie.

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja powoda nie zasługuje na uwzględnienie.

Dokonane przez Sąd pierwszej instancji ustalenia faktyczne są prawidłowe i Sąd Apelacyjny przyjmuje je za własne. Także rozważania prawne Sądu Okręgowego są trafne.

Odnosząc się do zarzutów apelacji wskazać należy, że w przedmiotowej sprawie zapadł wyrok z dnia 23 kwietnia 2015 r. (sygn. akt III SK 50/14), w uzasadnieniu którego Sąd Najwyższy dokonał obszernej wykładni prawa w zakresie art. 15 i 18 ustawy - Prawo telekomunikacyjne w związku z art. 7 Dyrektywy ramowej oraz art. 25 ust. 2 ustawy - Prawo telekomunikacyjne, zaś zgodnie z treścią art. 398 ²⁰ k.p.c. Sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Sąd Najwyższy.

Nie ma racji powód zarzucając naruszenie art. 18 ustawy - Prawo telekomunikacyjne w związku z art. 7 Dyrektywy ramowej oraz art. 15 pkt 1 i 2 ustawy - Prawo telekomunikacyjne w związku z art. 6 Dyrektywy ramowej poprzez ich błędną wykładnię polegającą na wadliwym przyjęciu, że wydanie przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej rozstrzygnięcia odmiennego, niż poddane notyfikacji Komisji Europejskiej oraz publicznym konsultacjom, nie stanowi wady prawnej decyzji. W tej kwestii wypowiedział się Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wydanego w przedmiotowej sprawie wyroku uznając, że nie doszło do naruszenia powołanych przepisów.

Sąd Najwyższy wyjaśnił, że nieprzeprowadzenie przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej powtórnego postępowania konsolidacyjnego nie naruszyło art. 18 ustawy - Prawo telekomunikacyjne w związku z art. 7 Dyrektywy ramowej, albowiem obowiązek przeprowadzenia konsultacji na szczeblu unijnym ciąży na krajowym organie regulacyjnym tylko wówczas, gdy planowany przez niego środek regulacyjny może wpływać na handel między państwami członkowskimi. Natomiast usunięcie obowiązku regulacyjnego, który choćby pośrednio lub potencjalnie nie wpływa na handel między państwami członkowskimi, już po przeprowadzeniu postępowania konsolidacyjnego, nie wymaga ponownego przeprowadzenia konsultacji unijnych. Brak ponownych konsultacji projektu decyzji, z którego usunięto obowiązek regulacyjny nie wpływający na stosunki handlowe między państwami członkowskimi, nie wypacza bowiem istoty i funkcji postępowania konsolidacyjnego, ani nie stanowi próby obejścia wymogów wynikających z art. 18 ustawy - Prawo telekomunikacyjne.

Sąd Najwyższy wskazał również, że usunięcie z projektu decyzji obowiązku regulacyjnego już po przeprowadzeniu konsultacji krajowych nie uprawnia do przyjęcia założenia, iż doszło do naruszenia istoty i funkcji postępowania konsultacyjnego. Zniesienie obowiązku regulacyjnego, który z obiektywnych powodów nie mógł być wykonywany przez przedsiębiorcę o znaczącej pozycji rynkowej, nie narusza art. 15 ustawy - Prawo telekomunikacyjne w związku z art. 6 Dyrektywy ramowej.

Niezasadny jest także zarzut naruszenia art 25 ust. 2 ustawy - Prawo telekomunikacyjne poprzez błędne przyjęcie, że porozumienie organów wymagane tym przepisem zostało osiągnięte, pomimo istotnych wad postanowień Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 8 lipca 2009 r. i z dnia 20 sierpnia 2009 r. Skarżący wskazał na: brak czytelnego podpisu pod postanowieniem z dnia 8 lipca 2009 r., ze wskazaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby, która go złożyła; brak podstawy prawnej do wydania postanowienia z dnia 20 sierpnia 2009 r.; brak realizacji obowiązku Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w postaci merytorycznej weryfikacji ustaleń Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej; niewykazanie upoważnienia do podpisania postanowienia z dnia 20 sierpnia 2009 r. osoby, która złożyła podpis.

