Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 7 listopada 2013 roku, wniesionym w elektronicznym postępowaniu upominawczym do Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie, powód K. Ż., prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) wniósł o zasądzenie od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowo – akcyjnej z siedzibą w K. kwoty 101.250,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 17 listopada 2013 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że dochodzona kwota stanowi karę umowną naliczoną przez powoda pozwanej spółce z uwagi na rozwiązanie umowy o roboty budowlane z przyczyn zawinionych przez zamawiającego. (pozew k. 3 – 5, k. 35 - 38)

W dniu 29 stycznia 2014 roku Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawie VI Nc-e (...). (nakaz k. 6)

Sprzeciwem z dnia 17 lutego 2014 roku pozwana spółka zaskarżyła nakaz zapłaty w całości, wnosząc o oddalenie powództwa. Pozwana spółka podniosła, iż do rozwiązania umowy doszło z przyczyn leżących po stronie powódki. Pozwana wskazała, iż termin realizacji przedmiotu umowy strony ustaliły na 10 czerwca 2013 roku, zakończenie realizacji umowy miało być potwierdzone przez podpisanie przez strony protokołu końcowego bez usterek. Pozwana zastrzegła sobie prawo rozwiązania umowy w przypadku, gdy powódka opóźniać się będzie z realizacją umowy powyżej 30 dni. Zgodnie z § 13 ust 2 umowy pozwana miała zapłacić powodowi wynagrodzenie za roboty prawidłowo wykonane do dnia rozwiązania umowy. Pozwana stanęła na stanowisku, że powód nie wywiązał się w terminie ze zleconych mu prac budowlanych, w związku z tym w dniu 14 sierpnia 2013 roku pozwana spółka rozwiązała umowę, dokonała inwentaryzacji prac i dokonała rozliczeń z powodem poprzez dokonanie potrącenia wynagrodzenia przysługującego powodowi z wierzytelnością pozwanej wynikającą z naliczonych kar umownych. W konsekwencji wierzytelność powódki została umorzona do kwoty 313.82 zł. Potrącenie nastąpiło w sprzeciwie od nakazu zapłaty w sprawie VI Nc+e (...). Z ostrożności procesowej strona pozwana wniosła o nieobciążanie kosztami procesu na podstawie art. 102 kpc. (sprzeciw k. 9 – 12)

Postanowieniem z dnia 25 lutego 2014 roku Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie stwierdził skuteczne wniesienie sprzeciwu i utratę mocy nakazu zapłaty w całości oraz przekazał rozpoznanie sprawy do Sądu Okręgowego Kaliszu. (postanowienie k. 23)

Postanowieniem z dnia 31 marca 2014 roku Sąd Okręgowy w Kaliszu stwierdził swoją niewłaściwość i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu – Sądowi Gospodarczemu w Łodzi jako właściwemu rzeczowo i miejscowo. (postanowienie k. 26)

Na rozprawie w dniu 9 listopada 2015 roku pełnomocnik powoda poparł powództwo. (e protokół k. 129 czas nagrania 00:13:49 – 00:15:14)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 12 lutego 2013 roku w K. pomiędzy (...) sp. z o.o. S.K.A. z siedzibą w K., jako zamawiającą a K. Ż. prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą (...) jako wykonawca zawarta została umowa nr (...). Zamawiający w § 1 pkt 1 umowy oświadczył, że pełni rolę generalnego wykonawcy dla zadania inwestycyjnego pod nazwą „Budowa parku (...) wraz z zakupem i wyposażeniem”. Zgodnie z § 1 ust. 2 zamawiający zlecił a wykonawca przyjął do wykonania instalacje elektryczne w zakresie niskich prądów wyszczególnione w powołanym punkcie umowy oraz w paragrafie 1 ustęp 3 i 4. W § 5 pkt 1 strony ustaliły rozpoczęcie realizacji umowy na dzień 13 lutego 2013 roku zaś jej zakończenie do dnia 10 czerwca 2013 roku. (umowa k. 40 – 49)

Zgodnie z § 12 ust. 1 umowy zamawiający zapłaci wykonawcy kary umowne:

a)  w przypadku rozwiązania umowy z przyczyn zawinionych przez zamawiającego – 15 % wartości netto przedmiotu umowy;

b)  w przypadku opóźnienia w dostarczeniu dokumentacji technicznej – 0,5% wartości netto przedmiotu umowy za każdy dzień opóźnienia;

c)  w przypadku opóźnienia w przekazaniu terenu budowy - 0,5% wartości netto przedmiotu umowy za każdy dzień opóźnienia.

