Pełny tekst orzeczenia

WYROK

UZASADNIENIE

Małoletnia W. D. działająca przez przedstawiciela ustawowego – matkę K. D. - wniosła odwołanie od orzeczenia Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie (...) z dnia (...)domagając się zmiany decyzji przez orzeczenie, że W. D. należy do osób wymagających stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną zdolnością do samodzielnej egzystencji.

Matka małoletniej podniosła, że córka bardzo często zapada na infekcje dolnych i górnych dróg oddechowych w związku z czym wymaga częstych wizyt w przychodni oraz podawania leków doustnych i pozajelitowych. Ponadto przyjmuje część leków doraźnie, tak w dzień jak i w nocy w sytuacjach nasilających się objawów schorzeń. Podniosła, że córka wymaga stałej obecności opiekuna ze względu na często występujące – zarówno w dzień jak i w nocy, niemożliwe do przewidzenia ataki astmy połączone z nudnościami, wymiotami, zasłabnięciami. Podkreśliła, że dziecko opuściło w szkole 150 godzin zajęć w okresie od (...)

Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie (...) w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie.

(...) podniósł, że nie znalazł podstaw do uwzględnienia wniosku strony i zmiany zaskarżonego orzeczenia. Istniejące schorzenie, tj. astma oskrzelowa zalicza W. D. do osób niepełnosprawnych, a tym samym kwalifikuje do otrzymania zasiłku pielęgnacyjnego, jednakże nie zachodzi konieczność stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, a jedynie stałego współudziału na co dzień opiekuna w procesie leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Sąd ustalił co następuje:

W. D. urodziła się (...) W roku szkolnym (...) uczęszczała do grupy zerowej Szkoły Podstawowej w C.. Bardzo często zapada na infekcje dolnych i górnych dróg oddechowych. Konieczne są wizyty w przychodni oraz podawanie leków doustnych i pozajelitowych. W okresie od września (...)opuściła 150 godzin zajęć.

Bezsporne oraz zaświadczenie Szkoły- k.9, zaświadczenie lekarskie – k.38.

Stan ogólny dziecka jest dobry, jest w dobrym kontakcie, odpowiada na zadane pytania. Badanie podmiotowe nie wykazało odchyleń od stanu prawidłowego. Osłuchowo nad polami płucnymi występuje szmer pęcherzykowy, bez szmerów dodatkowych. W. D. nie wymaga stałej lub długotrwałej pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. W procesie leczenia i diagnostyki dziecka konieczne jest współdziałanie rodzica lub opiekuna dziecka.

dowód: opinia biegłego sądowego z dziedziny alergologii prof. dr hab. n. med. M. (...) k.20 akt, dokumentacja medyczna złożona w aktach (...) oraz w aktach sprawy –k.8, 38.

Badania dodatkowe, testy alergiczne panel wziewny metodą prick wykazuje atopię na alergeny kurzu domowego oraz sierść kota. W. D. cierpi na astmę oskrzelową atopową niekontrolowaną.

dowód: opinia biegłego sądowego z dziedziny chorób płuc lekarza S. G.– k.37 akt, dokumentacja medyczna złożona w aktach (...).

Orzeczeniem z dnia (...). (...) do Spraw orzekania o Niepełnosprawności w C. zaliczył W. D. do osób niepełnosprawnych z przyczyn niepełnosprawności (...) Orzekł, że co do W. D. nie zachodzi konieczność stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną zdolnością do samodzielnej egzystencji oraz że dziecko wymaga stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Orzeczeniem z dnia (...)Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie (...) utrzymał w mocy zaskarżone orzeczenie (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie (...).

dowód: bezsporne oraz orzeczenie z dnia (...)r. oraz z dnia (...). - w aktach organu rentowego.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie W. D. nie jest zasadne i jako takie nie zasługuje na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie skarżąca domagała się zmiany punktu 7 orzeczenia o niepełnosprawności poprzez uznanie konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.

