Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 marca 2014r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział IX Gospodarczy

Przewodniczący: SSO Ewa Jesionowska-Formalik

Protokolant: st. sekr. sąd. Jolanta Drzazga

po rozpoznaniu w dniu 03 marca 2014r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa: D. S. zam. w Z., NIP nr (...)

przeciwko: H. K. zam. w Ś., PESEL nr (...)

o zapłatę

I. Oddala powództwo.

II. Kosztami postępowania obciąża powoda i z tego tytułu zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3.617 zł.

E. J.-F.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 01 sierpnia 2013r. powód –D. S. zam. w Z., prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą D. S. (...) Centrum (...) domagał się zasądzenia od pozwanego H. K. zam. w Ś., prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo (...) H. K. kwoty 97.502,40 zł wraz z odsetkami w wysokości czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego (odsetki maksymalne) w skali rocznej liczonymi od dnia 15 stycznia 2011r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zawarł z pozwanym umowę, mocą której zobowiązał się do opracowania na rzecz pozwanego wniosku aplikacyjnego w oparciu o przekazane przez pozwanego dokumenty, materiały i informacje dotyczące planowanej inwestycji. Powód podał, że za wykonanie umowy pozwany zobowiązał się zapłacić na jego rzecz wynagrodzenie w wysokości 2,5% wartości umowy zapisanej w § l pkt 5. Płatność wynagrodzenia została podzielona na części - wynagrodzenie formalne, wynagrodzenie merytoryczne - przy czym wynagrodzenie formalne miało być płatne w sytuacji otrzymania przez pozwanego lub po opublikowaniu przez G. informacji o pozytywnej ocenie formalnej wniosku aplikacyjnego oraz w innych przypadkach określonych w umowie, natomiast wynagrodzenie merytoryczne miało być płatne w sytuacji otrzymania przez zleceniodawcę lub opublikowaniu przez G. informacji o pozytywnej ocenie merytorycznej wniosku aplikacyjnego oraz w innych wypadkach określonych w umowie. Powód dodał, że pozwany zobowiązał się do zapłaty wynagrodzenia na konto powoda w terminie 7 dni od spełnienia poszczególnych warunków, o których mowa powyżej - tj. uzyskania pozytywnej oceny formalnej lub pozytywnej oceny merytorycznej wniosku. Powód podkreślił, że ostatecznie po zawarciu 3 aneksów do umowy ustalono, iż:

1. wartość umowy, która wynikała z wniosku aplikacyjnego wynosiła 3.996.000 zł. ( § 5 ust. l);

2. wynagrodzenie formalne stanowiło 20% całości wynagrodzenia należnego z umowy;

3. wynagrodzenie merytoryczne stanowiło 80% całości wynagrodzenia należnego z umowy;

Łączne należne powodowi wynagrodzenie z tytułu wykonania umowy stanowiła kwota 99.900 zł netto wraz z należnym podatkiem VAT ( 2,5% wartości określonej w § l pkt 5 umowy), w tym wynagrodzenie formalne stanowiła kwota 19.980 zł, zaś wynagrodzenie merytoryczne to kwota 79.920 zł. Obie wartości stanowiły kwotę netto, do których należało doliczyć podatek VAT.

Powód podkreślił, że wykonał on zobowiązanie wynikające z umowy tj. przygotował wniosek aplikacyjny i w dniu 25 czerwca 2009r. przekazał go pozwanemu. Pozwany złożył wniosek przygotowany przez powoda, który otrzymał pozytywną ocenę formalną (informacja w tym zakresie ukazała się w dniu 31 sierpnia 2009r. ) oraz merytoryczną ( informacja w tym zakresie ukazała się w dniu 15 września 2009r.).

Powód zaznaczył, że pozwany potwierdził prawidłowość wykonania przez powoda przedmiotu umowy.

Wobec spełnienia warunków określonych umową, uzasadniających zapłatę powodowi wynagrodzenia (wynagrodzenie formalne - uzyskanie pozytywnej oceny formalnej wniosku, nagrodzenie merytoryczne - uzyskanie pozytywnej oceny merytorycznej), powód wystawił faktury:

1. tytułem wynagrodzenia formalnego -faktura VAT nr (...) z dnia 11 sierpnia 2009r.;

2. tytułem wynagrodzenia merytorycznego - faktura VAT nr (...) z dnia 31 grudnia 2010r.

