Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2016 r.

na rozprawie

sprawy z wniosku S. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o emeryturę pomostową

na skutek apelacji wnioskodawcy

od wyroku Sądu Okręgowego w Rzeszowie

z dnia 15 lipca 2015 r. sygn. akt IV U 946/14

oddala apelację

Uzasadnienie
wyroku z dnia 21 stycznia 2016 r.

Decyzją z dnia 19 lutego 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił wnioskodawcy S. S. prawa do emerytury pomostowej, dochodzonego wnioskiem z dnia 20 grudnia 2013 r.
w trybie przepisów ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych ( Dz.U. Nr 237, poz. 1656 ze zm.). Powołując w podstawie prawnej decyzji art. 4 i art.49 wyżej powołanej ustawy organ rentowy stwierdził ,że wnioskodawca nie spełnił wszystkich koniecznych przesłanek nabycia prawa do dochodzonego świadczenia emertytalnego ponieważ nie wykazał koniecznych 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust.1 i 3 w/w ustawy .

Wnioskodawca S. S.odwołał się od w/w decyzji ZUS do Sądu Okręgowego w Rzeszowie. W odwołaniu z dnia 17 marca 2014 r. ,wnosząc
o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie prawa do emerytury pomostowej, wnioskodawca zarzucił , że wbrew stanowisku pozwanego organu rentowego legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szczególnych, wskazując przy tym na zatrudnienie w(...)w C.z/s w (...)
od 1 grudnia 1976 r. do 14 stycznia 1980 r. na stanowisku traktorzysty –jako pracy
z Wykazu A Dział VIII poz. 3 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz.U. Nr 8 poz. 43
ze zm.) oraz w (...)w R.od 27 grudnia 1982 r.
do 19 kwietnia 1990 r. i od 1 marca 2000 r. do 20 października 2008 r. na stanowisku formierza maszynowego wyrobów ogniotrwałych –jako pracy wymieniowej

w Wykazie A Dział V poz.11 załącznika do w/w rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 7 lutego 1983 r. Ten ostatni charakter zatrudnienia mieli zaś potwierdzić wnioskowani do przesłuchania świadkowie, przy czym odwołujący podkreślał , że ten okres jego pracy jest równocześnie pracą w warunkach szczególnych w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach pomostowych wymienioną pod poz. 18 ,względnie 19 załącznika nr 1 do tej ustawy .

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 18 kwietnia 2014 r. pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.wniósł o oddalenie żądania wnioskodawcy z tego samego zasadniczego względu , który powołany został
w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji podkreślając jednocześnie , że wskazywany przez odwołującego okres zatrudnienia w (...)w R.nie jest pracą w szczególnych warunkach w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach pomostowych.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie ,po rozpoznaniu odwołania wnioskodawcy S. S., wyrokiem z dnia 15 lipca 2015 r. (sygn. akt IV U 964/14) oddalił odwołanie. Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd Okręgowy ustalił, że wnioskodawca S. S. ur. (...)-pobierający świadczenie rentowe (prawo do renty przyznane od dnia 17 października 2008 r. do dnia osiągnięcia przez wnioskodawcę powszechnego wieku emerytalnego) -wystąpił do pozwanego ZUS wnioskiem z dnia 20 grudnia 2013 r. o przyznanie prawa do emerytury pomostowej ,powołując się na zalegające w jego aktach rentowych świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach dotyczące okresu zatrudnienia w (...)w R.na stanowisku formierza maszynowego wyrobów ogniotrwałych (od 27 grudnia 1982 r. do 19 kwietnia 1990 r. i od 1 marca 2000 r. do 20 października 2008 r. ) gdzie prace te przyporządkowane zostały do Wykazu A Dział V poz.11 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów\ z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz.U. Nr 8 poz.43 ze zm. ) i ogólne świadectwo pracy ze(...)w C.z/s w (...), obejmujące okres od 1 grudnia 1976 r. do 14 stycznia 1980 r. na stanowisku traktorzysty. W konsekwencji powyższego wystąpienia Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.– zaskarżoną w niniejszym postępowaniu – decyzją z dnia 19 lutego 2014 r. odmówił wnioskodawcy prawa do dochodzonego świadczenia przyjmując ,iż nie wykazał on koniecznych 15 lat pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach pomostowych. Powołując się następnie na przeprowadzone w postępowaniu sądowym dowody osobowe
z zeznań świadków , zeznań samego zainteresowanego , jak też opinii biegłego ds. BHP , oraz dowód z akt osobowych odwołującego z okresu zatrudnienia w (...)w R.,Sąd Okręgowy w Rzeszowie ustalił ,że zajmując stanowisko formierza maszynowego wyrobów ogniotrwałych wnioskodawca pracował na (...). Jego praca była zróżnicowana jakkolwiek w podstawowym zakresie polegała na obsłudze różnego rodzaju maszyn i urządzeń (w tym względzie Sąd I instancji odmówił wiary twierdzeniom wnioskodawcy jakoby obsługiwał wyłącznie ręczne narzędzia wibracyjne ,jako nieznajdujące swego potwierdzenia zarówno w dokumentacji osobowej jak i w zeznaniach świadków). Narażenie na czynniki szkodliwe dla środowiska było stosunkowo niewielkie , przy czym powyższe wynika nie tylko z opinii biegłego ale też z wyjaśnień samego pracodawcy który nadto wprost stwierdził ,że tego rodzaju prace nie są uznawane przez niego za pracę w warunkach szczególnych w rozumieniu przepisów ustawy pomostowej.
W świetle powyższych ustaleń Sąd Okręgowy w Rzeszowie uznał żądanie odwołania za nieuzasadnione a zaskarżoną decyzję ZUS za trafną i odpowiadającą prawu. Dokonując bowiem oceny prawnej sprawy Sąd I instancji -przytaczając brzmienie zarówno art. 4 i jak i art. 49 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych ( tekst jednolity Dz. U. z 2015 r., poz.965 ) w pierwszym rzędzie stwierdził, że z uwagi na niewykonywanie przez wnioskodawcę po dniu 31 grudnia 2008 r. pracy podstawę prawną jego żądania stanowić może wyłącznie ten ostatni przepis, zgodnie z którym dla skutecznego ubiegania się omawiane świadczenie emerytalne konieczne jest wykazanie 15 lat pracy w warunkach szczególnych wyłącznie w rozumieniu art. 3 ust. 1 tej ustawy . To zaś oznaczało , że w przypadku zatrudnienia