(...) podniósł, że istniejąca choroba układu oddechowego (...) u W. D. zalicza ją do osób niepełnosprawnych. Jednak stan zdrowia dziecka nie powoduje konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.

Kluczowym zatem w przedmiotowej sprawie było ustalenie czy małoletnia W. D. potrzebuje stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.

Na gruncie przedmiotowej sprawy zastosowanie znajduje Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. 1997, Nr 123, poz. 776).

W myśl art. 4a ust. 1 osoby, które nie ukończyły 16 roku życia zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.

Stosownie natomiast do treści art. 6b powiatowe zespoły orzekają na wniosek osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego albo, za ich zgodą, na wniosek ośrodka pomocy społecznej. W orzeczeniu powiatowego zespołu, poza ustaleniem niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności, powinny być zawarte wskazania dotyczące w szczególności:

1) odpowiedniego zatrudnienia uwzględniającego psychofizyczne możliwości danej osoby;

2) szkolenia, w tym specjalistycznego;

3) zatrudnienia w zakładzie aktywności zawodowej;

4) uczestnictwa w terapii zajęciowej;

5) konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne, ułatwiające funkcjonowanie danej osoby;

6) korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, przez co rozumie się korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych przez sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki;

7) konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji;

8) konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji;

9) spełniania przez osobę niepełnosprawną przesłanek określonych w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908, z późn. zm.)

Z kolei szczegółowe zasady wydawania orzeczeń o niepełnosprawności, standardy w zakresie kwalifikowania oraz postępowania dotyczącego orzekania o niepełnosprawności reguluje Rozporządzenie Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15.07.2003r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności.

Zgodnie z § 3 ust. 1 powyższego Rozporządzenia, przy orzekaniu o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia, zwanej dalej "dzieckiem", bierze się pod uwagę:

1)zaświadczenie lekarskie zawierające opis stanu zdrowia, wydane przez lekarza, pod którego opieką lekarską znajduje się dziecko, oraz inne posiadane dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie niepełnosprawności;

2)ocenę stanu zdrowia wystawioną przez lekarza - przewodniczącego składu orzekającego, zawierającą opis przebiegu choroby zasadniczej oraz wyniki dotychczasowego leczenia i rehabilitacji, opis badania przedmiotowego, rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących oraz rokowania odnośnie do przebiegu choroby, a także ograniczenia w funkcjonowaniu występujące w życiu codziennym w porównaniu do dzieci z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną właściwą dla wieku dziecka;

3)możliwość poprawy zaburzonej funkcji organizmu poprzez zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne, środki techniczne, środki pomocnicze lub inne działania.

Natomiast przy ocenie:

1)konieczności korzystania przez dziecko z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji - bierze się pod uwagę, czy występuje ograniczenie lub brak zdolności do wykonywania czynności stosownie do wieku, płci i środowiska, które uniemożliwią osiągnięcie niezależności fizycznej;

2)konieczności korzystania przez dziecko z prawa do zamieszkiwania w oddzielnym pokoju - bierze się pod uwagę rodzaj niepełnosprawności, w szczególności, czy dziecko porusza się na wózku inwalidzkim, jest leżące, ma znaczne ograniczenia w przyjmowaniu pokarmów i innych czynności fizjologicznych;

3) obniżonej sprawności ruchowej dziecka, o której mowa w art. 6b ust. 3 pkt 9 ustawy, bierze się pod uwagę, czy niepełnosprawność powoduje ograniczenia w samodzielnym poruszaniu się i przemieszczaniu. (§ 5 ust.3)

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia wskazuje, że oceny niepełnosprawności u osoby do 16 roku życia, dokonuje się na podstawie następujących kryteriów:

1) przewidywanego okresu trwania upośledzenia stanu zdrowia z powodu stanów chorobowych, o których mowa w § 2, przekraczającego 12 miesięcy,

2)niezdolności do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, takich jak: samoobsługa, samodzielne poruszanie się, komunikowanie z otoczeniem, powodującej konieczność zapewnienia stałej opieki lub pomocy, w sposób przewyższający zakres opieki nad zdrowym dzieckiem w danym wieku, albo

3) znacznego zaburzenia funkcjonowania organizmu, wymagającego systematycznych i częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu i poza domem.

