Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 grudnia 2015r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Stanisław Jabłoński

Sędziowie SSO Anna Bałazińska-Goliszewska

SSO Joanna Żelazny (spr.)

Protokolant Jowita Sierańska

przy udziale Leszka Karpiny Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 29 grudnia 2015r.

sprawy N. Z.

syna W. i J. domu G., urodzonego (...) we W.

oskarżonego o czyny z art. 62 ust.1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 31 § 2 k.k., z art. 63 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii

na skutek apelacji wniesionych przez prokuratora i oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej

z dnia 18 maja 2015 r. sygn. akt II K 148/15

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że uchyla orzeczenie o warunkowym zawieszeniu wykonania kary łącznej pozbawienia wolności zwarte w pkt V części dyspozytywnej tegoż wyroku oraz orzeczenia z tym związane, a zwarte w pkt VI części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku;

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze, w tym wymierza mu opłatę w kwocie 180 złotych za II instancję.

Sygn. akt IVKa 823/15

UZASADNIENIE

N. Z. został oskarżony o to, że:

I. w dniu 17 października 2014r. we W., wbrew przepisom ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, posiadał przy sobie środek odurzający w postaci (...) w ilości nie mniejszej niż 0,14 grama netto, przechowywaną w woreczku strunowym, przy czym zarzucanego czynu dopuścił się mając ograniczoną w stopniu znacznym zdolność pokierowania swoim postępowaniem,

tj. o czyn z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 31 § 2 k.k.

II. w okresie od bliżej nieustalonego dnia do 17 października 2014r. działając wspólnie i w porozumieniu z A. K., przy ul. (...) w M., w domu wolnostojącym oraz przydomowej szklarni, wbrew przepisom ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, uprawiał 18 krzewów (...), mogące dostarczyć 396 gramów (...), a zatem znaczną ilość (...) (...)i,

tj. o czyn z art. 63 ust 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii

Wyrokiem z 18 maja 2015r. (sygnatura akt: IIK 148/15) Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Fabrycznej, II Wydział Karny:

- oskarżonego N. Z. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, opisanego w punkcie I wstępnej części wyroku, stanowiącego przestępstwo z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 31 § 2 k.k. i za to na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii wymierzył mu karę 2 (dwóch) miesięcy pozbawienia wolności (pkt I) ;

- oskarżonego N. Z. uznał za winnego tego, że w okresie od bliżej nieustalonego dnia do 17 października 2014r., przy ul. (...) w M., w domu wolnostojącym oraz przydomowej szklarni, wbrew przepisom ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, uprawiał 18 krzewów (...), mogące dostarczyć 396 gramów (...), a zatem znaczną ilość (...) (...)i, tj. przestępstwa z art. 63 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii i za to na podstawie art. 63 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii wymierzył mu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności (pkt II);

- na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. połączył oskarżonemu N. Z. orzeczone kary pozbawienia wolności i wymierzył mu karę łączną 1 (jednego) roku pozbawienia wolności (pkt III);

- na podstawie art. 69 § 1 i § 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. warunkowo zawiesił wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego N. Z. kary łącznej 1 (jednego) roku pozbawienia wolności na okres 3 (trzech) lat próby (pkt V);

- na podstawie art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii zobowiązał oskarżonego N. Z. do poddania się leczeniu odwykowemu w specjalistycznej poradni dla osób uzależnionych od narkotyków w trybie ambulatoryjnym w terminie 7 dni od daty uprawomocnienia się wyroku, a w okresie próby oddał go pod dozór kuratora sądowego ( pkt VI);

- na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył oskarżonemu N. Z. na poczet orzeczonej kary łącznej 1 (jednego) roku pozbawienia wolności okres jego zatrzymania i tymczasowego aresztowania w dniach od 17-10-2014 roku do 10-04-2015 roku ( pkt VII);

- na podstawie art. 70 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii orzekł przepadek na rzecz Skarbu Państwa przez zniszczenie dowodów rzeczowych opisanych w wykazie dowodów rzeczowych nr I/289/14 poz. 1 – 25, 31, 33 ( k. 154-155) ( pkt VIII);

