Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 grudnia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: SSA Mirosław Godlewski

Sędziowie: SSA Iwona Szybka

SSA Beata Michalska (spr.)

Protokolant: st. sekr. sąd. Kamila Tomasik

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 grudnia 2015 r. w Ł.

sprawy S. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddziałowi w Ł.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji S. S.

od wyroku Sądu Okręgowego w Sieradzu

z dnia 8 kwietnia 2015 r. sygn. akt IV U 117/15,

1.  zmienia zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzj ę organu rentowego i przyznaje S. S. prawo do emerytury od 23 grudnia 2014 roku;

2.  ustala , że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sygn. akt: III AUa 963/15

UZASADNIENIE

Decyzją z 21 stycznia 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł., po rozpoznaniu wniosku z dnia 18 grudnia 2014r., odmówił S. S. prawa do emerytury w niższym wieku na podstawie art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t.: Dz.U. z 2015r., poz.748), ponieważ na wymagane 15 lat stażu pracy w warunkach szczególnych wnioskodawca udowodnił 11 lat, 5 miesięcy i 5 dni.

Wnioskodawca S. S. odwołał się od tej decyzji w dniu 4 lutego 2015r. i wniósł o jej zmianę oraz przyznanie prawa do emerytury z uwzględnieniem dodatkowo , jako okresu pracy w szczególnych warunkach, zatrudnienia od 16 marca 1973r. do 3 czerwca 1987r. w Spółdzielni Kółek Rolniczych w S. na stanowisku kierowcy ciągnika. Praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Organ rentowy zaznaczył, iż brak jest przesłanek, aby uznać okres zatrudnienia w (...) w S. jako pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, ponieważ wnioskodawca nie legitymuje się świadectwem wykonywania pracy w warunkach szczególnych wystawionym przez pracodawcę.

Sąd Okręgowy w Sieradzu wyrokiem z 8 kwietnia 2015r., w sprawie o sygn. akt IV U117/15, oddalił odwołanie.

Rozstrzygnięcie zapadło po następujących ustaleniach faktycznych i prawnych:

S. S., ur. (...), w dniu 18 grudnia 2014r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o emeryturę. Nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego. Na dzień 1 stycznia 1999r. wnioskodawca legitymował się okresem składkowym i nieskładkowym wynoszącym 25 lat, 9 miesięcy i 17 dni. Ubezpieczony udokumentował również okres 11 lat, 5 miesięcy i 5 dni pracy w warunkach szczególnych w okresie zatrudnienia od 4 czerwca 1987r. do 31 grudnia 1998r. w Urzędzie Gminy w S. na stanowisku kierowcy ciągnika w transporcie. Jak ustalił Sąd Okręgowy, w okresie od 16 marca 1973r. do 9 czerwca 1987r. wnioskodawca był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Spółdzielni Kółek Rolniczych w S. na stanowisku traktorzysty. Wnioskodawca, jako kierowca ciągnika, wykonywał prace związane z orką, siewem, kultywacją, bronowaniem gleby, prace związane z wykonywaniem oprysków roślin, z rozsiewaniem nawozu, z koszeniem traw. W okresie prac polowych wnioskodawca głównie wykonywał prace związane z wykonywaniem usług rolniczych, a w razie potrzeby wykonywał również prace transportowe polegające na przewożeniu towarów na zlecenie innych podmiotów, zarówno osób fizycznych, jak i zakładów pracy. Prace transportowe obejmowały przewozy materiałów budowlanych, nawozów, węgla na zlecenie gminnych spółdzielni, osób prywatnych, jak też innych podmiotów. Prace transportowe dominowały w pracach wykonywanych przez wnioskodawcę w okresie między październikiem a marcem danego roku. W pozostałym okresie roku dominowały prace polowe. W okresie zimowym wnioskodawca wykonywał także prace polegające na odśnieżaniu i utrzymaniu należytej nawierzchni dróg. Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zawartych w aktach organu rentowego, jak również na podstawie zeznań świadków S. D., M. H. oraz samego wnioskodawcy. Zeznania te w sposób spójny oddawały charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w okresie jego zatrudnienia w (...) w S..

