Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 listopada 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 27 listopada 2015 r. w Gliwicach

sprawy H. Ś.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania H. Ś.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 18 marca 2015 r. nr (...)

oddala odwołanie.

(-) SSO Jolanta Łanowy

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 marca 2015r. – Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił H. Ś. prawa do emerytury z obniżonego wieku, albowiem nie udokumentował żadnego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych. Decyzje wydano w oparciu o przepisy ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS i przepisy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.

Odwołanie od tej decyzji wniósł H. Ś.. Domagał się zmiany decyzji i przyznani m u prawa do emerytury. Zarzucił, iż organ rentowy zaniechał przeprowadzenia postępowania dowodowego, pomimo posiadanej wiedzy z urzędu, a także ustnego oświadczenia odwołującego, co do pracy w warunkach szczególnych. Wskazał, iż pracował w warunkach szczególnych w następujących zakładach pracy , a to:

1. - Gminnej Spółdzielni (...) w P. Śl. na podstawie umowy zlecenia od 5.08.1985r. do 14.01.1991r., jako kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony,

2. - Kopalni (...) we P. Śl. na podstawie umowy o prace, w okresie od 27.03.1980r. do 31.07.1985r., jako mechanik ciężkiego sprzętu na zwałowiskach górniczych i w kanałach,

3. - Przedsiębiorstwie (...) w K. na podstawie umowy o pracę od 2.09.1970r. do 26.11.1979r. jako mechanik w kanałach.

Na okoliczność pracy w warunkach szczególnych odwołujący złożył wnioski dowodowe w postaci zeznań świadków.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podtrzymał stanowisko zaprezentowane w zaskarżonej decyzji, a nadto podniósł, iż jeżeli chodzi o 1 okres zatrudnienia , to odwołujący prowadził wtedy działalność gospodarczą i nie był zatrudniony jako pracownik, odnośnie 2 i 3 okresu wskazano., iż odwołujący nie przedstawił świadectw pracy w warunkach szczególnych, a ponadto podniesiono , iż od 2.09.1970r. do 21.07.1973r. był uczniem szkoły zawodowej , a zatem nie można mu tego okresu uznać za pracę w warunkach szczególnych.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołujący H. Ś. urodził się (...)

Nie był członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego.

W dniu 25 lutego 2015r. złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Z. wniosek o przyznanie prawa do emerytury z obniżonego wieku.

Po przeanalizowaniu wprawy organ rentowy , uznał iż odwołujący udokumentował okresy składkowe i nieskładkowe na dzień 31.12.1998r. w rozmiarze łącznie 27 lat, 11 m-cy i 4 dni, ale nie udokumentował żadnego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych. W konsekwencji wydał zaskarżoną decyzję odmowną.

Odwołujący twierdził, iż spełnia przesłanki do prawa do emerytury albowiem w pracował jako kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony w następujących zakładach pracy : w Gminnej Spółdzielni (...) w P. Śl. na podstawie umowy zlecenia od 5.08.1985r. do 14.01.1991r., Kopalni (...) we P. Śl. na podstawie umowy o prace, w okresie od 27.03.1980r. do 31.07.1985r., Przedsiębiorstwie (...) w K. na podstawie umowy o pracę od 2.09.1970r. do 26.11.1979r.

Jak ustalono od 8 sierpnia 1985r. do 20 kwietnia 1994r. odwołujący prowadził działalność gospodarczą w zakresie usług transportowych ciężarowym pojazdem samochodowym.

W okresie od 5.08.1985r. do 14.01.1991r. na podstawie umów zlecenia świadczył usługi, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej na rzecz Gminnej Spółdzielni (...) w P. Śl.

Gminna Spółdzielnia (...) w P. Śl. zajmowała się handlem, posiadała także piekarnie. Odwołujący rozwoził towar do sklepów. Pracował jako kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony. Pracował w nienormowanym czasie pracy, otrzymywał konkretne zlecenie. Nie był nigdy zatrudniony w tej spółdzielni na podstawie umowy o pracę.

W Kopalni (...) we P. Śl. odwołujący pracował na podstawie umowy o prace, w okresie od 27.03.1980r. do 31.07.1985r., jako mechanik ciężkiego sprzętu na zwałowiskach górniczych . Naprawiał spycharki i zwałowarki. Przeważnie pracował przy tych czynnościach na zwałowiskach, był fachowcem, więc rzadko wykonywał prace warsztacie w kanałach. Pracował przy tych czynnościach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Razem z odwołującym pracowali świadkowie J. L. , który był jego przełożonym , pracował na stanowisku sztygara zmianowego i R. L..

W Przedsiębiorstwie (...) w K. odwołujący był zatrudniony na podstawie umowy o pracę od 2.09.1970r. do 26.11.1979r. jako mechanik samochodowy w kanałach. Pracował na terenie bazy samochodowej, przy naprawie samochodów ciężarowych w kanałach. Pracę te wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Razem z odwołującym pracowali w tej samej brygadzie świadkowie : Jak Stolarski i H. Ś..

W okresie od 2.09.1970r. do 21.07.1973r. był uczniem szkoły zawodowej.

KWK (...) jak i Przedsiębiorstwo (...) w K. już nie istniej, w archiwach brak akt osobowych odwołującego za okresy zatrudnienia w tych zakładach.

Powyższy stan faktyczny ustalono w oparciu o akta organu rentowego, zeznania świadków: J. L. i, R. L., H. Ś. i M. K. oraz przesłuchanie stron.