Do stanów chorobowych, które uzasadniają konieczność stałej opieki lub pomocy dziecku, należą:

1)wady wrodzone i schorzenia o różnej etiologii prowadzące do niedowładów, porażenia kończyn lub zmian w narządzie ruchu, upośledzające w znacznym stopniu zdolność chwytną rąk lub utrudniające samodzielne poruszanie się,

2)wrodzone lub nabyte ciężkie choroby metaboliczne, układu krążenia, oddechowego, moczowego, pokarmowego, układu krzepnięcia i inne znacznie upośledzające sprawność organizmu, wymagające systematycznego leczenia w domu i okresowo leczenia szpitalnego,

3)upośledzenie umysłowe, począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym,

4)psychozy i zespoły psychotyczne,

5) ⁽¹⁾ całościowe zaburzenia rozwojowe powodujące znaczne zaburzenia interakcji społecznych lub komunikacji werbalnej oraz nasilone stereotypie zachowań, zainteresowań i aktywności,

6)padaczka z częstymi napadami lub wyraźnymi następstwami psychoneurologicznymi,

7)nowotwory złośliwe i choroby rozrostowe układu krwiotwórczego do 5 lat od zakończenia leczenia,

8)wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku powodujące znaczne ograniczenie jego sprawności, prowadzące do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 5/25 lub 0,2 według Snellena po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi, lub ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni,

9)głuchoniemota, głuchota lub obustronne upośledzenie słuchu niepoprawiające się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego.

2. Przy ocenie niepełnosprawności dziecka bierze się pod uwagę:

1)rodzaj i przebieg procesu chorobowego oraz jego wpływ na stan czynnościowy organizmu,

2)sprawność fizyczną i psychiczną dziecka oraz stopień jego przystosowania do skutków choroby lub naruszenia sprawności organizmu,

3)możliwość poprawy stanu funkcjonalnego pod wpływem leczenia i rehabilitacji.

Sąd miał na uwadze, iż dla oceny czy dana osoba wymaga stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, niezbędne są wiadomości fachowe z zakresu medycyny, stosownie do schorzeń, na które cierpi osoba zainteresowana.

W celu wyjaśnienia powyższych wątpliwości, Sąd na podstawie art. 278 kpc przeprowadził dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych z zakresu alergologii i pulmonologii.

Biegła z dziedziny alergologii nie stwierdziła u W. D. niepełnosprawności i zaopiniowała, że stan ogólny dziecka jest dobry, jest w dobrym kontakcie, odpowiada na zadane pytania. Badanie podmiotowe nie wykazało odchyleń od stanu prawidłowego. Osłuchowo nad polami płucnymi występuje szmer pęcherzykowy, bez szmerów dodatkowych. Biegła zaopiniowała, że W. D. nie wymaga stałej lub długotrwałej pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Stwierdziła jednocześnie, że w procesie leczenia i diagnostyki dziecka konieczne jest współdziałanie rodzica lub opiekuna dziecka.

Biegły z dziedziny chorób płuc stwierdził u dziecka niepełnosprawność wraz z koniecznością stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną zdolnością do samodzielnej egzystencji do dnia 30.11.2015r. Biegły zaopiniował, że przebieg astmy oskrzelowej jest ciężki. Dziewczynka w ostatnim roku szkolnym opuściła 150 dnia nauki gdyż po kontakcie z kurzem w szkole dostawała napadów duszności i matka musiała zabierać dziecko ze szkoły i stosować leczenie doraźne w postaci nebulizacji. Zdaniem biegłego przekracza to znacznie okres przewidziany przez ZUS na opiekę nad dzieckiem w ramach zwolnienia lekarskiego. Biegły podkreślił, że jednorazowe badanie przez biegłych i stwierdzenie prawidłowego szmeru pęcherzykowego może spowodować pomyłkę w orzeczeniu kwalifikacji, gdyż astma jest chorobą bardzo zmienną i gwałtowny skurcz oskrzeli może występować w zakurzonej szkole, gdy dzieci wnoszą do szkoły na swoich ubraniach alergeny kota wywołując napady duszności u dziewczynki. A. jest potwierdzona w testach.