W uzasadnieniu stanu prawnego przywołano art. 184 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.), zgodnie z którymi pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Wymagany co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy nie był kwestionowany przez organ rentowy. Skarżący ukończył też 60 lat. Spór został ograniczony do tego, czy wnioskodawca posiada co najmniej 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. W myśl §2 ust.1 cyt. rozporządzenia z 7 lutego 1983r., okresami pracy uzasadniającymi prawo do wcześniejszej emerytury są okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Nie korzysta z uprawnienia do emerytury przy niższym wieku emerytalnym pracownik, który nie udowodnił, że wykonywał prace w szczególnych warunkach i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Decydujące znaczenie dla oceny charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma możliwość zakwalifikowania jej, jako jednej z prac wskazanych w odpowiedniej pozycji załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów. W rozumieniu artykułu 32 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS pracami w szczególnych warunkach nie są bowiem wszelkie prace wykonywane w narażeniu na kontakt z niekorzystnymi dla zdrowia pracownika czynnikami, lecz jedynie te z nich, które zostały rodzajowo wymienione w tym rozporządzeniu. Nawet wykonywanie pewnych czynności w trudnych dla organizmu warunkach, jeżeli nie można ich zakwalifikować pod jedną z pozycji wykazu, uniemożliwia traktowanie takiego zatrudnienia, jako mającego znaczenie z punktu widzenia prawa do emerytury, o którym mowa w artykule 32 ustawy emerytalnej. Sąd Okręgowy zaznaczył, że przyporządkowanie danego rodzaju pracy do określonej branży ma istotne znaczenie dla jej kwalifikacji, jako pracy w szczególnych warunkach. Usystematyzowanie prac o znacznej szkodliwości i uciążliwości do oddzielnych działów oraz poszczególnych stanowisk w ramach gałęzi gospodarki nie jest przypadkowe, gdyż należy przyjąć, że konkretne stanowisko narażone jest na ekspozycję, na czynniki szkodliwe w stopniu mniejszym lub większym w zależności od tego, w którym dziale przemysłu jest umiejscowiony. Konieczny jest zatem bezpośredni związek wykonywanej pracy z procesem technologicznym, właściwym dla danego działu gospodarki. Przynależność pracodawcy do określonej gałęzi przemysłu ma znaczenie istotne i nie można dowolnie, z naruszeniem postanowienia rozporządzenia, wiązać konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały przypisane w tym akcie prawnym. Wnioskodawca w spornym okresie był pracownikiem przedsiębiorstwa funkcjonującego w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym. Zatem, aby jego praca mogła być uznana za pracę w warunkach szczególnych, winna być zakwalifikowana do jednego z rodzajów pracy wymienionych w dziale X, wykazu A .Wykonywanych w owym czasie przez wnioskodawcę czynności nie można zatem ocenić, jako prac polegających na kierowaniu ciągnikiem w rozumieniu działu VIII, pozycja 3. Nadto prawo do emerytury w wieku obniżonym jest wyjątkiem od reguły nabywania prawa do emerytury w wieku powszechnym. Skoro przepisy określające prawo do emerytury w wieku obniżonym mają charakter odstępstwa od reguły, a więc mają charakter szczególny, to oznacza, że przepisy te muszą być wykładane w sposób ścisły i niedopuszczalne jest ich interpretowanie w sposób rozszerzający. Z tych też względów Sąd Okręgowy uznając, że wnioskodawca nie udowodnił wymaganych 15 lat pracy w warunkach szczególnych, na podstawie artykułu 477 ¹⁴§ 1 k.p.c. odwołanie oddalił.

Apelację od wyroku wniósł ubezpieczony, zaskarżając wyrok w całości i zarzucając mu błędne ustalenia faktyczne, które miały wpływ na treść wyroku, polegające na stwierdzeniu, że praca w charakterze traktorzysty w (...) nie jest pracą w szczególnych warunkach.

W uzasadnieniu apelacji podkreślono, że wobec braku świadectwa pracy w szczególnych warunkach charakter pracy potwierdzili świadkowie , a (...), w którym pracował ubezpieczony, został zlikwidowany. Praca kierowcy ciągnika (traktorzysty) jest pracą w szczególnych warunkach wymienioną w wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, dział VIII, poz. 3. W konkluzji swojego stanowiska apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przyznanie mu prawa do emerytury.

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja odwołującego się jest uzasadniona i w rezultacie skutkowała koniecznością zmiany zaskarżonego wyroku i orzeczeniem co do istoty sporu. W pierwszej kolejności trzeba zauważyć , że postępowanie apelacyjne ma charakter merytoryczny, w związku z czym sąd drugiej instancji nie może ograniczać się do oceny zarzutów apelacyjnych, lecz musi - niezależnie od ich treści - dokonać ponownych własnych ustaleń, a następnie poddać je ocenie pod kątem prawa materialnego (zob. uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, OSNC 2008, Nr 6, poz. 55). Na etapie postępowania apelacyjnego spór w sprawie został sprowadzony do zbadania, czy wnioskodawca legitymuje się 15 – letnim okresem pracy w szczególnych warunkach, liczonym na 1 stycznia 1999r., ponieważ wszystkie pozostałe przesłanki do nabycia emerytury w niższym wieku po ukończeniu 60 lat zostały spełnione. Organ rentowy uznał za udowodniony na dzień 1 stycznia 1999r. łączny okres 25 lat, 9 miesięcy i 17 dni okresów składkowych i nieskładkowych oraz 11 lat, 5 miesięcy i 5 dni okresów pracy w szczególnych warunkach - od 4 czerwca 1987r. do 31 grudnia 1998r. w Urzędzie Gminy w S. na stanowisku kierowcy ciągnika w transporcie.

