Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 grudnia 2015r.

Sąd Okręgowy w Toruniu, Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Andrzej Westphal

Ławnicy: ---

Protokolant: sekr. sąd. Marlena Ossowska

po rozpoznaniu w dniu 15 grudnia 2015 roku

sprawy z powództwa: (...) Spółka Akcyjna w W.

przeciwko: B. W. i T. W.

o ustalenie

I.  oddala powództwo,

II.  zasądza od powoda (...)Spółka Akcyjna w W. na rzecz każdego z pozwanych B. W. i T. W. kwoty po 1.817,00 zł (jeden tysiąc osiemset siedemnaście) z tytułu zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 1950/14

UZASADNIENIE

Powód (...)S.A. w W. wniósł pozew przeciwko pozwanym B. W. i T. W. . Domagał się w nim ustalenia nieważności umowy z dnia 27.02.2012r. ustanowienia odrębnej własności lokalu oraz sprzedaży nieruchomości na ich rzecz .

Pozwani wnosili o oddalenie powództwa i zwrot kosztów ( k. 62 – 63 v).

Sąd ustalił, co następuje :

W dniu 12 grudnia 2008 r. między Gminą Ł. , a (...) S.A. w W. została zawarta umowa o przeniesienie przez (...) prawa użytkowania wieczystego gruntów w celu zwolnienia się ze zobowiązania w trybie art. 66 ustawy ordynacja podatkowa. Między innymi, jej przedmiotem była działka oznaczona numerem (...) położona w Ł. , opisana w tej umowie jako teren kolejowy - „byłe torowisko” .

dowód: umowa k. 20 - 28 ,

W dniu 27 lutego 2012r. między (...)S.A. w W. , a B. W. i T. W. została zawarta umowa w formie aktu notarialnego ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego i sprzedaży. Stwierdzono w niej ,że w księdze wieczystej (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w T. wpisane jest na rzecz (...) S.A. w W. prawo użytkowania wieczystego nieruchomości o obszarze 0,3541 ha stanowiącej działki o numerach (...) . W umowie zawarty jest wniosek o odłączenie z tej księgi działki numer (...) i założenie dla niej nowej księgi. W umowie stwierdza się dalej ,że na tej działce położony jest budynek mieszkalny ( jego adres to Ł. , ul. (...) ) , w którym znajduje się lokal o numerze (...) ( szczegółowo opisany w tej umowie ), którego najemcami są B. W. i T. W.. Strony oświadczyły ,że ustanawiają odrębną własność tego lokalu oraz ,że będzie z nim związany udział wynoszący 14.954/29.309 części w nieruchomości wspólnej. Następnie w tej umowie powód sprzedał pozwanym opisany w niej lokal mieszkalny wraz z udziałem w prawie użytkowania wieczystego gruntu .

dowód: umowa k. 10 – 17, mapa k. 18 , wypis z rejestru gruntów k. 19 ,

W 2012r. , po zawarciu umowy z 27 lutego , pozwani zwrócili się do Urzędu Gminy w Ł. o zezwolenie na wycięcie krzewów . W urzędzie poinformowano ich , że nie ma ją prawa od wskazywanej przez nich działki. Budynek przy ul. (...) znajduje się bowiem na działce o numerze (...) a nie (...) - jak wskazano w umowie .

Błąd ten powstał prawdopodobnie na etapie sporządzania operatu szacunkowego przez rzeczoznawcę . Nieruchomość przy ul. (...) stanowi nieczynny dworzec nazywany dawnej (...) . W tym samym obrębie geodezyjnym (...) , na działce numer (...) , znajduje się inna nieczynna stacja kolejowa - (...) . Powierzchnie obu działek oraz ich kształt i zabudowa są podobne . Obie stacje znajdują się blisko siebie . W obu przypadkach prawo do nieruchomości przysługiwało dawniej (...).

dowód: zeznania świadka P. S. k. 78 v – 79 ,

Sąd zważył, co następuje:

Okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy były w istocie niesporne między stronami . Zeznania świadka P. S. , zajmującego się w Urzędzie Gminy w Ł. sprawami gruntowymi , w sposób obrazowy i wyczerpujący zilustrowały problem oraz wskazały na prawdopodobną przyczynę jego powstania . Były one zgodne ze stanowiskami zajmowanymi przez strony i nie były przez nie kwestionowane . Dlatego sąd dał wiarę tym zeznaniom.

Wobec niesporności stanu faktycznego zbędne było przeprowadzanie kolejnych dowodów z zeznań świadków : G. W. , J. M. , K. K. i K. W. . Sąd oddalił te wnioski na rozprawie w dniu 15 grudnia 2015r. ( k. 140 ).