w(...)w R.,praca wnioskodawcy na stanowisku formierza maszynowego wyrobów ogniotrwałych musiałaby być wskazana w wykazie prac zawartych w załączniku nr 1 do omawianej ustawy. Tymczasem wskazywane przez odwołującego pod pozycją 18 czy 19 wyżej wymienionego wykazu prace przy bezpośrednim formowaniu wyrobów ogniotrwałych wielkogabarytowych przy użyciu ręcznych narzędzi wibracyjnych , czy przy ręcznym formowaniu ,odlewaniu, czyszczeniu lub szkliwieniu wyrobów ceramicznych ,nie były rodzajowo tożsame

z tymi wykonywanymi przez niego w spornym okresie czasu jako, że w zasadniczym zakresie nie były to prace wykonywane ręcznie nadto przy użyciu narzędzi wibracyjnych. Oczywistym przy tym było , iż drugi ze wskazywanych przez wnioskodawcę okresów zatrudnienia na stanowisku traktorzysty w Spółdzielni Kółek Rolniczych nie mógł być także kwalifikowany jako praca w szczególnych warunkach

w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach pomostowych z uwagi na brak wskazania tego rodzaju prac w powołanym wyżej załączniku nr 1 do tej ustawy. Konkludując tym samym, iż S. S. nie legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szczególnych, Sąd Okręgowy w Rzeszowie -w podstawie prawnej wyroku oddalającego odwołanie wnioskodawcy - oprócz wyżej wskazanych przepisów prawa materialnego powołał także art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Wyrok Sądu Okręgowego w Rzeszowie z dnia 15 lipca 2015 r. zaskarżony został przez wnioskodawcę S. S. . W apelacji z dnia 7 września 2015 r. wnioskodawca , zarzucając naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. przez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i bezkrytyczne przyjęcie za miarodajną oczywiście błędnej opinii biegłego ds. BHP ,wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie żądania odwołania przy zasądzeniu od pozwanego organu rentowego poniesionych kosztów procesu, względnie uchylenie wyroku Sądu Okręgowego w Rzeszowie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania temu Sądowi przy uwzględnieniu kosztów postępowania odwoławczego jako części kosztów procesu. W uzasadnieniu wniesionego środka odwoławczego skarżący w szczególności akcentował , że opinia biegłego na której oparł się w swoim rozstrzygnięciu Sąd I instancji nie mogła być uznana za w pełni miarodajny środek dowodowy, skoro dokonana przez biegłego ocena narażenia na czynniki szkodliwe dla zdrowia odniesiona została do aktualnych warunków pracy a nie tych istniejących w czasie zatrudnienia wnioskodawcy, nadto biegły nie odniósł się też do naprowadzanych przez odwołującego wyjaśnień umieszczonych na stronie internetowej Ministerstwa Pracy
i Polityki Społecznej co do kryterium decydującym o zaliczeniu wykonywanych prac do tych ujętych w pkt 18 załącznika nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych odniesionego do ponoszonego przy tych pracach efektywnego wydatku energetycznego.

Pozwany organ rentowy wniósł o oddalenie apelacji wnioskodawcy (oświadczenie pełnomocnika ZUS złożone na rozprawie apelacyjnej).

