Sygn. akt KIO 672/15
WYROK
z dnia 15 kwietnia 2015 r.
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie:
Przewodniczący: Honorata Łopianowska
Protokolant: Łukasz Listkiewicz
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 kwietnia 2015 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 3 kwietnia 2015 r. przez
wykonawcę Aberos spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w Poznaniu w postępowaniu
prowadzonym przez Skarb Państwa – Główny Inspektorat Transportu Drogowego
orzeka:
1. oddala odwołanie,
2. kosztami postępowania obciąża Odwołującego Aberos spółkę z ograniczoną
odpowiedzialnością w Poznaniu i zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego
kwotę 7 500 zł 00 gr [słownie: siedmiu tysięcy pięciuset złotych, zero groszy] uiszczoną
przez Odwołującego Aberos spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w Poznaniu
tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień
publicznych [t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 907 z późn. zm.], na niniejszy wyrok – w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Skład orzekający:
Sygn. akt: KIO 672/15
U Z A S A D N I E N I E
I. Zamawiający – Skarb Państwa – Główny Inspektorat Transportu Drogowego, prowadzi
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego,
którego przedmiotem jest „przeprowadzenie szkoleń z zakresu doskonalenia techniki jazdy
dla pracowników inspekcji transportu drogowego”. Szacunkowa wartość zamówienia jest
niższa od kwot wskazanych w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 11
ust. 8 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych [t.j. Dz. U. z 2013 r.
poz. 907 z późn. zm.], zwanej dalej ustawą.
II. Zamawiający w dniu 31 marca 2015 r. rozstrzygnął postępowanie, dokonując wyboru jako
najkorzystniejszej oferty złożonej przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia publicznego S. Z. Centrum spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w
Bednarach i S. Z. Centrum spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółkę komandytową w
Bednarach, wykluczając z postępowania Odwołującego na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 4
ustawy Prawo zamówień publicznych.
III. Odwołująca złożyła odwołanie wobec własnego wykluczenia z postępowania, oraz
sporządzenia opisu sposobu dokonania oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu
w sposób nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia oraz bez wskazania sposobu oceny,
a jedynie źródeł oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu, zarzucając
naruszenie:
1) art. 24 ust. 2 pkt. 4) ustawy poprzez niezgodne z prawem uznanie, że Odwołująca nie
wykazała spełniania warunków udziału w postępowaniu,
2) art. 22 ust. 4 ustawy poprzez sporządzenie opisu sposobu dokonania oceny spełniania
warunków udziału w postępowaniu w sposób nieproporcjonalny do przedmiotu
zamówienia oraz bez wskazania sposobu oceny, a jedynie źródeł oceny spełniania
warunków udziału w postępowaniu i w związku z tym niezgodnego z prawem
wykluczenia Odwołującej,
3) art. 7 ust. 1 ustawy w zakresie opisania przyczyny wykluczenia w SIWZ
[tj. warunków udziału w postępowaniu] w sposób naruszający zachowanie uczciwej
konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców.
Odwołująca wniosła o nakazanie Zamawiającemu:
1) unieważnienia czynności Zamawiającego polegającej na wyborze oferty złożonej
w postępowaniu, przez Konsorcjum Wykonawców: S. Z. Centrum sp.
z o.o. w Bednarach oraz S. Z. Centrum Sp. z o.o. Sp. K. w Bednarach jako oferty
najkorzystniejszej,
2) wyboru oferty Odwołującej, jako oferty najkorzystniejszej,
ewentualnie – gdyby powyższe czynności nie mogły być przeprowadzone Odwołująca
wniosła o unieważnienie postępowania na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 7) ustawy.
W uzasadnieniu odwołania Odwołująca podała, że w dniu 10 marca 2015 r.
Zamawiający opublikował w Biuletynie Zamówień Publicznych ogłoszenie o przedmiotowym
zamówieniu. Odwołująca działając na podstawie art. 38 ust. 1 ustawy w związku z treścią
punktu 14.3 Części I SIWZ – Warunki ogólne, zwróciła się do Zamawiającego w dniu
12 marca 2015 r. z wnioskiem o wyjaśnienie treści specyfikacji istotnych warunków
zamówienia, zwracając uwagę Zamawiającego na możliwość naruszenia przez niego art. 7
ust. 1 ustawy, poprzez sporządzenie treści opisu warunków udziału w postępowaniu
z naruszeniem zasady zachowania uczciwej konkurencji i równego traktowania
wykonawców. We wniosku o wyjaśnienie treści SIWZ powołując się na przepisy regulujące
działalność ośrodków doskonalenia techniki jazdy, tj. ustawę z dnia 5 stycznia 2011 r.
o kierujących pojazdami oraz rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa
i Gospodarki Morskiej z dnia 16 stycznia 2013 r. w sprawie doskonalenia techniki jazdy [Dz.