Problem w niniejszej sprawie sprowadzał się do dwóch kwestii :

a/ tego ,że w akcie notarialnym z dnia 27.02.2012r. nieprawidłowo wskazano numer działki , na której znajduje się budynek z mieszkaniem , które sprzedano pozwanym . Prawidłowe jej oznaczenie to (...) , a nie (...) . Na działce (...) znajduje się inny dworzec , inny budynek mieszkalny,

b/ gdy jednak ten błąd został ujawniony , to okazało się ,że prawo użytkowania wieczystego działki numer (...) zostało już wcześniej , gdyż dnia 12 grudnia 2008 r., przeniesione przez powoda na Gminę Ł. w zamian za zaległości podatkowe. W dniu 27 lutego 2012 r. powód nie dysponował więc żadnym prawem do tego gruntu.

Powód nie wskazał w uzasadnieniu pozwu żadnej podstawy prawnej swojego żądania . Pisze w nim natomiast o ( k. 4 ) :

1/ swoim działaniu pod wpływem błędu, co do oznaczenia ewidencyjnego nieruchomości , które skutkowało mylnym przeświadczeniem , iż powód „posiada prawo użytkowania wieczystego” ,

2/ nie posiadaniu tytułu prawnego do nieruchomości , a jedynie prawa do poczynionych na niej nakładów w postaci budynków ( mieszkalnego i gospodarczego ) ,

Ad 1 /

Formułowanie tej podstawy stwierdzenia nieważności umowy nie może odnieść zamierzonego przez powoda skutku . Zgodnie bowiem z art. 84 § 1 k.c. w razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone inne osobie , uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest jedynie wtedy , gdy błąd został wywołany przez tę osobę , chociażby bez jej winy , albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć , ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej.

W niniejszej sprawie mamy właśnie do czynienia z oświadczeniem złożonym przez powoda innej osobie - pozwanym, a czynność miała charakter odpłatny . Pozwani nie wywołali błędu po stronie powoda , nie wiedzieli o nim , ani nie mogli z łatwością go zauważyć . Przy zawarciu umowy powoda reprezentowali jego pracownicy , co do których pozwani zasadnie mogli przypuszczać ,że są to osoby kompetentne , skoro spółka upoważniła ich do reprezentowania jej przy zawieraniu takich umów . Osoby te pracowały w komórkach zajmujących się gospodarowaniem nieruchomościami ( por. k. 10 – 11 ) . Jedna z nich to pracownik (...) S.A. - (...) w G. , a druga –(...) w (...) S.A. (...)w G.. To przedstawiciele powoda złożyli oświadczenia opisane w § 1 aktu notarialnego . Nie było też sporne w sprawie, że to powód przygotował niezbędną dokumentację . Pozwani nie mieli więc żadnych podstaw ,żeby przypuszczać ,że coś się nie zgadza. Nie mogli też błędu z „łatwością zauważyć” , skoro w tej dokumentacji wszystko się zgadzało i nawet notariusz nie miał żadnych do niej zastrzeżeń , skoro doszło do sporządzenia umowy. Nie zachodzą więc przesłanki pozwalające powodowi na skuteczne uchylenie się od skutków prawnych swojego oświadczenia woli,

Ad 2 /

Przeniesienie prawa własności nieruchomości , czy też jej użytkowania wieczystego , które nie przysługuje zbywcy , nie stanowi podstawy do stwierdzenia nieważności umowy. Żaden przepis nie zakazuje bowiem zawierania takich umów ,ani nie wiąże z nimi skutku nieważności . Brak po stronie sprzedawcy przymiotu właściciela jest wadą prawą w rozumieniu art. 556 ³ k.c. Jej istnienie nie powoduje natomiast nieważności umowy na podstawie art. 58 k.c . W takim przypadku zastosowanie mają bowiem przepisy o rękojmi i według nich należy oceniać skutki takiej umowy.

Wobec braku podstaw prawnych do uwzględnienia powództwa , podlegało ono oddaleniu.

Skoro powód przegrał sprawę, to na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. zasądzono od niego na rzecz pozwanych zwrot kosztów procesu . Składały się na nie : wynagrodzenie pełnomocnika wynoszące 3.600 zł. ( § 6 pkt 6 rozporządzenia z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie … ) oraz opłaty skarbowe od pełnomocnictw. Stosując odpowiednio art. 105 § 1 k.p.c. sąd przyznał pozwanym zwrot kosztów po połowie.