W zakreślonym terminie matka małoletniego skarżącego wniosła zastrzeżenia do opinii biegłej z dziedziny alergologii zarzucając, że opinia jest lakoniczna i nie wynika z niej jaka jest przyczyna dolegliwości dziecka i zażywania przez nią wymienionych w opinii leków .

Biegła ustosunkowała się do zarzutów do opinii.

W szczególności biegła wyjaśniła, że skarżąca myli pojęcia przewlekłej choroby jaką jest astma oskrzelowa i nawracających zachorowań na zapalenie górnych dróg oddechowych z objawami refluksu żołądkowo – przełykowego z niepełnosprawnością wymagającą stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczona możliwością samodzielnej egzystencji. Podkreśliła, że pomoc rodzica w procesie diagnostycznym terapeutycznym jest sprawą oczywistą ale jest to współdziałanie, a nie stała pomoc spowodowana ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji dziecka. Każde 7 letnie dziecko wymaga pomocy rodziców, bo nie jest w pełni samodzielne. Biegła wyjaśniła, że rolą biegłego nie jest badanie przyczyn dolegliwości i zażywania leków, bo jest to rola lekarza prowadzącego leczenie. Biegła w całości podtrzymała swoją opinię.

Oceniając opinie biegłych Sąd przychylił się do opinii sporządzonej przez biegłą M. C. - S.. Opinia sądowo – lekarska sporządzona została przez lekarza specjalistę w oparciu o badanie ubezpieczonej i dokumentację medyczną.

W ocenie Sądu należy stwierdzić, że opinia ta spełnia wymogi fachowości, rzetelności i logiczności. Wnioski zawarte w opinii zostały uzasadnione w sposób jasny i przekonywujący. Ponadto opinia została sporządzona przez lekarza specjalistę prof. dr hab. n. med., a zatem zawarte w niej twierdzenia są poparte specjalistyczną wiedzą na wysokim poziomie. Biegła specjalizuje się nie tylko w alergologii, ale jest też specjalistą i biegłym sądowym w zakresie pediatrii i gastroenterologii dziecięcej. Opinia jest jednoznaczna i stanowcza. W tym stanie rzeczy przedmiotową opinię przyjąć należało za podstawę poczynionych w niniejszej sprawie ustaleń faktycznych co do stanu zdrowia ubezpieczonego.

Sąd miał nadto na uwadze, że Wojewódzki Zespól do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie (...) zaliczył W. D. do osób niepełnosprawnych. Orzeczenie to nie mogło być zmienione przez Sąd na niekorzyść skarżącej. Tym samym uznać należało, że dziecko ma naruszoną sprawność w stopniu powodującym konieczność zapewnienia mu pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w jego wieku. Powyższe pozwoliło na ustalenie, zgodnie z powołanym powyżej art. 4a ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, że małoletnia kwalifikuje się do osób niepełnosprawnych. Brak takiego stwierdzenia wykluczyłby orzeczenie o niepełnosprawności dziecka. Jednocześnie, nie każda osoba niepełnosprawna wymaga zapewnienia jej konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Jak wyżej wskazano nie wszystkie stany chorobowe uzasadniają konieczność stałej opieki lub pomocy dziecku. Konieczność sprawowania opieki oznacza całkowitą zależność od otoczenia, polegającą na pielęgnacji w zakresie higieny intymnej i karmienia lub wykonywania czynności samoobsługowych, ułatwiania kontaktów ze środowiskiem. Konieczność udzielania pomocy, w tym również w pełnieniu ról społecznych oznacza zależność osoby od otoczenia polegającą na udzielaniu wsparcia w czynnościach samoobsługowych, współdziałania w procesie leczenia, rehabilitacji i edukacji oraz pełnienia ról społecznych właściwych dla każdego człowieka, zależnych od wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych. Długotrwała opieka i pomoc w pełnieniu ról społecznych oznacza konieczność jej stosowania przez okres powyżej 12 miesięcy ( § 29 Rop. MGPiS z dnia 15.07.2003 w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności). Zgodzić należy się z biegłą, że każde dziecko wymaga współudziału w procesie leczenia, rehabilitacji i edukacji. Ponieważ W. D. – jak wynika z decyzji (...) wymaga tego współudziału w stopniu przewyższającym wsparcie potrzebne dziecku w jego wieku dlatego też została zaliczona do osób niepełnosprawnych.