Zebrany materiał dowodowy Sąd uznał za kompletny i wystarczający do poczynienia ustaleń faktycznych oraz na rozstrzygnięcie sprawy. W szczególności Sąd dał w pełni wiarę zeznaniom świadków i wyjaśnieniom ubezpieczonego, gdyż są spójne i wzajemnie się potwierdzają. Należy również podkreślić, że zarówno świadkowie, jak i sam ubezpieczony precyzyjnie i w sposób nie budzący wątpliwości określili charakter pracy odwołującego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl 184 ust 2 ustawy emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W zakresie określenia wieku emerytalnego, o którym mowa w art. 32 ust. 1 ww. ustawy, rodzajów prac lub stanowisk oraz warunków, na podstawie których ubezpieczonym przysługuje prawo do emerytury art. 32 ust. 4 odsyła do uregulowań Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz.43 ze zm.).

W myśl § 3 i 4 rozporządzenia, pracownik który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w załączonym do rozporządzenia wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1. osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn

2. ma wymagany 25 letni okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z treścią § 2 ust. 1 i 2 ww. rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym akcie prawnym są okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

W wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia, określone zostały prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W myśl :

- działu I pkt 8 wykazu A określającego prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego, a stanowiącego Załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ,do takich prac należą: prace na zwałowiskach górniczych, hutniczych i elektrociepłowniczych,

- działu VIII pkt 2 Wykazy A cyt. w. – prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony,

- działu XIV pkt 16 Wykazu A cyt. w. – prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych.

Natomiast jak stanowi § 1, ust 1 i 2 rozporządzenie stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia, zwanych dalej "wykazami". Właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie pozostawało ustalenie, czy ubezpieczony spełnia przesłanki do nabycia emerytury wcześniejszej z tytułu pracy w warunkach szczególnych po ukończeniu 60 roku życia.

Warunkiem nabycia uprawnień emerytalnych według art. 184 jest spełnienie przesłanki stażu przed dniem 1 stycznia 1999r. Brak w treści art. 184 przesłanki końcowej daty spełnienia pozostałych warunków nabycia uprawnień emerytalnych (tj. na dzień 31 grudnia 2008r.) powoduje, że ubezpieczeni, którzy w chwili wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych posiadali wymagany okres ubezpieczenia (szczególny i zwykły), mogą realizować prawo do emerytury na starych zasadach po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w art. 32 również po dniu 31 grudnia 2008r. oraz nieprzystąpieniu do OFE albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. Wszystkie przesłanki muszą zostać spełnione łącznie.

Należy podkreślić, że okres zatrudnienia może być zaliczony do pracy w warunkach szczególnych, gdy pracownik faktycznie wykonywał prace objęte wykazem prac uprawniających do wcześniejszej emerytury, pomimo że stanowisko jakie mu formalnie przypisano nie jest wymienione w wykazie. Wymieniony wyżej wykaz A nie określa bowiem stanowisk pracy, ale definiuje rodzaj prac, które są uważane za wykonywane w szczególnych warunkach. Decydujące znaczenie dla zakwalifikowania pracy jako realizowanej w szczególnych warunkach ma nie nazwa zajmowanego stanowiska, ale rodzaj, charakter i warunki pracy.

Według oceny Sądu postępowanie dowodowe przeprowadzone w tej konkretnej sprawie wykazało, że ubezpieczony ukończył 60 lat po wydaniu zaskarżonej decyzji , udowodnił łącznie ponad 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, jednak nie udowodnił wymaganych 15 lat pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach. Nie budzi wątpliwości Sądu, że praca ubezpieczonego :

- w Kopalni (...) we P. Śl. gdzie był zatrudniony na podstawie umowy o pracę, w okresie od 27.03.1980r. do 31.07.1985r., jako mechanik ciężkiego sprzętu na zwałowiskach górniczych i w kanałach, była pracą w warunkach szczególnych o jakiej mowa w dziale I pkt 8 wykazu A oraz w dziale XIV pkt 16 Wykazu A cyt. w. przepisów,

- w Przedsiębiorstwie (...)” w K. gdzie był zatrudniony na podstawie umowy o pracę od 2.09.1970r. do 26.11.1979r. jako mechanik w kanałach była pracą w warunkach szczególnych o której mowa w dziale XIV pkt 16 Wykazu A cyt. w.

W zakładach tych odwołujący był zatrudniony na podstawie umów o pracę i prace jako mechanik ciężkiego sprzętu na zwałowiskach oraz jako mechanik samochodowy w kanałach , wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Jednakże okres zatrudnienia w tych zakładach nie jest wystarczający, albowiem nie stanowi 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Od okresu tego ponadto należy wyłączyć okres pobierania przez odwołującego nauki w szkole zawodowej.

W ocenie Sądu do pracy wykonywanej w warunkach szczególnych nie można uznać odwołującemu okresu prowadzenia działalności gospodarczej, a w szczególności okresu kiedy świadczył usługi transportowe na rzecz Gminnej Spółdzielni (...) w P. Śl. od 5.08.1985r. do 14.01.1991r., jako kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony, albowiem nie był pracownikiem tejże spółdzielni.

C.,. w. przepis § 3 i 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz.43 ze zm.), stanowi , iż pracownik który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w załączonym do rozporządzenia wykazie A, nabywa prawo do emerytury.

Skoro mowa wyraźnie o „pracowniku” , a zatem emerytura może przysługiwać jedynie tym osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o prace ( art. 2 kp).

Z wyżej wskazanych względów, uznać należało, iż odwołujący nie spełnia przesłanek do emerytury z obniżonego wieku, dlatego na mocy art. 477(14) par. 1 kpc odwołanie oddalono.

(-) SSO Jolanta Łanowy