Zgodnie z treścią art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2015r., poz. 748 ze zm.), ubezpieczeni urodzeni, jak wnioskodawca, po dniu 31 grudnia 1948 r., uzyskują prawo do emerytury po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 tej ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym oraz mają niezbędny okres składkowy i nieskładkowy, o którym stanowi art. 27 ustawy, tj. 25 lat dla mężczyzn. Niezbędnym warunkiem jest również nieprzystąpienie do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenie wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa . Zgodnie z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) ubezpieczony winien wykazać co najmniej 15 lat pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wymienionych w załączniku do przedmiotowego rozporządzenia. Jak wynika z cytowanych przepisów rozporządzenia i ukształtowanego na ich tle orzecznictwa Sądu Najwyższego, praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 14 września 2007 r., III UK 27/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 325; z dnia 22 stycznia 2008 r., I UK 210/07, OSNP 2009 nr 5-6, poz. 75 i z dnia 24 marca 2009 r., I PK 194/08, OSNP 2010 nr 23-24, poz. 281).

Decydującą rolę w analizie charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia nabycia uprawnień emerytalnych ma możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji wymienionych w wykazie A, stanowiącym załącznik do ww. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. Sąd Okręgowy niewadliwie ustalił rodzaj wykonywanych czynności i charakter pracy wnioskodawcy w spornym okresie zatrudnienia od 16 marca 1973r. do 9 czerwca 1987r. w Spółdzielni Kółek Rolniczych w S. – pracował on stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w na stanowisku kierowcy ciągnika. W oparciu o zeznania dwóch obcych świadków i przesłuchanie strony, które to dowody zasadnie oceniono jako wiarygodne i wzajemnie spójne, Sąd pierwszej instancji ustalił, że wnioskodawca w spornym okresie , będąc kierowcą ciągnika, wykonywał dwojakiego rodzaju prace. W okresie prac polowych były to głównie prace związane z orką, siewem, kultywacją, bronowaniem, z wykonywaniem oprysków , nawożeniem , koszeniem traw. W tym czasie też w razie takiej potrzeby, wykonywał dodatkowo prace transportowe. Natomiast w okresie między październikiem a marcem każdego roku dominowały prace transportowe, które obejmowały przewozy materiałów budowlanych, nawozów, węgla na zlecenie gminnych spółdzielni, osób prywatnych, jak też innych podmiotów. Dodatkowo obok usług transportowych w okresie zimowym wnioskodawca wykonywał prace polegające na odśnieżaniu i utrzymaniu należytej nawierzchni dróg. Jak wynika przy tym z zeznań świadka S. D., który pracował w (...) w S. jako traktorzysta w latach 1973-1980, w okresie od października do marca dla kierowców ciągników nie było prac polowych, tylko prace w transporcie i przy odśnieżaniu dróg. Innych prac traktorzyści nie wykonywali. Te zeznania w całości potwierdził drugi świadek M. H., który był traktorzystą w tym samym zakładzie w latach 1972-1990. Jak zeznał, w okresie zimowym kierowcy ciągników rozwozili towary dostarczane wagonami kolejowymi. Zgodne zeznania dwóch świadków korespondują przy tym z wersją wnioskodawcy, że poza sezonem prac polowych jego praca polegała na kierowaniu ciągnikiem z przyczepą w transporcie. Jeździł m.in. po wapno na (...) , ze stacji kolejowych woził węgiel i materiały budowalne , nawozy ( zeznania świadka S. D.).