W § 12 ust. 2 strony postanowiły, że wykonawca zapłaci zamawiającemu kary umowne:

a)  w przypadku rozwiązania umowy z przyczyn leżących po stronie wykonawcy - 15 % wartości netto przedmiotu umowy;

b)  w przypadku opóźnienia w zakończeniu przedmiotu umowy - 0,5% wartości netto przedmiotu umowy za każdy dzień opóźnienia;

c)  w przypadku opóźnienia w usunięciu wad i usterek powstałych w okresie realizacji umowy albo w okresie gwarancji lub rękojmi - 0,5% wartości netto przedmiotu umowy za każdy dzień opóźnienia;

d)  w przypadku stwierdzenia realizacji przedmiotu umowy przez podmiot trzeci działający na rzecz wykonawcy bez zgody zamawiającego – 1.000,00 zł kary za każdy ujawniony przypadek.

Zgodnie z § 12 ust. 4 łączna wartość kar umownych nie może przekraczać 15 % wartości netto przedmiotu umowy, zaś w § 12 ust. 5 wykonawca wyraził zgodę na potrącenie należnych zamawiającemu kar umownych z przysługującego mu wynagrodzenia. (umowa k. 40 – 49)

W myśl § 13 ust. 1 umowy zamawiający ma prawo do rozwiązania umowy w przypadku zaistnienia następujących zdarzeń:

a)  wykonawca realizuje przedmiot umowy z naruszeniem przepisów prawa, postanowień umownych i zasad wynikających z wiedzy technicznej i nie stosuje się do wezwań zamawiającego do przywrócenia realizacji do stanu zgodnego z obowiązującymi normami i postanowieniami;

b)  wykonawca opóźnia się z realizacją przedmiotu umowy powyżej 30 dni;

c)  został złożony wniosek o postawienie wykonawcy w stan upadłości lub likwidacji;

d)  wykonawca realizuje przedmiot umowy za pomocą podwykonawców.

W przypadku rozwiązania umowy z przyczyn opisanych w ust 1 zamawiający miał zapłacić wykonawcy wynagrodzenie za roboty prawidłowo wykonane do dnia rozwiązania umowy, pomniejszone o wartość kar umownych, w tym także o wartość kar umownych za opóźnienie w usunięciu w terminie zaistniałych wad i usterek należnych za czas po rozwiązaniu niniejszej umowy - § 13 ust. 2.

W ustępie 2 paragrafu 13 strony postanowiły, że wykonawca ma prawo do rozwiązania umowy w przypadku zaistnienia następujących zdarzeń:

a)  zamawiający opóźnia się z zapłatą należności wykonawcy powyżej 30 dni;

b)  został złożony wniosek o postawienie zamawiającego w stan upadłości lub likwidacji.

W przypadku rozwiązania umowy z przyczyn opisanych w ust. 3 zamawiający zapłaci wykonawcy wynagrodzenie za roboty prawidłowo wykonane do dnia rozwiązania umowy, powiększone o wartość kar umownych - § 13 ust. 4.

(umowa k. 40 – 49)

Pismem z dnia 19 czerwca 2013 roku powód zwrócił się do pozwanej spółki o zawarcie aneksu do umowy nr (...) na wykonanie instalacji elektrycznej w zakresie niskich prądów, który to aneks będzie zakładał przesunięcie terminu zakończenia prac do 31 sierpnia 2013 roku z możliwością dalszych przesunięć terminu w przypadku zaistnienia dalszych opóźnień ze strony zamawiającego. Powód wskazał, że zamawiający postępuje niezgodnie z § 3 ust. 1 umowy, gdyż nie współdziała z wykonawcą w realizacji przedmiotu umowy, wskutek czego wywiązanie się przez wykonawcę z nałożonych nań obowiązków jest dalece utrudnione, a wręcz niemożliwe. W szczególności powód podkreślił, że zamawiający do dnia dzisiejszego nie przekazał wykonawcy frontu robót, co uniemożliwia kontynuowanie prac instalacyjnych. Wykonawca nie może bowiem podejmować dalszych czynności, które są stricte powiązane z pracami wykonywanymi przez zamawiającego. Powód wskazał, że nieprzedłużenie terminu do zakończenia prac instalatorskich objętych umową lub brak odpowiedzi w terminie 14 dni, zostanie uznane przez wykonawcę za zawinione działanie zamawiającego, skutkujące możliwością skorzystania z uprawnienia do rozwiązania umowy oraz naliczenia kary umownej z tego tytułu. (pismo powoda k. 96, 97, dowód doręczenia k, 98)

