Sygn. akt II Ca 276/13
Dnia 13 listopada 2013 roku
Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy
w składzie:
Przewodniczący: |
SSO Dorota Gamrat - Kubeczak |
Sędziowie: |
SO Iwona Siuta (spr.) SR del. Katarzyna Longa |
Protokolant: |
st. sekr. sąd. Dorota Szlachta |
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 listopada 2013 roku w S.
sprawy z wniosku S. S.
przy udziale M. S. (1)
o podział majątku
na skutek apelacji wniesionej przez uczestnika
od postanowienia Sądu Rejonowego Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie
z dnia 16 października 2012 r., sygn. akt II Ns 3192/09
1. zmienia zaskarżone postanowienie w ten sposób, że:
A. w punkcie I b) oszczędności w wysokości 20594,92 Euro zgromadzone w Banku (...) S.A. (...) Oddział w S. o równowartości 84676 zł (osiemdziesiąt cztery tysiące sześćset siedemdziesiąt sześć) złotych;
B. uchyla punkt I c);
C. w punkcie II dzieli majątek opisany w punkcie I w ten sposób, że przyznaje na wyłączną własność wnioskodawczyni S. S. składniki opisane w punkcie I podpunkt d), e), g), i) o łącznej wartości (...) (dwadzieścia pięć tysięcy siedemset pięćdziesiąt) złotych, zaś uczestnikowi M. S. (1) przyznaje na wyłączność własność składniki opisane w punktach: I a), b), f) i h) o łącznej wartości (...) (sto trzydzieści jeden tysięcy osiemset siedemdziesiąt sześć) złotych;
D. w punkcie IV zasądza od M. S. (1) na rzecz S. S. kwotę (...),54 (czterdzieści siedem tysięcy sto sześćdziesiąt sześć złotych pięćdziesiąt cztery grosze) tytułem wyrównania udziałów w majątku wspólnym, płatną w terminie do dnia 13 maja 2014 roku z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności;
E. dodaje punkt (...) a) o treści: „oddala wnioski w pozostałej części”;
2. oddala apelację w pozostałej części;
3. każdy z uczestników ponosi koszty postępowania apelacyjnego związane ze swoim udziałem w sprawie.
II Ca 276/13
Postanowieniem z dnia 16 października 2012r. wydanym w sprawie II Ns 3192/09 Sąd Rejonowy Szczecin Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie, Wydział II Cywilny w punkcie I ustalił, że w skład majątku wspólnego wnioskodawczyni S. S. i uczestnika M. S. (1), zgromadzonego w trakcie trwania małżeństwa, wchodzą następujące składniki:
a) spółdzielcze własnościowe prawo do garażu murowanego nr (...), położonego w S. przy ul. (...) o wartości (...) (dwudziestu sześciu tysięcy) złotych
b) oszczędności w wysokości 24000 euro zgromadzone w Banku (...) S.A. (...) Oddział w S. o wartości (...) (dziewięćdziesięciu ośmiu tysięcy sześciuset siedemdziesięciu sześciu) złotych
c) sprzęt nurkowy o łącznej wartości (...) (czterech tysięcy dziewięciuset trzydziestu pięciu) złotych w postaci:
1. pianka neoprenowa E. U. (...)/7 mm z kamizelką neoprenową o wartości 275 (dwustu siedemdziesięciu pięciu) złotych
2. docieplacz neoprenowy B. o wartości 140 (stu czterdziestu) złotych
3. kusza, grot, strzałka z nierdzewki, gumy silikonowe B. o wartości 190 (stu dziewięćdziesięciu) złotych
4. pas nurkowy z klamrą + 12 kg N. o wartości 260 (dwustu sześćdziesięciu) złotych
5. miękki ołów w woreczkach 4x2 kg o wartości 290 (dwustu dziewięćdziesięciu) złotych
6. jacket nurkowy C. o wartości 730 (siedmiuset trzydziestu) złotych
7. butla 14 litrów F. o wartości 800 (ośmiuset) złotych
8. buty neoprenowe B. o wartości 70 (siedemdziesięciu) złotych
9. płetwy T. A. o wartości 150 (stu pięćdziesięciu) złotych