Sąd Najwyższy wyjaśnił, że brak pieczęci na postanowieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 8 lipca 2009 r., wskazującej imię i nazwisko oraz stanowisko służbowe podpisującego, stanowi wadę usuwalną. Zaś dokumenty zgromadzone w aktach postępowania administracyjnego uzasadniają założenie, że podpis złożony pod tym postanowieniem jest podpisem osoby piastującej w tej dacie funkcję Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Z kolei postanowienie z dnia 20 sierpnia 2009 r. zostało podpisane „z upoważnienia Prezesa UOKiK” i opatrzone pieczęcią wskazującą, że podpis został złożony przez wiceprezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Sąd Najwyższy nie uznał za wadliwe postanowienia Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 20 sierpnia 2009 r. o zmianie postanowienia z dnia 8 lipca 2009 r. Stwierdził, że w postanowieniu z dnia 20 sierpnia 2009 r. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów odniósł się do zmian w zakresie obowiązków regulacyjnych, jakie Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej wprowadził w stosunku do pierwotnego projektu decyzji po zakończeniu konsultacji krajowych i unijnych oraz po wydaniu przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów postanowienia z dnia 8 lipca 2009 r. Według Sądu Najwyższego treść postanowienia Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 20 sierpnia 2009 r. wraz z treścią postanowienia Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 8 lipca 2009 r., po zestawieniu z treścią wydanej decyzji, uzasadniają wniosek, że wymóg podjęcia decyzji w porozumieniu Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, został dochowany.

W tej sytuacji uznać należy, że nie został naruszony nie tylko art 25 ust. 2 ustawy - Prawo telekomunikacyjne, lecz także wskazane w apelacji art. 227 w związku z art. 233 § 1 w związku z art. 328 § 2 oraz art. 236 k.p.c., których naruszenie zostało powiązane z uchybieniem powołanemu przepisowi prawa materialnego. Z dowodów w postaci dokumentów znajdujących się w aktach postępowania administracyjnego wynika bowiem jednoznacznie, że obydwa postanowienia Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów zostały podpisane przez osoby uprawnione do wyrażenia woli organu, tj. piastun urzędu i działający z jego upoważnienia zastępca. Postanowienia te rozpatrywane łącznie odzwierciedlają zaś treść zaskarżonej decyzji, akceptując wszystkie zawarte w niej rozstrzygnięcia.

Nietrafny jest zarzut naruszenia art. 24 ust. 1-3 ustawy - Prawo telekomunikacyjne poprzez błędne ustalenie, że na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (...) S.A., zgodnym z obszarem sieci, w której następuje zakończenie połączenia, nie występuje skuteczna konkurencja, a także błędną akceptację wyznaczenia (...) S.A. jako przedsiębiorcy o znaczącej pozycji rynkowej oraz akceptację utrzymania (w części) obowiązków regulacyjnych nałożonych uprzednio na (...) S.A., co miałoby stanowić konsekwencję: dokonania błędnych ustaleń faktycznych, na których oparto rozstrzygnięcie, dokonania istotnych w sprawie ustaleń faktycznych bez oparcia ich na materiale dowodowym i niezgromadzenia dowodów niezbędnych w sprawie, co z kolei miałoby skutkować naruszeniem art. 25 ust. 4 ustawy - Prawo telekomunikacyjne poprzez zaakceptowanie utrzymania i nałożenia na powoda obowiązków regulacyjnych nieadekwatnych do zidentyfikowanego problemu, nieproporcjonalnych i niezgodnych z art. 1 ust. 2 ustawy - Prawo telekomunikacyjne.