Pozwany zapłacił powodowi wynagrodzenie formalne w wysokości określonej fakturą. Pomimo wezwania przez powoda pozwany nie zapłacił natomiast wynagrodzenia merytorycznego w wysokości 97.502,40 zł.

Powód wskazał, że żąda odsetek od dnia oznaczonego jako termin płatności w fakturze wystawionej przez niego. Wysokość żądanych odsetek powód uzasadnił treścią art. 359 ¹ § 2 ² w zw. z § 2 ¹ k.c. w związku z przekroczeniem w umowie wysokości odsetek maksymalnych.

Pismem z dnia 02 października 2013r. pozwany wskazał, że żądanie pozwu jest niezasadne w związku z odpadnięciem podstawy świadczenia oraz nienależytym wykonaniem umowy. Pismem z dnia 24 grudnia 2013r. pozwany złożył odpowiedź na pozew i podniósł zarzut przedawnienia. Wskazał, że umowa łącząca strony była umową o dzieło (powód miał wykonać określone zadanie - wniosek aplikacyjny o dofinansowanie). W ocenie pozwanego w tego typu umowach termin przedawnienia wynosi dwa lata. Mając na uwadze zapisy umowy łączącej strony - § 5, faktura VAT (...) z 31 grudnia 2010r. za wykonanie umowy została zdaniem pozwanego wystawiona za późno i niezgodnie z umową. Dlatego w jego opinii termin wymagalności należności dochodzonych pozwem w rzeczywistości jest wcześniejszy, niż określony na ww. fakturze. Pozwany podał, że faktura dołączona do pozwu przewiduje pierwszy termin płatności na dzień 14 stycznia 2011r., a zgodnie z umową winna być ona wystawiona w ciągu 7 dni od publikacji informacji na stronie internetowej urzędu marszałkowskiego, co miało mię 15 września 2009r. Zatem pozwany zaznaczył, że wymagalność roszczenia przypada więc na dzień 23 września 2009r., zatem dwuletnie przedawnienie nastąpiło według niego 23 września 2011r.

W piśmie z dnia 20 stycznia 2014r. powód zaznaczył, że termin biegu przedawnienia został przerwany przez złożenie w dniu 05 sierpnia 2011r. w Sądzie Rejonowym w (...) Wydział Gospodarczy (sygn. akt GCo 250/11), wniosku zawezwanie do próby ugodowej. Wobec czego termin przedawnienia w niniejszej sprawie zdaniem powoda upłynąłby w dniu 05 sierpnia 2013r.

W dalszym piśmie procesowym pozwany podtrzymał swoje stanowisko procesowe. Wskazał, że powód nie wykazał, aby doszło do przerwania biegu przedawnienia, w szczególności, iż załączone do pisma dokumenty zostały przedłożone z opóźnieniem.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód D. S. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...) w Z.. Pozwany H. K. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo (...) H. K. w Ś..

Dowód: odpis (...) powoda i pozwanego (k.35-36).

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej powód zawarł z pozwanym umowę, na mocy której został zobowiązany do opracowania na rzecz pozwanego wniosku aplikacyjnego w oparciu o przekazane przez pozwanego dokumenty, materiały oraz informacje dotyczące planowanej inwestycji.

Opracowanie wniosku aplikacyjnego było odpowiedzią na prowadzony przez G. tj. Urząd Marszałkowski Województwa (...) konkurs/program (...) Regionalny Program Operacyjny ( (...)) z priorytetu II - działanie 2.2. ( § l pkt l umowy). Ustalono, iż umowa będzie realizowana w okresie od dnia zawarcia umowy do ogłoszonego przez G. terminu ostatecznego w pierwszym konkursie ogłoszonym publicznie ( §1 pkt 2 umowy).