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie , rozpoznając apelację wnioskodawcy S. S. ,zważył co następuje;

Wniesiony przez wnioskodawcę środek odwoławczy nie może odnieść pożądanego skutku. Wbrew bowiem zarzutom zaskarżenia wyrok Sądu Okręgowego
w R. z dnia 15 lipca 2015 r. wydany został w oparciu o prawidłowe ustalenia faktyczne ,co w efekcie stanowiło o właściwej ocenie prawnej sprawy, które to ustalenia i ocena są w zupełności podzielane przez Sąd Apelacyjny w Rzeszowie.

Przede wszystkim już na wstępie - w ślad za Sądem I instancji – podkreślić należy, że uprawnienie wnioskodawcy do dochodzonego przez niego świadczenia emerytalnego ,z uwagi na zaprzestanie zatrudnienia przed końcem 2008 r. ,mogło być oceniane wyłącznie w kontekście przesłanek przewidzianych w art. 49 ustawy
z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (tekst jednolity Dz.U. z 2015 r. poz. 965 ze zm.)- tak też m.in. w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2012r. II UK 164/11 OSNP 2013/5-6/62 . Jest to o tyle istotne , że w świetle brzmienia powołanego przepisu ,wnioskodawca musiał wykazać 15 lat pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów art.3 ust.1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych ,a nie w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz.U. Nr 8 poz. 43 ze zm.). Powyższe ma zaś zasadnicze dla wyniku sporu znaczenie jako , że zawarty w załączniku nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych wykaz prac

w szczególnych warunkach zasadniczo różni się od tego zawartego w załączniku do wyżej powołanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. Nie jest to już bowiem wykaz stanowisk pracy ,ale wykaz określonych rodzajowo prac, przy czym podkreślić należy ,że z uwagi na wygasający charakter omawianej regulacji prawnej definicje prac w szczególnych warunkach i w szczególnym charakterze oraz wykazy rodzajów tych prac wypracowane zostały po szczegółowej dyskusji z partnerami społecznymi w ramach Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych i na podstawie raportu komisji ekspertów medycyny pracy , które generalnie rzecz biorąc doprowadziły do znacznego ograniczenia rodzajów prac kwalifikowanych jako prace
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Jeżeli więc –na co powołuje się apelujący- na stronie internetowej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej wskazano kryterium do kwalifikowania prac z pkt 18 załącznika nr 1 do ustawy
|o emeryturach pomostowych, odnoszące się do ponoszonego podczas ich wykonywania efektywnego wydatku energetycznego , to powyższe samo w sobie w żaden sposób nie uprawniało sądu do badania jaki był ten wydatek energetyczny
w odniesieniu do prac wnioskodawcy , bowiem powyższe kryterium zostało już uwzględnione i zastosowane przy opracowywaniu wykazu określonego rodzaju prac zawartego w załączniku nr 1. W tej więc sytuacji przesądzenia wymagało jedynie , czy praca wnioskodawcy w (...)w R.na stanowisku formierza maszynowego wyrobów ogniotrwałych była pracą –jak przewiduje powołana pozycja wykazu - bezpośrednio przy formowaniu wyrobów ogniotrwałych wielkogabarytowych przy użyciu ręcznych narzędzi wibracyjnych . Oczywiste jest przy tym, że w świetle brzmienia art. 3 ust. 4 ustawy o emeryturach pomostowych, tego rodzaju prace musiałyby być wykonywane przez wnioskodawcę stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Tymczasem nie tylko ze stanowiska biegłego ,ale przede wszystkim
z zeznań świadków wynika, iż praca wnioskodawcy – na co wskazywała sama nazwa zajmowanego stanowiska -związana były nie z pracami ręcznymi ale z obsługą określonych urządzeń czy maszyn , co tym samym wykluczało jej przyporządkowanie do wskazanych pod pozycją 18 wykazu rodzaju prac (notabene tego zasadniczego dla wyniku sporu ustalenia Sądu I instancji nie kwestionuje w apelacji skarżący)
i to niezależnie od tego, że w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
7 lutego 1983 r. zajmowane przez odwołującego stanowisko pracy było uznawane za pracę w warunkach szczególnych. Nie bez znaczenia jest też fakt , że sam pracodawca odwołującego omawianej rodzajowo pracy wnioskodawcy nie kwalifikuje jako pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach pomostowych (na co wskazuje wprost pismo(...). z dnia 10 stycznia 2014 r.) ,a ma to swoje konsekwencje w postaci nieopłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych (art. 35 omawianej ustawy).
Z tych wszystkich więc wyżej naprowadzonych względów należało w zupełności podzielić stanowisko Sądu Okręgowego w Rzeszowie o nielegitymowaniu się przez wnioskodawcę S. S.piętnastoletnim okresem pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (tekst jednolity Dz.U. z 2015 r. , poz. 965 ze zm.).

Mając więc powyższe na uwadze – z braku dostatecznych podstaw faktycznych i prawnych – na podstawie art. 385 k.p.c. ,orzeczono o oddaleniu apelacji wnioskodawcy.

ZARZĄDZENIE

1/ odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy: radcy prawnej I. S.,

2/ kal. 2 miesiące,

3/ (...).