Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 listopada 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Andrzej Dyrda

`

Protokolant Paulina Kozioł

po rozpoznaniu w dniu 12 listopada 2015 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w Z.

przeciwko Z. C. i G. C.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu

z dnia 30 marca 2015 r., sygn. akt I C 2086/14

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powódki solidarnie na rzecz pozwanych kwotę 300 zł (trzysta złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSO Andrzej Dyrda

UZASADNIENIE

Powódka (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa w Z. domagała się zasądzenia solidarne od pozwanych Z. C. i G. C. kwoty 2.828,13 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie solidarnie od pozwanych na jej rzecz kosztów procesu.

Uzasadniając roszczenie, wskazała, że pozwani jako użytkownicy lokalu mieszkalnego położonego w Z. przy ul. (...) zalegają z opłatami za używanie lokalu w kwocie 2.115,17 zł, od której to kwoty należne są odsetki ustawowe w kwocie 712,96 zł.

Nakazem zapłaty z dnia 29 września 2014 roku referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Zabrzu orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Nakaz zaskarżyli sprzeciwem pozwani wnosząc o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. Uzasadniając swoje stanowisko pozwani zakwestionowali żądanie pozwu w zakresie wyliczenia kosztów centralnego ogrzewania, wskazując że powódka nigdy nie przedstawiła szczegółowego rozliczenia tych kosztów. Pozwani wskazali również, że regulamin stanowiący podstawę wyliczeń został uznany za nieważny.

Sąd Rejonowy w Zabrzu wyrokiem z dnia 30 marca 2015r. oddalił powództwo oraz zasądził od powódki solidarnie na rzecz pozwanych kwotę 634 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Orzeczenie to poprzedził ustaleniem, że pozwani Z. C. i G. C. posiadają lokal mieszkalny w zasobach powodowej spółdzielni mieszkaniowej. Powódka naliczyła pozwanym koszty centralnego ogrzewania za lata 2011-2013 w łącznej kwocie 2115,77 zł.

Pozwani nie uiścili naliczonych należności domagając się przedstawienia szczegółowego wyliczenia kosztów.

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Rejonowy stwierdził, że powództwo, jako niewykazane, nie zasługiwało na uwzględnienie. Sąd wskazał, że powódkę, wobec zaprzeczenia przez pozwanych przedstawionych przez powódkę wyliczeń należności, obciążał, zgodnie z ogólną zasadą statuowaną w art. 6 k.c., ciężar dowodu okoliczności, z których wywodzi skutki prawne. Sąd zwrócił uwagę, że powódka wykazując roszczenie przedstawiła rozliczenia wpłat pozwanych za lata 2011-2014. Wskazując, że ciężar wykazania prawdziwości tego dokumentu obciążał powódkę zgodnie z art. 253 k.p.c. Sąd wskazał, że powódka nie przedstawiła żadnych dokumentów źródłowych, które stanowiły podstawę naliczenia pozwanym opłat z tytułu centralnego ogrzewania.

O kosztach Sad orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c.

Apelację od tego orzeczenia wniosła powódka zarzucając naruszenie przepisów prawa procesowego przez błędną wykładnię art. 232 k.p.c. polegającą na błędnym stwierdzeniu, iż powódka nie wykazała załączonymi dowodami swojego roszczenia oraz oddalenie wniosku pozwanych o opinię biegłego, w sytuacji, gdy Sąd nie jest biegłym, a zatem nawet w oparciu o ewentualnie dołączone faktury nie mógłby dokonać rozstrzygnięcia bez przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego, art. 253 k.p.c. poprzez uznanie, że prawdziwość dołączonych przez powódkę dokumentów nie została wykazana, a w szczególności, że prawdziwość tych dokumentów musiała zostać wykazana innymi dokumentami prywatnymi w postaci faktur, nie zaś dokumentami urzędowymi w postaci regulaminów, które posiadają delegację ustawową.

Nadto zarzuciła naruszenie prawa materialnego, a to art. 6 k.c. poprzez jego niewłaściwą wykładnię polegającą na błędnym stwierdzeniu, że powódka nie wykazała załączonymi dowodami swojego roszczenia oraz, iż z treści przedstawionych dowodów nie wynik fakt istnienia dochodzonej kwoty.

Zarzuciła również błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku, a w szczególności nieuzasadnienie przez Sąd na których dowodach się oparł, a którym odmówił przymiotu prawdziwości, a w szczególności dlaczego nie uwzględnił dowodów przedłożonych przez powódkę przy braku jakichkolwiek dowodów przedstawionych przez pozwanych, a nawet nie przeprowadził dowodu z przesłuchania stron.

Powódka nadto wniosła o przeprowadzenie dowodów z faktur rozliczeniowych okresy grzewczy oraz dokonanie zakupu ciepła przez powódkę na nieruchomości użytkowanej przez pozwanych dołączonych do apelacji oraz dopuszczenie opinii biegłego zgodnie z wnioskiem pozwanych zawartym w sprzeciwie.

Na tych podstawach wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania – przy uwzględnieniu kosztów postępowania odwoławczego.

W odpowiedzi na apelację pozwani wnieśli o jej oddalenie oraz zasądzenie od powódki na ich rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd pierwszej instancji prawidłowo zakwalifikował roszczenia powoda przyjmując podstawę prawną swego rozstrzygnięcia przywołane przepisy prawne, a następnie ustalił wszystkie okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Poczynione ustalenia dotyczące okoliczności faktycznych mają podstawę w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, który w zakresie dokonanych ustaleń jest logiczny i wzajemnie spójny, natomiast informacje zawarte w poszczególnych źródłach dowodowych nawzajem się uzupełniają i potwierdzają, przez co są w pełni wiarygodne. Ustalenia te Sąd Okręgowy przyjmuje za własne.