- na podstawie art. 230 § 2 k.p.k. zwrócił oskarżonemu N. Z. dowody rzeczowe w postaci telefonów komórkowych opisane w wykazie dowodów rzeczowych nr I/289/14 poz. 26-27 ( k. 154-155) ( pkt IX);

- na podstawie art. 230 § 2 k.p.k. zwrócił świadkowi W. Z. dowody rzeczowe w postaci telefonów komórkowych opisane w wykazie dowodów rzeczowych nr I/289/14 poz. 28-30 ( k. 154-155) ( pkt X);

- na podstawie art. 230 § 2 k.p.k. zwrócił oskarżonej A. K. dowód rzeczowy w postaci telefonu komórkowego opisany w wykazie dowodów rzeczowych nr I/289/14 poz. 32 ( k. 154-155) ( pkt XI);

- zasądził od oskarżonego N. Z. na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w kwocie (...) (trzy tysiące i dwa) złotych i wymierzył mu opłatę sądową w kwocie 180 (sto osiemdziesiąt) złotych ( pkt XII).

Apelację od powyższego wyroku wywiódł oskarżony za pośrednictwem swojego obrońcy oraz oskarżyciel publiczny.

W piśmie obrońcy oskarżonego zarzucono Sądowi I instancji:

1. obrazę przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 62a ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, polegającą na jego niezastosowaniu, w sytuacji, gdy ilość środków odurzających objęta zarzutem I aktu oskarżenia była znikoma, a zdolność do rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania zachowaniem przez oskarżonego była ograniczona, co powinno skutkować umorzeniem postępowania, co do tego czynu,

2. obrazę przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 62 ust. 3 ustawy o przeciwdziałania narkomanii, polegającą na jego niezastosowaniu, w sytuacji, gdy ilość środków odurzających objęta zarzutem I aktu oskarżenia była znikoma, a zdolność rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania zachowaniem przez oskarżonego była ograniczona,

3. rażącą niewspółmierność kary 2 miesięcy pozbawienia wolności za popełnienie czynu z art. 62 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Wobec powyższego apelujący wniósł o zmianę orzeczenia przez wymierzenie oskarżonemu łagodniejszej kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

Apelujący Prokurator zaskarżył wyrok w zakresie orzeczenia o karze.

W treści apelacji zarzucił Sądowi Rejonowemu błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia i mających wpływ na jego treść, polegający na niezasadnym przyjęciu pozytywnej prognozy kryminologicznej wyrażającej się w przekonaniu, iż postawa oskarżonego, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają warunkowe zawieszenie wykonania kary łącznej pozbawienia wolności, podczas, gdy wszechstronna analiza materiału dowodowego, a w szczególności uprzednia karalność sądowa za podobne przestępstwo, rodzaj, charakter przypisanych czynów zabronionych, dotychczasowa postawa, warunki i właściwości osobiste nie dają podstawy do stwierdzenia, że cele kary zostaną osiągnięte, a oskarżony nie powróci do przestępstwa.

Wskazując na powyższe apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez uchylenie rozstrzygnięcia o warunkowym zawieszeniu wykonania kary łącznej pozbawienia wolności oraz zobowiązania do poddania się leczeniu odwykowemu, oddania pod dozór kuratora sądowego przy utrzymaniu w mocy wyroku w pozostałym zakresie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy nie zasługiwała na uwzględnienie. Natomiast zarzut oskarżyciela publicznego zasługiwał na akceptację Sądu Odwoławczego.

Po zapoznaniu się i przeanalizowaniu akt sprawy należy uznać, iż Sąd Rejonowy przeprowadził postępowanie rozpoznawcze w sposób prawidłowy, gromadząc i ujawniając wszelki materiał dowodowy, dążąc do wyjaśnienia istotnych dla rozstrzygnięcia kwestii. Analiza uzasadnienia orzeczenia pozwala na przyjęcie, iż zebrane w sprawie dowody Sąd I instancji dokładnie zweryfikował i wszechstronnie ocenił.