10. rękawice neoprenowe M. o wartości 50 (pięćdziesięciu) złotych
11. pierwszy i drugi stopień automatu oddechowego z suchą komorą S. o wartości 1550 (jednego tysiąca pięciuset pięćdziesięciu) złotych
12. maska T. o wartości 60 (sześćdziesięciu) złotych
13. rurka S. o wartości 45 (czterdziestu pięciu) złotych
14. skarpety neoprenowe o wartości 25 (dwudziestu pięciu) złotych
15. komputer nurkowy S. o wartości 300 (trzystu) złotych
d) sprzęt paralotniowy o łącznej wartości 8950 (ośmiu tysięcy dziewięciuset pięćdziesięciu) złotych w postaci:
1. paralotnia (skrzydło czerwone) D. P. typ V. (...) czerwono-biała o wartości 1600 (jednego tysiąca sześciuset) złotych
2. silnik (napęd PPG) (...) P. wraz z koszem dwudzielnym i uprząż w komplecie o wartości 4650 (czterech tysięcy sześciuset pięćdziesięciu) złotych
3. uprząż do latania swobodnego o wartości 450 (czterystu pięćdziesięciu) złotych
4. dwa radiotelefony + ładowarka o wartości 125 (stu dwudziestu pięciu) złotych
5. paralotnia kask czarny ze słuchawkami i mikrofonem o wartości 900 (dziewięciuset) złotych
6. śmigło kompozytowe białe o wartości 450 (czterystu pięćdziesięciu) złotych
7. skafandry lotnicze zielone o wartości 250 (dwustu pięćdziesięciu) złotych
8. wysokościomierz D. F. 2 o wartości 400 (czterystu) złotych
9. wiatromierz (...) o wartości 125 (stu dwudziestu pięciu) złotych
e) motocykl S. (...) 58GN o wartości (...) (piętnastu tysięcy sześciuset) złotych
f) samochód osobowy F. (...) nr rej. (...) o wartości 7300 (siedmiu tysięcy trzystu) złotych
g) aparat fotograficzny C. o wartości 400 (czterystu) złotych
h) ruchomości stanowiące wyposażenie należącej do uczestnika nieruchomości przy ul. (...) – pralka, lodówka, kuchenka, robot kuchenny, sokowirówka, łóżko, materac, szafy, dwie kanapy, komplet mebli, biurko, szafki, oświetlenie, umywalka, brodzik, wc, drobny sprzęt kuchenny o łącznej wartości (...) (trzynastu tysięcy dziewięciuset) złotych
i) kask motocyklowy i kurtka o wartości 800 (ośmiuset) złotych
W punkcie II. dokonał podziału majątku opisanego w punkcie I w ten sposób, że przyznał na wyłączną własność wnioskodawczyni S. S. składniki opisane w punkcie I ppkt „c” od 1-14, „d”, „e”, „g” i „i” o łącznej wartości (...) (trzydziestu tysięcy trzystu osiemdziesięciu pięciu) złotych, zaś uczestnikowi M. S. (1) na wyłączną własność składniki opisane w punkcie I ppkt „a”, „b”, „c”- 15, „f” i „h” o łącznej wartości (...) (stu czterdziestu sześciu tysięcy stu siedemdziesięciu sześciu) złotych.
W punkcie III ustalił, że wnioskodawczyni poniosła wydatki na majątek wspólny z majątku osobistego w wysokości (...) (jednego tysiąca ośmiuset ośmiu) złotych, zaś uczestnik poniósł wydatki z majątku osobistego na majątek wspólny w wysokości 3730,92 zł (trzech tysięcy siedmiuset trzydziestu złotych dziewięćdziesięciu dwóch groszy).
W punkcie IV zasądził od M. S. (1) na rzecz S. S. kwotę 56934,04 zł (pięćdziesięciu sześciu tysięcy dziewięciuset trzydziestu czterech złotych czterech groszy) tytułem wyrównania udziałów w majątku wspólnym, płatną w terminie 6 (sześciu) miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia z odsetkami ustawowymi w razie opóźnienia w płatności. W punkcie V umorzył postępowanie w zakresie podziału opon i pasa neoprenowego, zaś w punkcie (...) oddalił wnioski w pozostałym zakresie. W punktach VII i VIII orzekł o kosztach postępowania.