Biegła wydała opinię na podstawie dokumentacji medycznej złożonej w aktach (...), w aktach sprawy i po badaniu dziecka.

Z kolei Sąd nie podzielił opinii biegłego lekarza z zakresu chorób płuc i alergologii w takim zakresie w jakim biegły zaopiniował o konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji dziewczynki. Biegły w swej opinii podniósł, że okresy nieobecności dziecka w szkole przekraczają okres przewidziany przez ZUS na opiekę nad dzieckiem w ramach zwolnienia lekarskiego. Nie stanowi to przyczyny ustalenia konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczona możliwością samodzielnej egzystencji. Podstawy do wydania takiego orzeczenia Sąd wskazał powyżej. Z kolei załączone do opinii zaświadczenia specjalisty leczącego dziecko wskazuje jedynie, że dziecko bardzo często zapada na infekcje dolnych i górnych dróg oddechowych, w związku z czym konieczne są częste wizyty w przychodni oraz podawanie leków doustnych i pozajelitowych. Powyższe oznacza zatem, że zachodzi konieczność stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, o czy (...) orzekł w swojej decyzji utrzymując w tym zakresie w mocy decyzję (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności. Sąd miał nadto na uwadze, że biegła z dziedziny alergologii nie stwierdziła ciężkiego przebiegu schorzenia.

Sąd w pełni podzielił opinię biegłej z dziedziny alergologii, w tym specjalisty z dziedziny pediatrii, i gastroenterologii dziecięcej. Te dodatkowe specjalizacje posiadane przez biegłą w ocenie Sądu przydatne były w dokonaniu przez biegłą oceny stanu zdrowia dziecka i pozwoliły na pełną ocenę jego stanu zdrowia dla potrzeb niniejszej sprawy. Opinia zatem poparta została posiadaną przez biegłą wiedzą i zważywszy na stopień naukowy biegłej jest to wiedza na najwyższym poziomie. Sąd ocenił opinię jako prawidłową z punktu widzenia wymagań logiki i rozumowań przeprowadzonych w jej uzasadnieniu, a w konsekwencji uznał ją za przekonującą. Nadto w ocenie Sądu biegła w sposób wyczerpujący udzieliła odpowiedzi na postawione pytania, w sposób jasny i jednoznaczny wskazała, na jakiej podstawie wyciągnęła konkretne wnioski.

W tym stanie rzeczy przedmiotową opinię przyjąć należało za podstawę poczynionych w niniejszej sprawie ustaleń faktycznych. Zważyć należy, że zgodnie z art.233 § 2 kpc opinia biegłych podlega ocenie sądu, ale w zakresie mocy przekonywującej rozumowania biegłych i logicznej poprawności wyciągniętych wniosków. Sąd natomiast nie może wchodzić w zakres merytorycznej wiedzy biegłych. Sąd nie może nie podzielać merytorycznych poglądów biegłego (biegłych), czy zamiast nich wprowadzać własne stwierdzenia. Stanowisko Sądu w tym zakresie zgodnie jest z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia19.12.1990r., I PR 149/90,OSP 1991, nr 11-12,poz. 300.

W oparciu o powyższe Sąd uznał, że odwołanie ubezpieczonej nie jest zasadne i na podstawie art. 47714 § 1 oddalił jej odwołanie.