Wymowa dowodów przeprowadzonych w toku postępowania nie pozostawia wątpliwości również dla Sądu Odwoławczego, który w pełni podziela stanowisko Sądu orzekającego odnośnie tego, iż całokształt zebranego w sprawie materiału dowodowego dał podstawę do poczynienia ustaleń faktycznych w kształcie opisanym w treści uzasadnienia wyroku. Trzeba przy tym wskazać, że prawidłowości w zakresie ustalenia faktów nie kwestionował również żaden skarżący. Apelujący obrońca oskarżonego w treści wniesionego środka odwoławczego wskazywał natomiast, że okoliczności ujawnione w sprawie winny były skutkować przyjęciem przez Sąd orzekający, iż czyn zarzucony oskarżonemu w punkcie I części wstępnej wyroku stanowił wypadek mniejszej wagi z art. 62 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

W ocenie Sądu Odwoławczego stanowisko obrońcy oskarżonego nie zasługiwało na aprobatę. Sąd Okręgowy, podobnie jak uprzednio Sąd Rejonowy, uznał, iż czyn oskarżonego, polegający na posiadaniu w dniu 17 października 2014r. środka odurzającego w postaci 0,14 grama (...) winien być kwalifikowany jako podstawowy typ występku. Jakkolwiek prawdą jest to, co podnosi apelujący, że ilość ujawnionego przy oskarżonym środka odurzającego była niewielka to, jak wynika z treści opinii biegłego z zakresu badań fizykochemicznych, ilość suszu (...) indyjskich przekraczała tą, którą uznaje się za najmniejszą porcję handlową (0,1 g), pozwalającą na jednokrotne odurzenie się osoby. Jak powszechnie wskazuje się w judykaturze,:” przy rozstrzyganiu, czy zachodzi wypadek mniejszej wagi, ilość posiadanego środka odurzającego jest tylko jednym z elementów, który powinien być brany pod uwagę, i niewielka ilość środka bynajmniej nie musi, niejako automatycznie, prowadzić do uprzywilejowanej subsumcji. O uznaniu konkretnego czynu zabronionego za wypadek mniejszej wagi decyduje całościowa ocena jego społecznej szkodliwości, jako zmniejszonej do stopnia uzasadniającego wymierzenie kary według skali zagrożenia ustawowego, przewidzianego w przepisie, wyodrębniającym wypadek mniejszej wagi w kategorii przestępstw określonego typu. Na ocenie tej ważą przesłanki dotyczące zarówno przedmiotowej, jak i podmiotowej strony czynu ( por. postanowienie SN z dnia 25 września 2002 r., II KKN 79/00, wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 27 czerwca 2012 r., II AKa 183/12).

W przypadku czynu oskarżonego N. Z. należy zauważyć przede wszystkim, że stan posiadania suszu nie był chwilowy, krótkotrwały czy przypadkowy. Oskarżony, w pełni świadomie przechowywał środek odurzający, jak sam przyznał, w celu jego użycia do zaspokojenia swojej potrzeby. Jest to sytuacja zdecydowanie odmienna od tej, jaka jest uznawana częstokroć w orzecznictwie za wypadek mniejszej wagi, a mianowicie, gdy sprawca (szczególnie w bardzo młodym wieku) w sposób nieprzemyślany wejdzie w chwilowe posiadanie narkotyków. Tymczasem N. Z. jest mężczyzną w średnim wieku, który był uprzednio już karany sądownie za posiadanie narkotyków i to w ilości znacznej. Działanie oskarżonego niosło za sobą negatywny, ponad oczywiście wynikający z samej istoty przestępstwa, ładunek szkodliwości. Za przyjęciem znikomego stopnia społecznej szkodliwości czynu nie przemawia fakt działania oskarżonego w stanie ograniczonej poczytalności. Okoliczność ta, jakkolwiek istotna z punktu widzenia wymiaru kary, nie ma znaczenia dla oceny kwestii karygodności samego czynu.