U. poz. 91] Odwołująca zwróciła się o wskazanie przepisów, na podstawie których
Zamawiający zawęził wymagania stawiane ośrodkowi doskonalenia techniki jazdy,
podkreślając, że wymóg, aby tor szkoleniowy zbudowany był wyłącznie z nawierzchni
asfaltowej, nie koresponduje z przepisami w/w rozporządzenia – załącznik nr 1 część 1 ust.
7 pkt. 2, powołanymi przez Zamawiającego w SIWZ część II pkt A.l.1.2 jako warunek udziału
w postępowaniu dopuszczają, aby tor szkoleniowy posiadał nawierzchnię wykonaną
z asfaltu, betonu lub kostki brukowej. W dniu 17 marca 2015 r. Zamawiający odesłał
wykonawcy wyjaśnienia i modyfikację treści SIWZ, gdzie w odpowiedzi na postawione
pytanie [pytanie 1] podtrzymał ujęty w SIWZ warunek, aby tor szkoleniowy zbudowany był
z nawierzchni asfaltowej. Powyższe uzasadnił faktem wykonywania przez inspektorów ITD
obowiązków służbowych na drogach publicznych o nawierzchni asfaltowej, a co za tym idzie
uznał, iż na takiej właśnie nawierzchni najlepiej realizuje cel szkoleniowy, jakim jest
podniesienie umiejętności pracowników ITD w zakresie prowadzenia samochodów
i motocykli służbowych.
W dniu 25 marca 2015 r. Zamawiający wezwał Odwołującą na podstawie art. 26 ust.
4 ustawy, w związku z art. 87 ust. 1 ustawy do złożenia wyjaśnień dotyczących złożonej
oferty, tj. wskazania czy Wykonawca dysponuje torem szkoleniowym o długości nawierzchni
asfaltowej minimum 800 m, posiadającej co najmniej 3 zakręty w prawo i 3 zakręty w lewo
o różnej charakterystyce, przystosowany do prowadzenia szkoleń, w dużym stopniu
oddający realizm panujący na drodze, z poboczem o powierzchni innej niż betonowa lub
asfaltowa, jednocześnie zapewniającej bezpieczeństwo podczas ćwiczeń, a w odpowiedzi
na wezwanie Odwołująca w dniu 27 marca 2015 r. wyjaśniła, zgodnie z treścią złożonej
oferty – formularz nr DP.4 „Potencjał techniczny", iż cześć toru szkoleniowego składającego
się z nawierzchni asfaltowej ma długość mniejszą niż 800 m, lecz umożliwiającą realizację
zadań z doskonalenia techniki jazdy. Nadto Odwołująca oświadczyła, iż całkowita długość
toru szkoleniowego, jakim dysponuje wynosi 1900 m i tor ten składa się z nawierzchni
asfaltowej, betonowej i z kostki brukowej, posiada co najmniej 3 zakręty w prawo i 3 zakręty
w lewo o różnej charakterystyce, przystosowany do prowadzenie szkoleń, w dużym stopniu
oddający realizm panujący na drodze [ze względu na zastosowane różne nawierzchnie tor
szkoleniowy w stopniu wyższym niż wyłącznie tor o nawierzchni asfaltowej oddaje realizm
panujący na drodze], z poboczem o powierzchni innej niż betonowa lub asfaltowa,
jednocześnie zapewniającej bezpieczeństwo podczas ćwiczeń. Odwołująca oświadczyła,
iż posiada również odrębny tor ziemny, a powyższe pozwala na realizację zajęć
w warunkach zgodnych z wymaganiami SIWZ oraz zgodnych z warunkami występującymi na
istniejących nawierzchniach dróg publicznych w Polsce. Nadto Odwołująca wskazała, iż tor
szkoleniowy, jakim dysponuje spełnia wszystkie wymagania określone w przepisach
rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 16 stycznia
2013 r. w sprawie doskonalenia techniki jazdy [Dz. U. poz. 91] w zakresie wymagań
stawianych ośrodkom doskonalenia techniki jazdy.
Zamawiający, jako podstawę prawną wykluczenia wskazał art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy,
tj. brak wykazania przez Wykonawcę spełniania warunków udziału w postępowaniu.