Powyższe orzeczenie Sąd rejonowy oparł na następujących ustaleniach faktycznych i prawnych:
Wnioskodawczyni S. S. i uczestnik postępowania M. S. (1) zawarli związek małżeński w dniu 26 czerwca 2004r. W trakcie małżeństwa pomiędzy małżonkami obowiązywał ustrój wspólności majątkowej. Wyrokiem z dnia 25 listopada 2008r. Sąd Okręgowy w Szczecinie rozwiązał małżeństwo stron przez rozwód bez orzekania o winie. Orzeczenie uprawomocniło się w dniu 17 grudnia 2008r. W okresie trwania małżeństwa S. S. i M. S. (1) zamieszkiwali w stanowiącym odrębny majątek mężczyzny mieszkaniu, położonym w S. przy ul. (...). Lokal ten uprzednio wynajmowany został przez małżonków przystosowany do zamieszkania, zakupione zostało wyposażenie do trzech pokojów, wyposażenie kuchni, w tym lodówka, zamontowane zostało nowe oświetlenie. W trakcie trwania małżeństwa uczestnicy nabyli także motocykl, samochód F. (...) oraz własnościowe spółdzielcze prawo do garażu murowanego. W okresie pozostawania we ustroju wspólności majątkowej małżonkowie S. nurkowali oraz uprawiali sport paralotniowy. W tym też celu nabyli sprzęt niezbędny do nurkowania – z wyłączeniem pianki , kuszy, grotu, strzałki z nierdzewki, gum silikonowych, pasa nurkowego z klamrą, płetw, maski i rurki (o wartości 980 zł) zakupionych przez M. S. (1) przed zawarciem związku - i paralotniarstwa. W maju 2008r. S. S. wyprowadziła się od M. S. (1), zabierając rzeczy osobiste, motocykl oraz sprzęt paralotniowy, sprzęt nurkowy, aparat fotograficzny. Wyposażenie mieszkania przy ul. (...) pozostało w nim. Z garażu i samochodu korzystał i korzysta M. S. (1). Motocykl, już po ustaniu wspólności majątkowej S. S. zbyła za kwotę 12000 zł. Po ustaniu wspólności majątkowej M. S. (1) uiścił tytułem opłat za korzystanie z garażu kwotę 2117,92 zł., nadto z tytułu ubezpieczenia samochodu uczestników postępowania kwotę 1613 zł. Z kolei S. S. już po rozstaniu stron uiściła zaległą opłatę z tytułu ubezpieczenia motocykla 1808 zł. W okresie trzech lat przed ustaniem związku małżeńskiego S. S. i M. S. (1), mężczyzna zatrudniony był u zagranicznego armatora, w związku z czym otrzymywał wynagrodzenie w walucie EURO. Pieniądze przelewane były na konto nr (...) prowadzone Banku (...) II Oddział w S.. Po wyprowadzeniu się żony na początku maja 2008r., M. S. (1) wypłacił z konta kwoty 15000 euro, 3000 euro i 6000 euro – odpowiednio w dniach 20, 26 i 28 maja.
S. S. ma obecnie 34 lata, jest z zawodu oficerem portu i zarabia około 2700 zł miesięcznie. Kobieta ma na utrzymaniu jedno dziecko, które wychowuje z jego ojcem. Nie posiada własnych nieruchomości.
M. S. (1) ma 35 lat, jest z zawodu marynarzem. Zatrudniony jest w duńskiej firmie w charakterze marynarza, jego miesięczny dochód wynosi 8000 zł, przy czym jest to średnia uwzględniająca także okresy kiedy nie pracuje i nie uzyskuje wynagrodzenia. Mężczyzna pozostaje w związku małżeńskim, ma na utrzymaniu dwuletnie dziecko; jego żona nie pracuje i nie uzyskuje żadnego dochodu. Z uczestnikiem mieszka także dziecko z poprzedniego związku jego żony.
W oparciu o powyższe ustalenia Sąd zważył, iż podstawy prawnej wniosku upatrywać należy w treści przepisów art. 43-46 k.r.o., a z mocy art. 46 k.r.o. odpowiednio przepisów o dziale spadku, tzn. art. 1035-1046 k.c. i art. 1070 i 1079 k.c., które odsyłają (art. 1035 i 1070 k.c.) co do kwestii w nich nieuregulowanych do przepisów o współwłasności w częściach ułamkowych, tj. art. 210-221 k.c.
Okolicznością bezsporną w niniejszej sprawie było, iż w skład majątku wspólnego wchodziło własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu niemieszkalnego - garażu, położonego w S. przy ul. (...), wyposażenie mieszkania należącego do uczestnika, motocykl, samochód oraz sprzęt paralotniowy, nadto aparat fotograficzny, kask motocyklowy i kurtka. Co do tych składników majątku oboje uczestnicy byli zgodni, że zostały one nabyte w trakcie trwania małżeństwa, wspólnie także – z wyłączeniem samochodu i motocykla - uzgodnili oni ich wartość. Zdaniem Sądu brak było podstaw do kwestionowania ustaleń byłych małżonków w zakresie wartości przyjętych dla garażu, wyposażenia mieszkania, aparatu fotograficznego, sprzętu paralotniowego oraz kurtki i kasku motocyklowego. Biegły M. C. natomiast, stosownie do poczynionych ustaleń przyjął, że wartość samochodu i motocykla, według stanu na datę ustania wspólności majątkowej to jest na dzień 17 grudnia 2008r. i według cen obecnych wynosi odpowiednio 7300 i 15600 złotych. Podkreślenia wymaga, iż opinia została sporządzona prawidłowo – w jej ostatecznym kształcie - była logiczna i w jasny sposób przedstawiała zastosowaną metodę wyceny.