Za wykonanie umowy pozwany zobowiązał się zapłacić na rzecz powoda wynagrodzenie w wysokości 2,5% wartości umowy zapisanej w § l pkt 5. Płatność wynagrodzenia została podzielona na dwie części i obejmowała wynagrodzenie formalne oraz wynagrodzenie merytoryczne. Wynagrodzenie formalne miało być płatne w sytuacji otrzymania przez pozwanego lub opublikowaniu przez G. informacji o pozytywnej ocenie formalnej wniosku aplikacyjnego oraz w innych przypadkach określonych w umowie. Z kolei wynagrodzenie merytoryczne miało być płatne w sytuacji otrzymania przez pozwanego lub opublikowaniu przez G. informacji o pozytywnej ocenie merytorycznej wniosku aplikacyjnego oraz w innych wypadkach określonych w umowie.

Na podstawie § 5 ust. 3 i 4 umowy pozwany zobowiązał się do zapłaty wynagrodzenia na konto powoda w terminie 7 dni od spełnienia ww. poszczególnych warunków tj. uzyskania pozytywnej oceny formalnej lub pozytywnej oceny merytorycznej wniosku.

Dowód: umowa nr (...) z dnia 17 marca 2009r. (k.11-16), umowa (...) (k.87-88).

Ostatecznie po zawarciu 3 aneksów do wyżej wskazanej umowy, powód i pozwany umówili się, że:

1. wartość umowy wynika z wniosku aplikacyjnego i wynosi 3.996.000 zł ( § 5 ust. l);

2. wynagrodzenie formalne stanowi 20% całości wynagrodzenia należnego z umowy;

3. wynagrodzenie merytoryczne stanowi 80% całości wynagrodzenia należnego z umowy;

Jak wynika zatem z umowy, łącznie należne powodowi wynagrodzenie z tytułu wykonania umowy stanowiła kwota 99.900 netto i należny podatek VAT ( 2,5% wartości określonej w § l pkt 5 umowy ), w tym wynagrodzenie formalne stanowiła kwota 19.980 zł., wynagrodzenie merytoryczne stanowiła kwota 79.920 zł, a obie te wartości były wartościami netto. Do należności tych należało doliczyć podatek VAT.

Dowód: aneks z dnia 22.05.2009r.(k.17-18), aneks z dnia 23.06.2009r.(k.19-20), aneks z dnia 26.08.2009r. (k.19-20).

Powód wykonał zobowiązanie wynikające z umowy tj. przygotował wniosek aplikacyjny i w dniu 25 czerwca 2009r. przekazał go pozwanemu. Pozwany złożył przygotowany przez powoda wniosek pt: „Rozwój przedsiębiorstwa poprzez wprowadzenie nowych usług związanych z logistyką, magazynowaniem oraz branżą motoryzacyjną”, który otrzymał numer (...).02.02.00-08-038/09.

Wniosek ten otrzymał pozytywną ocenę formalną (informacja w tym zakresie ukazała się w dniu 31 sierpnia 2009r. ) oraz merytoryczną ( informacja w tym zakresie ukazała się w dniu 15 września 2009r. ).

Pozwany potwierdził prawidłowość wykonania przez powoda przedmiotu umowy.

Dowód: zestawienie wniosków, które przeszły pozytywnie ocenę formalną - z dnia 31.08.2009r.(k.23-24), decy zja o dofinansowaniu z dnia 15.09.2009r.(k. 25-27), zaświadczenie z dnia 16.09.2009r. (k.28).

Wobec spełnienia warunków określonych umową uzasadniających zapłatę powodowi wynagrodzenia z tytułu wynagrodzenia formalnego ze względu na uzyskanie pozytywnej oceny formalnej wniosku oraz z tytułu wynagrodzenia merytorycznego z uwagi na uzyskanie pozytywnej oceny merytorycznej, powód wystawił w ciężar pozwanego dwie faktury VAT:

1. tytułem wynagrodzenia formalnego -faktura VAT nr (...) z dnia 11 sierpnia 2009r.;

2. tytułem wynagrodzenia merytorycznego - faktura VAT nr (...) z dnia 31 grudnia 2010r.

Dowód: faktura VAT nr (...) (k.29-30, k.86).

Pozwany niespornie zapłacił powodowi wynagrodzenie formalne w wysokości określonej pierwszą z wyżej wymienionych faktur. Pozwany jednak nie zapłacił powodowi kwoty wynikającej z drugiej z wyżej wymienionych faktur, obejmującej wynagrodzenie merytoryczne w wysokości 97.502,40 zł z tytułu wykonania umowy nr (...).