W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, iż proces cywilny opiera się na zasadzie kontradyktoryjności (sporności) nakładającej na sąd obowiązek dochowania bezstronności.

Zgodnie z art. 3 k.p.c. strony i uczestnicy postępowania obowiązani są dokonywać czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami, dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody. Przytoczona powyżej regulacja prawna, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 1 marca 1996r. o zmianie Kodeksu postępowania cywilnego, rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospolitej - Prawo upadłościowe i Prawo o postępowaniu układowym, Kodeksu postępowania administracyjnego, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 1996r. Nr 43, poz. 189) na mocy której skreślono § 2, nie obciąża sądu obowiązkiem dążenia do wykrycia prawdy obiektywnej (materialnej) bez względu na procesową aktywność stron. Pomimo, iż sąd, zgodnie z art. 232 § 2 k.p.c., ma prawo przeprowadzenia z urzędu dowodów niewskazanych przez stronę, jednak aktywność ta winna przybierać charakter uzupełniający i nie może wyręczać stron z realizacji ciążących na nich obowiązków procesowych do których należy przedstawianie dowodów oraz udowodnienie faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie.

Stosownie do art. 232 k.p.c. to na stronach ciąży obowiązek przedstawienia dowodów dla stwierdzenia faktów z których wywodzą skutki prawne, a skoro ten uprawnienia tego nie wykonał prawidłowo, nie może usprawiedliwiać się przerzuceniem odpowiedzialności za postępowanie dowodowe na Sąd. Wskazany powyżej ciężar dowodu w znaczeniu formalnym uzupełnia ciężar dowodu w znaczeniu materialnym wyrażony w art. 6 k.c., który nakłada na stronę ciężar udowodnienia faktów, z których wywodzi ona skutki prawne. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 listopada 2007r., (II CSK 293/07), ciężar udowodnienia faktu należy rozumieć z jednej strony jako obarczenie strony procesu obowiązkiem przekonania sądu dowodami o słuszności swoich twierdzeń, a z drugiej konsekwencjami poniechania realizacji tego obowiązku, lub jego nieskuteczności. Tą konsekwencją jest zazwyczaj niekorzystny dla strony wynik procesu.

Przedłożone przez powódkę wydruki komputerowe wskazywały na wysokość zaległości pozwanych w uiszczaniu opłat za używanie lokalu. Niemniej jednak, wobec zakwestionowania przez pozwanych wysokości zadłużenia, przerzucało na powódkę ciężar dowodu zgodnie z ogólną zasadą z art. 6 k.c. Powódka na tą okoliczność nie zaoferowała dalszych dowodów któryby w sposób bezsprzeczny wykazywały wysokość należnego jej roszczenia poprzestając wyłącznie na podtrzymaniu wcześniejszego stanowiska. Przedłożenie natomiast tych dowodów dopiero na etapie postępowania odwoławczego nie mogło odnieść skutku.

Sąd Okręgowy wskazuje, że dopuszczalność przedstawienia nowych okoliczności faktycznych lub środków dowodowych w ramach postępowania apelacyjnego, określa art. 368 § 1 pkt 4 k.p.c., zgodnie z którym, strona w apelacji może powołać, w razie potrzeby, nowe fakty i dowody oraz wykazać, że ich powołanie w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji nie było możliwe albo że potrzeba powołania się na nie wynikła później.

Wskazana w tym przepisie prekluzja, oznacza zatem utratę możliwości zgłaszania nowych okoliczności faktycznych i wniosków dowodowych. Ograniczona przy tym została jedynie do tych spośród nich, o których strona wiedziała we wskazanym przez ustawodawcę momencie. Innymi słowy, mogła je wtedy powołać, a z różnych przyczyn, prawnie obojętnych, ich nie zgłosiła. Wniosek ten wynika również z treści art. 381 k.p.c., zgodnie z którym, Sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, chyba że potrzeba powołania się na nie wynikła później.

Powyższe ograniczenie oznacza, że strona może powołać nowe dowody, fakty jedynie w sytuacji gdy nie istniała obiektywna potrzeba ich powołania w tym postępowaniu. Nie obejmuje więc sytuacji, gdy niepowołanie ich nastąpiło na skutek jej opieszałości, zaniedbań, zapomnienia lub błędnej oceny potrzeby ich powołania strona tego nie uczyniła (porównaj: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 1968 r., I CO 1/68, oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 1999 r., II CKN 807/98). Wskazany powyżej rygoryzm nie stanowi ograniczenia konstytucyjnego prawa do sądu, czemu dał wyraz Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia z dnia 13 stycznia 2004r. (SK 10/03).

Wskazane powyżej przesłanki powołania się na nowe fakty nie zostały w niniejszym przypadku dopełnione, co uzasadniało oddaleniu wniosku dowodowego wnioskowanego w apelacji, gdyż powódka miała obiektywną możliwość powołania tego dowodu, jednak wskutek zaniechania, nie przedstawiła ich, czyniąc zadość temu obowiązkowi dopiero na etapie postępowania apelacyjnego.

W tych okolicznościach brak było podstaw do uwzględnienia apelacji, co skutkowało jej oddaleniem na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. Koszty te ustalono na podstawie § 2 ust. 1 w związku z § 6 pkt 3 i § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity: Dz.U. z 2013r. poz. 490 z późniejszymi zmianami).

SSO Andrzej Dyrda