Odmiennie kształtowała się sytuacja w zakresie sprzętu nurkowego oraz oszczędności – pochodzących z wynagrodzenia uzyskiwanego przez M. S.. W tym pierwszym przypadku, utrzymywał uczestnik, że jedynie on uprawiał nurkowanie i sprzęt do niego niezbędny, a znajdujący się w posiadaniu S. S., stanowi jego majątek odrębny. Sąd nie podzielił w całości tego stanowiska, choć bezspornie nieprawidłowe – na użytek wydanego w sprawie orzeczenia – poczynione zostały ustalenia, co do pochodzenia poszczególnych składników zestawu do nurkowania. Umknęło bowiem sądowi, że sama wnioskodawczyni przyznała, że podstawą „wyprawkę” nurkową nabył jej mąż przez powstaniem ustroju wspólności majątkowej. Wśród tych składników wymieniła S. S. piankę, kuszę, grot z nierdzewki, gumy silikonowe, pas nurkowy z klamrą, płetwy, maskę, rurkę i skarpety, wskazując jednocześnie, że pozostałe elementy sprzętu nurkowego zostały nabyte już w trakcie małżeństwa. Co więcej uczestnik przyznał te okoliczności, przesłuchiwany w charakterze strony. Tym samym należało uznać, że składniki o łącznej wartości 1005 zł – zgodnie, z ustaleniami co do wartości poszczególnych elementów owego ABC do nurkowania – nie weszły do majątku wspólnego. Sposób w jaki wpływa to na wzajemne rozliczenia wskazany zostanie poniżej. W pozostałym zakresie, uznał sąd, że elementy zestawu nurkowego zostały nabyte w trakcie trwania małżeństwa ze wspólnych środków, co jak zostało wskazane, przyznał ostatecznie M. S. (1), mimo wcześniej prezentowanego stanowiska.
Odnośnie natomiast oszczędności zgromadzonych w trakcie małżeństwa, a pochodzących z wynagrodzenia M. S. (1), uznał sąd, że wchodziły one do majątku wspólnego byłych małżonków. Niekwestionowaną była okoliczność, że uczestnik otrzymywał wynagrodzenie w euro i że wpływało ono na rachunek bankowy prowadzony na jego nazwisko w okresie obowiązywania ustroju wspólności majątkowej. M. S. (1) przyznał także, że to on w datach wskazanych w historii rachunku, wypłacił pieniądze i zużył je na własne potrzeby. Sąd nie podzielił natomiast stanowiska uczestnika, że był on do tego uprawniony. Jak zostało wskazane art. 31 par. 2 k.r.i.o. przesądza o tym, że wynagrodzenie uzyskane w trakcie trwania małżeństwa wchodzi do majątku wspólnego, tym samym S. S. mogła domagać się jego podziału, w toku niniejszego postępowania. Nie można było natomiast uznać za uczestnikiem, że nie należy uwzględniać ich w podziale majątku, gdyż zostały zużyte w sposób odpowiadający prawu. Na rozprawie w dniu 4 września 2012r. wskazał sam M. S., że pieniądze zużył w związku „ze świeżo odzyskanym stanem kawalerskim”, kiedy wyjechał w Polskę i robił rzeczy, o których „nie chciałby mówić”. Nie można było w związku z tym podzielić stanowiska byłego męża wnioskodawczyni, że pieniądze zostały zużyte w sposób odpowiadający prawu. W postanowieniu z dnia 21 marca 1977 (III CRN 31/77) Sąd Najwyższy wskazał, że jeżeli małżonek zużyje w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej kwotę pieniężną, ulokowaną na książeczce (...) i stanowiącą przedmiot majątku wspólnego małżonka, na bieżące niezbędne wydatki związane z utrzymaniem rodziny, kwota ta przestaje być składnikiem majątku wspólnego, choćby zużycie to nastąpiło bez zgody drugiego małżonka nie łożącego na potrzeby rodziny. A contario – w sytuacji gdy w relatywnie krótkim czasie – od maja do grudnia 2008r. - M. S. wyprowadził z majątku wspólnego kwotę blisko 100 000 zł i nie potrafił wskazać w jaki sposób została ona zużyta, zwłaszcza aby pochłonęły ją usprawiedliwione potrzeby rodziny (jego potrzeby), zdaniem sądu winna zostać rozliczona w pełnej wysokości w toku niniejszego postępowania. Wartość tego składnika majątku została ustalona poprzez wyliczenie iloczynu ilość środków (24000 euro) i kursu waluty na dzień zamknięcia rozprawy.