Za nieuzasadniony Sąd Odwoławczy uznał przy tym zarzut stawiany przez obrońcę oskarżonego wskazujący na niezastosowanie przez Sąd orzekający przepisu art. 62a Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, który to dopuszcza umorzenie postępowania karnego wobec sprawcy czynu, o którym mowa w art. 62 ust. 1 lub 3, jeżeli jego przedmiotem są środki odurzające lub substancje psychotropowe w ilości nieznacznej, przeznaczone na własny użytek sprawcy. Trzeba bowiem zauważyć, że przepis ten uzależnia możliwość umorzenia postępowania od stwierdzenia, że wymierzenie wobec sprawcy kary za popełniony czyn byłoby niecelowe ze względu na okoliczności jego popełnienia, a także stopień społecznej szkodliwości. W ocenie Sądu Odwoławczego w przypadku oskarżonego N. Z., którego czyn nie miał charakteru incydentalnego, a sam oskarżony pozostaje niepoprawny pomimo uprzedniego skazania za czyn z art. 62 ust 2 Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, prowadząc uprawę (...) indyjskich, od używania których jest uzależniony, nie można mówić o niecelowości ukarania. Wręcz przeciwnie, zachowanie oskarżonego jawi się, jako zachowanie niepoprawne, a tym przekonujące, że N. Z. nie wyciągnął żadnych wniosków z wcześniejszych skazań i stosowanych wobec niego metod wychowawczego oddziaływania.

Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do kwestionowania wymiaru kary (w odniesieniu do obu czynów jak również kary łącznej) uznając, że Sąd I instancji wydał prawidłowe rozstrzygnięcie i należycie uzasadnił swoje stanowisko. Z pewnością nie można skutecznie zarzucić nadmiernej surowości kar, mając na uwadze przede wszystkim wielkość uprawy (...), z której to, co wynika z opinii biegłego sądowego, można było uzyskać 2372 porcji (...), a tym samym odurzyć jednorazowo taką samą ilość osób. Dołączone do akt fotografie pokazują, że uprawa ta była prowadzona w sposób bardzo profesjonalny, z dołożeniem starań dla zapewnienia warunków wzrostu roślin (oświetlenie, podpory). Działanie oskarżonego pokazuje się zatem jako dokładnie przemyślane, zaplanowane i zorganizowane. Ponadto okolicznością obciążającą pozostaje uprzednia wielokrotna karalność oskarżonego, w tym za przestępstwo z art. 62 ust. 2 Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Sąd Odwoławczy podzielił natomiast stanowisko wyrażone w treści apelacji przez oskarżyciela publicznego, wskazujące na brak uzasadnienia dla warunkowego zawieszenia orzeczonej wobec oskarżonego kary łącznej pozbawienia wolności. W ocenie Sądu Okręgowego w okolicznościach ujawnionych w sprawie, brak było przewidzianych w art. 69 kk warunków dla zastosowania dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary, a to ze względu na osobę sprawcy prowadzącego dotychczas nieprawidłowy tryb życia, uprzednio wielokrotnie karanego i wciąż wchodzącego w kolizję z prawem, co do którego w związku z tym brak jest podstaw do prognozowania o powodzeniu w resocjalizacji bez zastosowania kary izolacyjnej. Oskarżony nie wyprowadził konstruktywnych wniosków z uprzednich skazań, nie podjął żadnych prób zmiany swojego sposobu życia, o czym świadczy popełnienie przez niego przestępstw stanowiących przedmiot niniejszego postępowania w okresie próby orzeczonej w dniu 22 kwietnia 2013r. przez Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieście (IIK 164/13). Wyrokiem tym został on skazany na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania za przestępstwo posiadania znacznej ilości środków odurzających. Sąd Odwoławczy podziela stanowisko Prokuratora wskazującego, iż powyższe, jak również okoliczności popełnienia przestępstw, przekonują o poczuciu bezkarności oskarżonego.