Należy zatem podzielić stanowisko apelującego , że przy tak ustalonym niespornie stanie faktycznym Sąd Okręgowy błędnie uznał, że praca w charakterze kierowcy ciągnika w (...) w żadnym okresie, również zimą, kiedy wnioskodawca nie wykonywał prac polowych tylko prace transportowe i dodatkowo prace przy odśnieżaniu dróg,nie była pracą wykonywaną w szczególnych warunkach wymienioną w wykazie A stanowiącym załącznik do cyt. rozporządzenia. W rezultacie doszło do naruszenia prawa materialnego art. 184 ust. 1 i 2 w związku z art. 32 ust. 1, 2 i 4 u.e.r.f.u.s., jak też § 2 ust.1 i § 4 cyt. rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. oraz wykazu A, dział VIII, poz. 3 stanowiącego załącznik do rozporządzenia. W tym miejscu należy przypomnieć, że Sąd Apelacyjny jest związany zarzutami naruszenia prawa procesowego, natomiast naruszenie przepisów prawa materialnego bierze pod uwagę z urzędu (por. uchwałę Sądu Najwyższego w składzie 7 sędziów z dnia 31 stycznia 2008 r. , III CZP 49/07 OSNC 2008/6/55).

W ocenie Sądu Okręgowego, konieczny jest bezpośredni związek wykonywanej pracy z procesem technologicznym właściwym dla danego działu gospodarki. Stąd przynależność pracodawcy do określonej gałęzi przemysłu ma znaczenie istotne i nie można dowolnie z naruszeniem postanowień rozporządzenia wiązać konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały przypisane w tym akcie prawnym. Wnioskodawca w spornym okresie był pracownikiem przedsiębiorstwa funkcjonującego w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym. Zatem, aby jego praca mogła być uznana za pracę w warunkach szczególnych, winna być zakwalifikowana do jednego z rodzajów pracy wymienionych w dziale X, wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. Wykonywanych prac polegających na kierowaniu ciągnikiem w branży rolniczej nie można zatem przyporządkować do działu VIII, pozycja 3, wykazu A. Sąd Okręgowy uzasadniając swoje stanowisko, argumentował , że „usystematyzowanie prac o znacznej szkodliwości i uciążliwości do oddzielnych działów oraz poszczególnych stanowisk w ramach gałęzi gospodarki nie jest przypadkowe, gdyż należy przyjąć, że konkretne stanowisko narażone jest na ekspozycję na czynniki szkodliwe w stopniu mniejszym i większym w zależności od tego, w którym dziale przemysłu jest umiejscowione.” Ta argumentacja jest prawidłowa , ale nie odnosi się do ustalonego w sprawie stanu faktycznego. Dział VIII odnoszący się do prac wykonywanych w transporcie (i łączności) z powodu swojej specyfiki nie może być interpretowany zbyt wąsko, jak to proponuje Sąd Okręgowy, tj. że odnosi się do prac wykonywanych zasadniczo tylko na rzecz przedsiębiorstw transportowych. Dział gospodarki, jakim jest transport, nie odnosi się do poszczególnej , wyróżniającej się określoną specyfiką ( zwłaszcza chodzi tu o narażenie na czynniki szkodliwe) gałęzi przemysłu ( jak np. hutnictwo, górnictwo, energetyka , chemia itd.) , tylko do całej sfery działalności gospodarczej występującej w ramach zasadniczo wszystkich gałęzi gospodarki – przemysłu , rolnictwa, budownictwa, usług itd. Z definicji transport to przemieszczanie ludzi, ładunków (przedmiot transportu) w przestrzeni przy wykorzystaniu odpowiednich środków (środków transportu) – za W. , pl.wikipedia.org/wiki/ transport. Przy uwzględnieniu argumentacji Sądu Okręgowego ( tj. koniecznej przynależności pracodawcy do branży transportowej ) należałoby uznać , że kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze powyżej 3,5 tony, pracujący w firmach budowlanych, spożywczych , rolniczych itp. , nie będą objęci wykazem prac w szczególnych warunkach, a jest to stanowisko w orzecznictwie odosobnione. W przypadku kierowców ciągników spór sprowadza się zasadniczo do rozstrzygnięcia innej kwestii, którą Sąd Okręgowy pominął, czy ustawodawca uwzględnił w wykazie A, dziale VIII, pod poz.3 prace polowe kierowców ciągników. W tym miejscu Sąd Apelacyjny podziela stanowisko wyrażone w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z 3 grudnia 2013r., I UK 172/13, nr LEX 1467147, że wymienienie w wykazie A, dziale VIII, pod pozycją 3 prace kierowców ciągników i kombajnów nie oznacza, że należy uznać za pracę w szczególnych warunkach kierowanie tymi pojazdami przy jakichkolwiek zadaniach, a nie tylko transportowych. Prace uznane za wykonywane w warunkach szczególnych bez względu na miejsce i rodzaj zostały bowiem wymienione w dziale XIV wykazu A