Składniki majątku, co do których ustalone zostało, że wchodzą w skład majątku wspólnego podzielone zostały zgodnie ze stanem posiadania, taki bowiem podział odpowiada interesom obu stron i uwzględnia również dotychczasowy sposób korzystania. Nie budziło wątpliwości, że w posiadaniu M. S. (1) pozostaje garaż, samochód i wyposażenie mieszkania przy ul. (...), także po jego stronie – gdyż on je zużył – przypisane zostały oszczędności w kwocie 24000 euro. Pozostałe składniki - w tym sprzęt paralotniowy, motocykl, kask i kurtka zbyte przez S. S. – zostały przyznane wnioskodawczyni. Jak zostało wskazane, część zestawu nurkowego o wartości 1005 zł nie powinna wchodzić w skład majątku wspólnego, choć została wyrażona przez uczestników postępowania wola dokonania ich podziału, w toku niniejszego postępowania. Wartość ta (1005 zł) powinna zostać – przy ustalaniu wartoś ci majątku i należnych spłat w całości przypisana na rzecz S. S., która tę też kwotę w całości powinna byłemu mężowi zwrócić.
Zarówno wnioskodawczyni, jak i uczestnik zgłosili zarzut wydatków poniesionych przez nich z majątku osobistego na majątek wspólny. W tym zakresie Sąd przywołał treści przepisów art 45 § 1 kro oraz 207 k.c. S. S. wniosła o ustalenie, iż dokonała wydatku z majątku osobistego na majątek wspólny w kwocie 1808 zł, na zapłatę ubezpieczenia za motocykl wchodzący do majątku wspólnego i uczestnik uznał poniesienie przez nią tej kwoty (protokół rozprawy z dnia 6 maja 2010r). Z kolei uczestnik – w ostatecznym kształcie swego stanowiska wniósł o rozliczenie wydatków na utrzymanie garażu i samochodu – w postaci opłat do spółdzielni (garaż) i ubezpieczenie, nadto za wykonane przeglądy samochodu. O ile na okoliczność uiszczenia opłat za ubezpieczenie oraz utrzymanie garażu M. S. przedstawił – wbrew wątpliwościom w tej mierze wnioskodawczyni – dowody na ich uiszczenie, o tyle sąd nie podzielił stanowiska uczestnika, co do tego, że wykazał on, iż opłacił przeglądy auta. M. S. (1) nie przedstawił żadnego dowodu potwierdzającego tę okoliczność, natomiast z samego faktu, że przeglądy zostały wpisane do dowodu rejestracyjnego, nie można wyprowadzić prostego wniosku o tym, że zostały one przez uczestnika opłacone. Zwłaszcza, że fakt poniesienia tego kosztu utrzymania wspólnego samochodu został zakwestionowany przez S. S..
Skoro zaś udziały w majątku wspólnym są równe, uczestnik zapłacił za dużo o kwotę 961,46 zł. (ona uiściła 1808 zł, on 3730,92 zł, łącznie 5538,92 zł/2= 2769,46 zł)
W realiach niniejszej sprawy Sąd ustalił, że wartość majątku podlegającego podziałowi wynosi 176561 zł. Jednocześnie wartość 1005 zł to kwota odpowiadająca elementom zestawu nurkowego, który stanowił majątek odrębny M. S. (1), a więc ostateczna wartość majątku wspólnego to 175556 zł. Każdemu z małżonków winien zatem przypadać przy przyjęciu równych udziałów-udział w majątku wspólnym w kwocie 87778 zł. ( (...):2) W wyniku dokonanego podziału majątku uczestnikowi przypadły składniki o łącznej wartości 146176 zł, wnioskodawczyni zaś o wartości 29380 zł + 1005 zł, łącznie więc 30385 zł. Tym samym M. S. (1) otrzymał składniki warte o 58398 zł więcej niż należny mu udział, a kwota ta stanowi podstawę spłaty należnej wnioskodawczyni. Po uwzględnieniu jednak bilansu wydatków uczestników postępowania - wyżej wskazanych - od należnej jego byłej żonie kwoty należy odjąć kwotę 961,46 zł, o którą więcej wydał M. S. na utrzymanie majątku wspólnego. Nadto, w całości a nie w połowie, S. S. powinna zwrócić uczestnikowi kwotę za stanowiące jego majątek osobisty ABC do nurkowania, a więc 1005 zł. W związku z tym kwota należnej jej spłaty wyniosła 56431,54 zł, a więc o 502,50 zł mniej, niż zostało to wskazane w orzeczeniu.