Sąd Rejonowy, jak wynika z treści uzasadnienia, o istnieniu pozytywnej prognozy kryminologicznej wnioskował mając na uwadze zachowanie oskarżonego po popełnieniu przestępstw tj. przyznanie się do winy, złożenie wyjaśnień, a także w oparciu o twierdzenia oskarżonego o podjęciu leczenia odwykowego. W ocenie Sądu Odwoławczego powyższym okolicznościom nadano nadmierne znaczenie. Trzeba bowiem zauważyć, co uczynił również apelujący Prokurator, że oskarżony został zatrzymany w dniu 17 października 2014r. (wówczas ujawniono u przy nim woreczek z suszem i w miejscu jego zamieszkania plantację (...) indyjskich) i od tego czasu, aż do dnia 10 kwietnia 2015r.(gdy zarządzono jego zwolnienie) przebywał w areszcie śledczym. W świetle ujawnionych w dniu zatrzymania okoliczności zaprzeczanie przez oskarżonego sprawstwu byłoby raczej nielogiczne A co za tym idzie z samego faktu przyznania się oskarżonego, w realiach tej sprawy, trudno byłoby wysnuwać daleko idące wnioski o zrozumieniu przez oskarżonego swojego dotychczasowego zachowania i przyjmować, że kara o charakterze nieizolacyjnym spełni swoje cele tak w zakresie prewencji ogólnej, jak i szczególnej.

Sześciomiesięczna abstynencja od środków odurzających wynika natomiast w znacznej mierze nie z woli oskarżonego, a z braku dostępu do narkotyków z uwagi na pobyt w jednostce penitencjarnej. Jakkolwiek oskarżony wskazywał w swych wyjaśnieniach, że także po opuszczeniu aresztu nie odurzał się (...) i podjął leczenie ambulatoryjne, to nie przedstawił żadnych dowodów na potwierdzenie powyższego. Wyjaśniając natomiast przed Sądem orzekającym wskazywał, że uprzednio, w 2014r., także podjął leczenie odwykowe, lecz nieskuteczne („Leczyłem się na odwyku. Wieczorami popalałem (...)”). Ani oskarżony w swych wyjaśnieniach ani Sąd orzekający w uzasadnieniu wyroku nie przedstawił natomiast argumentów, które uzasadniałyby przekonanie, że tym razem leczenie przyniesie odmienne i pożądane skutki, a przy tym, że może stanowić determinującą i jednocześnie przekreślającą dotychczasowy sprzeczny z prawem tryb życia oskarżonego, przesłankę do wyprowadzania pozytywnej prognozy kryminologicznej oskarżonego, która miałaby uzasadniać warunkowe zawieszenie orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności.

Ponieważ Sąd Rejonowy uzasadniając swoją decyzję odnośnie zastosowania środka probacyjnego wskazał ponadto na okoliczności osobiste oskarżonego, a mianowicie posiadanie na utrzymaniu dziecka i konkubiny. Trzeba jednak zauważyć, że oskarżony w czasie popełniania przestępstw był już ojcem trzynastomiesięcznego wówczas syna. Decydując się na przestępcze działanie miał świadomość możliwych konsekwencji swojego zachowania dla niego, jak również jego najbliższych (w tym konieczności odbycia kary pozbawienia wolności). Wymierzenie oskarżonemu ponownie kary z warunkowym zawieszeniem wykonania, zdaniem Sądu Odwoławczego, jedynie utwierdziłoby N. Z. w poczuciu bezkarności, zniechęcając do podjęcia jakichkolwiek próby zmiany swojego postępowania.

Mając powyższe na uwadze Sąd Odwoławczy zmienił zaskarżone orzeczenie w ten sposób, że uchylił orzeczenie o warunkowym zawieszeniu wykonania kary łącznej pozbawienia wolności zawarte w punkcie V części dyspozytywnej wyroku. Konsekwencją powyższego musiało być również uchylenie orzeczenia zawartego w punkcie VI nakładającego obowiązek związany z okresem próby.

W pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymano w mocy.

Na mocy art. 627 §1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. Sąd Okręgowy zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze, w tym wymierzył mu opłatę w kwocie 180 złotych.