Zamawiający w części II SIWZ pkt. A.l.1.2 w zakresie dysponowania odpowiednim
potencjałem technicznym wymagał od Wykonawcy, aby prowadził ośrodek doskonalenia
techniki jazdy w rozumieniu art. 114 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących
pojazdami. Zgodnie z treścią art. 114 ust. 1 ustawy o kierujących pojazdami, iż działalność
ośrodka doskonalenia techniki jazdy stanowi działalność regulowaną w rozumieniu
przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej wymaga
uzyskania wpisu do rejestru przedsiębiorców prowadzących ośrodek doskonalenia techniki
jazdy. Z kolei zgodnie z art. 114 ust. 2 ustawy o kierujących pojazdami ośrodek doskonalenia
techniki jazdy może prowadzić przedsiębiorca, który:
1) posiada:
a) infrastrukturę techniczną,
b) pojazdy do prowadzenia praktycznego szkolenia w zakresie zagrożeń
ruchu drogowym,
c) pojazdy do prowadzenia kursów dla kierujących pojazdami
uprzywilejowanymi – w przypadku ośrodka doskonalenia techniki jazdy stopnia
wyższego,
d) warunki lokalowe i wyposażenie dydaktyczne – pozwalające na bezpieczne
i zgodne z wymaganymi warunkami przeprowadzanie zajęć;
2) zapewnia prowadzenie zajęć przez instruktorów techniki jazdy;
3) nie był prawomocnie skazany za przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia
korzyści majątkowej lub przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów – dotyczy
osoby fizycznej lub członków organów osoby prawnej.
Zgodnie w art. 120 ust. 1 ustawy o kierujących pojazdami, ustawodawca określił
delegację ustawową dla ministra właściwego ds. transportu w szczególności do określenia
szczegółowych wymagań w stosunku do podmiotu prowadzącego ośrodek doskonalenia
techniki jazdy w zakresie infrastruktury technicznej, warunków lokalowych oraz wyposażenia
dydaktycznego. Szczegółowe wymagania w stosunku do podmiotów prowadzących ośrodek
doskonalenia techniki jazdy określił w oparciu o wskazaną wyżej delegację minister właściwy
ds. transportu w rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej
z dnia 16 stycznia 2013 r. w sprawie doskonalenia techniki jazdy [Dz. U. poz. 91] w zakresie
wymagań stawianych ośrodkom doskonalenia techniki jazdy. W przedmiotowym
rozporządzeniu w załączniku nr 1 do rozporządzenia minister zawarł m.in. szczegółowe
wymagania dotyczące toru szkoleniowego określając, iż tor szkoleniowy, o którym mowa
w ust. 1 pkt 2 lit. e), oraz przestrzeń dookoła toru powinny spełniać następujące wymagania:
1) stanowić odcinek drogi wytyczony w sposób naturalny lub sztuczny o długości co
najmniej 800 m;
2) posiadać równą nawierzchnię wykonaną z asfaltu, betonu lub kostki brukowej:
3) posiadać co najmniej trzy zakręty w prawo i trzy zakręty w lewo o różnej
charakterystyce, w tym co najmniej jeden zakręt o kącie rozwarcia nie większym niż
90 stopni oraz jeden zakręt w lewo i jeden zakręt w prawo następujące tuż po sobie;
4) posiadać co najmniej jedno wzniesienie i spadek drogi o kącie podjazdu i spadku
co najmniej 10%, umiejscowione na zakręcie drogi, z tym że zakręt powinien znajdować się
na spadku drogi;
5) posiadać co najmniej jeden prosty odcinek drogi o kącie spadku co najmniej
10 %, którego nawierzchnia może być pokryta farbami lub przygotowana w inny sposób oraz
nawadniana za pomocą instalacji i urządzeń do nawadniania tak, aby nawierzchnia
asfaltowa była bardziej śliska niż mokra, przy czym tafla lodowa nie jest właściwą
nawierzchnią;
6) posiadać właściwe strefy bezpieczeństwa pozwalające na bezpieczne wykonanie
ćwiczeń;
7) strefy jednego zakrętu w prawo i jednego zakrętu w lewo powinny być nawadniane
za pomocą instalacji i urządzeń do nawadniania w stopniu powodującym znaczną zmianę
przyczepności podłoża;
8) konfiguracja toru powinna umożliwiać wykonanie ćwiczeń z użyciem co najmniej
trzech przełożeń skrzyni biegów pojazdu do przodu.
