Pełny tekst orzeczenia

WYROK

UZASADNIENIE

Powód (...) Spółka Akcyjna w Ł. wniósł o zasądzenie od pozwanego G. C. kwoty 8.937,52 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 21 października 2014 roku do dnia zapłaty, tytułem należnych rat składki ubezpieczeniowej z zawartej w dniu 24 kwietnia 2012 roku umowy ubezpieczenia autocasco nr (...) na okres od 24 kwietnia 2012 roku do 23 kwietnia 2013 roku oraz odsetek ustawowych za opóźnienie.

*

Wyrokiem z dnia 1 czerwca 2015 roku Sąd Rejonowy w Łukowie:

I. zasądził na rzecz (...) Spółki Akcyjnej w Ł. od G. C. kwotę 8.937,52 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 21 października 2014 roku do dnia zapłaty;

II. zasądził na rzecz (...) Spółki Akcyjnej w Ł. od G. C. kwotę 1.330,40 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Spółka Akcyjna w Ł. jako ubezpieczyciel i G. C. jako ubezpieczający zawarli w dniu 24 kwietnia 2012 roku umowę ubezpieczenia autocasco nr (...) na okres od 24 kwietnia 2012 roku do 23 kwietnia 2013 roku. Obowiązkiem pozwanego G. C. było uregulowanie składki w ratach: 1.753 zł – do 30 kwietnia 2012 roku; 1.753 zł – do 23 lipca 2012 roku; 1.753 zł – do 23 stycznia 2013 roku; i 1.753 zł – do 23 października 2012 roku. Składki te nie zostały uregulowane.

Dochodzona pozwem kwota 8.937,52 zł stanowi sumę czterech rat składki oraz kwot ustawowych odsetek, jakie narosły od każdej z kwot od daty ich wymagalności do dnia 20 października 2014 roku (odpowiednio, w kolejności chronologicznej, kwoty: 563,79 zł – od dnia 1 maja 2012 roku; 511,35 zł – od dnia 24 lipca 2013 roku; 453,91 zł – od dnia 24 października 2012 roku; 396,47 zł – od dnia 24 stycznia 2013 roku).

Strony nie rozwiązały umowy w drodze porozumienia stron, ubezpieczyciel ani ubezpieczający nie złożyli także oświadczeń o jej wypowiedzeniu.

Sąd Rejonowy wskazał, że powyższy stan faktyczny był bezsporny.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał powództwo za zasadne.

Zgodnie z art. 805 § 1 k.c. obowiązkiem ubezpieczającego jest zaplata składki.

Przepis art. 814 k.c. stanowi iż, jeżeli nie umówiono się inaczej, odpowiedzialność ubezpieczyciela rozpoczyna się od dnia następującego po zawarciu umowy, nie wcześniej jednak niż od dnia następnego po zapłaceniu składki lub jej pierwszej raty (§ 1). Jeżeli umowa przewiduje odpowiedzialność ubezpieczyciela jeszcze przed zapłaceniem składki lub jej pierwszej raty, brak zapłaty tego świadczenia pozwala ubezpieczycielowi wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym i domagać się zapłaty składki za okres, w którym ponosił odpowiedzialność. W braku wypowiedzenia umowy wygasa ona z końcem okresu, za który przypadała nie zapłacona składka (§ 2). W razie opłacania składki w ratach, niezapłacenie w terminie kolejnej raty składki może spowodować ustanie odpowiedzialności ubezpieczyciela tylko wtedy, gdy skutek taki przewidywała umowa albo ogólne warunki ubezpieczenia, a ubezpieczyciel po upływie terminu wezwał ubezpieczającego do zapłaty z zagrożeniem, że brak zapłaty w terminie 7 dni od doręczenia wezwania spowoduje ustanie odpowiedzialności (§ 3).

W przypadku przedmiotowej umowy ubezpieczenia postanowienia § 13 pkt 4 i 5 oraz § 15 pkt 6 ust. 2 Ogólnych Warunków Ubezpieczenia powtarzały treść przytoczonych wyżej przepisów.

Skoro zatem nie doszło do rozwiązania umowy, umowa obowiązywała aż do dnia 23 kwietnia 2013 roku, a obowiązkiem pozwanego – ubezpieczającego przez cały czas jej trwania było regulowanie należnych składek.

Opóźnienie się przez niego z zapłatą składki oznacza, że ciąży na nim ponadto obowiązek zapłaty odsetek ustawowych za okres opóźnienia, od daty wymagalności każdej z rat składki do momentu zapłaty (art. 481 § 1 k.c.).

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu Sąd Rejonowy uzasadnił przepisami art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. oraz art. 99 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 roku, Nr 163, poz. 1349, ze zm.), wskazując, że powód poniósł: opłatę od pozwu (112 zł), opłatę skarbową od pełnomocnictwa (17 zł), opłatę manipulacyjną (1,40 zł) oraz koszty zastępstwa procesowego (1.200 zł).

*

Apelację od tego wyroku wniósł pozwany G. C., zaskarżając wyrok Sądu Rejonowego w całości.