Zgodnie z art. 46 kro w zw. z art. 1035 k.c. w zw. z art. 212 § 3 zd. 1 k.c. Sąd zasądził na rzecz wnioskodawczyni należną spłatę, płatną w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia. Postępowanie zostało umorzone w zakresie tych składników, co do których uczestnicy zgodnie cofnęli wnioski, a orzeczenie w tym względzie znajduje uzasadnienie w treści art. 355 § 1 k.p.c.
O kosztach Sąd orzekł w punkcie VIII postanowienia – na zasadzie art. 520 § 1 k.p.c.
Z powyższym postanowieniem nie zgodził się uczestnik zaskarżając orzeczenie w części tj w punktach: I lit. b i c, II, III, IV zarzucając mu naruszenie przepisów prawa procesowego, które to uchybienia miały wpływ na wynik sprawy:
- poprzez niewłaściwe zastosowanie art. 233 k.p.c. i przyjęcie, że oboje małżonkowie uprawiali sport płetwonurkowy,
- art. 688 k.p.c. w zw. z art. 688 k.p.c. w zw. z art. 567 § 3 k.p.c. poprzez błędne ustalenie składu majątku wspólnego stron,
- art. 227 k.p.c. poprzez pominięcie dowodów mających zasadnicze znaczenie tj załączonych do akt sprawy filmów,
2. rażące naruszenie art. 23 kro i art. 33 kro
W oparciu o powyższe uczestnik wniósł;
1/ o uchylenie pkt I b i c
2. zmianę pkt II i nieprzyznanie składników opisanych w pkt I lit c wnioskodawczyni, zaś uczestnikowi składników opisanych w pkt I lit. b,
3. zmianę pkt II poprzez ustalenie, ze uczestnik poniósł nakłady z majątku odrębnego na majątek wspólny w kwocie 4.374,92 zł
4. uchylenie pkt IV
ewentualnie o uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji .
W apelacji strona wywodziła, iż wskazywane powyżej nie prawidłowości doprowadziły do błędnego zasądzenia od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni spłaty w kwocie 56.934, 04 zł . Dalej wskazywała, iż wyłącznie uczestnik uprawiał sport płetwonurkowy, cześć sprzętu nabyta została przed zawarciem związku małżeńskiego, co skutkować winno pominięciem przy dokonywaniu ustaleń składników majątku wspólnego tego elementu. Apelujący wskazywał także, iż na dzień ustania wspólności majątkowej oszczędności stron zostały zużyte na bieżące potrzeby uczestnika, który od maja 2008 r. nie pracował zarobkowo. Dodatkowo wskazywano, iż uczestnik dokonał wydatków z majątku odrębnego na majątek odrębny w wysokości 644 zł, poniesionych na obowiązkowe przeglądy rejestracyjne, co wynikało wprost z adnotacji znajdujących sie w dowodzie rejestracyjnym.
W odpowiedzi na apelację wnioskodawczyni wniosła o jej oddalenie i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 1800 zł i wskazując na prawidłowość rozstrzygnięcia sądu rejonowego.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Apelacja uczestnika okazała się częściowo zasadna, doprowadzając w konsekwencji do wydania orzeczenia o charakterze reformatoryjnym.
W pozostałym zakresie Sąd Rejonowy w większości poczynił prawidłowe ustalenia, o czym poniżej, które Sąd Odwoławczy przyjmuje za własne. Ustalenia te Sąd Rejonowy poparł wnikliwą i rzetelną analizą zebranych dowodów, a ocena tych dowodów dokonana przez ten Sąd odpowiada zasadom logiki i obejmuje wszystkie okoliczności sprawy. W wyczerpującym i sporządzonym zgodnie z art. 328 § 2 k.p.c. uzasadnieniu wyroku, Sąd Rejonowy dokładnie określił dowody, na których się oparł, wyjaśnił podstawę prawną wyroku i przytoczył w tym zakresie przepisy prawa.
Istota sporu jaki ostał się na etapie postępowania apelacyjnego dotyczyła trzech kwestii. Pierwszą z nich dotyczyła prawidłowego ustalenia w sentencji postanowienia działowego składu majątku. W ocenie apelującego, wadliwym było wskazanie w sentencji orzeczenia sprzętu do nurkowania oraz oszczędności w kwocie 24 tys. Euro. Kolejną sporną kwestią było nieuwzględnienie nakładów poczynionych przez uczestnika z majątku odrębnego na majątek wspólny w wysokości 644 zł .