Zdaniem Odwołującej, przyjęcie w ustawodawstwie krajowym regulacji prawnych
skutkujących obowiązkiem prowadzenia ośrodka doskonalenia techniki jazdy według
ścisłych wymagań prawnych, jako działalności regulowanej, przy jednoczesnym legalnym
określeniu warunków technicznych elementu obiektu szkoleniowego, jakim jest tor
szkoleniowy, nie daje podstaw, aby Zamawiający w sposób naruszający art. 7 ust. 1 ustawy,
bezprawnie zawężał wymagania ściśle określone w odrębnych przepisach dotyczących
omawianego rodzaju działalności gospodarczej, jaką w omawianej sprawie jest działalność
ośrodka doskonalenia techniki jazdy. Ustawodawca określając wymagania stawiane
ośrodkom doskonalenia techniki jazdy miał na celu zapewnienie optymalnych warunków
szkolenia i wprowadzając ograniczenie w swobodzie działalności gospodarczej, klasyfikując
ten typ działalności, jako działalność regulowaną, dodatkowo określając ścisłe wymagania,
co do warunków jej infrastruktury, wprowadził gwarancję zapewnienia optymalnej realizacji
zajęć z doskonalenia techniki jazdy. Modyfikowanie wymagań przez Zamawiającego nie
znajduje racjonalnego uzasadnienia i stanowi niewątpliwie przekroczenie ram wynikających
z art. 22 ust. 4 i art. 7 ustawy. Nadto zawarte w odpowiedzi na wniosek wykonawcy
w przedmiocie wyjaśnienia treści specyfikacji, uzasadnienie Zamawiającego, powołujące
się na fakt wykonywania przez inspektorów ITD obowiązków służbowych na drogach
publicznych o nawierzchni asfaltowej uznając, iż na takiej właśnie nawierzchni najlepiej
realizuje cel szkoleniowy, jakim jest podniesienie umiejętności pracowników ITD w zakresie
prowadzenia samochodów i motocykli służbowych – również należy uznać za chybiony. Jest
bowiem faktem, iż inspektorzy transportu drogowego wykonują swoje obowiązki na drogach
publicznych, natomiast nie jest ani prawdziwe, ani tym bardziej nie znajduje uzasadnienia
w obowiązujących przepisach regulujących kompetencje rzeczonej służby [Inspekcji
Transportu Drogowego], iż obowiązki służbowe wykonywane są na drogach publicznych
o nawierzchni asfaltowej. Należy bowiem zauważyć, iż drogi publiczne na terenie Polski
są drogami zarówno o nawierzchni asfaltowej, jak i betonowej, a także z kostki brukowej i to
na takich drogach inspektorzy ITD posiadają kompetencje do wykonywania swojej służby.
Według Odwołującej, Zamawiający konstruując opis warunków udziału
w postępowaniu w sposób naruszający przytoczone przepisy, również w sposób niezgodny
z prawem dokonał czynności wykluczenia. Nie można bowiem uznać za ważnej, czyli
zgodnej z obowiązującymi przepisami czynności Zamawiającego, tj. wykluczenia wykonawcy
opartej na innej bezprawnej czynności [wadliwym opisie warunków udziału w postępowaniu],
jeżeli Wykonawca przedmiotowe warunki udziału w postępowaniu spełniał, posiadając wpis
do rejestru przedsiębiorców prowadzących ośrodek doskonalenia techniki jazdy, czyli
zgodnie z zapisami SIWZ prowadził ośrodek doskonalenia techniki jazdy. W omawianej
sprawie ze względu na fakt, iż podstawę wykluczenia stanowi art. 24 ust. 2 pkt 4) ustawy,
zasadne jest rozpatrzenie zgodności z przepisami ustawy czynności, na podstawie, której
Zamawiający podjął decyzję o wykluczeniu Odwołującej, tj. opisu warunków udziału
w postępowaniu oraz opisu sposobu dokonania oceny spełniania warunków udziału
w postępowaniu. Przyjęcie innej wykładni tworzyłoby sytuację, w której podstawa wnoszenia
odwołania w oparciu o art. 180 ust. 2 pkt. 3) ustawy, w sytuacji wykluczenia wykonawcy
w oparciu o art. 24 ust. 2 pkt 4) ustawy, byłaby podstawą ułomną, a więc nie dającą
rzeczywistej ochrony wykonawcom wykluczonym na podstawie rzeczonego przepisu,
co stanowiłoby z kolei wykładnię contra legem.