Pozwany zarzucił zaskarżonemu wyrokowi naruszenie prawa materialnego:

a)  art. 5 k.c. poprzez jego niezastosowanie do ustalonego stanu faktycznego, co skutkowało udzieleniem ochrony prawnej roszczeniu powoda, pomimo, że działanie powoda polegające na żądaniu zapłaty kwoty dochodzonej pozwem w sytuacji braku istnienia odpowiedzialności ubezpieczyciela stanowi czynienie ze swego prawa użytku, który jest sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa oraz zasadami współżycia społecznego, a przez to nie powinno być przez Sąd pierwszej instancji uważane za wykonywanie prawa oraz nie powinno korzystać z ochrony,

b)  art. 814 § 2 i § 3 k.c. poprzez niewłaściwe jego zastosowanie do ustalonego w sprawie stanu faktycznego w sytuacji, gdy powyższe przepisy dotyczą sytuacji ponoszenia odpowiedzialności przed zapłaceniem składki oraz niezapłacenia kolejnej raty składki, podczas gdy powód nie ponosił odpowiedzialności przed zapłaceniem pierwszej raty składki oraz pozwany nie zapłacił żadnej raty składki, co skutkowało uznaniem roszczenia powoda.

Pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu za obie instancje według norm prawem przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie jest zasadna.

Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne i ocenił dowody zgodnie z dyspozycją art. 233 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy przyjmuje te ustalenia za własne.

Sąd Rejonowy, wbrew zarzutom apelacji, dokonał również prawidłowej oceny prawnej ustalonego stanu faktycznego, zarówno co do istnienia po stronie pozwanego obowiązku zapłaty rat składki z przedmiotowej umowy ubezpieczenia jak i odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu tych świadczeń pieniężnych.

W szczególności błędny jest wywód pozwanego, jakoby na skutek nieopłacenia przez niego pierwszej raty składki nie doszło do objęcia ochroną ubezpieczeniową ubezpieczanego przez niego pojazdu.

Z polisy dotyczącej tej umowy, zawartej w dniu 24 kwietnia 2014 roku (k. 30-31), wynika bowiem, że składka miała być opłacona w czterech ratach po 1.753 zł każda, przy czym pierwsza rata miała być płatna przelewem do dnia 30 kwietnia 2012 roku. Umowa ubezpieczenia została zawarta na okres od 24 kwietnia 2012 roku, godz. 13.51 do dnia 23 kwietnia 2013 roku.

Z § 13 ust. 1 pkt 6 i 7 ogólnych warunków ubezpieczenia wynika, że na wniosek ubezpieczającego ubezpieczyciel może przyjąć odpowiedzialność od dnia, godziny wskazanej w polisie, jeszcze przed opłaceniem składki lub jej pierwszej raty. W przypadku płatności w formie przelewu dopuszcza się ustalenie maksymalnie 14 dniowego terminu opłacenia składki, liczonego od dnia początku odpowiedzialności ubezpieczyciela określonego w polisie.

Taka właśnie sytuacja wystąpiła w przypadku przedmiotowej umowy ubezpieczenia, gdyż ustalono termin płatności przelewem do dnia 30 kwietnia 2012 roku, podczas gdy odpowiedzialność ubezpieczyciela miała się rozpocząć już w dniu 24 kwietnia 2012 roku.

Tym samym umówiono się inaczej, niż to co do zasady przewiduje art. 814 § 1 k.c. Skoro zaś ubezpieczyciel ponosił odpowiedzialność przed zapłatą pierwszej raty składki, jej nieopłacenie, podobnie jak nieopłacenie kolejnych rat, nie skutkowało wygaśnięciem umowy ubezpieczenia. Co najwyżej ubezpieczyciel mógł wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym i zażądać zapłaty składki za okres, przez który ponosił odpowiedzialność. W braku wypowiedzenia umowy wygasła ona z końcem okresu, za który przypadała niezapłacona składka (art. 814 § 2 k.c.). Nie zaszła też sytuacja uregulowana w art. 814 § 3 k.c.

Powód nie wypowiedział pozwanemu umowy, ani też nie doszło do wezwania pozwanego do zapłacenia którejkolwiek z kolejnych rat składki z zagrożeniem ustania odpowiedzialności powoda (por. § 15 ust. 6 ogólnych warunków ubezpieczenia).

Wobec powyższego prawidłowo Sąd Rejonowy przyjął, że skoro powstała w wyniku przedmiotowej umowy ochrona ubezpieczeniowa i trwała ona przez okres obowiązywania umowy, pozwany jest zobowiązany do zapłaty czterech rat składki oraz odsetek ustawowych za opóźnienie (art. 481 § 1 i § 2 k.c.).

Tym samym nie sposób też uznać za zasadny zarzut naruszenia art. 5 k.c. w sytuacji, w której powód dochodzi świadczenia mającego być umówioną zapłatą za udzieloną pozwanemu ochronę ubezpieczeniową.

Skarżący nie sformułował żadnych zarzutów naruszenia przepisów prawa procesowego w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu, a jego zmiana miała być jedynie następstwem odmiennego rozstrzygnięcia co do istoty. Sąd Odwoławczy z urzędu uwzględnia tylko naruszenie prawa materialnego oraz nieważność postępowania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 roku, sygn. II CSK 400/07, Lex nr 371445). Wobec oddalenia apelacji nie było podstaw do zmiany tego rozstrzygnięcia.

Wobec oddalenia apelacji, na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i art. 391 § 1 k.p.c. należało obciążyć pozwanego obowiązkiem zwrotu powodowi w całości kosztów postępowania odwoławczego w postaci wynagrodzenia pełnomocnika powoda – radcy prawnego w stawce minimalnej w postępowaniu drugoinstancyjnym.

Z tych względów na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.