Rację ma Sąd rejonowy, iż podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej regulują przepisy art. 42-46 k.r.o., a z mocy art. 46 k.r.o. odpowiednio przepisy o dziale spadku, tzn. art. 1035-1046 k.c. i art. 1070 i 1079 k.c., które odsyłają (art. 1035 i 1070 k.c.) co do kwestii w nich nieuregulowanych do przepisów o współwłasności w częściach ułamkowych, tj. art. 210-221 k.c.
Zgodnie z art. 32 k.r.o. dorobkiem małżonków są przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich; w szczególności stanowią dorobek małżonków pobrane wynagrodzenia za pracę oraz za inne usługi świadczone osobiście przez któregokolwiek z małżonków oraz dochody z majątku wspólnego, jak również z odrębnego majątku każdego z małżonków.
W konsekwencji powyższego na częściowe uwzględnienie zasługiwał podniesiony w apelacji zarzut dowolnych ustaleń faktycznych w zakresie przyjęcia, iż w sprzęt nurkowy oraz oszczędności w wysokości 24 tys. Euro weszły w skład majątku wspólnego. Wyjaśnienia wymaga, że przepis art. 233 § 1 k.p.c. przy uwzględnieniu treści art. 328 § 2 k.p.c. nakłada na sąd orzekający obowiązek: po pierwsze – wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału, po drugie – uwzględnienia wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, po trzecie – skonkretyzowania okoliczności towarzyszących przeprowadzeniu poszczególnych dowodów mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności, po czwarte – wskazania jednoznacznego kryterium oraz argumentacji pozwalającej wyższej instancji i skarżącemu – na weryfikację dokonanej oceny w przedmiocie uznania dowodu za wiarygodny bądź też jego zdyskwalifikowanie, po piąte - przytoczenia w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia dowodów, na których sąd się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 2003r., IV CKN 1856/00, LEX nr 109422). Sąd Okręgowy przypomina jednocześnie, iż przy zróżnicowanym i sprzecznym co do treści materiale dowodowym, o treści ustaleń faktycznych decyduje ostatecznie przekonanie sądu. Jeżeli w sprawie istnieją dwie grupy przeciwstawnych dowodów, ustalenia faktyczne z konieczności muszą pozostawać w sprzeczności z jedną z nich. W takiej sytuacji, jaka zaistniała w niniejszym sporze, sąd orzekający w ramach i granicach swobodnej oceny dowodów ma prawo eliminacji pewnych dowodów, poprzez uznanie, że pozbawione są one wiarygodności albo, że nie są istotne. Jeżeli przy tym stanowisko swoje w zakresie dokonanych wyborów uzasadni w sposób zgodny z intencją art. 233 § 1 k.p.c., to nie dopuszcza się jego naruszenia.
Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w sposób niezbity wynikało, czemu zresztą dał wyraz Sąd I instancji w uzasadnieniu, iż tzw sprzęt - ABC do nurkowania o wartości 1.005zł został nabyty przez uczestnika jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego. W tej sytuacji brak było podstaw do przyjęcia, że wchodzi on w skład majątku wspólnego i zamieszczenie tych elementów w sentencji orzeczenia. Po wtóre wskazać należy, iż zgodnie z art. 33 pkt 4 kro do majątku osobistego każdego z małżonków należą przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków. W doktrynie przyjmuje się, iż do majątku odrębnego zaliczyć można także przedmioty związane z osobistymi zamiłowaniami małżonka (sprzęt sportowy, sprzęt muzyczny), o ile przedmioty te służą wyłącznie do zaspokajania potrzeb jednego z małżonków przedmiotów ( vide Magdalena Olczyk - komentarz do zmiany art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wprowadzonej przez Dz.U. z 2004 r. Nr 162 poz. 1691.). Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności zeznań uczestników postępowania, świadków, dowodów z dokumentów wynika, że to wyłącznie uczestnik uprawiał sport płetwonurkowy, posiadał licencję. Za zasadny należy uznać także argument, iż sprzęt ten ze względów higienicznych ma charakter osobisty; dodatkowo dostosowywany jest do sylwetki, wagi, warunków wydolnościowych organizmu osoby, która z niego korzysta. W tej sytuacji Sąd odwoławczy uznał, iż sprzęt ten nie wchodzi w skład majątku wspólnego, co skutkowało konieczności eliminacji punktu I lit c) z sentencji orzeczenia.