Zdaniem Odwołującej, również opis sposobu dokonywania oceny spełniania
warunków udziału w postępowaniu – jako w tym wypadku czynność mająca bezpośrednie
znaczenie dla czynności wykluczenia Odwołującej, został określony przez Zamawiającego
w sposób nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia. Zamawiający nie może określać
opisu sposobu dokonywania oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu w sposób,
który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję [umożliwiałby złożenie oferty tylko jednemu
wykonawcy lub wąskiemu gronu wykonawców, podczas gdy zamówienie mogliby należycie
wykonać także inni wykonawcy]. Wystarczające jest już zaistnienie samej możliwości
utrudniania uczciwej konkurencji przez zastosowanie określonych warunków udziału
w postępowaniu, niekoniecznie zaś realnego uniemożliwienia takiej konkurencji.
Odwołująca zwróciła uwagę na brak w opisie sposobu dokonania oceny spełniania
warunków udziału w postępowaniu sposobu oceny warunków, tj. metody, według jakiej
Zamawiający dokonana oceny warunków udziału w postępowaniu. Zamawiający, bowiem
w opisie sposobu dokonania oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu ograniczył
się wyłącznie do wskazania źródeł tej oceny, tj. dokumentów na podstawie, których będzie
oceniał spełnianie warunków udziału w postępowaniu pomijając sposób, czyli metodę, jaką
będzie stosował. Brak wskazania metody, np. spełnia – nie spełnia, bądź zero – jedynkowej
stanowi naruszenie przepisu art. 22 ust. 4 i w związku z tym nie pozwala na wykluczenie
oferty wykonawcy. Odwołująca przytoczyła wyrok z dnia 1 kwietnia 2011 r. sygn. akt KIO
596/11 zgodnie, z którym przy obecnym kształcie przepisów ustawy, opis sposobu oceny
spełniania warunków udziału w postępowaniu stanowi dopełnienie warunku udziału
w postępowaniu w ten sposób, iż dookreśla treść warunku z uwzględnieniem specyfiki
konkretnego przedmiotu zamówienia. Przy takiej konstrukcji, stosowane w ramach opisu
sposobu oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu wskazanie na metodę oceny
„spełnia – nie spełnia", czy też odwoływanie się do oceny opartej na dokumentach
i oświadczeniach, nie wyczerpuje dyspozycji przepisu art. 22 ust. 4 ustawy, gdyż nie odnosi
się do przedmiotu zamówienia. Jak wyżej zostało to zasygnalizowane, dokumenty
i oświadczenia służą potwierdzeniu spełniania warunków udziału w postępowaniu. W ocenie
składu orzekającego, uprawnione byłoby przyjęcie, iż zarówno opis sposobu oceny
spełniania warunków udziału w postępowaniu, jak i wskazywane przez zamawiającego
dokumenty, stanowią wypełnienie treści warunków udziału w postępowaniu pozwalające na
ocenę zdolności wykonania przedmiotowego zamówienia. Prowadzi to do wniosku, iż opis
sposobu oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu może być zawarty przy opisie
dokumentu żądanego na potwierdzenie warunku, np. poprzez wskazanie na konieczność
wykazania się usługą o określonym zakresie i wartości. Innymi słowy, opis sposobu oceny
spełniania warunków udziału w postępowaniu, o których mowa w art. 22 ust. 1 ustawy, to
merytoryczny wyznacznik potencjału, a dokument to źródło tej oceny.
Zdaniem Odwołującej, istniejąca swoboda Zamawiającego w sporządzaniu opisu
sposobu dokonania oceny spełniania warunków doznaje ograniczenia. Granice tej swobody
wyznacza z jednej strony art. 7 ust. 1 ustawy, z drugiej zaś art. 22 ust. 4 ustawy.