Nie zasługuje na uwzględnienie także powiązany z powyższym zarzut naruszenia art. 227, art. 233 § 1 i art. 236 k.p.c. poprzez pominięcie w ramach postępowania sądowego rozważenia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie oraz pominięcie wszechstronnego rozważenia dostępnego materiału dowodowego, co miało przejawiać się na gruncie uzasadnienia wyroku powtórzeniem ogólnikowych stwierdzeń zawartych w uzasadnieniu decyzji i niezweryfikowaniem tej decyzji co do faktów istotnych dla meritum sprawy oraz niewydaniem odpowiednich postanowień dowodowych.

W ocenie Sądu Apelacyjnego w przedmiotowej sprawie nie ulega wątpliwości, że powód jest przedsiębiorcą o znaczącej pozycji rynkowej na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (...) S.A. z siedzibą w W., zgodnym z obszarem sieci, w której następuje zakończenie połączenia. Jak słusznie wskazał Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, na tak określonym rynku właściwym nie występuje skuteczna konkurencja, ponieważ jest to rynek zmonopolizowany przez powoda. Aby zapobiec negatywnym skutkom braku konkurencji na tym rynku, organ regulacyjny utrzymał nałożone na powoda obowiązki regulacyjne.

Zdaniem powoda posiadanie przez niego 100% udziału w rynku właściwym nie jest równoznaczne z możliwością nieograniczonego i arbitralnego oddziaływania na ten rynek przez prowadzącego na nim działalność operatora telekomunikacyjnego. Wskazał on, że: w okresie poprzedzającym regulację rynku telekomunikacyjnego dobrowolnie obniżał stawki MTR (argument historyczny); podniesienie stawek MTR niektórym operatorom telekomunikacyjnym skutkowałoby „tranzytowaniem” przez nich połączeń do abonentów sieci powoda przez innych operatorów posiadających z powodem punkty styku sieci; ewentualna zmiana stawki MTR i tak musiałaby zostać wprowadzona w drodze decyzji administracyjnej, zaś organ regulacyjny mógłby nie wyrazić zgody na podwyższenie tej stawki; powód traktuje wszystkich kontrahentów jednakowo i w 2008 r. obniżył stawki MTR.

Apelujący podniósł, że najpierw Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej, a następnie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, nie przeprowadzili rzetelnej analizy rynku właściwego i nie zweryfikowali twierdzeń powoda. Po pierwsze - nie jest to twierdzenie prawdziwe, albowiem w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji zawarta jest analiza rynku właściwego. Po drugie - w toku postępowania sądowego to na powodzie spoczywa obowiązek wykazania wadliwości analizy rynku właściwego dokonanej przez organ regulacyjny, albowiem postępowanie jest kontradyktoryjne i to powód z twierdzenia tego wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.).

Podkreślenia wymaga także okoliczność, że zaskarżona decyzja powiela ustalenia wynikające z poprzedniej decyzji Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej nr (...) z dnia 19 lipca 2006 r., która została zweryfikowana w postępowaniu sądowym. Podnosząc w odwołaniu, że obowiązek regulacyjny nałożony w punkcie III ppkt 3 decyzji jest nieadekwatny do zidentyfikowanego problemu i nieproporcjonalny, powód powinien fakt ten udowodnić. Tymczasem powód ograniczył się do twierdzenia, że obowiązek ten, nałożony na (...) S.A. już w decyzji (...) z 2006 r., nie był realizowany przez organ regulacyjny, który ustalał stawki MTR w sposób arbitralny. W ocenie Sądu Apelacyjnego nie jest to argument trafny, albowiem nie dotyczy on istoty nałożonego obowiązku na powoda, lecz sposobu realizacji związanego z nim uprawnienia pozwanego.

Podstawą orzeczenia Sądu Apelacyjnego był art. 385 k.p.c. O kosztach procesu orzeczono na zasadzie art. 108 § 1 w związku z art. 98 § 1 i 3 k.p.c.