Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 stycznia 2016r.

Sąd Rejonowy w Słupsku III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym :

Przewodniczący SSR Iwona Brywczyńska - Narkun

Protokolant prot. sąd. Anna Nazarewicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 stycznia 2016r. w S.

sprawy z powództwa małoletnich K. (...) i A. (...)

przeciwko H. (...)

o alimenty

powództwo oddala.

Sygn. akt III RC 268/15

UZASADNIENIE

E. (...) – matka małoletnich powodów K. i A. (...) – pozwem z dnia 16 kwietnia 2015r. domagała się zasądzenia od pozwanej H. (...) (babki ojczystej małoletnich) alimentów w kwocie po 1000 zł miesięcznie na każdą z powódek, łącznie 2000 zł miesięcznie.

W uzasadnieniu wskazała, iż ojciec małoletnich – M. (...) od listopada 2014r. nie płaci zasądzonych od niego, na rzecz córek alimentów, a komornik ściąga jedynie kwotę 300 zł miesięcznie z zasiłku dla bezrobotnych. Dalej z uzasadnienia wynika, że E. (...) nie otrzymuje świadczeń z funduszu alimentacyjnego z powodu przekroczenia progu dochodowego. Zaciągnęła kredyt odnawialny w kwocie 4700 zł, który jest prawie w całości wykorzystany na bieżące utrzymanie. E. (...)wskazała, że na usprawiedliwione potrzeby każdej z powódek składają się wydatki na: wyżywienie – 400 zł, odzież – 100 zł środki higieny – 50 zł, koszty leczenia i leki – 100 zł, rozrywkę i edukację – 150 zł, przybory szkolne – 600 zł. Matka małoletnich powódek dodała, że A. ma asymetrię ciała, jest diagnozowana pod kątem epilepsji, miewa częste bóle brzucha, omdlenia i wymaga hipoterapii, co stanowi wydatek 250 zł + koszty dojazdu (za jeden turnus). K. natomiast przechodzi częste infekcje dróg oddechowych, wymaga opieki lekarza pulmonologa, oraz konsultacji ortodontycznych. Jej usprawiedliwione potrzeby wzrosną z chwilą rozpoczęcia przez nią szkoły gimnazjalnej w S.. E. (...)wskazała, że zamierza wynająć mieszkanie, albowiem obecne (zamieszkuje wspólnie z rodzicami) jest zbyt ciasne dla 5 członków rodziny. Podniosła, że pozwana ma bardzo dobrą sytuację majątkową. Posiada ona własny dom, który zakupiła w 2013r., otrzymuje emeryturę po zmarłym mężu, który piastował funkcję nadleśniczego. Nie interesowała się dotąd wnuczkami i nie utrzymywała z nimi kontaktów.

Pozwana H. (...) zajęła stanowisko w sprawie dopiero w dniu 24 listopada 2015r. w formie odpowiedzi na pozew – złożonej przez umocowanego zawodowego pełnomocnika. Wcześniej dwukrotnie (później także jednokrotnie) nie stawiała się na rozprawy, wnosząc o ich odroczenie z uwagi na stan zdrowia. Strona pozwana domagała się oddalenia powództwa w całości. Stanowisko procesowe opierano na następujących okolicznościach: obecnie regularnym łożeniu na rzecz małoletnich powódek przez ich ojca, co ma wykluczyć powstanie obowiązku alimentacyjnego osoby zobowiązanej w dalszej kolejności, oraz brak niedostatku po stronie powodowej.

Sąd ustalił, co następuje:

Małoletnie K. (...) i A. (...)pochodzą ze związku małżeńskiego M. (...) i E. (...), który wyrokiem Sądu Okręgowego w Słupsku z dnia 24 maja 2012r. w sprawie IRC 139/12 rozwiązany został przez rozwód. W wyroku tym wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi powierzono E. (...), ograniczając M. (...)władzę rodzicielską do współdecydowania o istotnych sprawach dzieci. Ustalono także obowiązek alimentacyjny M. (...)wobec córek w kwocie po 1200 zł miesięcznie na każdą z nich – łącznie 2400 zł miesięcznie.