Zamawiający nie może bowiem określać w postępowaniu szczegółowych warunków udziału
w nim w sposób naruszający zasadę uczciwej konkurencji oraz równego traktowania
Wykonawców. Nie może również sporządzić opisu sposobu dokonania oceny spełniania
warunków w taki sposób, aby tenże opis nie był związany z przedmiotem zamówienia lub był
nieproporcjonalny do tegoż przedmiotu. Zamawiający nie może doprowadzić
do nieuzasadnionego i nadmiernego ograniczenia kręgu Wykonawców, którzy mogliby
ubiegać się o udzielenie im zamówienia publicznego. W świetle powołanych przepisów
kierować się on musi zasadą, zgodnie z którą, określając wartości progowe ujęte w opisie
sposobu dokonania oceny spełniania warunków, musi zachować właściwe proporcje do
wielkości zamówienia, do jego zakresu, wartości i stopnia skomplikowania. Koniecznym jest
również, aby uwzględniał cel, jakiemu ma służyć dookreślenie przez niego w ogłoszeniu
o zamówieniu oraz SIWZ szczegółowych warunków udziału w postępowaniu, tj. wyboru
Wykonawcy dającego rękojmię należytego wykonania przedmiotu zamówienia. Podobne
stanowisko Izba wyraziła w sprawach o sygn. KIO/844/10, KIO/1202/10, KIO/1574/10,
KIO/1600/10, KIO/1612/10, KIO/1627/10, K10/2144/10, a także Sąd Okręgowy w Szczecinie
w wyroku z dnia 20 marca 2009 r. sygn. VIII Ga 58/09. Zdaniem Odwołującej, jeżeli
Zamawiający wymaga, aby wykonawca posiadał ośrodek doskonalenia techniki jazdy
w rozumieniu art. 114 ustawy o kierujących pojazdami, dokumentem, jakiego powinien żądać
na potwierdzenie przedmiotowego warunku powinien być co najwyżej odpis z rejestru
przedsiębiorców prowadzących ośrodek doskonalenia techniki jazdy, biorąc pod uwagę fakt
istnienia ścisłych regulacji prawnych, co do wymagań stawianych ośrodkom doskonalenia
techniki jazdy. Posiadanie takiego dokumentu stanowi bowiem warunek konieczny realizacji
zajęć z doskonalenia techniki jazdy [tylko taki podmiot ma prawne kompetencje do ich
realizacji] i z racji faktu, iż wystawiany jest przez podmiot z sektora finansów publicznych
[Wojewodę] daje gwarancję spełniania wymagań technicznych w zakresie posiadanej
infrastruktury, ergo zapewnia właściwą realizację zajęć z doskonalenia techniki jazdy. Tym
bardziej Zamawiający nie powinien również przedmiotowych wymagań zawężać [co do
nawierzchni toru szkoleniowego], gdyż takim działaniem w sposób nieuzasadniony ogranicza
dostęp do uzyskania zamówienia podmiotom, które niewątpliwie dają rękojmie należytego
wykonania usługi, a co za tym idzie z naruszeniem przepisów prawa ogranicza uczciwą
konkurencją i narusza zasadą równego traktowania wykonawców.
III. Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie, w której wniósł o odrzucenie odwołania na
podstawie art. 189 ust. 2 pkt 3) ustawy oraz – w razie nieuwzględnienia pierwszego wniosku
– o oddalenie odwołania.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje:
Nie znaleziono podstaw do odrzucenia odwołania, w szczególności z powodu jego
złożenia po terminie [art. 198 ust. 2 pkt 3 ustawy].
Dostrzeżenia wymaga, że skoro z treści wniesionego odwołania wyraźnie wynika jego
zakres, w tym przede wszystkim zakwestionowane czynności, określone jako wykluczenie
Odwołującej, to nie sposób przyjmować, wbrew tak wyrażonej intencji Odwołującej, że
odwołanie skierowane jest wobec innej, aniżeli wyraźnie w nim wskazana czynności.
Okoliczność, że odwołujący uczynił podstawą faktyczną złożonego odwołania czynności
dokonane wcześniej przez Zamawiającego, to jest ustalenie treści SIWZ, może wpływać na
ocenę zasadności zarzutu, nie zmienia jednak kwalifikacji czynności, którą odwołujący objął
swoim odwołaniem. Inną sprawą jest bowiem kwestia ewentualnej zasadności bądź
nietrafności podniesionego w odwołaniu zarzutu, inną zaś zakres wniesionego środka
ochrony prawnej. Ewentualnej nietrafności argumentacji nie można bowiem z góry
przesądzać, odrzucając wniesiony środek ochrony prawnej, jakim jest odwołanie z przyczyn
formalnych. Z tego względu, nie dopatrzono się podstaw do odrzucenia odwołania, opisanych
w art. 189 ust. 2 pkt 3 ustawy. Fakt dokonania przez Zamawiającego czynności, których
Odwołujący we właściwym [5 – dniowym, w myśl art. 182 ust. 2 pkt 2 ustawy] czasie nie
zakwestionował w drodze odwołania skutkuje uznaniem, że powyższe czynności stały się
definitywnymi, nie podlegającymi kontroli Krajowej Izby Odwoławczej, co jednak nie oznacza
niedopuszczalności kwestionowania dalszych czynności zamawiającego podjętych
w postępowaniu, takich jak wykluczenie Odwołującej. Odwołująca zakwestionowała
w ustawowym terminie wykluczenie z postępowania, co nakazuje uznać złożone odwołanie
za nie podlegające odrzuceniu na podstawie art. 189 ust. 2 pkt 3 ustawy Prawo zamówień
publicznych. W konsekwencji, jedynie te zarzuty, które odnoszą się do treści SIWZ nie mogą
być na obecnym etapie rozpatrywane, zaś zakwestionowanie wykluczenia
z postępowania czyni koniecznym rozpatrzenie odwołania.