Odmiennie przedstawia się kwestia zgromadzonych w trakcie trwania małżeństwa stron oszczędności. Niespornym było, iż po wyprowadzeniu się wnioskodawczyni uczestnik podjął z konta bankowego w Banku (...) S.A. w dniu 20 maja 2008 r. kwotę 15 tys. Euro, w dniu 26 maja 2008 r. 3 tys. Euro, zaś w dniu 28 maja 2008 r. 6 tys. zł Euro. Na dzień ustania wspólności majątkowej na rachunku bankowym stron pozostała kwota 177,22 Euro. Uczestnik podnosił, iż oszczędności w wysokości 24 tys. Euro zostały przez niego wydatkowane z uwagi na odzyskanie "stanu kawalerskiego", jednakowoż rację ma Sąd rejonowy, iż okoliczności tej nie zdołał on udowodnić. Zauważyć jednak należy, iż uczestnik z uwagi na charakter świadczonej pracy ( marynarz) i specyfikę zatrudnienia (praca kontraktowa ) od maja 2008 r. do 1 stycznia 2009 r. nie świadczył pracy i nie zarobkował, oprócz miesięcznego zatrudnienia w (...), co oznacza, że pewna część zgromadzonych oszczędności musiała zostać przez niego zużyta na bieżące koszty utrzymania. Skoro w analogicznym okresie miesięczne dochody netto wnioskodawczyni wynosiły około 2.000 zł , co wynika z jej zeznań, i nie podlegały one podziałowi, albowiem zostały wydatkowane na bieżące potrzeby, logicznym wydaje się przyjęcie, iż także identyczna kwota została miesięcznie spożytkowana przez uczestnika. Ponieważ oszczędności zostały wycofane przez uczestnika z banku pod koniec czerwca Sąd odliczył w pkt I b) równowartość kwoty 14 tys. zł stanowiącej iloczyn kwoty 2.000 zł x 7 miesięcy tj od czerwca do grudnia 2008 r. Uwzględniając przyjęty przez sąd rejonowy średni kurs Euro w wysokości 4,1115 zł, kwota podlegając podziałowi wyniosła zatem 20.594,92 Euro i stanowiła równowartość 84.676 zł.
Sąd odwoławczy nie podzielił stanowiska skarżącego w zakresie poczynionych przez niego nakładów z majątku odrębnego na majątek wspólny w wysokości 644 zł. Zasadnie upatrywał Sąd rejonowy podstawy do rozliczenia tych roszczeń w treści art. 207 k.c., rację miał także, iż obowiązek wykazania tych faktów obciążał zgodnie z art. 6 k.c. stronę która wywodziła z tej okoliczności korzystne dla siebie skutki prawne. Uczestnik wprawdzie twierdził, że koszty ten poniósł, ale ciężarowi dowodowemu nie sprostał. Samo powoływanie się przez M. S. (1), że na fakt, iż przegląd techniczny został przeprowadzony i wpisany do dowodu rejestracyjnego, samochód dopuszczony do ruchu, a wysokość opłaty wynika z przepisów prawa nie dawał Sądowi możności jego uwzględnienia wobec nie wykazania, iż kwota ta faktycznie została wydatkowana przez uczestnika z jego majątku odrębnego.
Reasumując, uchylenie punktu I. c) oraz ustalenie, iż w skład majątku wspólnego w punkcie I. b) wchodzą oszczędności w wysokości 20.594,92 Euro stanowiące równowartość kwoty 84.676 zł skutkowała koniecznością dokonania zmiany w zakresie punktu II i także co do wartości przyznanych uczestnikom składników majątkowych: wnioskodawczyni 30.385 zł - 4635 zł ( wartość sprzętu do nurkowania składniki opisane w punkcie I c) od 1 do 14 ) tj 25.750 zł, uczestnikowi 146.176 zł - (14.000 zł zużyte oszczędności + 300 zł komputer nurkowy punkt I c) ppkt 15 ) tj. 131.876 zł
Wartość majątku wspólnego podlegająca podziałowi wyniosła 157.626 zł, co oznacza, że każdy z uczestników powinien otrzymać kwotę 78.813 zł. Wnioskodawczyni otrzymała składniki o wartości 25.750 zł. Do rozliczenia zostaje zatem 78.813 zł - 25.750 zł = 53.063 zł. Uwzględniając ustalone przez Sąd rejonowy nakłady podlegające odliczeniu oraz zabrany przez wnioskodawczynię sprzęt do nurkowania, stanowiący majątek osobisty uczestnika nie podlegający podziałowi, należna jej spłaty wynosi 47.166,54 zł. o czym orzeczono dokonując zmiany punktu IV, oddalając w dalszej części wnioski złożone w toku postępowania w I instancji.
Mając powyższe na względzie, działając zgodnie z art. 386 § 1 k.p.c. Sąd Odwoławczy orzekł jak w sentencji, oddalając apelację w pozostałej części.
O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie ogólnej reguły wynikającej z art. 520 § 1 k.p.c.