Wysokość obowiązku alimentacyjnego M. (...) wobec córek, została następnie zweryfikowana wyrokiem Sądu Rejonowego w Słupsku z dnia 25 marca 2014r. w sprawie III RC 1112/13. Obniżono wówczas alimenty od M. (...)na rzecz małoletnich K. (...) i A. (...) z kwoty po 1200 złotych miesięcznie do kwoty po 800 złotych miesięcznie na rzecz każdej z nich, łącznie z kwoty 2400 złotych do kwoty 1600 złotych miesięcznie. Kolejne powództwo M. (...) przeciwko małoletnim córkom o obniżenie alimentów, wyrokiem z dnia 10 kwietnia 2015r. w sprawie III RC 568/14 zostało oddalone.

dowód: - akta sprawy IRC 139/12 Sądu Okręgowego w Słupsku

- akta spraw III RC 1112/13 i III RC 568/14 Sądu Rejonowego w Słupsku

Małoletnia K. (...) ma 13 lat a A. (...)8 lat. K. uczęszcza do I klasy gimnazjum, a A. do II klasy szkoły podstawowej. Starsza z powódek nosi aparat ortodontyczny. Odbywa wizyty kontrolne co 1,5 miesiąca. Koszt jednej to 70-80 zł. Młodsza z powódek ma skrzywienie kręgosłupa. Wymaga hipoterapii.

dowód: - zeznania E. (...) – k. 27 verte

Wobec ojca małoletnich powódek od listopada 2012rr. prowadzona jest egzekucja komornicza w przedmiocie alimentów. W okresie od maja do września 2014r. M. (...) przesyłał alimenty w kwotach po 1600 zł miesięcznie. Później (do maja 2015r.) przebywał na zasiłku dla bezrobotnych. Komornik potrącał mu z zasiłku kwotę 300 zł. Na dzień 12 czerwca 2015r. dłużnik zalegał z alimentami na kwotę około 10 000 zł. Dalej od czerwca do września 2015r. ojciec małoletnich powódek przekazywał alimenty w kwotach po 1300 zł miesięcznie. Zaległość alimentacyjna na poziomie 10 000 zł utrzymywała się do października 2015r. Decyzją Ośrodka Pomocy Społecznej z dnia 23 października 2015r. przyznano E. (...) świadczenia z funduszu alimentacyjnego w kwotach po 500 zł miesięcznie na małoletnie K. i A., łącznie 1000 zł miesięcznie.

dowód: - zaświadczenia komornika – k. 24, 40

- zeznania E. (...) – k. 27 verte

- oświadczenie matki małoletnich powódek – k. 49

- zajęcie wierzytelności – k. 50

- potwierdzenia przelewów –52, 53, 54, 55, 58, 59, 60

- decyzja OPS – k. 61

E. (...) ma 32 lata. Nie jest mężatką i nie żyje z nikim w konkubinacie. Nie ma problemów zdrowotnych. Od kwietnia 2014r. pracuje w Gminnej Bibliotece Publicznej w K. (umowa na zastępstwo). Uzyskuje tam dochód w wysokości około 690 zł netto miesięcznie. Dodatkowo zatrudniona jest na ½ etatu w Centrum Ubezpieczeń w S., za wynagrodzeniem około 636 zł netto miesięcznie. Innych stałych źródeł dochodu nie posiada. Miała zaciągnięty kredyt odnawialny w kwocie 4700 zł. Posiada samochód osobowy m-ki o. (...) wartości 10 000 zł.

E. (...)wspólnie z córkami mieszka u swoich rodziców z którymi prowadzi wspólne gospodarstwo domowe. Dziadkowie macierzyści małoletnich powódek utrzymują się z emerytury i zasiłku dla bezrobotnych – łącznie 2450 zł miesięcznie. Koszty utrzymania mieszkania wynoszą około 850 zł.

dowód: - zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu – k. 25, 26, 72, 74

- zeznania E. (...)– k. 27 verte

Pozwana H. (...) ma 69 lat. Jest wdową. Pobiera rentę rodzinną w kwocie 3772,09 zł netto miesięcznie. Zamieszkuje w domu w S., który zakupiła około 2 lata temu. Miesięczne koszty utrzymania i eksploatacji domu wynoszą łącznie około 670 zł. Inne to paliwo – około 500 zł. Wydatki okresowe to podatek od nieruchomości – 800 zł rocznie, opał – 3000 zł. Wspólnie z pozwaną mieszka jej dwóch synów – w tym ojciec małoletnich powódek. Drugi z synów pobiera rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. H. (...) posiada samochód osobowy m-ki V. (...) (rok prod. 2008).