Ustalono, że Odwołująca posiada interes w uzyskaniu przedmiotowego zamówienia,
kwalifikowany możliwością poniesienia szkody w wyniku naruszenia przez Zamawiającego
przepisów ustawy, o których mowa w art. 179 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych –
w razie potwierdzenia stawianych zarzutów, a w konsekwencji – uwzględnienia odwołania,
Odwołująca ma szansę na uzyskanie zamówienia w tym postępowaniu – w przypadku
unieważnienia czynności wykluczenia z postępowania, jej oferta byłaby ofertą
najkorzystniejszą.
Odwołanie nie mogło zostać uwzględnione.
Zasadnicza część zarzutów postawionych w odwołaniu, to jest wskazujących na
niewłaściwe [niedopuszczalne, niezgodne z przepisami] ukształtowanie specyfikacji istotnych
warunków zamówienia [SIWZ], w części wprowadzającej wymóg, aby wykonawca
dysponował torem asfaltowym o określonej długości, w istocie stanowi polemikę z treścią
SIWZ.
Podkreślenia jednak wymaga, że ustawa przewiduje określone terminy na
kwestionowanie w drodze odwołania czynności w postępowaniu o zamówienie publiczne,
w tym SIWZ. SIWZ nie została w zakresie postawionego w analizowanym postępowaniu
warunku udziału w postępowaniu oraz opisu sposobu dokonywania oceny spełnienia
warunku udziału w postępowaniu na odpowiednim etapie zakwestionowana, w związku z
czym powyższe wymaganie wiąże wykonawców. Literalne brzmienie SIWZ nie pozostawia
wątpliwości, że wykonawcy ubiegający się o zamówienie obowiązani byli wykazać
się dysponowaniem infrastrukturą techniczną stanowiącą tor szkoleniowy o określonej
długości, wykonany z nawierzchni asfaltowej. Na obecnym etapie, wszyscy – zarówno
wykonawcy uczestniczący w postępowaniu, jak i Zamawiający dokonując oceny ofert a także
Krajowa Izba Odwoławcza oceniając czynności Zamawiającego w ramach środków ochrony
prawnej, są związani tak ukształtowanymi, definitywnymi postanowieniami SIWZ.
W przeciwnym bowiem wypadku mielibyśmy do czynienia z naruszeniem zasady równego
traktowania wykonawców: jeśli postawione i zakomunikowane wykonawcom w SIWZ
postanowienia miałyby być na etapie oceny ofert elastycznie traktowane i w praktyce
nierespektowane. Nie można bowiem wyłączyć, że znaleźliby się wykonawcy potencjalnie
zainteresowani udziałem w postępowaniu, którzy nie złożyli ofert w postępowaniu uznając, że
postawiono wymagania, które okazały się zbyt trudne do spełnienia. Na obecnym etapie
zatem, SIWZ musi być traktowana jako dokument wiążący i nie może podlegać rewizji.
Ponad brzmienie tak ostatecznie i definitywnie ukształtowanej SIWZ, nie sposób
dopuścić możliwości rewidowania jej treści poprzez postawienie na obecnym etapie [to jest
etapie oceny ofert i wyboru najkorzystniejszej oferty] zarzutów skierowanych wobec
brzmienia podstawionych wymagań.