Dowód: wezwania do zapłaty z dnia 25.01.2011r., 23.01.2012r. wraz z potwierdzeniem nadania (k.31-33).

W dniu 05 sierpnia 2011r. powód złożył w Sądzie Rejonowym w Zielonej Górze Wydział Gospodarczy (sygn. akt GCo 250/11) wniosek o zawezwanie do próby ugodowej w zakresie przedmiotowego roszczenia z tytułu wynagrodzenia merytorycznego. Do ugody pomiędzy stronami nie doszło.

Dowód: wniosek o zawezwanie do próby ugodowej(k. 82-84), zaświadczenie o terminie p osiedzenia (k.85).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie bezspornych twierdzeń stron o faktach i zgromadzonych w sprawie dokumentów. Sąd uznał za w pełni wiarygodne dokumenty urzędowe, które stanowiły dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone (art. 244 § l kpc). Dokumenty prywatne korzystały z domniemania określonego w art. 245 kpc. Strony nie kwestionowały ich prawdziwości, ani tego, że zawarte w nich oświadczenia osób, które je podpisały od nich nie pochodzą, a ponadto Sąd nie znalazł podstaw, aby czynić to z urzędu.

Sąd na podstawie art. 227 k.p.c na rozprawie w dniu 03 marca 2014r. postanowił oddalić wnioski w postaci osobowych źródeł dowodowych z uwagi na wyjaśnienie istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy faktów na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w postaci dokumentów.

W szczególności Sąd oddalił wniosek powoda o przesłuchanie świadka A. M. na okoliczność wykonania umowy i zasadności wystawienia przez powoda faktury VAT z tytułu wykonanej umowy. Fakt wykonania umowy i wystawienia faktury nie był sporny pomiędzy stronami. Ponadto Sąd oddalił wniosek powoda o zwrócenie się o akta 3 Ds. 50/13 Prokuratury Rejonowej w (...) i przeprowadzenie dowodu z zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa i postanowienia kończącego postępowanie w sprawie. Również te okoliczności nie były pomiędzy stronami sporne i nie wymagały dowodzenia. Sąd nadto oddalił wnioski pozwanego o przesłuchanie świadków: J. K., K. B. na okoliczność realizacji przez powoda umowy z dnia 17 marca 2009r. nr N/2/03/2009/UE, wzajemnych rozliczeń stron z tytułu tej umowy i innych łączących strony umów, a także o przesłuchanie stron na te okoliczności. Zdaniem Sądu okoliczności związane z wykonaniem umowy przez powoda nie były sporne, zaś okoliczności związane z rozliczaniem się stron z tytułu innych łączących je umów wykraczałyby poza zakres przedmiotowy niniejszej sprawy i nie były istotne. Nadto Sąd uznał za wystarczające dla rozstrzygnięcia sprawy ustalenia stanu faktycznego, poczynione na podstawie dowodów z dokumentów, a to wobec skuteczności podniesionego przez pozwanego zarzutu przedawnienia roszczenia, o czym szczegółowo w kolejnej części niniejszego uzasadnienia.

Sąd zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie powód dochodził od pozwanego zasądzenia kwoty 97.502 zł 40 gr tytułem wynagrodzenia za wykonanie na podstawie umowy z dnia 17 marca 2009r. dzieła w postaci opracowania wniosku aplikacyjnego w oparciu o przekazane przez pozwanego dokumenty, materiały i informacje, dotyczące planowanej inwestycji.

Pozwany bronił się zarzutem przedawnienia.

Po rozpatrzeniu sprawy Sąd stwierdził, że zarzut ten okazał się uzasadniony.

Stosunek prawny łączący powoda z pozwanym zakwalifikować należy jako umowę o dzieło. Przedmiotem porozumienia było opracowania na rzecz pozwanego wniosku aplikacyjnego, w związku z czym powód miał otrzymać wynagrodzenie formalne, które zostało przez pozwanego uregulowane oraz merytoryczne, które miało być płatne w sytuacji otrzymania przez pozwanego lub opublikowaniu przez G. informacji o pozytywnej ocenie merytorycznej wniosku aplikacyjnego.

Przepis art. 627 k.c. stanowi, że przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.