W piśmie z dnia 14 sierpnia 2013 roku prokurent (...) sp. z o.o. R. K. poinformował K. Ż., że w związku z odstąpieniem z winy inwestora od umowy o wykonanie w systemie generalnego wykonawstwa zadania inwestycyjnego „Budowa parku (...) wraz z zakupem i wyposażeniem” – niniejszym odstępuje od umowy. Jednocześnie zwrócił się z prośbą o dokonanie, przy współudziale przedstawiciela zamawiającego, inwentaryzacji wykonanych prac do dnia 20 sierpnia 2013 roku. (pismo k. 50)

Pismem z dnia 21 sierpnia 2013 roku powód zwrócił się do I.S.K.A. – jako do inwestora - z informacją, że pozwana spółka – jako generalny wykonawca – nie rozliczyła się w pełni z podwykonawcą za wykonane dotychczas prace, wskazując, że do zapłaty pozostaje kwota 61.063,82 zł. Jednocześnie powód zwrócił się z prośbą o przekazanie informacji na temat tego, kto skorzystał z uprawnienia do odstąpienia od umowy łączącej inwestora z pozwaną spółką, bowiem jako podwykonawca chciałby przeanalizować zaistniałą sytuację pod kątem odpowiedzialności generalnego wykonawcy. W odpowiedzi na powyższe pismo I. S.K.A. wskazał, że powód błędnie przyjął, że I. T. jest inwestorem, podczas kiedy jest jedynie przedstawicielem na budowie inwestora – Centrum (...) sp. z o.o. Poinformowano powoda, że oryginał jego pisma został przekazany inwestorowi. (pismo powoda k. 99, 100, odpowiedź I. T. k. 101)

W dniu 21 października 2013 roku powód K. Ż. wystawił pozwanej spółce notę obciążeniową na kwotę 101.250,00 zł tytułem kary umownej naliczonej na podstawie umowy nr (...) z dnia 12 lutego 2013 roku w K. - § 12 ust. 1 lit. a), stanowiąca 15 % wartości netto. (nota obciążeniowa k. 52, dowód doręczenia k. 51)

Pismem z dnia 29 listopada 2013 roku Prezes Zarządu K. M. K., w imieniu (...) sp. z o.o. sp. k-a, w odpowiedzi na notę obciążeniową, poinformował powoda K. Ż., że spółka (...) nie uznaje roszczenia powoda o zapłatę kary umownej w kwocie 101.250,00 zł z uwagi na brak podstaw do rozwiązania przez powoda umowy nr (...) z dnia 12 lutego 2013 roku z winy spółki (...). W załączeniu został powodowi odesłany oryginał noty obciążeniowej bez jej akceptacji. (pismo k. 94)

Powód nie ma wiedzy dlaczego inwestor odstąpił od umowy z pozwanym. (zeznania powoda e-protokół k. 129 czas nagrania 00:11:05 – 00:12:36)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane dowody, które nie były przez strony kwestionowane.

Podkreślić jednakże należy, iż powołane dokumenty stanowią jedynie dowód na okoliczność treści korespondencji mającej miejsce między stronami procesu a także pomiędzy powodem a spółkąI. S.K.A. W żadnym jednak razie korespondencja ta nie pozwala wnioskować o przyczynach rozwiązania umowy przez zamawiającego i, o czym będzie mowa w dalszej części uzasadnienia, o podstawach do naliczania przez powoda pozwanemu kary umownej.

Sąd pominął dowód z wnioskowanego przez pełnomocnika powoda i złożonego w dniu 13 listopada 2015 roku pisma procesowego Centrum (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością złożonego do sprawy (...) Sądu Rejonowego Poznań – Stare Miasto w P.. W ocenie Sądu analiza treści tego pisma zawiera jedynie stanowisko procesowe pozwanego inwestora, w którym kwestionuje od legitymację procesową czynną powoda podnosząc, że powód nie został inwestorowi prawidłowo zgłoszony jako podwykonawca, jak również kwestionując jakość i terminowość prac wykonywanych przez powoda. A zatem, pismo to nie zawiera żadnych informacji na temat przyczyn rozwiązania umowy przez inwestora z pozwaną spółką (...), a nawet gdyby takie informacje zawierało, byłby to jedynie dowód na okoliczność, że inwestor w procesie przeciwko sobie wytoczonym prezentuje określone stanowisko. Pismo procesowe nie może bowiem stanowić dowodu na okoliczność rzeczywistych przyczyn rozwiązania umowy.

Dowód z przesłuchania pozwanego w charakterze strony został pominięty, z uwagi na nieusprawiedliwione niestawiennictwo przedstawicieli pozwanej spółki na rozprawie w dniu 9 listopada 2015 roku.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu w całości, jako nieudowodnione.