Pozwana nie utrzymuje stałego kontaktu z wnuczkami. Ostatni taki miał miejsce w czasie świąt Wielkanocnych 2015r. Wówczas pozwana przekazała wnuczkom łącznie 150 zł, a na święta Bożego Narodzenia bony po 50 zł.

dowód: - zaświadczenie z ZUS – k. 39

- zeznania H. (...) – k. 76-77

W toku niniejszego postępowania, zakończona została (w lipcu 2015r.) sprawa o podział majątku rodziców małoletnich powódek. E. (...)przypadły: niezabudowana nieruchomość (o wartości 30 000 zł), oraz samochód osobowy m-ki F. (...) (o wartości 30 000 zł), natomiast M. (...) prawo najmu lokalu mieszkalnego (wartości 41 048 zł) oraz oszczędności (30 000 zł). Zasądzono także od M. (...) na rzecz E. (...) kwotę 1774 zł tytułem wyrównania udziału w majątku wspólnym.

W październiku 2015r. M. (...) przekazał byłej zonie alimenty w kwocie 900 zł. Od tego też miesiąca podjął zatrudnienie w Nadleśnictwie D. na stanowisku robotnika leśnego za wynagrodzeniem zasadniczym brutto 3640 zł. Komornik w dniu 08 października 2015r. zajął wynagrodzenie i potrąca kwotę 1641,20 zł miesięcznie na poczet alimentów. E. (...) z uzyskiwanych obecnie alimentów spłaca kredyt odnawialny.

dowód: - zeznania E. (...) – k. 33 i verte

- umowa o pracę – k. 48

- zajęcie wynagrodzenia – k. 51

- zaświadczenie komornika – k. 56

- akta komornicze Kmp 55/12

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Przepis art. 133 par. 1 k.r.o. nakłada obowiązek alimentacyjny przede wszystkim na rodziców dziecka, stanowiąc, że rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba, że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Normalnie obowiązek ten wypełniają oboje rodzice, jeśli jednak jedno z nich nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi, przechodzi on w całości na drugiego rodzica. Poza powyższym wypadkiem uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku ( art. 133 par. 2 k.r.o.). Dopiero, gdy strona dochodząca alimentów wykaże stan niedostatku, wejdzie w grę posiłkowy obowiązek krewnego dalszego, w danym przypadku babci ojczystej małoletnich powódek (art. 129 par. 1 k.r.o.).

E. (...) – w ocenie Sądu – nie zdołała udowodnić, że po stronie powodowej istnieje stan niedostatku. Ponadto z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że ojciec małoletnich powódek, wprawdzie nie realizuje w całości ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego ale egzekucja alimentów nie jest nieskuteczna.

Stwierdzić jednocześnie należy, że stosownie do przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego obowiązek alimentacyjny, który nie jest realizowany przez jednego z rodziców, przechodzi przede wszystkim na drugiego rodzica, w tym przypadku na matkę powódek. Gdyby zaś ta, nie mogła tego obowiązku w całości lub części wykonać, zobowiązani będą w tej samej kolejności dopiero dziadkowie i to obu linii, tj. linii ojczystej i macierzystej, przy czym ponieważ zobowiązanie ich nie jest solidarne, każdy z nich byłby zobowiązany do świadczeń alimentacyjnych tylko w części odpowiadającej jego możliwościom zarobkowym i majątkowym.

Analizując przedmiotową sprawę uznać należy, że małoletnie K. i A. (...) niewątpliwie są osobami uprawnionymi do alimentacji, bowiem nie są w stanie utrzymać się samodzielnie – są w wieku szkolnym. Nadto mają problemy zdrowotne – ortodontyczne, neurologiczne (skrzywienie kręgosłupa), wymagające z pewnością dodatkowych – obok oczywistych jak wyżywienie, odzież, obuwie, wyprawka szkolna itd. – wydatków, tu rzędu nawet kilkuset złotych miesięcznie. Jednakże nie można przyjąć, że wynoszą one 1000 zł miesięcznie. Tu warto podkreślić, że aktualne żądanie ustawowej przedstawicielki małoletnich powódek przekracza obecnie sądownie ustalony obowiązek alimentacyjny M. (...), a – jak już wspomniano – obowiązek alimentacyjny H. (...) – o ile by powstał – to tylko w części odpowiadającej jej możliwościom zarobkowym i majątkowym. Ten jednakże (obowiązek) w ocenie Sądu nie powstał. M. (...) – ojciec K. i A. (...)jest w stanie łożyć na ich utrzymanie, co podkreślał już pełnomocnik pozwanej w odpowiedzi na pozew. Okoliczność, że ojciec małoletnich powódek zalega z alimentami na kwotę 10 000 zł, nie oznacza, że nie może uczynić zadość swojemu obowiązkowi alimentacyjnemu, skoro obecnie podjął legalne zatrudnienie, a komornik dokonał zajęcia wynagrodzenia za pracę i to jak wynika z informacji Nadleśnictwa D. (k. 132 akt komorniczych Kpm 55/12) będzie przekazywana z wynagrodzenia ojca małoletnich powódek kwota pokrywająca w całości aktualne zobowiązanie alimentacyjne (1600 zł). Wprawdzie kilka dni później komornik wydał zaświadczenie o bezskuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych ( k. 134 akt komorniczych ), co spowodowało przyznanie świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Podobnie rzecz się miała w okresie od maja do września 2014r. kiedy to M. (...)przekazywał byłej małżonce alimenty po 1600 zł miesięcznie, czy w okresie od czerwca do września 2015r. kiedy to przekazywał alimenty w kwotach po 1300 zł miesięcznie. Jedynym okresem, który mógłby zostać uwzględniony – mówiąc kolokwialnie – na niekorzyść strony pozwanej jest czas kiedy pozwany M. (...) pozostawał na zasiłku dla bezrobotnych (od końca 2014r. do maja 2015r.), ale sytuacja uległa znacząco zmianie w toku procesu i w dacie orzekania. Niewątpliwie M. (...) swoim postępowaniem powodował okresowo problemy w zaspokojeniu usprawiedliwionych potrzeb córek, niemniej – zdaniem sądu - nie można przyjąć, że małoletnie powódki znajdują się w niedostatku. E. (...) z pracy osiąga dochód w łącznej wysokości 1326 zł, co przy kwotach dotychczasowo przekazywanych przez komornika, czy też samego zobowiązanego do alimentacji, a nawet przy uwzględnieniu tylko obecnie otrzymywanych świadczeń z funduszu alimentacyjnego tj. kwot po 500 zł miesięcznie na każdą z powódek – łącznie 1000 zł, stanowi dochód na poziomie minimum 2326 zł miesięcznie, co przekracza (nawet w ujęciu administracyjnym – kwotę 725 zł na osobę w rodzinie), czyli próg niedostatku. Zamiar wyprowadzenia się E. (...)– z powodu trudnych warunków mieszkaniowych – w toku procesu nie ziścił się. Nadal wspólnie z córkami mieszka u swoich rodziców z którymi prowadzi wspólne gospodarstwo domowe, co również ma wpływ na poziom dochodu na jednego członka w rodzinie. Jak dalej z jej zeznań wynika, jest w stanie spłacać kredyt odnawialny. Nie jest też wykluczone, że sytuacji majątkowej E. (...)nie zmieni także sprawa IX C 678/14 o bezpodstawne wzbogacenie wytoczona przez M. (...), na którą powołują się obie strony w końcowej fazie procesu. Postępowanie to ma dotyczyć nadpłaty alimentów (łącznie około 10 000 zł) jaką uzyskała E. (...)w następstwie różnicy pomiędzy datą wydania orzeczenia w sprawie III RC 1112/13 (obniżającego obowiązek alimentacyjny M. (...)z kwoty łącznej 2400 zł do 1600 zł) a datą obowiązywania tej zmiany – upływ 1 roku. Należy wyjść z założenia, że – wobec nadal istniejącego alimentacyjnego zadłużenia M. (...)(o podobnej wysokości) – ewentualne rozstrzygnięcie w powyższej sprawie będzie miało następcze kompensacyjne znaczenie. Innymi słowy mówiąc, będzie musiało zostać rozliczone przez komornika w ramach prowadzonego postępowania egzekucyjnego. Dlatego też Sąd oddalił wniosek pełnomocnika pozwanej o dopuszczenie dowodu z akt IX C 678/14, uznając, że ani postępowanie w tej sprawie, ani orzeczenie nie będą miały istotnego charakteru dla orzeczenia w niniejszej sprawie. Dodać w tym miejscu także należy, że E. (...)po prawomocnym zakończeniu postępowania o podział majątku, dysponuje takim właśnie majątkiem, który oddala ją od zagrożenia wejścia w sferę niedostatku. Mowa w szczególności o nieruchomości wartej 30 000 zł, poniekąd także wierzytelności jaką ma w stosunku do byłego małżonka tytułem wyrównania udziału w majątku wspólnym – tj. kwoty 1774 zł.

Z ogólnym założeniem strony powodowej można się zgodzić, tj. z tym, że pozwana H. (...)mogłaby w jakimś zakresie przyczyniać się do utrzymania małoletnich wnuczek, albowiem ma wystarczające ku temu dochody trzykrotnie wyższe niż jej stałe wydatki. Przyczyny, czemu tego nie czyni – są jednakże nieistotne z punktu widzenia hipotezy i dyspozycji zawartej w normie przepisu art. 132 k.r.o.

Mając powyższe na uwadze, sąd powództwo oddalił.