Zgodnie z art. 117 § 1 k.c., z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. W świetle § 2 powołanego przepisu, po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Zasadą jest, że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (art. 120 § 1 k.c.).

Wyjątek od tej reguły został ustanowiony w art. 646 k.c., który stanowi, że roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane - od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane.

Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 21 października 1994r. (III CZP 136/94, OSNC 1995, nr 2, poz. 38) przewidziany w art. 646 k.c. termin przedawnienia jest terminem szczególnym w rozumieniu art. 118 k.c., gdyż także w stosunku do roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej przewiduje krótszy niż trzyletni termin przedawnienia (inaczej niż np. termin przedawnienia roszczeń wynikających z umowy o roboty budowlane, którego podstawą prawną jest przepis ogólny art. 118 k.c.; szerzej zob. J.E. N., Zamówienia publiczne na roboty budowlane, cz. V, Zamówienia Publiczne. Doradca 2009, nr 10, s. 27 i n.).

Bieg terminu przedawnienia wskazanego w art. 646 k.c. rozpoczyna się od dnia oddania dzieła (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 06 lutego 2008r., II CSK 421/07, LEX nr 361437), a jeżeli dzieło nie zostało oddane - od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane (zob. P. Naworski, Początek biegu terminu przedawnienia roszczeń wynikających z umowy o dzieło (próba wykładni art. 646 k.c.), PPH 1998, nr 6, s. 6-13; M. Gersdorf, Umowa..., s. 66).

Warto dodać, że w wyroku z 09 maja 2007r. (II CSK 77/07, Mon. Praw. 2007, nr 11, poz. 587) Sąd Najwyższy trafnie stwierdził, że termin przedawnienia umowy o dzieło polegającej na przygotowaniu analiz rozwoju określonego rynku oraz prognoz ekonomicznych wynosi dwa lata i rozpoczyna swój bieg od dnia dostarczenia ostatniego raportu. Sprawdzalność przygotowanej przez firmę konsultingową umowy o dzieło nie warunkuje uznania jej za należycie wykonaną, w konsekwencji brak możliwości dochodzenia odszkodowania w przypadku zaistnienia stanu innego niż prognozowany.

Podkreślenia wymaga, że przytoczone orzeczenie Sądu Najwyższego zostało wydane na gruncie zbliżonego do niniejszej sprawy stanu faktycznego.

W rozpoznawanej sprawie, co zostało podane w pozwie i potwierdzone na rozprawie dnia 03 marca 2014r., powód przygotowany przez siebie wniosek aplikacyjny przekazał pozwanemu w dniu 25 czerwca 2009r. Od tej zatem daty należy liczyć bieg dwuletniego terminu przedawnienia. Upłynął on niewątpliwie w dniu 25 czerwca 2011r. Tym samym wniosek o zawezwanie do próby ugodowej złożony przez powoda dnia 05 sierpnia 2011r. w Sądzie Rejonowym w (...) nie mógł przerwać biegu terminu przedawnienia, albowiem został złożony już po upływie tego terminu. W tym stanie rzeczy czynność ta okazał się bezskuteczna.

Powództwo w niniejszej sprawie zostało wniesione do Sądu Rejonowego w (...)(Sądu niewłaściwego rzeczowo) dnia 01 sierpnia 2013r. Należy przy tym zauważyć, że jak wskazał Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 18 października 2013r. (ACa 644/13, LEX nr 1394209), wniesienie pozwu do sądu rzeczowo lub miejscowo niewłaściwego jest skuteczne dla przerwy biegu przedawnienia. Niemniej jednak pozew złożono już po upływie terminu przedawnienia roszczenia powoda, to jest po dniu 25 czerwca 2011r.

W konsekwencji, mając na uwadze powyższe ustalenia faktyczne i wywody prawne, na podstawie wskazanych przepisów, Sąd w punkcie I wyroku oddalił powództwo jako przedawnione.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie II wyroku na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania. W związku z tym, że powód przegrał spór w całości, Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3.617 zł, na którą składają się:

- wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 3.600 zł, ustalone na podstawie § 2 ust. l i 2 w zw. z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (…) (Dz.U.2013.461 j.t.),

- opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

E. J.-F.