Ustawa wprowadza jako zasadę usuwanie ewentualnych niedoskonałości dokumentu
jakim jest SIWZ, z inicjatywy wykonawców, którzy posiadają do tego stosowne instrumenty
[odwołanie, informacja o niezgodnej z przepisami prawa czynności zamawiającego
na podstawie art. 181 ust. 1 ustawy]. W analizowanej sprawie, sporne postanowienie SIWZ
jest ostatecznie ukształtowane, a tym samym, wiązało zarówno wykonawców, którzy złożyli
swoje oferty, Zamawiającego na etapie ich oceny, a także Krajową Izbę Odwoławczą –
w ramach środka ochrony prawnej skierowanego wobec dokonanej przez Zamawiającego
oceny ofert. Odwołujący, stawiając aktualnie zarzuty osadzone w treści art. 22 ust. 4 ustawy,
nakierowane na wykazanie nieadekwatności wymagań w zakresie toru szkoleniowego
pomija brzmienie art. 182 ust. 2 ustawy, zgodnie z którym odwołanie wobec treści ogłoszenia
o zamówieniu, a jeżeli postepowanie jest prowadzone w trybie przetargu nieograniczonego,
także wobec postanowień specyfikacji istotnych warunków zamówienia, wnosi się w terminie
10 dni od dnia publikacji ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub
zamieszczenia specyfikacji istotnych warunków zamówienia na stronie internetowej – jeżeli
wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na
podstawie art. 11 ust. 8; albo 5 dni od dnia zamieszczenia ogłoszenia w Biuletynie
Zamówień Publicznych lub specyfikacji istotnych warunków zamówienia na stronie
internetowej – jeżeli wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach
wydanych na podstawie art. 11 ust. 8. W analizowanym postępowaniu sporne wymaganie
zostało zakomunikowane wykonawcom w dniu 10 marca 2015 r., zatem w ciągu 5 dni od tej
daty wykonawca mógł kwestionować jego brzmienie. Wykonawca jednak nie wniósł
w powyższym zakresie odwołania, nie złożył także informacji o niezgodnej z przepisami
czynności na podstawie art. 181 ust. 1 ustawy, w zakresie w jakim takie odwołanie nie
przysługiwało. Nie jest taką informacją wniosek o wyjaśnienie treści SIWZ z dnia 12 marca
2015 r. i zawarte w nim zastrzeżenia co do treści postanowienia SIWZ. Z powyższych
względów, jakiekolwiek zarzuty kierowane wobec postanowień SIWZ, na obecnym etapie są
spóźnione i nie mogą podlegać rozpoznaniu.
Niezależnie zatem od powodów takiego stanu rzeczy, na etapie oceny ofert mamy do
czynienia z ostatecznie, definitywnie ukształtowanymi postanowieniami SIWZ, które nie mogą
podlegać jakiejkolwiek zmianie. Po terminie składania ofert, ocena oferty może być dokona
tylko w oparciu o takie brzmienie SIWZ, jakie zostało ustalone, zaś jakiekolwiek odstępstwa
i nierespektowanie postanowień SIWZ i ogłoszenia stanowiłoby naruszenie podstawowych
zasad postępowania. Stanowisko powyższe potwierdza uzasadnienie wyroku Sądu
Okręgowego w Szczecinie z dnia 12 listopada 2014 r. w spr. o sygn. VIII Ga 327/14.
Odwołująca w odwołaniu postawiła zarzuty skierowane wobec czynności wykluczenia
z postępowania, nie formułując jednak jakichkolwiek samodzielnych zarzutów wobec tej
czynności, które mogłyby wskazywać na niewłaściwą ocenę złożonych dokumentów na
potwierdzenie spełnienia warunku udziału w postępowaniu w zakresie dysponowania
wymaganym potencjałem technicznym albo niewłaściwe zastosowanie przepisu art. 24 ust. 2
pkt 4 ustawy. Wyniki postępowania także potwierdzają, że Zamawiający prawidłowo ocenił
dokumenty i wynikającą z nich sytuację wykonawcy, uznając – po uprzednim wezwaniu do
uzupełnienia – że Odwołująca nie wykazała spełnienia warunku udziału w postępowaniu.
Nie znalazły też potwierdzenia dalsze zastrzeżenia, będące następstwem zarzutów
dotyczących brzmienia SIWZ oraz postawy wykluczenia z postępowania, w tym te
nawiązujące do ogólnej zasady postępowania wyrażonej w art. 7 ust. 1 ustawy. Trudno
bowiem dopatrzeć się w działaniu Zamawiającego naruszenia zasady równego traktowania
wykonawców oraz uczciwej konkurencji, jeśli ten dokonał podstawienia wynikającej ze
złożonych dokumentów sytuacji wykonawcy do wymagań wyartykułowanych w obowiązującej
w dniu składania ofert SIWZ. Przeciwnie, naruszeniem kardynalnych zasad byłoby, po
terminie składania ofert, na etapie ich oceny, nierespektowanie postawionych wymagań, co
byłoby równoznaczne z preferencyjnych traktowaniem tych wykonawców, wobec których
odstąpiono od określonych wymagań.
Także wniosek o unieważnienie postępowania na podstawie 93 ust. 1 pkt 7) ustawy
nie zasługuje na uwzględnienie – Odwołująca nie postawiła w tej mierze żadnych
argumentów.
Reasumując, nie znalazły potwierdzenia postawione w odwołaniu zarzuty.
Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku postępowania – na
podstawie art. 192 ust. 9 i 10 Prawo zamówień publicznych oraz w oparciu o przepisy
§ 5 ust. 4 w zw. z § 3 pkt 2] rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów
w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania [Dz.U. Nr 41 poz. 238].
Skład orzekający: