Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 stycznia 2012 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu – Wydział I Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 27 stycznia 2012 r. we Wrocławiu na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z o.o. we W.

przeciwko Województwu (...)

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Opolu

z dnia 19 października 2011 r. sygn. akt I C 219/11

oddala apelację i zasądza od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 5.400 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 19 października 2011 roku Sąd Okręgowy w Opolu oddalił powództwo, którym strona powodowa wniosła o zasądzenie od strony pozwanej kwoty 204 960 zł tytułem odszkodowania za jej bezprawne działanie polegające na niedochowaniu należytej staranności w przeprowadzeniu ocen formalnych wniosków powodowej spółki złożonych w ramach organizowanego przez stronę pozwaną konkursu.

Strona powodowa żądała rekompensaty za ujemny interes umowny wskazując, iż obejmuje on straty wynikłe z niedojścia do skutku umowy między stronami ( art. 390 k.c.). Na powyższe straty jej zdaniem składają się głównie koszty zawarcia i przygotowania umowy, w tym koszty przeprowadzenia rokowań, składania ofert, przejazdów, opłaty notarialne i fiskalne, wydatki związane z własnym świadczeniem pracy. Strona powodowa określiła wysokość tzw. ujemnego interesu umownego w postaci kosztów związanych ze złożonymi wnioskami o dotacje oraz prowadzeniem rokowań na kwotę 204.960,00 złotych, wyliczoną na podstawie załączonego do pozwu cennika, ogłoszonego w dniu 9.03.2006 r.

Sąd Okręgowy ustalił, że w dn. 21.11.2007 r. na stronie internetowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w O. www.(...) ukazała się informacja o konkursach zorganizowanych w ramach Programu Opera­cyj­nego Kapitał Ludzki, wśród których znajdowały się projekty Konkursu nr (...) w ramach Poddziałania 8.1.1 „Wspieranie kwalifikacji zawodowych i doradztwo dla przedsiębiorstw" oraz Konkursu nr (...) w ramach Poddziałania 6.1.1. „Wsparcie osób pozostających bez zatrudnienia na regionalnym rynku pracy". Na stronie tej zawarte były szczegółowe informacje dotyczące zasad organizowanego konkursu, w tym informator „ Zasady dokonywania projektów w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007- 2013" oraz informacja (instrukcja) dot. wypełniania „Planu działania", informacje dot. budżetu projektów, wzór umowy o dofinansowanie projektu. Wniosek podlegał zakwalifikowaniu, jeżeli beneficjent uzyskał co najmniej 60 punktów w ocenie merytorycznej. Każdy wniosek oceniany był przez dwóch członków Komisji Oceny Projektów w sposób wskazany w ustawie z dn. 6.12.2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (w brzmieniu obowiązującym do 20.12.2008 r.) oraz zgodnie z procedurą wyboru projektów określoną w opisanych wyżej „ Zasadach...” Strona powodowa zapoznała się ze wszystkimi informacjami dotyczącymi zasad organizowanych konkursów.

W odpowiedzi na ogłoszone konkursy (...) Spółka z o.o. we W. złożyła w grudniu 2007 r. wnioski o dofinansowanie dwóch projektów, to jest projektu p.t. „Promocja form zatrudnienia wśród przedsiębiorców" oraz projektu p.t. „Szkolenie zarządzanie czasem".

Przedłożone wnioski o dofinansowanie wraz z dołączoną dokumentacją zostały poddane ocenie formalnej i merytorycznej, w wyniku której wniosek o dofinansowanie projektu nr (...) został oceniony poprawnie pod względem formalnym, a w ocenie merytorycznej uzyskał 34,5 punktu; wniosek o dofinansowanie projektu nr (...) został oceniony poprawnie pod względem formalnym i w ocenie merytorycznej uzyskał 27,5 punktu. W związku z tym przedmiotowych wniosków nie przyjęto do realizacji, o czym pozwany poinformował stroną powodową pismami z dn. 31.03.2008 r.

W dn. 14.04.2008 r. i 28.04.2008 r. strona powodowa zgodnie z postanowieniami punktu 6.11 „ Z. dokonywania wyboru projektów (...)" wniosła pi­sem­ne protesty, w których zakwestionowała wyniki ocen merytorycznych i zażądała przeprowadzenia ponownej oceny merytorycznej obu wniosków. Oba protesty zostały rozpatrzone przez Wojewódzki Urząd Pracy w O. w sposób określony w punkcie 6.11 „ Z. dokonywania wyboru projektów (...)" - poddano je ponownie ocenie merytorycznej, a Wojewódzki Urząd Pracy w O. nie znalazł podstaw do uwzględnienia żadnego z nich, o czym pismami z dn. 15.05.2008 r. i 26.05.2008 r. poinformował stronę powodową. Po negatywnym rozpatrzeniu protestu dotyczącego wniosku o dofinansowanie projektu nr (...) strona powodowa w oparciu o art. 30 ust. 4 ustawy o zasadach polityki rozwoju (w brzmieniu obowiązującym do 20.12.2008 r.) oraz postanowienia punktu 6.11 „ Z. dokonywania wyboru projektów (...)" złożyła kolejny środek odwoławczy w postaci wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy, który w dn. 8.07.2008 r. został negatywnie rozpatrzony przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.

Pismem z dn. 21.07.2008 r. strona powodowa, powołując się na nierzetelną analizę przedłożonej dokumentacji naruszającą zasady przeprowadzonych konkursów, wezwała Wojewódzki Urząd Pracy w O. do zapłaty kwoty 102 480 zł tytułem odszkodowania. WUP w O. pismem z dn. 7.08.2008 r. odmówił wypłaty żądanej kwoty z uwagi na brak podstawy prawnej do uwzględnienia roszczenia powoda oraz brak podstaw do oceny, że poniesiona szkoda pozostaje w związku przyczynowym z czynnościami pracowników WUP w O..

Przy takich ustaleniach Sąd Okręgowy uznał, że powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Rozważywszy przesłanki odpowiedzialności z czynu niedozwolonego Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, że przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe pozwoliło na konstatację, iż pozwany przy dokonywaniu wyboru projektów do dofinansowania zgłoszonych przez powoda nie naruszył przepisów ustawy o zasadach polityki rozwoju oraz obowiązujących procedur wynikających z „ Zasad dokonywania wyboru projektów w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007- 2013" oraz z dokumentacji konkursowej. Za bezzasadny uznał zarzut strony powodowej nie­dochowania przez pozwanego należytej staranności w przeprowadza­niu ocen merytorycznych wniosków o dofinansowanie.

Wskazał, że pozwany zamieszczając ogłoszenie o organizowanych konkursach na stronie www.(...) zamieścił tamże kompleksową dokumentację, zawierającą informacje dotyczące zasad organizowanego konkursu. Strona powodowa bezspornie zapoznała się z nią, a składając przedmiotowe wnioski zaakceptowała regulamin konkursu i samo niezadowolenie z rozstrzygnięcia konkursu na jej niekorzyść nie może prowadzić do odpowiedzialności strony pozwanej z czynu niedozwolonego. Strona powodowa przystępując do konkursu znała jego kryteria i skoro – jak podnosi - były one dla niej nieostre, nie musiała do tego konkursu przystępować. Nie wykazała ona, aby została spełniona którakolwiek przesłanka odpowiedzialności strony pozwanej z art. 415 kc i nast.

Sąd I instancji wskazał, że wszelkie działania, jakie podjęła strona pozwana w ramach obu wskazanych konkursów, zostały przeprowadzone przez pracowników Wojewódzkiego Urzędu Pracy w O. w sposób określony przepisami cyt. ustawy z dn. 6.12.2006 r. oraz zgodnie z procedurą wyboru projektów określoną w „ Zasadach dokonywania wyboru...", a oba wnioski strony powodowej zostały ocenione zgodnie z kryteriami merytorycznymi ustalonymi w dokumentacjach konkursowych. Projekty zgłoszone przez stronę powodową były ocenione przez bezstronnych członków Komisji Oceny Projektów Wojewódzkiego Urzędu Pracy w O., posiadających kierunkowe wykształcenie i niezbędne kwalifikacje poparte kilkuletnim doświadczeniem zawodowym w ocenie i realizacji projektów w obszarze szeroko pojętego rynku pracy. Jak wynika z przedłożonych przez strony dokumentów - informacji dotyczącej uzyskanej liczby punktów - każdy projekt strony powodowej był szczegółowo oceniony, a punkty przyznawane były w ramach poszczególnych kryteriów merytorycznych określonych w dokumentacji konkursowej. Każdy projekt był oceniony przez dwóch działających niezależnie członków Komisji Oceny Projektów - jednakże oceny te pozostawały ze sobą zbieżne w zakresie ogólnej sumy punktów i w zakresie punktacji cząstkowej przyznawanej w ramach poszczególnych punktów oceny merytorycznej. Oba projekty nie uzyskały wymaganego minimum 60 punktów. Także protesty zostały rozpatrzone przez Wojewódzki Urząd Pracy w O. w sposób określony w punkcie 6.11 „ Zasad dokonywania wyboru projektów (...)", tj. poddano je powtórnej ocenie merytorycznej, jednakże Wojewódzki Urząd Pracy w O. nie znalazł podstaw do uwzględnienia żadnego z protestów, szczegółowo to uzasadniając. Negatywnie rozpatrzyło także odwołanie Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.

Dlatego też, w ocenie Sądu, przy dokonywaniu wyboru projektów do dofinansowania w ramach opisanych Konkursów pozwany nie naruszył przepisów ustawy o zasadach polityki rozwoju oraz obowiązujących procedur wyboru projektów, a wykonane czynności przeprowadzone zostały rzetelnie, przy dochowaniu należytej staranności, tym samym brak jest przesłanek do przypisania winy i odpowiedzialności z art. 415 k. c. Dlatego za bezprzedmiotowe uznał Sąd I badanie zaistnienia i wysokości ewentualnej szkody oraz przesłanki związku przyczynowego pomiędzy działaniem pozwanego a szkodą.

Sąd Okręgowy uznał również, że w rozpoznawanej sprawie nie można mówić o odpowiedzialności pozwanego z art. 390 k.c., stron nie łączył bowiem żaden stosunek prawny, w szczególności strony nie podpisały umowy przedwstępnej. Strona powodowa składając wnioski o dofinansowanie przystąpiła jedynie do konkursu organizowanego przez pozwanego. Samo złożenie wniosków nie związało stron żadnym stosunkiem prawnym ani nie rodziło obowiązków po stronie pozwanego.

Sąd I instancji wskazał “na marginesie”, że sąd rozpoznający przedmiotową sprawę nie jest zobligowany do odniesienia się w uzasadnieniu szczegółowo do każdego punktu oceny projektu, bowiem istotą sporu była odpowiedzialność strony pozwanej w ramach art. 415 kc i 390 kc i w tym zakresie rozpoznano sprawę.

Od wyroku tego strona powodowa wniosła apelację, domagając się uchylenia wyroku w całości, a następnie orzeczenia co do istoty sprawy przez zasądzenie od pozwanego kwoty 204.960,00 złotych oraz zasądzenia kosztów procesu za postępowanie apelacyjne według norm przepisanych. W wypadku, gdyby Sąd Apelacyjny uznał, iż możliwym jest orzeczenie co do istoty sprawy, wnioskowała w postępowaniu apelacyjnym o uprzednie postanowienie w przedmiocie powołania biegłego na okoliczność wykazania, że wnioski o dofinansowanie powinny je uzyskać.

Zarzuciła wyrokowi:

1.  niewłaściwe zastosowanie art. 233 kpc wskutek przeprowadzenia nierzetelnej analizy materiału dowodowego poprzez brak precyzyjnej oceny oczywistych omyłek popełnionych przez pozwanego, a także odstąpienie od analizy dokumentów udzielonej przez spółkę gwarancji;

2.  naruszenie art. 227 kpc przez oddalenie wniosków dowodowych o przeprowadzenie oceny merytorycznej wniosków lub powołanie na tę okoliczność biegłego lub zwrócenie się do (...)Akademii (...);

3.  art. 72 kc przez jego niezastosowanie;

4.  art. 361 kpc przez jego niewłaściwe zastosowanie wobec odrzucenia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy oddaleniem wniosków strony powodowej a szkodą;

5.  art. 415, 416, 417 kc przez niezastosowanie lub niewłaściwe zastosowanie i zaprzeczenie oczywistemu związkowi pomiędzy winą pozwanego a szkodą i obowiązkiem jej naprawienia;

6.  niewłaściwe zastosowanie art. 6 kc wobec nierozpoznania dokumentu gwarancji na okoliczność wykazania wartości szkody i brak merytorycznego rozpoznania złożonych wniosków o dofinansowanie;

7.  niezastosowanie art. 102 kpc względem strony powodowej.

Z rozbudowanego uzasadnienia apelacji można wyciągnąć wnioski, że strona powodowa zarzuca także Sądowi I instancji niewyjaśnienie okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (mimo że zarzutu tego nie sformułowano explicite) przez niedopuszczenie dowodu z opinii biegłego dla przeprowadzenia oceny merytorycznej złożonych projektów, a także niezwrócenie się do PAN celem oceny prawidłowości systemu oceniania projektów.

Po rozpoznaniu apelacji Sąd Apelacyjny uznał ją za nieuzasadnioną.

Strona powodowa nie kwestionuje ustaleń poczynionych przez Sąd Okręgowy, zarzucając im jedynie niepełność. Ustalenia te także Sąd Apelacyjny uznaje za prawidłowe i czyni je podstawą swojego rozstrzygnięcia.

Zarówno powództwo, jak i apelacja w przeważającej części swoich zarzutów, opierają się na przekonaniu strony powodowej, że sąd powszechny winien dokonać w niniejszym procesie merytorycznej oceny zgłoszonych przez nią na konkurs projektów i – w przypadku przyznania jej ilości punktów, która decydowała o przyjęciu projektu do realizacji – uwzględnić powództwo. To przekonanie jest jednak z gruntu wadliwe. Niewystarczające jest stwierdzenie Sądu Okręgowego, że „ sąd rozpoznający przedmiotową sprawę nie jest zobligowany do odniesienia się w uzasadnieniu szczegółowo do każdego punktu oceny projektu”. Sąd Apelacyjny stoi na stanowisku, że ocena projektów nie mieści się w granicach kognicji sądu orzekającego. Uprawnieniem Sądu w tym procesie jest jedynie ocena, czy przy kwalifikacji projektów nie doszło do naruszenia procedur konkursowych. Takiej oceny Sąd I instancji dokonał, współgra ona w pełni z treścią przeprowadzonych dowodów i spełnia wszelkie przesłanki wymagane treścią art. 233 § 1 kpc. W szczególności ocena projektów była dokonywana w sposób wynikający z pkt 6.11 „ Zasad dokonywania wyboru projektów...”, a następnie weryfikowana w wyniku kolejnych odwołań – z nieomal identycznym skutkiem. Zawsze ocena ta opiewała na taką ilość punktów, która nie sięgała dolnej granicy przewidzianej dla przyjęcia projektów do realizacji.

Konkurs co do zasady opiera się na akceptacji jego reguł przez uczestników. Reguły te zostały sformułowane w powoływanych tu już wielokrotnie dokumentach dot. Konkursu nr 1(...) w ramach Poddziałania 8.1.1 „Wspieranie kwalifikacji zawodowych i doradztwo dla przedsiębiorstw" oraz Konkursu nr (...) w ramach Poddziałania 6.1.1. „Wsparcie osób pozostających bez zatrudnienia na regionalnym rynku pracy". Na stronie internetowej, gdzie zamieszczono ogłoszenie o konkursach, zawarte były szczegółowe informacje dotyczące ich zasad, w tym cyt. informator „ Zasady dokonywania projektów w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007- 2013" oraz informacja (instrukcja) dot. wypełniania „Planu działania", informacje dot. budżetu projektów i wzór umowy o dofinansowanie projektu. Jak słusznie wskazał Sąd Okręgowy, przystępując do konkursu strona powodowa niejako automatycznie poddała się określonym tam regułom, w tym metodzie i kryteriom oceny projektów. Słusznie też stwierdza Sąd I instancji, że o ile reguły te nie były dla niej dość jasne, winna była zwrócić się do strony pozwanej o ich wyjaśnienie, czego nie uczyniła.

Reguły obowiązujące w konkursach nie należą do norm prawa powszechnego, a podjęte w wyniku ich zastosowania decyzje, nie mogą – jak już wyżej wspomniano - być oceniane merytorycznie przez sąd powszechny.

Konsekwencją przyjęcia takiego poglądu jest oczywista bezzasadność zarzutów powoda naruszenia art. art. 227 i 233 kpc, zmierzających – bez względu na podstawę – do podważenia oceny jego projektów. Brak było bowiem potrzeby dopuszczenia dowodu z opinii biegłego czy też zwrócenia się w tej kwestii do (...) Akademii (...).

Dalszą konsekwencją jest trafność oceny Sądu Okręgowego, że w tym procesie strona powodowa nie wykazała poniesienia szkody z winy strony pozwanej w ogóle i to z przyczyn wyżej wskazanych, a bezzasadność zarzutów naruszenia art. art. 415-417 i 361 kc jest w tym kontekście oczywista, skoro nie można działaniom strony pozwanej przypisać ani winy ani bezprawności. Nietrafne były zatem także jego zarzuty związane z udzieleniem przez spółkę gwarancji C. P., a w ich kontekście naruszenia art. 6 kc.

Nieuzasadniony jest również zarzut naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 72 kc. Jeśli by nawet przyjąć – za powodem - że strony prowadziły negocjacje, który to pogląd nie ma uzasadnienia na tle zebranego w sprawie materiału dowodowego (gdy projekty powoda nie zostały nawet wstępnie zakwalifikowane do negocjacji), to należy przypomnieć treść § 1 tego przepisu, który stanowi: Jeżeli strony prowadzą negocjacje w celu zawarcia oznaczonej umowy, umowa zostaje zawarta, gdy strony dojdą do porozumienia co do wszystkich jej postanowień, które były przedmiotem negocjacji. Bez wątpienia do sytuacji takiej nigdy nie doszło, co jest kolejnym potwierdzeniem trafności rozstrzygnięcia.

Na koniec brak było podstaw do zastosowania względem strony powodowej dobrodziejstwa art. 102 kpc, skoro w toku postępowania przez Sądem I instancji nie żądała zastosowania tego przepisu, a Sąd okręgowy nie dopatrzył się przesłanek jego zastosowania, co mieści się w granicach jego swobodnej oceny.

Z tych względów na podstawie art. 385 kpc Sąd Apelacyjny orzekł, jak w sentencji.

Orzeczenie o kosztach oparto na art. 98 i 108 § kpc oraz § 6 pkt 7) Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

mw