Zgodnie z art. 483 § 1 k.c. można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

W przedmiotowej sprawie w umowie nr (...) z dnia 12 lutego 2013 roku, w § 12 ust. 1 lit. a strony postanowiły, że zamawiający (...) sp. z o.o. S.K.A. z siedzibą w K. - zapłaci wykonawcy - K. Ż. prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą (...), karę umowną w przypadku rozwiązania umowy z przyczyn zawinionych przez zamawiającego – 15 % wartości netto przedmiotu umowy.

Zgodnie z art. 6 kc ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Z kolei art. 232 zd. 1 kpc stanowi, że strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.

W przedmiotowej sprawie zrealizowane zostały wszystkie wnioski dowodowe powoda, który ograniczył się do wnioskowania o przeprowadzenie dowodów z załączanych dokumentów oraz dowodu z przesłuchania powoda w charakterze strony. Podkreślić należy, iż strona pozwana zaprzeczyła twierdzeniom powoda o zasadności naliczenia kary umownej. A zatem na powodzie ciążył obowiązek wykazania, że do rozwiązania umowy doszło z przyczyn zawinionych przez zamawiającego.

W ocenie Sądu okoliczność ta nie została należycie wykazana.

Oceniając zgormadzony materiał dowodowy uznać należy, iż przyczyna rozwiązania umowy pozostała nieznana, co przyznał powód w swych zeznaniach w charakterze strony.

Pozwana spółka nie zaprzeczyła treści pisma z dnia 14 sierpnia 2013 roku, w myśl którego prokurent (...) sp. z o.o. R. K. poinformował K. Ż., że w związku z odstąpieniem z winy inwestora od umowy o wykonanie w systemie generalnego wykonawstwa zadania inwestycyjnego „Budowa parku (...) wraz z zakupem i wyposażeniem” – niniejszym odstępuje od umowy.

A zatem z treści pisma wnioskować należy, że (...) jako przyczynę rozwiązania umowy podała przyczyny leżące po stronie inwestora.

W ocenie Sądu dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy było zatem konieczne wykazanie przyczyn, dla których inwestor rozwiązał umowę (o ile rzeczywiście to uczynił, bo na wskazaną okoliczność również brak jest stosownych dowodów) z generalnym wykonawcą. Wzajemna korespondencja stron nie jest dostatecznym dowodem na powyższą okoliczność, zwłaszcza, że z jej treści wynika, że wszystkie trzy podmioty tj. podwykonawca, generalny wykonawca i inwestor wzajemnie obarczają siebie odpowiedzialnością za nienależyte wykonanie umowy.

W szczególności dowodem na rozwiązanie umowy z przyczyn leżących po stronie zamawiającego nie jest pismo powoda z dnia 19 czerwca 2013 roku. Wynika z niego, że powód sygnalizował pozwanej spółce, że jego zdaniem dopuszcza się ona opóźnień w wydaniu frontu robót, jednakże data pisma wyraźnie wskazuje, że zostało ono sporządzone już po planowanym terminie zakończenia prac. A zatem powstaje wątpliwość, dlaczego powód przez cztery miesiące prac nie monitował pozwanej spółki o przyspieszenie jej zakresu prac. Nie wiadomo także czy powód skorzystał z przewidzianej § 12 ust. 1 lit. c umową możliwości naliczenia kary umownej w przypadku opóźnienia w przekazaniu terenu budowy.

Wobec powyższego, w zdaniem Sądu, bez zbadania dokumentów źródłowych, takich jak np. dziennik budowy, protokoły odbiorów (częściowe i końcowy), wystawiane faktury i ewentualnie opinia biegłego ds. budownictwa itp. ocena przyczyn rozwiązania umowy jest niemożliwa – a takich wniosków dowodowych powód nie zgłosił.

Reasumując, Sąd uznał, że powód nie wykazał, iż do rozwiązania umowy doszło z przyczyn zawinionych przez zamawiającego, a tylko takie przyczyny zgodnie z umową stron uprawniały powoda do naliczenia (i dochodzenia w niniejszym procesie) kar umownych. Okoliczności leżące po stronie inwestora (np. jego sytuacja ekonomiczna lub inne) nie zostały przez strony umowy przewidziane jako podstawa naliczania kar umownych.

Z tych względów Sąd oddalił powództwo w całości.

Z:

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda, zaś pełnomocnikowi pozwanego po uzupełnieniu braków formalnych wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia.

14 grudnia 2015 roku

SSR (del.) Katarzyna Barańska