zatytułowanym "prace różne". Tak zostały ujęte np. prace przy spawaniu czy naprawie pomp wtryskowych. Inne działy wykazu obejmują wymienione w nich prace w powiązaniu z rodzajami zakładów pracy lub ich częściami. Nie można uznać, że praca kierującego ciągnikiem jest zawsze pracą "w transporcie", nawet jeżeli kierujący niczego nie transportuje, lecz wykonuje przy pomocy ciągnika typowe prace polowe. Zdaniem Sądu Najwyższego, umieszczenie wskazanych stanowisk w dziale VIII w transporcie i łączności, mimo ujęcia pracy traktorzysty, kombajnisty lub pojazdu gąsiennicowego odrębnie od pracy kierowcy samochodów ciężarowych, autobusów i pojazdów specjalistycznych, łączy szkodliwość tejże pracy nie z faktem prowadzenia tych pojazdów, lecz z faktem ich prowadzenia przy uwzględnieniu specyfiki "technologii" pracy w transporcie i obciążeń psychofizycznych związanych z uczestniczeniem takich pojazdów w ruchu publicznym. Obciążeń, których nie ma, jak uznał ustawodawca, przy wykonywaniu prac na wskazanych stanowiskach w rolnictwie, gdzie dominują prace polowe. A zatem w ocenie ustawodawcy, uciążliwość pracy traktorzysty nie wynika z samej specyfiki pracy kierowcy ciągnika niezależnie od tego , na czym ta praca polega, tylko z zagrożeń związanych z pracą na tym stanowisku w transporcie i ruchu drogowym . Niewątpliwe zaś prace polowe należą do typowych prac rolniczych i nie mają żadnego związku z ruchem drogowym i transportem. W stanie faktycznym, na gruncie którego zapadł cyt. wyrok Sądu Najwyższego z 3 grudnia 2013r., nie uwzględniono do okresu pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia ubezpieczonego na stanowisku traktorzysty w Spółdzielni Kółek Rolniczych , ale tylko w ograniczonym zakresie wykonywania przez niego prac polowych. Nie kwestionowano natomiast prawa do uwzględnienia do stażu pracy wymienionej w wykazie A, dziale VIII, pod poz.3 zatrudnienia w (...) na stanowisku traktorzysty wykonującego prace transportowe. Jednocześnie w niniejszej sprawie z niespornie ustalonego przez Sąd pierwszej instancji stanu faktycznego wynika , że w okresie od października do marca kierowcy ciągników, w tym wnioskodawca, nie wykonywali żadnych prac polowych ( bo takich nie było) , tylko prace w transporcie oraz przy odśnieżaniu dróg , która również wiązała się bezpośrednio z uczestnictwem w ruchu drogowym. Stąd niesporne ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego prowadzą do uzasadnionego wniosku , że corocznie w okresie spornego zatrudnienia od 16 marca 1973r. do 9 czerwca 1987r. w (...) w S. przez minimum 4 miesiące ( listopad, grudzień, styczeń i luty) wnioskodawca wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracę na stanowisku kierowcy ciągnika w transporcie, tj. pracę wymienioną w wykazie A, dziale VIII, pod poz.3, stanowiącym załącznik do cyt . rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. Tym samym w całym spornym okresie przez co najmniej 56 miesięcy ( 14 lat po 4 miesiące) pracował w szczególnych warunkach w rozumieniu § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r., co daje 4 lata i 8 miesięcy i łącznie z okresem uwzględnionym przez ZUS ( 11 lat, 5 miesięcy i 5 dni) oznacza spełnienie przez wnioskodawcę wymaganego ustawą stażu co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

W konkluzji należy stwierdzić, że apelujący zrealizował wszelkie warunki do nabycia prawa do żądanego świadczenia i nastąpiło to z dniem 23 grudnia 2014 r. (ukończenia 60 lat). Od tej daty też emerytura mu przysługuje, zgodnie z treścią art. 100 ust.1 i art.129 ust.1 ustawy emerytalnej.

Mając na względzie powyższe Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego i orzekł, jak w pkt 1 sentencji. W myśl art.118 ust.1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego. Na etapie postępowania przed organem rentowym wnioskodawca nie dysponował świadectwem wykonywania prac w szczególnych warunkach potwierdzającym sporny okres. Natomiast zeznania świadków, w oparciu o które poczyniono ustalenia faktyczne dotyczące ww. okresu, zgodnie z § 2 ust.2 cyt. rozporządzenia z 7 lutego 1983r., nie mogą być przed organem rentowym środkiem dowodowym na okoliczność okresów pracy w szczególnych warunkach. Dlatego na podstawie art.118 ust.1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS należało stwierdzić, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania prawidłowej decyzji ( pkt 2 wyroku).

Przewodniczący: Sędziowie: